Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny

INVESTMENT MANAGEMENT ENVIRONMENT CONSULTING ul. Warsztatowa 47 55-010 Biestrzyków e-mail: biuro@imeconsulting.com.pl Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny ANEKS Zamawiający: Gmina Brzeg Dolny Autorzy: dr inż. Maria Stanisławska inż. Janusz Marlinga z zespołem Brzeg Dolny 2007

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 3 2. PODSTAWA FORMALNA AKTUALIZACJI PROGRAMU... 4 3. PODSTAWA PRAWNA AKTUALIZACJI PROGRAMU... 5 4. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE I GOSPODARCZE... 6 4.1 UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE... 6 4.2 DANE O BUDŻECIE GMINY... 7 4.3 PODMIOTY GOSPODARCZE... 9 4.4 UWARUNKOWANIA INFRASTRUKTURALNE... 9 5. STAN ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA... 10 5.1 OPIS OGÓLNY... 10 6. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE DO POŚ I JEGO AKTUALIZACJI... 16 6.1 UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE POŚ DLA GMINY BRZEG DOLNY... 17 6.1.1 Polityka ekologiczna państwa... 17 6.1.2 Program Ochrony Środowiska województwa dolnośląskiego... 18 6.1.3 Obowiązujące akty prawne w zakresie ochrony środowiska... 19 7. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA... 20 7.1 WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE... 21 7.1.1 Cele długoterminowe... 21 7.1.2 Realizacja programu ochrony wód... 22 7.1.2.1 Ścieki komunalne... 22 7.1.2.2 Wody opadowe... 22 7.2 GOSPODARKA ODPADAMI... 22 7.2.1 Cele długoterminowe... 22 7.3 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE... 23 7.3.1 Cele długoterminowe... 23 7.4 HAŁAS... 24 7.4.1 Cele długoterminowe... 24 7.5 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE... 25 7.5.1 Cele długoterminowe... 25 7.6 AWARIE PRZEMYSŁOWE I ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE... 25 7.6.1 Cele długoterminowe... 25

7.7 OCHRONA PRZYRODY... 26 7.7.1 Cele długoterminowe... 26 7.8 OCHRONA GLEB... 27 7.8.1 Cele długoterminowe... 27 7.9 LASY... 27 7.9.1 Cele długoterminowe:... 27 7.10 TERENY POPRZEMYSŁOWE... 28 7.10.1 Cele długoterminowe... 28 7.11 OCHRONA PRZED POWODZIĄ... 29 7.11.1 Cele długoterminowe:... 29 7.12 EDUKACJA PROEKOLOGICZNA... 29 7.12.1 Edukacja ekologiczna formalna (szkolna) i pozaszkolna... 29 8. ZADANIA KRÓTKOTERMINOWE... 31 9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMU... 46 10. FINANSOWANIE POŚ DLA GMINY BRZEG DOLNY... 46 10.1 WSTĘP... 46 10.2 OCENA MOŻLIWOŚCI REALIZACJI ZADAŃ POŚ I PGO W 2007 ROKU.... 46 10.3 WNIOSKI KOŃCOWE... 50 2

1. WSTĘP Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny, w zakresie formalnym, podobnie jak aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami, jest konsekwencją Sprawozdania z realizacji zadań zawartych w Programie Ochrony Środowiska (POŚ) i Planie Gospodarki Odpadami (PGO) dla Gminy Brzeg Dolny. W zakresie prawnym powinna ona uwzględnić zmiany przepisów prawa, jakie dokonały się na przestrzeni lat 2004 2006 i dotyczyły tego dokumentu. Ze względu na formułę tego opracowania tj. aktualizację dokumentacji podstawowej, nie stanowi ona nowego opracowania - ma charakter wyłącznie porządkujący i aktualizacyjny. W tej sytuacji, zdaniem jej autorów, nie wyczerpując w całości zapisów określonych w art. 17 ustawy Prawo ochrony środowiska, aktualizacja nie będąc projektem programu, nie musi być poddana procedurze określonej w tym artykule oraz w artykule 18 w/w ustawy. Organy wymienione w tych artykułach powinny zostać poinformowane o fakcie opracowania aktualizacji POŚ i zmianach (wyłącznie istotnych), w niej zawartych. Zmiany, w porównaniu do pierwszej wersji POŚ, dotyczą nie tylko sfery gospodarowania odpadami (ustawowo zmieniono zakres zawartości PGO i zostało to szczegółowo opisane w aktualizacji Planu). W tym dokumencie dokonano aktualizacji istotnej ze względu na sporządzony raport (sprawozdanie) z realizacji zadań zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny oraz ze względu na wspomnianą aktualizację PGO dla Gminy Brzeg Dolny. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny, został opracowany w 2004 roku i zatwierdzony Uchwałą Rady Miejskiej w Brzegu Dolnym nr XXII/191/2004 z dnia 22.12.2004 roku w/s uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny (wraz z jego integralną częścią, jaką jest Plan Gospodarki Odpadami).Aktualizacja POŚ dla Gminy Brzeg Dolny nie jest oddzielnym opracowaniem i powinna być czytana i oceniana łącznie z pierwszą dokumentacją Programu. Z tego też powodu w niniejszej aktualizacji nie powielano informacji zawartych w dokumentacji podstawowej, a podano jedynie różnice z uwzględnieniem zapisu, który ogranicza zagadnienia dotyczące gospodarki odpadami do odpadów komunalnych. W aktualizacji POŚ nie powtarzano informacji mniej istotnych lub mających mniejsze znaczenie dla powodzenia poprawy stanu środowiska w gminie. W stosunku do pierwszej wersji Programu, częściowo zmodyfikowano i rozszerzono niektóre elementy, zwłaszcza te, które wydawały się istotne lub poszerzały problematykę Programu. Część statystyczną, jak w przypadku aktualizacji PGO, oparto o aktualnie dostępny rocznik statystyczny co oznacza, że dane statystyczne dotyczą roku 2005. W danych tych stwierdzono inny układ i sposób przedstawiania informacji statystycznych w porównaniu z rocznikiem za 2003 rok (na tej bazie opracowywano dokument w 2004 roku), stąd też w niniejszym materiale z niektórych danych statystycznych zrezygnowano ponieważ nie znaleziono oficjalnych materiałów porównawczych. Od momentu uchwalenia pierwszej wersji Programu i Planu nie upłynął jeszcze okres, dla którego w tych dokumentacjach był określany cel strategiczny (długoterminowy). Do wykonania niektórych zadań krótkoterminowych także jest jeszcze czas. Zmieniły się natomiast uwarunkowania prawne dotyczące podstawowych aktów prawnych związanych z ochroną środowiska czy gospodarką odpadami, a także nastąpiła realizacja wielu zadań wymienianych jako długoterminowe lub krótkoterminowe w pierwszej wersji Programu. Pomimo propozycji, jaką zawarto w uchwalonym w 2004 roku Programie Ochrony Środowiska i Planie Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeg Dolny, a dotyczącej budowy jednolitego systemu gospodarki odpadami w aglomeracji wrocławsko-trzebnicko-wołowskiej, w oparciu o istniejące instalacje do unieszkodliwiania odpadów, to czas pokazał, że takie 3

rozwiązanie organizacyjne nie doszło do skutku, a gminy rozwiązywały swoje problemy z odpadami w oparciu o własne środki lub własną, ograniczoną raczej do własnych granic administracyjnych, politykę w tym zakresie. Po 3 latach funkcjonowania Programu i Planu okazało się, że niektóre z zadań określonych w Programie i Planie nie zostały wykonane, wykonane szereg zadań, które choć wcześniej nieokreślone, wpisały się w problematykę ochrony środowiska, a generalnie większość gmin zdecydowała się osiągać cele strategiczne własną drogą. W tej sytuacji uznano, że najbardziej istotną kwestią, jaka musi być oceniona w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska jest odniesienie finansowe do realizowanych zadań i odpowiedź na pytanie czy do końca czasu, jaki jeszcze pozostał do zamknięcia horyzontu czasowego określonego w pierwszym Programie. W tej ocenie zostały oczywiście uwzględnione zarówno dokonane realizacje zadań, zadania inne czy zadania planowane przez Gminę na rok 2007, ale wobec uwarunkowań, jakie miały wpływ na realizację Programu z 2004 roku, zdaniem autorów, występuje potrzeba określenia Programu dla Gminy na perspektywę lat 2008-2011, w nowym dokumencie zweryfikowanym o zmiany inwestycyjne i realizacje, zmiany prawne i zmiany organizacyjne. Poznanie, jeszcze w bieżącym roku, mechanizmów finansowych, jakie będą pozwalały uzyskać środki z Unii Europejskiej, przybliży i uszczegółowi zadania krótkoterminowe i długoterminowe na ten okres czasu. Dla Planu Gospodarki Odpadami istotny jest zapis 5 pkt.2 rozporządzenia w/s sporządzania planów, który stanowi, że zgodnie z zapisem w nim zawartym, ponieważ analizowany dokument jest pierwszym projektem gminnego planu, to nie podlega ocenie jego realizacja. Takie zapisy nie są formułowane w stosunku do Programu Ochrony Środowiska w żadnym akcie prawnym, ale również nie istnieje, jak w przypadku Planów, przepis wykonawczy określający co w Programach należy zawierać, zostawiając gminom, powiatom i województwom znaczną w tej mierze dowolność. Przez analogię oraz fakt, że PGO stanowi tylko fragment POŚ, można przyjąć, że podobnie należy postępować w przypadku oceny realizacji Programu Ochrony Środowiska. Przepis prawa zobowiązuje organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy do sporządzenia sprawozdania i przedstawienia go właściwym radom, ale nie wskazuje na konieczność uzyskania w tej mierze jakiejkolwiek opinii lub uchwały. Jest to logiczne i konsekwentne ponieważ sprawozdanie jest przedstawiane w połowie okresu na jaki Program został przyjęty do realizacji. Sprawozdanie (raport) z realizacji dokumentów kierunkowych i z realizacji zadań w nich zawartych, został na potrzeby gminy opracowany jako osobny dokument, w którym, na podstawie dokumentacji podstawowej oraz zebranych i udostępnionych materiałów i informacji poddano je analizie i ocenie zakończonej wnioskami. Także w stosunku do pierwotnej wersji Programu Ochrony Środowiska dokonano zmian sposobu przedstawiania zagadnień dotyczących ochrony środowiska. Spowodowana tym odmienność układu graficznego dokumentacji nie zmienia konieczności analizowania i odczytywania obu tych opracowań (POŚ z 2004 roku i jego aktualizacji z 2007 roku) razem. Wnioski te wskazują, że POŚ dla Gminy Brzeg Dolny, razem z jego częścią składową czyli Planem Gospodarki Odpadami, jest realizowany zgodnie z przyjętymi w nich kierunkami. 2. PODSTAWA FORMALNA AKTUALIZACJI PROGRAMU Podstawę formalną do wykonania tej aktualizacji stanowi umowa zawarta między Burmistrzem Gminy Brzeg Dolny, a firmą. Na jej podstawie wykonuje się niniejszą aktualizację Programu Ochrony Środowiska. Ze względu na aktualność zapisów 4

zamieszczonych w dokumencie podstawowym i czas na jaki obowiązuje uchwalony POŚ, niniejsza aktualizacja będzie ograniczona do niezbędnej korekty, z jednoczesnym pominięciem w niej informacji o znaczeniu wyłącznie statystycznym i opisowym. W oparciu o analizę wykonywanych w obrębie Programu Ochrony Środowiska zadań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych opisanych w raporcie (sprawozdaniu) wynika, że pomimo podjętych działań kierunkowych, ulegną przesunięciu terminy realizacji niektórych z zadań dotyczących, natomiast wiele zadań określonych w innych dziedzinach ochrony środowiska zostało do chwili obecnej wykonanych lub będąc zadaniami rozpoczętymi, są dalej kontynuowane. Stąd też autorzy tego opracowania sugerują i wnoszą do organów gminy propozycję, aby w kontekście wniosków z raportu uznać, że nie ma potrzeby rozszerzać Programu o nową perspektywę dotyczącą lat 2008 i 2009 i w związku z tym o nowe zadania, a przyjąć, że uzasadnionym jest kontynuowanie realizacji Programu w takiej postaci (z korektą wynikającą ze zmiany prawa oraz korekty dotyczącej roku 2007) jak dokument podstawowy. Jest to uzasadnione również tym, że po tym okresie realizacji POŚ zostanie zakończony czasokres, dla którego dokonywano planowania rzeczowego w perspektywie krótkoterminowej oraz planowania finansowego 3. PODSTAWA PRAWNA AKTUALIZACJI PROGRAMU Koncepcja Programu oparta jest o zapisy następujących dokumentów: 1. Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 roku. Definiuje ono ogólne wymagania w odniesieniu do programów ochrony środowiska opracowywanych dla potrzeb województw, powiatów i gmin. 2. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010. Cele i zadania Programu ujęte są w kilku blokach tematycznych, a mianowicie: cele i zadania o charakterze systemowym, ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody, zrównoważone wykorzystanie surowców, jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne. W celu zachowania zgodności z dokumentami wyższego rzędu, przy opracowywaniu Programu i aktualizacji brano pod uwagę Program ochrony środowiska województwa dolnośląskiego do roku 2004 oraz cele długoterminowe do roku 2015, w którym to dokumencie określono długoterminową politykę ochrony środowiska dla województwa dolnośląskiego, przedstawiono cele krótkoterminowe i sposób ich realizacji, określono sposoby zarządzania środowiskiem i aspekty finansowe realizacji programu. Założono, że dokument Programu będzie uszczegóławiany, korygowany i koordynowany z nowelizacjami aktów wykonawczych do ustawy Prawo ochrony środowiska (i samego Prawa ochrony środowiska) i do kilkunastu ustaw komplementarnych, których treść powinna być uwzględniana w Programie, a ta aktualizacja powoduje taką właśnie okazję. 5

4. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE I GOSPODARCZE 4.1 Uwarunkowania demograficzne Dla całego środowiska naturalnego istotnym jest, jak kształtuje się sytuacja demograficzna na danym terenie. Ogólna ilość mieszkańców powiatu, liczba mieszkańców danej gminy, sytuacja gospodarcza i jej koniunktura, ilość podmiotów gospodarczych, zamożność mieszkańców itd. ma wpływ na pośrednią i bezpośrednią ilość wytwarzanych w danej społeczności odpadów, ilości generowanych ścieków czy obciążeń dotyczących powietrza atmosferycznego. Poniżej dane charakteryzujące podstawowe informacje demograficzne. Tabela. Ludność (WUS) Tabela. Struktura ludności w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym Wyszczególnienie Ogółem W wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym razem w tym razem w tym razem w tym kobiety kobiety kobiety Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Tabela. Migracje ludności Wyszczególnienie Ogółem W wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym razem w tym razem w tym razem w tym kobiety kobiety kobiety Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety Na 1 km 2 Kobiety na 100 mężczyzn Województwo 2888232 1386247 1501985 145 108 Powiat Wołowski 47539 23183 24356 70 105 Gmina Miejsko- 16232 7865 8367 172 106 Wiejska Brzeg Dolny Województwo 2888232 546461 266512 1894695 929036 447076 306437 52 Powiat Wołowski 47539 9758 4792 30343 14544 7438 5020 57 Gmina Miejsko- 16232 3156 1548 10629 5183 2447 1636 53 Wiejska Brzeg Dolny Województwo 2888232 546461 266512 1894695 929036 447076 306437 52 Powiat Wołowski 47539 9758 4792 30343 14544 7438 5020 57 Gmina Miejsko- 16232 3156 1548 10629 5183 2447 1636 53 Wiejska Brzeg Dolny Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 6

Tabela. Ruch naturalny ludności wyszczególnienie małżeństwa urodzenia żywe zgony przyrost naturalny Małżeństwa urodzenia żywe zgony przyrost naturalny w liczbach bezwzględnych na 1000 ludności 245 420 454-34 5,1 8,8 9,5-0,7 89 171 175-4 5,5 10,5 10,7-0,2 4.2 Dane o budżecie gminy Poza danymi o budżecie Gminy Brzeg Dolny dostarczonymi przez służby finansowe Gminy i uzyskane ze stron internetowych gminy, poniżej podano informacje o budżecie w ujęciu statystycznym i w porównaniu na tle powiatu i województwa dolnośląskiego. Dane te są o tyle istotne, że zasobność budżetu gminy ma być podstawowym motorem do realizacji Programu Ochrony Środowiska. Dane te są oparte o najbardziej aktualny (opublikowany) rocznik statystyczny i zawierają one informacje oparte na danych z Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego. Tabela. Dochody budżetu gminy na tle województwa i powiatu Wyszczególnienie ogółem dochody własne dotacje celowe z budżetu państwa dotacje otrzymane z funduszy celowych dotacje celowe otrzymane na zadania realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego subwencje ogólne środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskanych z innych źródeł Powiat Wołowski Gmina Miejsko- Wiejska Brzeg Dolny Województwo 3881049,7 2154785,2 570398,1 45951,2 9306,8 1007866,8 92741,7 Powiat Wołowski 84039,1 41695,6 11893,9 2527,1 56,3 25939,4 1926,9 Gmina Miejsko- 33144,8 21940,2 4068,5 578,1 6,4 6302,8 248,9 Wiejska Brzeg Dolny 7

Tabela. Wydatki budżetowe wg działów Wyszczególnienie Ogółem gospodarka mieszkaniowa administracja publiczna oświata i wychowanie ochrona zdrowia w tysiącach złotych opieka społeczna gospodarka komunalna i ochrona środowiska kultura i ochrona dziedzictwa narodowego kultura fizyczna i sport Województwo 3921926,3 207483 452826,1 1353969,1 45383,2 703576,1 387682,4 153411 103362,9 Powiat Wołowski Gmina Miejsko- Wiejska Brzeg Dolny 85277 4119,3 9715,5 32520,4 617,5 14153,4 8790 3205,1 5083,5 31570 2679,8 4162,7 10931,5 223,6 4879 3144,8 1281,6 1440,8 Tabela. Wydatki inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną Wyszczególnienie ogółem Wydatki na ochronę środowiska w tym ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu gospodarkę ściekową i ochronę wód gospodarkę odpadami, ochronę i przywrócenie wartości użytkowej gleb oraz wód podziemnych i powierzchniowych Wydatki na gospodarkę wodna ogółem w tym na ujęcia i odprowadzenia wody Województwo 429490 265432 53451 61332 191372 78556 Powiat Wołowski 8506 6707 8 1617 3209 3002 Gmina Miejsko- Wiejska Brzeg Dolny 7803 6004 8 1617 2969 2762 Tabela. Wydatki inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną wg źródeł finansowania Wyszczególnienie a-na ochronę środowiska b-na gospodarkę wodną Województwo a b Powiat Wołowski a b Ogółem 429489,6 191372,3 8505,8 3208,8 własne 220102,4 99289,8 3443 2856,1 Centralnego 4346,8 4687,2 - - Środki z budżetu Województwa 947,2 16892,1 - - powiatu i gminy z zagranicy w tys. zł 715 36586,4 830,9 10560,8-247,1 - - Fundusze ekologiczne (pożyczki, kredyty i dotacje 132610,8 52181,6 4815,7 352,7 Kredyty i pożyczki krajowe, w tym bankowe 23277 3037,2 - - Inne środki, w tym nakłady niefinansowane 10904 3901,7 - - 8

4.3 Podmioty gospodarcze Dodatkowo podano w tym materiale dane dotyczące ilości podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON. Także ilość i zasobność podmiotów gospodarczych ma znaczenie w realizacji POŚ ponieważ wiele zadań wskazanych w Programie dotyczy także realizacji właśnie przez prowadzących działalność gospodarczą oraz do realizacji przez inne instytucje. Tabela. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON Wyszczególnienie Ogółem Sektor Publiczny Prywatny Z ogółem spółki handlowe razem w tym z udziałem kapitału zagranicznego spółki cywilne spółdzielnie fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Województwo 302615 16947 285668 18966 5375 23476 1476 6039 222458 Powiat Wołowski Gmina Miejsko- Wiejska Brzeg Dolny 3522 239 3283 128 42 205 24 91 2519 1229 64 1165 67 22 73 6 26 842 Tabela. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON według sekcji Wyszczególnienie Ogółem W tym rolnictwo, przemysł budownictwo handel i hotele i transport, pośrednictwo obsługa łowiectwo naprawy restauracje gospodarka finansowe nieruchomości i razem w tym magazynowa i firm leśnictwo przetwórstwo i łączność, przemysłowe transport Województwo 302615 6486 27694 27178 29153 96801 9086 21073 10786 61866 Powiat Wołowski 3522 164 283 275 446 1024 805 194 115 720 Gmina Miejsko- Wiejska Brzeg Dolny 1229 18 101 97 169 340 29 76 43 297 4.4 Uwarunkowania infrastrukturalne Jako ważne dla stanu środowiska i związane z realizacją Programu Ochrony Środowiska, w niniejszej aktualizacji dokonano także nowelizacji dostępnych w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym danych dotyczących uwarunkowań infrastrukturalnych. Te uwarunkowania stanowią często o sposobie i standardzie życia. Podział ludności na miejską i wiejską wymusza sposoby ogrzewania mieszkań i indywidualnych gospodarstw. Taki układ decyduje też (oprócz uwarunkowań geograficznych 9

związanych z dostępnością do wszystkich terenów zamieszkałych czy terenów przez, które prowadzone będą infrastrukturalne inwestycje liniowe) o sposobach rozwiązywania problemów dotyczących gospodarki ściekowej czy wodnej. Miasto to także nastawienie na większą konsumpcję, czyli powstanie większej ilości odpadów oraz ich inna morfologia. Warunki ogólnie nazywane cywilizacyjnymi, czyli dostęp do gazu, energii elektrycznej, sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej składają się na szereg czynników warunkujących generowanie źródeł problemów w środowisku z jednej strony, a z drugiej przy pomocy tych samych mediów, pozwalają rozwiązywać problemy w sposób bardziej zorganizowany i bezpieczniejszy dla środowiska naturalnego. Dla prób uchwycenia tego rodzaju wskaźników ważnych w analizie zagadnienia, zebrano w tabelach charakterystyczne liczby dotyczące tych zagadnień. Tabela. Wodociągi i kanalizacja Wyszczególnienie Sieć w km Podłączenia prowadzące do budynków mieszkalnych Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych Ścieki odprowadzane w dm 3 Wodociągowa Kanalizacyjna Wodociągowe Kanalizacyjne w dam 3 na 1 mieszk. w m 3 Województwo 13146 6539 274262 137331 94928,4 32,8 102040 Powiat Wołowski 298 144 6240 1974 1365,6 28,7 1178 Gmina Miejsko- 65 80 1365 1009 524,3 32,2 546 Wiejska Brzeg Dolny 5. STAN ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA 5.1 Opis ogólny Badanie stanu środowiska naturalnego jest zadaniem własnym Inspekcji Ochrony Środowiska. Pomiary te prowadzone są w sieci monitoringu krajowego i monitoringu lokalnego. Punkty tych sieci położone są najczęściej na terenach najbardziej obciążonych znaczną działalnością przemysłową. W Brzegu Dolnym nie ma stałego punktu pomiarowego i pomiary na ul. Słowackiego wykonuje się pomiary metodą pasywną. W tej sytuacji większość danych tu podanych będzie miała bardziej ogólny charakter i będzie dotyczyła całego powiatu wołowskiego. Wg podziału stosowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony środowiska, powiat wołowski (kod strefy 4.02.02.22), jest strefą, w której występują obszary zwykłe Oz - odnoszą się do niego wartości dopuszczalnych stężeń określone dla kraju) oraz obszary zwykłe OzR- do którego odnoszą się wartości dopuszczalnych stężeń określone ze względu na ochronę roślin. Z danych podawanych przez WIOŚ (na podstawie danych GUS) wynika, że emisja pyłu na terenie powiatu wołowskiego stanowi ok. 6.42 % całkowitej emisji pyłu województwa dolnośląskiego. Emisja zanieczyszczeń gazowych w tym powiecie kształtuje się w wysokości ok. 1.0 % całkowitej emisji gazów w województwie dolnośląskim. 10

a) powietrze atmosferyczne Przeprowadzone pomiary stężeń zanieczyszczeń w 2005 roku w stacji Brzeg Dolny na ulicy Słowackiego (stacja pomiarowa pomiarów pasywnych) wykazały dla dwutlenku siarki: Ul. Słowackiego 7.4 µg/m 3 (śr. roczna), 11.5 µg/m 3 (sez.grzewczy), 3.4 µg/m 3 (sez.pozagrzewczy) Przeprowadzone pomiary stężeń zanieczyszczeń w 2005 roku w stacji na ulicy Słowackiego (stacja pomiarowa pomiarów pasywnych) wykazały dla dwutlenku azotu: Ul. Słowackiego 14.6 µg/m 3 (śr. roczna), 20.0 µg/m 3 (sez.grzewczy), 9.2 µg/m 3 (sez.pozagrzewczy) W 2005 roku na terenie Brzegu Dolnego wykonywano pomiary pyłu zawieszonego PM10 (przy pomocy mobilnej stacji pomiarowej. Podsumowanie wyników tych pomiarów zamieszczono w poniższej tabeli. L.p Stanowisko pomiarowe Powiat wołowski 1. Brzeg Dolny Średnia roczna % normy 1 Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Stężenia 24-godzinowe pyłu zaw. PM10 1 max 36 max Liczba przypadków powyżej poz. dopuszczalnego 2 27.3 68 32.5 17.7 68.8 17.5 8 Za pomocą urządzeń tej samej mobilnej stacji pomiarowej wykonywano także w Brzegu Dolnym badania imisji tlenku węgla i benzenu. Tabela Stężenia tlenku węgla L.p Stanowisko pomiarowe Średnia roczna Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Stężenia 8-godzinowe CO Stężenie % normy 4 maksymalne 3 Powiat wołowski 1. Brzeg Dolny 996.4 1313.3 481.0 4521.0 45 Tabela Stężenia benzenu L.p Stanowisko pomiarowe Średnia roczna % normy 5 Średnia w sez. grzewczym Średnia w sez. pozagrzewczym Powiat wołowski 1. Brzeg Dolny 1.4 30 1.8 0.9 1 Dopuszczalny poziom średnioroczny pyłu zawieszonego PM10 40 µg/m 3 2 Dop. poziom 24-godz. p. zaw. PM10:50 µg/m 3 ;dop. liczba przypadków >od normy 35 x 3 Max.średnia 8-godz. spośród średnich kroczących obliczanych co 1 h spośród średnich 1h w ciągu 24h 4 Dop. poziom 8-godz. CO:10000 µg/m 3, na obszarach ochr. uzdr. poziom 8h CO: 5000 µg/m 3 5 Dopuszczalny poziom średnioroczny dla obszaru kraju: 5 µg/m 3 11

Analizując wyniki wykonanych pomiarów (pomiar pasywny) stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego w Brzegu Dolnym nie stwierdza się przekroczeń normy badanych zanieczyszczeń. Oznacza to, że jakość powietrza na obszarze miasta utrzymuje się w granicach dopuszczalnych norm. Poniżej w tabeli zamieszczono zestawienie wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza. Tabela. Emisja i redukcja zanieczyszczeń Wyszczególnienie Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem w tym ze spalania paliw gazowych ogółem w tym dwutlenek siarki Zanieczyszczenia zatrzymane w urządzeniach do redukcji zanieczyszczeń w %zanieczyszczeń wytworzonych pyłowych gazowych Województwo 7957 6094 18048750 60466 99,7 88,3 Powiat Wołowski 426 425 163199 584 98,7 48,3 b) wody powierzchniowe Najbardziej istotną dla Gminy Brzeg Dolny jest rzeka Odra. Wpływ na czystość Odry mają zlokalizowane w jej zlewni następujące obiekty (z terenu gminy, powiatu wołowskiego i obiektów położonych w górnych odcinkach biegu Odry znajdujących się w granicach województwa dolnośląskiego), będące źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych: Zakłady Papiernicze w Oławie-odprowadzające ok. 30m 3 /d ścieków przemysłowych po podczyszczaniu mechanicznym do młynówki Odry m. Oława- odprowadza ok. 5700m 3 /d ścieków po oczyszczeniu mechanicznobiologicznym z usuwaniem związków biogennych. Całkowita przepustowość oczyszczalni wynosi 15000 m 3 /d PPWMN Wtórmet, baza PKS i Polmozbyt w Oławie odprowadzają ścieki przemysłowe i deszcze po podczyszczeniu mechanicznym rowem melioracyjnym do Odry, natomiast ścieki bytowo-gospodarcze po oczyszczeniu na oczyszczalni mechaniczno-biologicznej o przepustowości 200m 3 /d odprowadzane są wspólnie ze ściekami przemysłowymi. Łączna ilość odprowadzanych ścieków ok. 31 m 3 /d ( Centrozłom odprowadza swoje ścieki do kanalizacji miejskiej) miejsko-gminna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków z usuwaniem związków biogennych w Jelczu-Laskowicach, która odprowadza ścieki w ilości ok. 3200m 3 /d. Są to ścieki miejskie oraz ścieki bytowo-gospodarcze i przemysłowe z Jelczańskich Zakładów Samochodowych w Jelczu-Laskowicach. Całkowita przepustowość oczyszczalni wynosi 4500m 3 /d oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna w Siechnicach dla gm. Święta Katarzyna o przepustowości 1800 m 3 /d, doprowadzająca ok. 590 m 3 /d ścieków pochodzących ze skanalizowanej części Siechnic oraz dowożonych ze Św. Katarzyny i Radwanic mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia dla Przedsiębiorstwa Ogrodniczego Siechnice, odprowadzająca ok. 250m 3 /d oczyszczonych ścieków 12

Polifarb Cieszyn Wrocław S.A. Oddział we Wrocławiu odprowadzający ok. 350 m 3 /d ścieków po oczyszczaniu mechaniczno-chemiczno-biologicznym. Na czyszczalnię doprowadzane są również ścieki z Viscoplastu Cussons Polska S.A. we Wrocławiu odprowadzające ok. 362 m 3 /d ścieków pochodzących ze stacji uzdatniania wody oraz wody opadowe Kompania Spirytusowa Wratislavia we Wrocławiu odprowadzająca średnio 185 m 3 /d ścieków poprodukcyjnych, bytowo-gospodarczych i wód chłodniczych, oczyszczonych na zakładowej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków Wrocław-Osobowice- pola irygowane, z których ścieki w ilości około 26000 m 3 /d odprowadzane są do Odry 3 rowami: Rowem Osobowickim, Rowem I-P, Rowem Mokrzyca Wrocławska Oczyszczalnia Ścieków (Janówek) o przepustowości 90000 m 3 /d odprowadzająca ok. 70100 m 3 /d ścieków po oczyszczeniu mechanicznobiologicznym, z podwyższonym usuwaniem związków biogennych Zakłady Chemiczne PCC Rokita SA w Brzegu Dolnym - ścieki z procesów technologicznych oraz bytowo-gospodarcze z miasta i gminy Brzeg Dolny w ilości 13416 m 3 /d są oczyszczane na oczyszczalni mechaniczno-biologicznej. Nadmiarowe wody pochłodnicze w ilości ok. 2788 m 3 /d odprowadzane są do Odry dwoma wylotami m. Malczyce - odprowadza 3 wylotami 376 m 3 /d ścieków bez oczyszczania oraz ok. 295 m 3 /d po oczyszczaniu mechaniczno-biologicznym. Są to ścieki pochodzące z Malczyc i częściowo cukrowni Małoszyn" (ścieki bytowo-gospodarcze) oraz dowożone z zewnątrz (ok. 166 m 3 /m-c); ścieki poprodukcyjne z cukrowni Małoszyn" są odprowadzane do zbiorników akumulacyjnych, oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna w Chobieni, która odprowadza 220 m 3 /d ścieków, Huta Miedzi Cedynia" w Orsku - oczyszczalnia o przepustowości 1140 m 3 /d, odprowadzająca 173 m 3 /d ścieków, HM Głogów I" w Głogowie o przepustowości 19200 m 3 /d odprowadzająca ok. 1657 m 3 /d ścieków, HM Głogów II" w Głogowie, oczyszczalnia o przepustowości 21680 m 3 /d odprowadzająca ok. 4200 m 3 /d ścieków, Oddział Zakład Hydrotechniczny w Rudnej o przepustowości 115200 m 3 /d, który odprowadza ok. 52400 m 3 /d ścieków, komunalna oczyszczalnia ścieków dla miasta Głogowa o przepustowości 21000 m 3 /d, odprowadzająca 12378 m 3 /d ścieków po oczyszczaniu mechaniczno-biologicznym, mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Nielubi, eksploatowana przez Urząd Gminy w Żukowicach o przepustowości 200 m 3 /d, odprowadzająca 90 m 3 /d ścieków, mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Gaworzycach o przepustowości 51 m 3 /d, odprowadzająca 21,9m 3 /d ścieków, administrowana przez ZUK w Gaworzycach, mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków Obrzańskiej Spółdzielni Mleczarskiej w Kościanie, Oddział Produkcyjny w Brzegu Głogowskim o przepustowości 140 m 3 /d, odprowadzająca 80 m 3 /d ścieków. 13

Ponadto poprzez dopływy odprowadzane są do Odry ścieki z następujących obiektów: mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków dla gminy Wisznia Mała w Strzeszowie o wydajności 500 m 3 /d, odprowadzająca do potoku Ława ok. 191 m 3 /d ścieków, oczyszczalnie w Obornikach Śląskich: mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków przy ul. II Armii Wojska Polskiego o wydajności 1000 m 3 /d, odprowadzająca do potoku Lubniówka ok. 964 m 3 /d ścieków i mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków przy ul. Grunwaldzkiej o wydajności 2500 m 3 /d, odprowadzająca do potoku Strużyna ok. 1710 m 3 /d ścieków. W 2005r. w ramach monitoringu diagnostycznego Odra badana była w 8 punktach pomiarowych na odcinku o długości 200 kilometrów. Rzeka jest odbiornikiem największej ilości ścieków z terenu województwa dolnośląskiego, odprowadzanych do niej zarówno bezpośrednio, jak i poprzez jej dopływy. Na podstawie przeprowadzonych w roku 2005 badań dokonana została klasyfikacja jakości wód rzeki Odry na całym badanym odcinku. Wody rzeki Odry na prawie całym badanym odcinku miały III klasę, tzn. były to wody o zadowalającej jakości. Jedynie w dwóch przekrojach: powyżej Ścinawy i poniżej Dobrzejowic przejściowo wystąpiły wody klasy IV - niezadowalającej jakości. Jednakże to przekroczenie było bardzo nieznaczne, a w przekroju pow. Ścinawy wręcz minimalne. Ilość wskaźników, które mieszczą się w I i II klasie na całym badanym odcinku przekracza 60% i brak jest wskaźników osiągających V klasę (z wyjątkiem przekroju poniżej Dobrzejowic - dla chlorków). Nieznaczne pogorszenie jakości występuje w ostatnim przekroju poniżej Dobrzejowic, na co wpływ może mieć oddziaływanie aglomeracji miejsko-przemysłowej Głogowa. Parametrami, które we wszystkich punktach w największym stopniu zadecydowały o klasyfikacji były stężenia chlorków, zawartość substancji rozpuszczonych i liczba bakterii coli typu fekalnego. Poza tym wielkości charakterystyczne dla klasy IV osiągały również wartości barwy, chlorofilu a", liczba bakterii coli, a powyżej miasta Oława również wartości azotu Kjeldahla. Saprobowość fitoplanktonu utrzymywała się na całym badanym odcinku na poziomie III klasy jakości, a wskaźnik saprobowości peryfitonu zmieniał się na korzyść wzdłuż biegu rzeki - od wartości klasy IV w początkowych punktach do wartości klasy III w punkcie poniżej Dobrzejowic. Indeks biotyczny obecności makrozoobezkręgowców bentosowych w punkcie powyżej Oławy kształtował się na poziomie II klasy jakości, a poniżej Dobrzejowic - klasy I. W porównaniu do roku 2004 jakość wód rzeki Odry wyraźnie poprawiła się - w większości punktów były to wody o zadawalającej jakości, zwiększył się także procentowy udział wskaźników osiągających I i II klasę. Biorąc pod uwagę parametry charakteryzujące proces eutrofizacji, wartości średnie roczne przekroczone zostały we wszystkich punktach - z wyjątkiem tych powyżej m. Oława i poniżej Z.Ch. PCC Rokita" - w odniesieniu do azotanów, a w punkcie poniżej Wrocławia także w odniesieniu do fosforu ogólnego. Utrzymuje się obserwowana w poprzednich latach tendencja obniżania się wartości wskaźników wzdłuż biegu rzeki, jedynie stężenia fosforu wahają się w środowym biegu rzeki, poniżej Wrocławia, na co wpływ ma zarówno aglomeracja wrocławska jak i wpływające na jej terenie dopływy Odry - Ślęza i Bystrzyca. W odniesieniu do wartości granicznych określonych w Rozporządzeniu MŚ z dnia 11 lutego 2004 r., tylko wartości przewodności elektrycznej w ostatnich trzech latach w punkcie poniżej Z.Ch. PCC Rokita" osiągały IV klasę jakości. Utrzymuje się również znaczna poprawa stanu bakteriologicznego rzeki -liczba bakterii coli typu lokalnego kształtuje się w ostatnich latach 14

na poziomie III klasy czystości. Maksymalne wartości stężenia azotanów obserwowane w 2005 r. znajdowały się dużo poniżej poziomu 40 mg NO 3 /l i utrzymywały się w ogólnym trendzie tego zanieczyszczenia obserwowanym w poprzednich latach. Rozkład stężeń charakterystycznych (percentyl 90%) wybranych wskaźników zanieczyszczenia wzdłuż biegu Odry dla lat 1998, 2002 i 2005 roku pokazuje, że w rzece zachodzą korzystne zmiany. Na obszarze naszego województwa jakość wód Odry poprawia się systematycznie i w kolejnych latach obserwujemy obniżanie się wartości z biegiem rzeki. Zmniejsza się też - obserwowany w latach poprzednich - wpływ aglomeracji wrocławskiej na jakość wód rzeki Odry. Tabela. Oczyszczalnie ścieków Wyszczególnienie a-przemysłowe b- komunalne Województwo a b liczba 94 202 Ogółem przepustowość w m 3 /dobę 522938 828085 liczba 50 142 biologiczne przepustowość w m 3 /dobę 59309 376937 W tym z podwyższonym usuwaniem biogenów liczba przepustowość w m 3 /dobę 2 3750 59 413998 Powiat Wołowski a b 2 3 30430 11719 2 3 30430 6719 - - - - c) wody podziemne Na terenie gminy nie występują żadne główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP), które podlegają szczególnej ochronie. W raportach WIOŚ wody podziemne tego regionu zaliczane są do klasy Ia i Ib czyli do wód wysokiej jakości. Na ujęciu w Naborowie nie obserwuje się zawartości azotanów w wartościach, które się nie mieszczą w normach dla wód do picia. Wyniki badań wskazują na dobrą jakość wód podziemnych na ujęciach komunalnych. d) hałas przemysłowy i komunikacyjny W raporcie o stanie środowiska województwa dolnośląskiego za 2005 rok opublikowanym na stronie internetowej WIOŚ nie podaje się żadnych uciążliwych obiektów powodujących przekroczenia norm dopuszczalnych hałasu. Raport WIOŚ nie podawał na terenie gminy Brzeg Dolny żadnych uciążliwych hałasowo obiektów przemysłowych. Jak w każdej gminie, w związku ze zwiększonym ruchem pojazdów mechanicznych, miejscami na terenie gminy daje się odczuć uciążliwość związana z hałasem komunikacyjnym. f) gleby W 2005 roku na terenie Gminy Brzeg Dolny nie prowadzono żadnych badań gleb użytkowanych rolniczo, dlatego też podano tu dane dotyczące całego powiatu wołowskiego. Na jego terenie, w latach 2002-2005, w stosunku do powierzchni użytków rolnych stwierdzono odczyn bardzo kwaśny, kwaśny i lekko kwaśny w 86 %, obojętny 10% i 15

zasadowy 4 %. Z badań oceniających zawartość przyswajalnego fosforu, potasu i magnezu w glebach użytkowanych rolniczo stwierdzono: Zawartość fosforu b.niska + niska + średnia 69 %; wysoka i b.wysoka 31 % Zawartość potasu - b.niska + niska + średnia 81 %; wysoka i b.wysoka 19 % Zawartość magnezu - b.niska + niska + średnia 72 %; wysoka i b.wysoka 28 % W ramach badań gleb wykonano także badania dotyczące zawartości azotu mineralnego i na terenie powiatu wołowskiego stwierdzono, że wynosi ona ok. 70.0 kg/h wczesną wiosną i 96.0 kg/h jesienią (dla warstwy 0-90). g) odpady Wg Raportu o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2005 roku opracowanym przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, w powiecie wołowskiego wytworzono w 2005 roku 197257,4 Mg odpadów przemysłowych. Z tej ilości, unieszkodliwiono przez składowanie 93237,2 Mg odpadów, a w inny sposób (poza składowaniem) unieszkodliwiono 1414,0 Mg. Z masy odpadów wytworzonych odzyskano 102473,1 Mg odpadów, a magazynowane jest 202.4 Mg. W 2005 roku na terenie powiatu wytworzono 67948,029 Mg odpadów niebezpiecznych, z czego 66432,851 Mg unieszkodliwiono w sposób inny niż składowanie. Z całej masy odpadów niebezpiecznych odzyskano 294,98 Mg. Bilans magazynowanych odpadów niebezpiecznych (łącznie z ilościami wytworzonymi w latach poprzednich) wynosi na koniec 2005 roku 3,564 Mg. 6. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE DO POŚ I JEGO AKTUALIZACJI Pomimo tego, że aktualizacja Programu stanowi wyłącznie uzupełnienie dokumentacji podstawowej w zakresie, w jakim zaszły ewentualne zmiany, to przypomniano i powtórzono w nim, w sposób skrótowy, (co uzasadniano we wstępnie do aktualizacji) podstawowe założenia wyjściowe do Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny. Brano przy tym pod uwagę uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, wynikające z obowiązujących aktów prawnych, programów wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających problematykę ochrony środowiska. Niezbędne było również uwzględnienie zamierzeń rozwojowych poszczególnych gmin powiatu, zarówno w zakresie gospodarczym i przestrzennym, jak i społecznym. Ze względu na nieco inną formułę opracowywania pierwotnej wersji Programu i aktualizacji Programu, ten materiał stanowi kompilację tych opracowań, a zarazem jest uzupełniony w niezbędnym do realizacji zakresie. Uwarunkowania te, w powiązaniu z aktualnym stanem środowiska w powiecie były podstawą do zdefiniowania priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych. 16

6.1 Uwarunkowania zewnętrzne POŚ dla Gminy Brzeg Dolny 6.1.1 Polityka ekologiczna państwa Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania ujęte w "Programie wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010" oraz w dostosowanej do wymagań ustawy Prawo ochrony środowiska, "Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010", zostały przyjęte jako podstawa niniejszego Programu. Nadrzędną zasadą przedstawioną w Polityce ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju. Rozwój zrównoważony jest definiowany jako zbiór celów społecznie nadrzędnych, wśród których wymienia się najczęściej: dobrobyt materialny i społeczny, sprawiedliwość, bezpieczeństwo. Ich wspólnym mianownikiem jest lepsze zaspokojenie fizycznych i psychicznych potrzeb człowieka poprzez prawidłowe umiejscowienie jego stosunku do środowiska, a zwłaszcza poprzez utrzymanie funkcji ekologicznych środowiska przyrodniczego. Rozwój zrównoważony oznacza więc taką filozofię rozwoju globalnego, regionalnego i lokalnego, która przeciwstawia się ekspansji opartej wyłącznie o wzrost gospodarczy. W Polityce ekologicznej państwa jako zasady szczegółowe przyjęto: Zasadę prewencji, Zasadę "zanieczyszczający płaci Zasadę integracji Zasadę regionalizacji Zasadę subsydiarności Zasadę skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej W Polityce ekologicznej państwa przedstawione zostały także cele ogólne o charakterze strategicznym i realizacyjnym, w różnych horyzontach czasowych. Wskazane zostały przede wszystkim cele i działania, jakie należy podjąć w ramach programów sektorowych, jako konieczny udział sektorów w realizacji zrównoważonego rozwoju. Cele ekologiczne zostały ujęte w czterech blokach tematycznych, są to: cele i zadania o charakterze systemowym ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne Z wymienionych w Polityce ekologicznej państwa celów i działań szczegółowych wybrano zagadnienia szczególnie istotne z punktu widzenia problemów występujących w Gminie Brzeg Dolny. Są to: promowanie najlepszych technik (BAT) w celu zmniejszenia materiałochłonności i odpadowości produkcji, 17

ograniczenie zużycia energii o 25% do roku 2010, a do roku 2025 o 50% w stosunku do roku 2000, intensyfikacja rozwoju energetyki odnawialnej, do roku 2010 co najmniej podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000 w celu zmniejszenia energochłonności gospodarki i wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, łączenie racjonalności ekonomicznej i ekologicznej w wykorzystaniu zasobów gleb, ochrona gleb i powierzchni ziemi, gospodarowanie odpadami - wzrost odzysku surowców, opakowań, recyklingu materiałów z opakowań, do roku 2010 wtórne wykorzystywanie co najmniej 50% papieru i szkła, zapobieganie zanieczyszczeniu słodkich wód powierzchniowych i podziemnych, przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym właściwego stanu ekologicznego (zapewnienie źródeł poboru wody do picia) zmniejszenie narażenia mieszkańców na zanieczyszczenie powietrza i hałas, zmniejszenie intensywności degradacji powierzchni ziemi, poprawa estetyki otoczenia, przeciwdziałanie powstawaniu zanieczyszczeń powietrza, Zwiększenie skali renaturalizacji obszarów wiejskich, na których rozwinęła się intensywna produkcja rolnicza, wprowadzenie zasad zrównoważonej gospodarki rolnej, ochrona gatunków dzikiej flory i fauny, ochrona najbardziej zagrożonych ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk przez tworzenie i powiększanie sieci obszarów chronionych, eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla środowiska z tytułu nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, a także doskonalenie istniejącego systemu ratowniczego na wypadek zaistnienia awarii i klęsk żywiołowych, 6.1.2 Program Ochrony Środowiska województwa dolnośląskiego Województwo Dolnośląskie posiada opracowany Program Ochrony Środowiska. Program ten nazywa się Programem zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego. Został on opracowany w 2002 roku i zatwierdzony uchwałą Sejmiku Województwa Dolnośląskiego nr XLIV/842/2002. Dla porządku w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny dokonane zostanie porównanie zgodności tegoż programu z zapisami w Programie Wojewódzkim w odniesieniu do postawionych wymagań. Analizę tego dokumentu sprowadzono do celów strategicznych do roku 2015 w strategii długoterminowej. Tam gdzie to było konieczne odniesiono się do celów i zadań szczegółowych. Celami strategicznymi dla województwa dolnośląskiego były: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Zmniejszenie uciążliwości hałasu Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych, podziemnych i ich ochrona Ograniczenie negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko Podniesienie jakości gleb osiągane przez: Ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie Ochrona i wzrost różnorodności przyrodniczej Ograniczenie wystąpień nadzwyczajnych zagrożeń środowiska Podniesienie świadomości ekologicznej w społeczeństwie 18

Otwarta i dwustronna komunikacja pomiędzy wszystkimi stronami zaangażowanymi w ochronę środowiska Uzyskanie pełnej informacji o stanie środowiska Analiza powyższych zapisów określających cele strategiczne dla województwa dolnośląskiego określiła konieczność ujęcia powyższych celów w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny. Także Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wołowskiego, został przygotowany zgodnie z powyższymi zapisami i dlatego jest on zgodny w celach strategicznych z Programem zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska dla województwa dolnośląskiego i Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny. 6.1.3 Obowiązujące akty prawne w zakresie ochrony środowiska Od momentu przygotowania i przyjęcia pierwszego Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Brzeg Dolny częściowo zostały zmienione przepisy dotyczące ochrony środowiska. Zmiany tych przepisów zostały uwzględnione w niniejszej aktualizacji, a poniżej podano aktualne zestawienie podstawowych aktów prawnych w tej dziedzinie. o Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085, z 2003 Nr 7 poz. 78). o Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska tekst jednolity (Dz.U. Nr 129, poz. 902 z 2006r. z późniejszymi zmianami) o Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880). o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. nr 257, poz. 2573 wraz ze zmianami z 2005 roku). o Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach - tekst jednolity (Dz. U. Nr 39, poz. 251 z 2007 roku) o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 178, poz. 1841), o Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115 poz.1229 z późniejszymi zmianami). o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 05 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu /Dz. U Nr 1, poz. 12/ o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06.06.2002 r w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji. /Dz. U Nr 87 poz. 796/ o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji /Dz. U. Nr 283 z 2004r., poz. 2842/ o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984) 19

o Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747 z późniejszymi zmianami). 7. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA Poprawa jakości środowiska w Gminie Brzeg Dolny będzie mogła mieć miejsce wtedy, kiedy zostaną zrealizowane cele nakreślone w Programie Ochrony Środowiska z 2004 roku. W pierwotnym dokumencie Programu Ochrony Środowiska zostały one podzielone na cele krótkoterminowe i cele długoterminowe. Cele długoterminowe są, z małymi wyjątkami, nadal aktualne. W niniejszej aktualizacji Programu zostaną one przedstawione w trochę innym ujęciu graficznym odbiegającym swoją formą tekstową od celów przedstawionych w pierwszym dokumencie. Ma to na celu jedynie pewne uporządkowanie formalne, ponieważ w zakresie rzeczowym cele długoterminowe pozostają takie same (pomimo innych określeń używanych w Programie i aktualizacji Programu mają spowodować takie same efekty w przyszłości). Tam gdzie było to możliwe i konieczne dokonano uzupełnień w postaci nowych kierunków mających spowodować osiągnięcie celu ostatecznego. Cele krótkoterminowe, jak pokazał raport z realizacji Programu i Planu nie są jeszcze w całości zrealizowane ponieważ nie upłynął jeszcze cały okres czasu, na jaki zostały one przyjęte. Dla potrzeby wykonania aktualizacji POŚ zostaną one jeszcze raz przedstawione i poprawione w zakresie, jaki wynika z ich realizacji i ewentualnych zmian, dotyczących przede wszystkim 2007 roku czyli tego, który kończy okres pełnego rozliczenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny. Ze względu na konieczność zachowania przejrzystości Programu i uwidocznienia łącznie z raportem o realizacji zadań zapisanych w dokumentach kierunkowych, w tabelach dotyczących celów krótkoterminowych nie wnoszono innych zmian niż zmiany zadań rzeczowych. Odniesienie finansowe związane zarówno z faktem wykonania części zadań jak i upływem ok. połowy okresu, jaki w 2004 roku uznano za minimalną perspektywę do ich wykonania zawarto w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska część finansowa. Tabele opatrzono komentarzem. Dodatkowo wskazano w tabelach sygnalizowane przez służby Gminy zadania, które są zaplanowane do realizacji w 2007 roku lub latach następnych. Ta część zawiera także przedsięwzięcia planowane przez Grupę Rokita. Wzorem dokumentacji podstawowej, cele krótkoterminowe pozainwestycyjne zgrupowano w kilku głównych kierunkach przedsięwzięć i wykazano w tabelach ponumerowanych zgodnie z zapisami rozdziału dotyczącego zadań krótkoterminowych. Tam gdzie to było niezbędne, pod tabelami podano dodatkowe wyjaśnienia oznaczone [*]. Ważnym jest przy realizowaniu zamierzeń tej grupy zadań wypracowanie racjonalnych zasad współpracy z innymi powiatami i gminami, w których gospodarowanie wodami i oczyszczanie ścieków ma wpływ na stan zanieczyszczenia środowiska w Gminie Brzeg Dolny. Pomimo wyróżnienia w celach długoterminowych tej aktualizacji innych i nowych celów strategicznych niż w pierwszej wersji Programu Ochrony Środowiska, do tabel wyszczególniających zadania krótkoterminowe nie tworzono w tej aktualizacji zadań inwestycyjnych. Taka nowa grupa zadań krótkoterminowych, ze względu na inaczej formułowane zadania krótkoterminowe w pierwszej wersji Programu, nie mogłaby być porównana z zadaniami z lat 2004-2006. Wszystkie cele długoterminowe i krótkoterminowe w pełnym brzmieniu są podane w dokumentacji podstawowej Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeg Dolny, a cele wyszczególnione poniżej, pomimo częściowego pokrywania stanowią także uzupełnienie 20

kierunków do jakich w skali powiatu należy dążyć. Ponieważ aktualizacja POŚ stanowi tylko konieczne uzupełnienie tego Programu i jest on opracowywany przed terminem upływu jego obowiązywania i jeszcze przed upływem końcowego terminu, jaki był wyznaczony do jego realizacji, to poniżej podano jedynie skrótową formę tych celów. 7.1 Wody powierzchniowe i podziemne 7.1.1 Cele długoterminowe Długofalowym celem polityki ekologicznej Polski przenoszącym się na Gminę Brzeg Dolny w zakresie gospodarki wodnej jest: przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz utrzymanie i ochrona jakości wód podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania dla potrzeb zbiorowego zaopatrzenia w wodę do picia, hodowli ryb i celów kąpielowych Cel ten będzie osiągany przez Poprawę jakości wód powierzchniowych, Ochronę zbiorników wód podziemnych i racjonalizację ich wykorzystania, Ochronę powierzchniowych ujęć wody pitnej, Optymalizację zużycia wody do celów socjalno-bytowych i przemysłowych, Propagowanie opomiarowywania pobieranej wody oraz zmniejszanie jej zużycia, Ochronę przed negatywnymi skutkami aktualnej i przyszłej działalności gospodarczej prowadzonej na powierzchni ziemi. Poprawę jakości odprowadzanych ścieków przemysłowych i komunalnych (budowa i modernizacja oczyszczalni) Zmniejszenie ilości ścieków komunalnych odprowadzanych bez oczyszczania poprzez rozszerzenie zasięgu sieci kanalizacyjnej i wodociągowej: Sukcesywne ograniczanie negatywnego wpływu zanieczyszczeń obszarowych i ścieków deszczowych na wody powierzchniowe Opracowanie i wdrożenie systemu informowania społeczeństwa o jakości wody do picia i wody w kąpieliskach. Ograniczenie strat wody przy przesyłaniu jej z ujęć do odbiorców, poprzez bieżące remonty, konserwację i naprawy sieci wodociągowej, Wspieranie działań mających na celu zmniejszenie zużycia wody w gospodarstwach domowych. 21