PRZYIMKI Przyimki czasu In, on czy at? At night?, Next Monday In a few minutes, In time czy on time? For czy since? During czy while?, By czy until? Przyimki miejsca, ruchu, kierunku i odległości Przyimki miejsca Przyimki ruchu kierunku i odległości In, on czy at?, In czy into? On czy onto? To Spain czy in Spain? Home Above i over, below i under Przyimki różne As czy like? Środki transportu Przyimi sposobu Przyimki po czasownikach I przymiotnikach Przyimki po czasownikach Przyimki po przymiotnikach
PRZYIMKI 1. Przyimki czasu In, on czy at? In on at + epoka/wiek/rok/miesiąc + dzień/data + godzina in ancient times in 2007 in November on Monday on 22 nd February at eight o'clock at 5:25 + pora roku + konkretny dzień + kilka dni in spring in summer on Thanksgiving Day on Christmas Day 1 on Ester Monday 2 at the weekend at Christmas 3 at Easter 4
+ pora dnia + pora dnia w danym dniu + pora posiłków in the morning in the afternoon in the evening on Tuesday morning on Sunday night on Thursday afternoon at lunch time at breakfast W wyrażeniach at the moment at present at the same time at the beginning/end at the ege of 1 25 grudnia, 2 w Poniedziałek Wielkanocny, 3 25 i 26 grudnia, 4 w Niedzielę i Poniedziałek Wielkanocny At night? Generalnie mówimy at night : She sleeps well at night. We often go out at night. Ona dobrze sypia w nocy. Często wychodzimy wieczorem.
Ale: on + konkretna noc : It happened on Monday night. To się wydarzyło w poniedziałkową noc. In the night = in the middle of the night (w środku nocy): I woke up in the night and couldn t sleep. Obudziłem się w środku nocy i nie mogłem spać Next Monday Przed wyrażeniami zawierającymi next, last, this, that, every, yesterday, tomorrow nie stawiamy przedimka: See you next week. She went to London last summer. What are you doing this weekend? He plays tennis every Friday. There was a concert yesterday night. What are you doing tomorrow afternoon? Do zobaczenia w następnym tygodniu. Zeszłego lata pojechała do Londynu. Co robisz w ten weekend? W każdy piątek on gra w tenisa. Wczoraj w nocy był koncert. Co robisz jutro popołudniu?
In a few minutes in + określenie czasu = za jakiś czas : We'll be ready in a two minutes. He'll be here in two weeks. The match will be played in a month. Będziemy gotowi za dwie minuty. On będzie tutaj za dwa tygodnie. Mecz zostanie rozegrany za miesiąc. Możemy także powiedzieć: in two weeks = in two weeks time : He'll be here in two weeks time. On będzie tutaj za dwa tygodnie. in a month = in a month's time : The match will be played in a month's time. Mecz zostanie rozegrany za miesiąc. in + określenie czasu = w ciągu jakiegoś czasu : I solved this problem in ten minutes. He learned English in three years. Rozwiązałam ten problem w ciągu dziesięciu minut. Nauczyłem się angielskiego w ciągu trzech lat.
In time czy on time? in time = na czas, odpowiednio wcześnie : They arrived at the airport in time to buy tickets. Przyjechali na lotnisko odpowiednio wcześnie, by kupić bilety on time = punktualnie : The bus left on time. Autobus odjechał punktualnie. For czy since? for + przedział czasowy: I've been working here for four years. She has known Tom for five years. We cooked dinner for three hours yesterday. Pracuję tutaj od czterech lat. Ona zna Tomka od pięciu lat. Wczoraj gotowaliśmy obiad przez trzy godziny. Since + punkt w czasie: I've been working here since 2001. She has known Tom since January. We've been cooking dinner since four o clock. Pracuję tutaj od 2001 roku. Ona zna Tomka od stycznia. Gotujemy obiad od czwartej.
During czy while? During to przyimek, który stoi przed rzeczownikiem lub wyrażeniem rzeczownikowym: I often read during the day. What did they do during last holiday? Często czytam w ciągu dnia. Co oni robili podczas ostatnich wakacji? While to spójnik, który poprzedza część zdania złożonego: She came while I was doing my homework. I was watching TV while Tom was cooking dinner. Przyszła, kiedy ja odrabiałam zadanie. Oglądałam telewizję, podczas gdy Tomek gotował obiad. By czy until? By oznacza nie później niż, do, przed : I have to be at the airport by 5 o clock. She has to finish her homework by Tuesday. Muszę być na lotnisku przed piątą. Ona musi skończyć zadanie domowe przed wtorkiem.
Until / till oznacza od jakiegoś momentu, i jest stosowane, by zwrócić uwagę na to, jak długo dana sytuacja trwa: She will stay here until 10 o clock. I'll keep this film till Saturday. Ona zostanie tutaj do 10. Zatrzymam ten film do soboty. Przed częścią zdania złożonego użyjemy until lub by the time : I'll be asleep by the time the film finishes. We'll wait until you cook dinner. Zanim film się skończy, ja już będę spał. Zaczekamy, aż ugotujesz obiad.
2. Przyimki miejsca, ruchu, kierunku i odległości a) Przyimki miejsce There is a cat on the rug. There are two chairs in the room. There is a lamp behind the sofa. Kot jest na dywaniku. Sa dwa krzesła w pokoju. Za sofą stoi lampa.
There is a fireplace below the picture. There is a picture above the fireplace. There ia a rug under the cat. There is a TV set by/byside the fireplace. There is a small table next to the sofa. Pod obrazem jest kominek. Nad kominkiem jest obraz. Pod kotem jest dywanik. Przy kominku jest telewizor. Obok sofy jest mały stolik. b) Przyimki ruchu, kierunku i odległości The old woman is walking across the street. The young woman and the girl are at the bus stop. The young woman is behind the girl. The man is getting onto the bus. The woman is going out of the shop. The young man is walking along the street. The shop is between the cinema and the bank. The cinema is on the left of the shop. Starsza pani przechodzi przez ulicę. Młoda kobieta i dziewczynka stoją na przystanku autobusowym. Młoda kobieta stoi za dziewczynką. Mężczyzna wsiada do autobusu. Kobieta wychodzi ze sklepu. Młody mężczyzna idzie wzdłuż ulicy. Sklep znajduje się pomiędzy kinem i bankiem. Kino znajduje się po prawej stronie/na prawo od sklepu.
The bank is on the right of the shop. The car is going past the bank. The bus stop is opposite the bank. There's a tree in front of the cinema. The bus is going from the station to the town centre. Bank znajduje się po prawej stronie/na prawo od sklepu. Samochód przejeżdża obok banku. Przystanek znajduje się naprzeciwko banku. Przed kinem rośnie drzewo. Autobus jedzie od/z dworca kolejowego do centrum miasta. c) In, on czy at? In on at użyjemy, gdy coś znajduje się w środku, otoczone ze wszystkich stron in her living room in the car in a bag she's in the building użyjemy przed nazwami miejscowości i państw użyjemy, gdy mówimy o czymś, co znajduje się na powierzchni on the desk a spot on her face on the rug on the table sitting użyjemy opisując gdzie coś się znajduje użyjemy, opisując położenie, w jakim ktoś się znalazł at the table to meet at the main entrance there is somebody at the door he's waiting at the bus stop użyjemy, opisując spotkania, wydarzenia sportowe itp
I live in England he was born in London on the right/left to write on one side of the paper at a party at the meeting at a volleyball match Użyjemy przed adresem Użyjemy przed adresem Użyjemy przed adresem z numerem domu she lives in Roseberry Avenue I live on Eureka Street they live at 15 Roseberry Avenue Użyjemy w następujących wyrażeniach in prison/hospital in the lesson in bed in a picture/photo (na zdjęciu) In a book in the country in the middle in the sky (na niebie) in the back of the car Użyjemy w następujących wyrażeniach on page 45 on the first/second floor on the back of the envelope on a farm on the beach on the island on television/on the radio (w programie) ale: he works in television Użyjemy w następujących wyrażeniach at work/home/school at the station/the airport at the seaside at the top/the bottom of
d) In czy into? On czy onto? Into i onto oznaczają ruch: She jumped into the swimming pool. I put my bags onto the luggage rack. Wskoczyła do basenu. Położyłem bagaże na półkę. In i on wyrażają położenie: He's in the building. My books are on the table. On jest w budynku. Moje książki są na stole.! w mowie potocznej into i onto są często zastępowane przez in i on. e) To Spain czy in Spain? Przyimek to stosujemy, gdy określamy cel: They went to Scotland in the winter. I go to school by train. Zimą pojechali do Szkocji. Jeżdżę do szkoły pociągiem.
Ale po czasowniku arrive użyjemy: In + miasto/państwo: He arrived in London. I arrived in Greece the next morning. At + inne miejsce: The bus arrived at the station an hour late. I arrived at the castle at night. Przyjechał do Londynu. Przyjechałam do Grecji następnego ranka. Autobus przyjechał na stację z godzinnym opóźnieniem. Przyjechałem na zamek w nocy. f) Home W konstrukcji: Czasownik wyrażający ruch + Home Come back home
Nie używamy przyimków: I come back home at midnight. She got home early that day. I went home by bus. Wróciłem do domu o północy. Przyszła do domu wcześnie tamtego dnia. Pojechałem do domu autobusem. g) Above i over, below i under Above i over znaczą nad : There is a picture above/over the armchair. Nad fotelem wisi obrazek. Above i over mogą być używane wymiennie, ale w sytuacji, gdy mowa jest o czymś, co pokrywa jakiś obszar, użyjemy over : There is thick fog over the city. Nad miastem unosi się gęsta mgła. Over znaczy też przez : He jumped over the hedge. The road goes over the top of the hill. Przeskoczył przez żywopłot. Droga przechodzi przez szczyt wzgórza.
Bellow oraz under znaczą pod i także mogą byc stosowane wymiennie: The name of the author is printed below/under the title. Nazwisko autora znajduje się pod tytułem. Jeżeli jednak coś znajduje się bezpośrednio pod czymś, użyjemy under : The box is under the table. Put the thermometer under the baby's tongue. Pudełko jest pod stołem. Włóż termometr pod język dziecka. 3. Przyimki różne a) As czy like? As określa funkcję, rolę, zawód lub charakter czegoś mówi o tym, czy ktoś/coś jest: He works as a driver. The building was used as a hospital during the war. On pracuje jako kierowca. Ten budynek był w czasie wojny wykorzysty jako szpital.
Like służy do porównań mówi o tym, czym ktoś/coś jest podobne: She looks like a princess. She speaks English like a native speaker. Ona wygląda jak księżniczka. Ona mówi po angielsku tak jakby to był jej język ojczysty. As spotykamy także w wyrażeniach typu: as you know as I expected as I said before as I thought She passed the exam as I expected jak wiesz tak, jak się spodziewałem jak już powiedziałem tak, jak myślałem tak, jak się spodziwałem, zdała ten egzamin.! As if = jak gdyby. Zwrot ten występuje w funkcji spójnika, łączącego zdania złożone podrzędnie. You look as if you ve seen a ghost. She continued watching TV as if nothing had happened. Wyglądasz, jakbyś zobaczył ducha. Ogladała telewizję dalej, jak gdyby nic się nie stało.
b) Środki transportu Podróżujemy by car, ale in my/lucy s car : I went home by car. She arrived in her mother s car. Pojechałam do domu samochodem (sama prowadziła). Pojechała samochodem swojej matki (prowadziła matka). Podróżujemy by plane/bus/train itp..,a także by air/sea : We went to Africa by sea. I don t like travelling by plane. Popłyneliśmy do Afryki statkiem. Nie lubię podróżować samolotem. Jeśli ktoś porusza się piechotą, powiemy on foot : It wasn t much of a distance so she decided to go on foot. Nie było daleko, więc zdecydowała się iść pieszo. Samochody, taksówki, ciężarówki wymagają użycia przymiotników in/into/out of lub by : They brought my possessions in a huge lorry. We went home by taxi. Przywieźli moje rzeczy wielką ciężarówką. Pojechaliśmy do domu taksówka.
Pozostałe środki taranspotru - autobusy, autokary, pociągi, samoloty i statki wymagają użycia przyimków on/onto/off : He was sitting on the bus reading a book when I first saw him. She got onto the train and took a seat near the entrance. I have to get off the train at the next stadion. Kiedy go zobaczyłam po raz pierwszy, siedział w autobusie i czytał książkę. Wsiadła do pociągu i zajęła miejsce przy wejściu. Muszę wysiąść z pociągu na następnej stacji. c) Przyimi sposobu W języku polskim sposób, w jaki coś wykonaliśmy, jest wyrażany zwykle celownikiem rzeczownika (ciąć nożem) luz wyrażeniem za pomocą. W języku angielskim funkcję tę spełnia przyimek with : I cut it with scissors. She wiped the floor with a cloth. Ucięłam to nożyczkami/za pomocą nożyczek. Wytarła podłogę ścierką.
4. Przyimki po czasownikach I przymiotnikach a) Przyimki po czasownikach Poniższ tabela przedstawia najczęściej spotykane czasowniki, po których występuje przyimek. apologie for przeprosić za(coś) He apologized for his behaviour. Przeprosił za swoje zachowanie. apply for ubiegać się o (coś) I applied for the job and got it. Ubiegałam się o pracę i dostałem ją. believe in wierzyć w (coś) Do you believe in God? Wierzysz w Boga? care for opiekować się (czymś/kimś) lubieć (coś); mieć ochotę na coś) Tom cared for me when I was ill. Tom opiekował się mną, kiedy byłem chory. Would you care for a piece of cake? Masz ochotę na kawałek ciasta? consist of składać się z (czegoś) The book consists of 10 chapters. Książka składa się z 10 rozdziałów.
depend on zależeć od (kogoś/czegoś) My future depends on this job. Moja przyszłość zależy od tej pracy. die of umrzeć na (coś) He died of cancer. Umarł na raka. dream of/about śnić o (kimś/czymś) Last night I dreamt of/about a trip to Africa. Zeszłej nocy śniła mi się podróż do Afryki. dream of marzyć o (czymś/kimś) I dream of working abroad. Marzę o pracy za granicą. happen to stać się z (kimś/czymś) What happened to your old car? Co się stało z twoim starym samochodem? hear about słyszeć o (kimś/czymś) Have you heard about her illness? Słyszałeś o jej chorobie? laugh at śmiać się z (kogoś/czegoś) Don t laugh at me. I know I look silly in this T-shirt. Nie smiej się ze mnie. Wiem, że wyglądam głupio w tej koszulce.
listen to słuchać (kogoś/czegoś) When I came, Anna was listening to music. Kiedy przyszłam, Ania słuchała muzyki. look at patrzeć na (kogoś/coś) Look at those clouds! It s going to rain. Popatrz na te chmury! Będzie padać. pay for płacić za (coś) I II pay for this dress. Ja zapłacę za tą sukienkę. remind of przypominać (kogoś/coś) She reminds me of her mother. Przypomina mi swoją matkę. shout at krzyczeć na (kogoś) Don t shout at my child. Nie krzycz na moje dziecko. smile at uśmiechać się do (kogoś/czegoś) She smiled at me and went home. Uśmiechneła się do mnie i poszła do domu. spend (money) on wydawać (pieniądze) na (coś) I spent all my money on clothes. Wydałem wszystkie pieniądze na ciuchy. think about myśleć o (kimś/czymś) What are you thinking about? O czym myślisz?
think of sądzić o (kimś/czymś) What do you think of my new coat? Co sądzisz o moim nowym płaszczu? throw to rzucać do (kogoś/czegoś); rzucać w kierunku (kogoś/czegoś) The girl threw the ball to the coach and he caught it. Dziewczyna rzuciła piłkę do trenera i on ją złapał. wait for czekać na (kogoś/coś) I ve been waiting for you for two hours. Czekam na ciebie od dwóch godzin. a) Przyimki po przymiotnikach Oto lista wybranych przymiotników wraz z przyimkami, które się po niech stosuje: angry with/at (somebody) for (something) zły na (kogoś) za (coś) I m really angry with/at you for doing that! Jestem na ciebie naprawdę zły za to, co zrobiłeś. afraid/scared of bać się (kogoś/czegoś) I m afraid/scared of snakes. Boję się węży. bored/fed up with znudzony (kimś/czymś) I m fed up/bored with watching TV all evenings. Mam już dość oglądania telewizji całymi wieczorami.
disappointed with rozczarowany (kimś/czymś) His mother was disappointed with his behaviour. Jego mama była rozczarowana jego zachowaniem. famous for słynny z (czegoś) The city is famous for its monuments. To miasto słynie ze swych zabytków. full of pełny (czegoś) This room is full of spiders. W tym pokoju roi się od pająków. good/bad at dobry/kiepski z (czegoś) I am very good at Maths. Jestem bardzo dobry z matematyki. interested in zainteresowany (czymś) Are you interested in sport? Interesujesz się sportem? jealous of zazdrosny o (kogoś/coś) My friend is jealous of my new elegant dress. Moja przyjaciółkajest zazdrosna o moją nową elegancką sukienkę. proud of dumny z (kogoś/czegoś) He s very proud of his son. On jest bardzo dumny ze swojego syna.
responsible for shocked at/by similar to sorry about/for doing surprised at/by odpowiedzialny za (kogoś/coś) zszokowany (kimś/czymś) podobny do (kogoś/czegoś) przykro mi z powodu (czegoś); przepraszam za (coś) zaskoczony/zdziwiony (czymś) We are all responsible for the children during the trip. Wszyscy jesteśmy dpowiedzialni za dzieci podczas wycieczki. I was shocked at/by the news about the accident. Byłem zszokowany tą wiadomością o wypadku. He is very similar in appearance to his mother. Jest bardzo podobny z wyglądu do swojej mamy. I m sorry about the accident. Przykro mi z powodu wypadku. I m sorry for breaking your mobile. Przepraszam, że zepsułam twój telefon. Are you surprised at/by the news? Jesteś zaskoczony tą wiadomością? tired of zmęczony (czymś) He was tired of working in the garden all day. Był zmęczony całodzienną pracą w ogrodzie. worried about martwić się o (kogoś/coś) I m worried about you, Tom. You look ill. Martwię się o ciebie, Tom. Wyglądasz na chorego.
Niektóre czasowniki, które w języku polskim wymagają użycia konkretnego przyimka, w języku angielskim używane są bez przyimków. Oto najczęstsze z nich: answer odpowiadać na (coś) He didn t answer the question. Nie odpowiedział na pytanie. discuss dyskutować o (czymś); rozmawiać o (czymś) We need to discuss this issue. Musimy porozmawiać o tej kwestii. enter wchodzić do (czegoś) We entered the building through the main entrance. Weszliśmy do budynku głównym wejściem. leave wychodzić z (czegoś) John left the room as soon as I came in. John wyszedł z pokoju jak tylko weszłam. call/phone zadzwonić do (kogoś) Mark phoned me late in the evening. Mark zadzwonił do mnie późno wieczorem. reach sięgnąć do (czegoś); dotrzeć do (czegoś) We reached New York on 2 nd May. Dotarliśmy do Nowego Jorku 2 maja.