Etykiety energetyczne. Informacje dla sprzedawców Autorzy: Anna Bogusz, Michał Pyka Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii Koordynator projektu: Energy Saving Trust, United Kingdom 2015
Dlaczego etykietować? Przepisy obowiązujące w krajach członkowskich Unii Europejskiej wymagają, aby urządzenia wyposażenia domowego zasilane energią elektryczną, były zaopatrzone w wyraźnie widoczne i czytelne etykiety. Ich głównym zadaniem jest informowanie kupujących o efektywności wykorzystania energii zużywanej przez dane urządzenie. Ponieważ informacje o zapotrzebowaniu urządzenia na energię mają być zrozumiałe i czytelne dla wszystkich nabywców, również i tych, którzy nie posiadają wiedzy technicznej, opracowano system etykiet, jednoznacznie i prosto informujących o parametrach energetycznych danego produktu. Dzięki takiemu systemowi kupujący ma możliwość porównania zapotrzebowania na energię przez rozmaite modele urządzenia w interesującej go klasie, co pomoże w dokonaniu właściwego wyboru żądanego modelu nie tylko na podstawie ceny jego zakupu, ale również w oparciu o oczekiwane koszty eksploatacyjne. Z kolei sprzedawcy są zobligowani do zapewnienia dostępu do informacji z etykiet dla swoich klientów. Obowiązek ten wynika z przepisów prawa, a jego spełnianie podlega kontroli i weryfikacji przez powołane ku temu służby. Etykietowania nie należy traktować jako kolejnego uciążliwego obowiązku nałożonego na sprzedawców, gdyż rzetelnie poinformowany klient jest zainteresowany zakupami w dobrze prowadzonych placówkach handlowych i nabiera do nich zaufania. Rozumie on, iż dzięki informacjom o kosztach eksploatacji urządzeń ma możliwość przemyślanego wyboru modelu urządzenia, także pod kątem przyszłych rachunków za energię. Informacje przedstawione na etykietach energetycznych pełnią więc dwojako pożyteczną funkcję: pozwalają wypracować korzystny wizerunek placówki handlowej i stanowią źródło konkretnej informacji ekonomicznej dla klienta, który chętnie korzysta ze sklepów prowadzonych przez kompetentny i rzetelny personel. Prawidłowo poinformowany klient może zatem dokonać świadomego wyboru między urządzeniami, na podstawie własnych poglądów o tym, które koszty są dla niego ważniejsze - jednorazowy koszt zakupu, czy wieloletnie koszty użytkowania. Wyniki badań rynku UE ukazują, iż klienci są skłonni zapłacić więcej za bardziej energooszczędne urządzenia, dlatego prawidłowe etykietowanie jest takie ważne z punktu widzenia sprzedawcy i producenta. Wspiera bowiem 2
sprzedaż urządzeń o wyższej jakości, co przyczynia się do korzystniejszego bilansu handlowego sklepów oraz producentów urządzeń. Oczywiście bez uszczerbku dla klienta, który zyskuje na jakości zakupionego towaru. O czym informują etykiety energetyczne? Etykieta energetyczna informuje o klasie efektywności energetycznej urządzenia, czyli udziela informacji o jakości tego urządzenia pod względem jego zapotrzebowania na energię. W tym celu wprowadzono podział urządzeń na klasy efektywności energetycznej. Urządzenia najwyższej klasy, czyli te, które dla prawidłowej pracy potrzebują najmniej energii, oznaczane są literą A, często opatrzoną w dodatkowe znaki plus (+), ponieważ również w grupie A ma miejsce duży i szybki postęp technologiczny. Im więcej plusów za literą A, tym bardziej energooszczędne jest urządzenie. Mamy zatem do czynienia z klasyfikacją jakościową otwartą, gdyż praktycznie nie istnieje techniczne ograniczenie, co do liczby plusów za oznakowaniem A. Po drugiej stronie rankingu znajdują się urządzenia oznaczane literami D lub G, których cechą jest wysoka energochłonność, czyli niska klasa efektywności energetycznej. Zazwyczaj ceny zakupu takich urządzeń są niższe, ale ich koszty użytkowania znacznie przekraczają koszty eksploatacyjne urządzeń klasy A, nie mówiąc już o klasie A+++. Etykiety energetyczne powinny być umieszczane z przodu urządzenia, w widocznym miejscu i w taki sposób, aby po usunięciu nie pozostawiały trwałych śladów. Według obecnie obowiązujących wymogów, etykiety wskazują roczne zużycie energii (w kwh) przez dane urządzenie, dla przeciętnego cyklu jego eksploatacji w gospodarstwie domowym. Ale nie tylko prezentują również poziom hałasu, zużycie wody, parametry użytkowe, jak pojemność czy przekątna ekranu. Z uwagi na rozmaitość zastosowań urządzeń AGD i różnorodność przetwarzania energii elektrycznej na efekty pracy urządzenia, nie można porównywać klas efektywności energetycznej pomiędzy różnymi grupami urządzeń. Energię elektryczną przetwarza się w urządzeniach na chłód, ciepło, światło, sygnał audio/wideo, cyfrowe przetwarzanie danych i inne efekty. Z tego względu dla każdej grupy urządzeń wprowadzono indywidualne systemy etykietowania. Umożliwia to porównywanie i wybór urządzenia w danej kategorii (lodówki, pralki, zmywarki, żarówki, itp.), ale nie jest to system uniwersalny, gdyż efektywność energetyczna zależy od rodzaju efektu końcowego, któremu ma służyć dane urządzenie. Wydaje się to dość oczywiste, ale warto o tym wspomnieć, ponieważ klient ma prawo 3
tego nie wiedzieć i może mylnie porównywać ze sobą klasy energetyczne urządzeń zupełnie ze sobą nieporównywalnych pod względem sposobu wykorzystania energii elektrycznej. Klasa energetyczna wymogiem Proekologiczne zachowania konsumentów oraz nacisk ze strony wielu środowisk sprawiły, że urządzenia energochłonne są stopniowo wycofywane z rynku. W przypadku pralek i zmywarek prawo UE wymaga wydajności co najmniej klasy A dla wszystkich modeli. Lodówki muszą być klasy co najmniej A+. Od września 2014 r. nie powinny być też wprowadzane do sprzedaży odkurzacze o mocy powyżej 1600W. Podobne regulacje będą dotyczyć coraz większej ilości grup produktów. Warto o tym wiedzieć. Klient będzie mieć wtedy pełną świadomość wyboru oraz tego, czy wybrana przez niego klasa jest rzeczywiście energooszczędna. Przykładem są pralki. Mimo, że na etykiecie prezentowane są klasy od A+++ do D, to tak naprawdę do sprzedaży są dopuszczane modele od klasy A wzwyż. Nie warto więc zastanawiać się nad zakupem pralki o niższej klasie energetycznej. Trochę szczegółów Przyjrzyjmy się etykietom energetycznym dla poszczególnych grup urządzeń, zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami, i zinterpretujmy informacje, które zawierają te etykiety. Są bowiem na nich umieszczone symbole, które mogą nie być od razu czytelne dla klienta, a które przedstawiają istotne informacje praktyczne. Poniżej przedstawiamy etykiety energetyczne dla wybranych rodzajów urządzeń AGD, zgodne z przepisami unijnymi i krajowymi. Obok każdego wzorca zamieszczono uproszczony i skrócony opis treści zamieszczonych na etykiecie. Pełny zakres informacji w tym względzie można znaleźć w odnośnych rozporządzeniach. Poniżej prezentujemy informację skróconą tak, aby była przydatna podczas rozmów z klientami. 4
Urządzenia chłodnicze W przypadku urządzeń chłodniczych, produkt klasy A+++ jest o ok. 60 proc. efektywniejszy energetycznie od urządzenia klasy A. Przykładowo, koszt energii pobieranej przez lodówkę o pojemności 250 litrów wynosi odpowiednio: 94 zł/rok dla klasy A+++ i 217 zł/rok dla klasy A. 5
Pralki Pralka klasy A+++ jest znacznie efektywniejsza energetycznie od pralki klasy A. Przykładowe koszty eksploatacyjne pralek o pojemności bębna 8 kg, wynoszą odpowiednio: 127 i 252 zł/rok. 6
Zmywarki Zmywarka klasy A+++ jest o 30 proc. efektywniejsza energetycznie od zmywarki klasy A. 7
Suszarki do prania 8
Odkurzacze 9
Telewizory W przypadku modeli telewizorów niemających przełącznika opisanego w pkt. 5., etykieta energetyczna powinna mieć pozostawiony pusty obszar (rys. A), pozostawienie niewypełnionego kwadratu (rys. B) oznacza błędny format etykiety. 10
Piekarniki Kontakt Anna Bogusz kierownik projektu Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4 40-048 Katowice tel. / fax: +48 32 203 51 14 w. 15 kom. +48 603 554 814 e-mail: a.bogusz@fewe.pl www.market-watch.pl 11