Załącznik do Uchwały Nr V/24/15 Rady Miejskiej we Frampolu z dnia 2 marca 2015 r. P R O G R A M Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w gminie Frampol na rok 2015. Wstęp. Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jest dokumentem wyznaczającym cele oraz sposoby rozwiązywania problemów alkoholowych oraz związanych z tą sferą problemów rodzinnych i społecznych na terenie gminy Frampol Niniejszy dokument stanowi kontynuacje i rozwiniecie działań prowadzonych w latach ubiegłych oraz stanowi integralną część Strategii rozwiązywania problemów społecznych gminy Frampol na lata 2008-2015, której cel nadrzędny brzmi: Oczekiwana jakość życia mieszkańców Gminy Frampol, to życie w zintegrowanej społeczności, wolne od zagrożeń i patologii. Kierunki działań zawarte w programie są zgodne z Narodowym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015, Wojewódzkim Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015 oraz Narodowym Programem Zdrowia na lata 2007-2015. Akty prawne związane z realizacją Programu: 1. Ustawa z dnia 26 października 1082 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz.1356) określająca priorytety zadań realizowanych poprzez program, traktująca je jako zadanie własne gminy. 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz.1493 z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi umożliwia realizację działań profilaktycznych i zaradczych na szczeblu gminnym. Ustawodawca wskazał zarówno zadania, jakie mają być realizowane, formę prawną w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, zwanego dalej programem, jak i środki finansowe na realizacje tych zadań. Źródłem finansowania programu są środki finansowe budżetu gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych. Rozdział. I. Diagnoza problemów alkoholowych w gminie Frampol. 1.1 Charakterystyka gminy Gminę Frampol zamieszkuje 6.453 osób w tym: osoby dorosłe: 5.326 w tym kobiety: 2.655 osób, mężczyźni: 2.671 osób. osoby niepełnoletnie 1.127 W oparciu o dane statystyczne w gminie Frampol następuje spadek liczby ludności od roku 1997 w którym gminę zamieszkiwało 7.072 mieszkańców do liczby 6. 453 w roku 2014 tj. o 619 osób czyli 9,1 % ogółu ludności gminy. 2.1. Diagnoza problemów alkoholowych. Problemy alkoholowe przez mieszkańców gminy są postrzegane jako jedne z najważniejszych zagrożeń społecznych- obok bezrobocia, zaniedbywania rodzin i przestępczości co potwierdza diagnoza problemów alkoholowych, która została przyjęta zarządzeniem Nr 56/2012 Burmistrza Frampola z dnia 28 sierpnia 2012 r.
Ryzykowne spożywanie alkoholu - to picie nadmiernej ilości alkoholu niepociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia nie zostanie zmieniony. Picie szkodliwe - to taki wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne, ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu. Uzależnienie od alkoholu - jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowanie jej objawów i szkód zdrowotnych z nią związanych. Postępowanie administracyjne o leczenie odwykowe wobec osób uzależnionych od alkoholu prowadzone jest przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we Frampolu, która działa w oparciu o Zarządzenie Nr 48/2012 Burmistrza Frampola z dnia 13 sierpnia 2012 r. Liczbę prowadzonych postępowań obrazuje poniższa tabela: Rok Liczba osób ogółem Liczba osób podejmujących leczenie Liczba osób skierowanych do sądu o leczenie odwykowe 2004 6 1(sądowa) 6 2005 17 2 15 2006 17 7 10 2007 12 3 9 2008 13 4 9 w tym podjęło leczenie:1 2009 8 2 6 w tym podjęło leczenie: 1 2010 18 6 12 2011 10 1 9 w tym podjęło leczenie 2 2012 20 3 17 w tym podjęło leczenie 4 2013 19 1 18 2014 31 11 15 zawieszono: 5 Razem 169 38 118 Na przestrzeni jedenastu lat postępowanie prowadzone było wobec 169 osób, z których 38 podjęło leczenie. Natomiast wobec 118 osób była konieczność skierowania sprawy do Sądu Rejonowego w Biłgoraju z uwagi na brak podejmowania przez te osoby abstynencji i terapii. W gminie Frampol w 2013 roku biorąc pod uwagę statystyki krajowe szacunkowa liczba osób, które dotyka problem alkoholowy kształtuje się następująco: 1. Liczba osób uzależnionych od alkoholu ( 5.326 osób x 2,2%) - 117 osób. 2. Liczba osób współuzależnionych kobiet ( 2.655 osób x 17 %) - 451 osób. 3. Liczba dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym ( 1.127 dzieci x 31 %) - 349 osoby. 4. Liczba osób pijących szkodliwie (5.326 osób x 18 %) - 598 osób. 5. Osoby doznające przemocy wielokrotnie w tym przemoc spowodowaną alkoholem (3.782 x 11 %) - 416 osób. Sumując powyższe dane liczbowe można stwierdzić, że 1.931 osób dotyka problem alkoholowy. 2.2. Alkohol a młodzież. Jak wynika z diagnozy przeprowadzonej w 2012 młodzież styka się z napojami alkoholowymi. Najpopularniejszym napojem alkoholowym wśród uczniów jest piwo, co stanowi mniejsze zagrożenie wczesnym uzależnieniem. Jednak tendencja ta świadczyć może o traktowaniu przez młodzież piwa nie jak napoju alkoholowego, lecz jako niegroźnego napoju orzeźwiającego. Jest to niepokojąca tendencja.
Niebezpiecznym zjawiskiem jest picie wódki przez młodzież. Picie wódki zadeklarowało aż 36,59 % respondentów w tym 7,32 % spożywało ten napój raz w miesiącu. Świadczy to o dużym zagrożeniu, gdyż rokuje to źle na przyszłość z uwagi na młody wiek oraz możliwość szybkiego uzależnienia. 2.3. Dostępność alkoholu. Na terenie gminy Frampol jest 35 punktów sprzedaży napojów alkoholowych w tym gastronomia to 10 punktów sprzedaży. W 2010 roku było 31 punktów. Czynnikami, które sprzyjają wzrostowi spożycia alkoholu oraz intensyfikacji problemów alkoholowych w naszej gminie są miedzy innymi: zwiększenie punktów sprzedaży napojów alkoholowych, wzrost sprzedaży napojów alkoholowych. Sprzedaż napojów alkoholowych w poszczególnych latach kształtuje się następująco: 2010 rok - 3.406.803 zł. 2011 rok - 3.386.909 zł. 2012 rok - 3.586.754 zł. 2013 rok - 3.869.142 zł. 2.4. Informacja o osobach korzystających z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej we Frampolu. Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej we Frampolu jest instytucją realizującą ustawę o pomocy społecznej, której celem jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Struktura rodzin z dziećmi objętych pomocą MGOPS we Frampolu: Liczba dzieci 2012 rok 2013 rok Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie 1 dziecko 34 127 44 175 2 dzieci 57 251 55 240 3 dzieci 27 150 31 175 4 dzieci 12 78 8 51 5 dzieci 0 0 1 7 6 i więcej dzieci 2 20 1 10 Głównym problemem występującym w rodzinach korzystających z pomocy społecznej poza ubóstwem jest bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba oraz bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i alkoholizm.
Powody przyznania pomocy. 2011 2012 2013 I półrocze 2014 Potrzeba ochrony macierzyństwa 15 25 39 45 w tym: wielodzietność 8 14 22 24 Bezrobocie 85 95 109 58 Niepełnosprawność 68 82 86 61 Długotrwała lub ciężka choroba 63 76 81 35 Bezradność w sprawach opiekuńczo wych. i prowadz. gosp. domowego 43 40 56 26 w tym: rodziny niepełne 15 18 21 11 rodziny wielodzietne 25 18 14 2 Przemoc w rodzinie 1 1 3 1 Alkoholizm 6 12 14 6 Analizując powyższe dane statystyczne stwierdza się, że liczba rodzin korzystających z pomocy opieki społecznej z roku na rok wzrasta. Rozdział II Zasoby umożliwiające prowadzenie działalności profilaktycznej i naprawczej. Od wielu lat w gminie Frampol działa Punkt Konsultacyjny dla Osób Uzależnionych oraz Doznających Przemocy w Rodzinie w którym porad udziela dwóch psychologów tj. psycholog uzależnień, psycholog udzielający porad w zakresie wychowawczym dla rodzin. Od czterech lat jest to Punkt z którego korzystają również mieszkańcy gminy Goraj w ramach porozumienia międzygminnego. Punkt Konsultacyjny zlokalizowany jest w budynku Urzędu Miejskiego we Frampolu przy ul. Kościelnej 29 i czynny jest w środy w godzinach od 7 30 do 10 30. Korzystanie z porad psychologicznych kształtuje się następująco: Rok 2010 2011 2012 Liczba porad osób uzależnionych Liczba porad osób współuzależnionych Ofiary przemocy Porady Osoby Porady Osoby Porady Osoby Ogółem udzielonych porad 103 99 ---- 0 ---- 202 167 30 65 12 15 4 247 203 39 81 17 23 11 307 2013 250 44 93 27 27 12 370
Jak wynika z powyższej tabeli coraz więcej osób korzysta z porad psychologicznych. Na terenie gminy Frampol funkcjonuje 3 szkoły dla których organem prowadzącym jest Gmina Frampol oraz dwie szkoły podstawowe prowadzone przez stowarzyszenie Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół w Radzięcinie. Poprzez szkoły realizowana jest profilaktyka pierwszorzędowa. Od kilku lat około 210 uczniów korzysta z zajęć na basenie w Janowie Lubelskim i Biłgoraju. Realizacja ważniejszych programów profilaktycznych przedstawia się następująco: Rok Nazwa programu Finansowanie programu Liczba uczniów 2011 Nauka pływania Gmina i MSiT 180 2012 Nauka pływania- gmina Frampol Gmina i MSiT 180 Sport i profilaktyka w godzinach pozalekcyjnych zamiast nudy w ramach programu Razem Bezpieczniej Gmina i Wojewoda Lub. Basen: 220 Program Spójrz inaczej - 280 2013 Nauka pływania Gmina i MSiT 180 2014 Nauka pływania Gmina i rodzice 170 Rozdział III. Założenia do programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na rok 2015 Cel główny programu: Ograniczenie rozmiaru szkód związanych z nadużywaniem alkoholu oraz działania zapobiegawcze i prewencyjne w celu zmniejszenia skutków negatywnych zjawisk społecznych. Cel strategiczny programu: Zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych, zmniejszanie rozmiarów problemów występujących aktualnie oraz zwiększanie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami. Cele szczegółowe programu: 3.1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. 1. Kontynuacja działalności punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych, współuzależnionych oraz doznających przemocy. 2. Współpraca z ośrodkami terapii dla uzależnionych oraz poradnią uzależnień. 3. Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we Frampolu. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we Frampolu została powołana Zarządzeniem Nr 48 Burmistrza Frampola z dnia 13 sierpnia 2012 r. Wszyscy członkowie komisji posiadają odpowiednie przeszkolenie w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, zgodnie z art. 41 pkt 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komisja inicjuje, koordynuje działania w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień na terenie gminy Frampol. Do głównych zadań komisji należy: a) przygotowanie i opiniowanie projektu gminnego programu profilaktyki, b) opiniowanie wniosków o wydawanie zezwoleń na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych pod względem zgodności lokalizacji punktów sprzedaży określonej w uchwale Nr XII/82/11 Rady Miejskiej we Frampolu z dnia 18 listopada 2011 r.
Wskaźniki: c) podejmowanie czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. d) kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. a) liczba porad udzielonych przez psychologa, b) liczba rozmów interwencyjno- motywacyjnych przeprowadzonych przez MKRPA, c) liczba osób skierowanych na leczenie, d) liczba osób podejmujących dobrowolnie leczenie odwykowe. 3.2. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych. 1. Zakup i dystrybucja materiałów edukacyjnych oraz udział w ogólnopolskich akcjach. 2. Realizacja w szkołach programów profilaktyczno- wychowawczych. 3. Wspieranie realizacji programów profilaktycznych w szkołach. Wskaźniki: a) liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych, b) liczba realizacji programów profilaktycznych, c) liczba wsparcia dla szkół w realizacji programów. 3.3.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 1. Kontynuacja działalności Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych i członków ich rodzin. 2. Współpraca interdyscyplinarna z policją, MGOPS oraz poradnią uzależnień. 3. Organizacja czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. Wskaźniki: a) liczba porad udzielonych przez psychologa, b) liczba osób zgłaszających się po pomoc, c) liczba działań interwencyjnych zespołu interdyscyplinarnego, d) liczba dzieci uczestniczących w zajęciach pozalekcyjnych w ramach zagospodarowania czasu wolnego. 3.4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 1. Prowadzenie systemu informacji o działaniach podejmowanych na terenie miasta i gminy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania zjawisku przemocy w rodzinie. 2. Wsparcie Izby Wytrzeźwień w Zamościu. Wskaźniki: a) liczba opracowań dotyczących problemów alkoholowych. b) liczba mieszkańców gminy Frampol przewiezionych do Izby Wytrzeźwień.
Rozdział V. Zasady finansowania Gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz sposób realizacji zadań. 5.1. Finansowanie. Źródłem finansowania zadań programu profilaktyki w roku 2015 są dochody Gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Określa je preliminarz wydatków opracowany na dany rok, zgodny z budżetem gminy, w dziale 851- ochrona zdrowia, rozdział 85154- przeciwdziałanie alkoholizmowi. Działalność Komisji jest finansowana ze środków przeznaczonych na realizację programu. Ustala się, że za udział i wykonaną pracę w Komisji przysługuje wynagrodzenie w wysokości 120 zł. (brutto) za każde posiedzenie robocze lub kontrolę punktów sprzedaży napojów alkoholowych. 5.2. Harmonogram realizacji programu. Lp Zadania Sposoby realizacji zamierzeń Przewidy wany koszt w zł. 1 Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we Frampolu - konsultacje indywidualne dla osób nadużywających alkoholu, środków psychoaktywnych oraz dla członków ich rodzin - motywowanie do podjęcia leczenia odwykowego osób nadużywających alkoholu, opiniowanie wniosków i programów - przeprowadzanie badań oraz wydanie opinii przez biegłych: psychologa i psychiatrę Oczekiwane efekty 11.000 Większa skuteczność realizowania gminnej polityki społecznej, ograniczenie szkód związanych z nadużywaniem alkoholu, większa liczba osób podejmujących leczenie. 7.000 Zmniejszenie zjawiska nadużywania alkoholu i zwiększenie liczby osób 4.000 podejmujących leczenie odwykowe. - opłaty sądowe za wnioski kierowane do sądu w celu zobowiązania osób do leczenia odwykowego - podejmowanie przez Komisje działań na rzecz osób doświadczonych przemocą w rodzinie- wdrażanie procedury Niebieskiej Karty. 1.000 w ramach realizacji zadań Komisji 2 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie - realizacja w gimnazjum programu profilaktyczno- wychowawczego prowadzonego przez psychologa 2.000 Ograniczenie zachowań ryzykownych, uzyskanie wsparcia i poczucia bezpieczeństwa przez dzieci, nabycie umiejętności prospołecznych. Lepsze
rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych 3 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. - realizacja oraz wsparcie programów realizowanych przez szkoły poprzez zakup nagród i materiałów - organizacja kampanii gminnych z zakresu profilaktyki, zakup materiałów edukacyjnych oraz udział w kampaniach ogólnopolskich- - szkolenie osób stykających się w swojej pracy z ofiarami przemocy - zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży promujących zdrowy styl życia: nauka pływania, zajęcia sportowe z programem profilaktycznym, imprezy sportoworekreacyjne. 7.000 rozumienie siebie i świata w konsekwencji zmiany. 3.000 - wsparcie Izby Wytrzeźwień 6.500 4.000 Nabycie umiejętności postępowania w sytuacjach problemowych, umiejętne, konstruktywne ich rozwiązywanie 39.500 Wzmacnianie naturalnych potrzeb zdrowego stylu życia, nabycie umiejętności w nawiązaniu prawidłowych kontaktów z rówieśnikami. Ograniczenie zachowań ryzykownych RAZEM 85.000 5.3. Sposoby realizacji zadań. Burmistrz Frampola realizuje program za pośrednictwem powołanego koordynatora programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, który prowadzi realizację programu poprzez: a) współdziałanie z Miejska Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, b) współprace z Miejsko Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej we Frampolu, c) koordynację działań podmiotów, którym zlecone są zadania gminnego programu, d) współpracę ze szkołami, sądem rejonowym, prokuraturą rejonową.