Podstawowe procedury stosowane w ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Podstawowe procedury stosowane w ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 2011 r. Warszawa Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków

Prawne podstawy ochrony zabytków Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, zm.: z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 238, poz. 2390, z 2006 r. nr 50, poz. 362, Nr 126, poz. 875, z 2007 r. Nr 192, poz. 1394, z 2009 r. Nr 31, poz. 206 oraz Nr 97, poz. 804, z 2010 r. Nr 75, poz. 474 i Nr 130, poz. 871)

Prawne podstawy ochrony zabytków Niektóre rozporządzenia do ustawy: Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczanego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (Dz. U. z 2004 r. Nr 30, poz. 259) Rozporządzenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. Nr 113 poz. 661). Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 27 lipca 2011r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych (Dz. U. Nr 165, poz. 987)

Organy i jednostki ochrony zabytków (art. 89, 92, 93 i 96 ustawy) Minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego w jego imieniu Generalny Konserwator Zabytków Wojewoda w jego imieniu wojewódzki konserwator zabytków Kierownik delegatury wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków Dyrektor urzędu morskiego (w ograniczonym zakresie) Dyrektor Biblioteki Narodowej (w ograniczonym zakresie)

Organy i jednostki ochrony zabytków (art. 89, 92, 93 i 96 ustawy) powierzenie zadań Minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego Kierownik instytucji kultury sprawującej opiekę nad zabytkami Wojewoda Kierownik instytucji kultury sprawującej opiekę nad zabytkami Powiatowy, gminny, miejski konserwator zabytków

Definicja zabytku (art. 3 pkt 1 ustawy) Zabytek nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły - będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością - stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia - ich zachowanie leży w interesie społecznym - mające wartość historyczną, artystyczną lub naukową

Rodzaje zabytków (art. 6 ustawy) Wybrane przykłady zabytków nieruchomych: - krajobraz kulturowy - układ urbanistyczny, zespół budowlany - dzieło architektury i budownictwa - cmentarz, park, ogród - dzieło budownictwa obronnego - obiekty archeologiczne - obiekt techniki, zwłaszcza zakład przemysłowy, huta, elektrownia, most. Nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy, jednostki osadniczej

Rodzaje zabytków Wybrane przykłady zabytków ruchomych: - dzieła sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej - kolekcje, numizmaty, militaria, sztandary, pieczęcie, odznaki, medale, ordery - środki transportu, maszyny i narzędzia - materiały biblioteczne - instrumenty muzyczne, wytwory sztuki ludowej i rękodzieła - przedmioty upamiętniające wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osób lub instytucji.

Formy ochrony zabytków (art. 7 ustawy) Wpis do rejestru zabytków (decyzja wojewódzkiego konserwatora zabytków) Uznanie za pomnik historii (rozporządzenie Prezydenta RP) Utworzenie parku kulturowego (uchwała rady gminy) Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (uchwała odpowiedniego organu jednostki samorządu terytorialnego), w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego

Formy ochrony zabytków (art. 9 i 10 ustawy) Wpis zabytku nieruchomego do rejestru zabytków: - na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego gruntu - z urzędu Wpis zabytku ruchomego do rejestru zabytków: - na wniosek właściciela zabytku Wydanie z urzędu decyzji o wpisaniu do rejestru zabytku ruchomego - w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę Rejestr zabytków prowadzony jest na terenie każdego województwa w formie 3 ksiąg: - księga A dla zabytków nieruchomych - księga B dla zabytków ruchomych - księga C dla zabytków archeologicznych ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. Nr 113 poz. 661).

Umieszczanie na zabytkach nieruchomych znaków informujących o ochronie (art. 12 ustawy) Starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem, może umieszczać na zabytku nieruchomym, wpisanym do rejestru, znak informujący o tym, iż zabytek ten podlega ochronie Znak ma kształt pięciokątnej tarczy skierowanej ostrzem w dół, o wymiarach 185 X 100 mm, wykonanej z blachy.

Skreślenia z rejestru zabytków (art. 13 ustawy) Powody skreślenia z rejestru zabytków: - zniszczenie w stopniu powodującym utratę wartości historycznej, artystycznej lub naukowej - brak potwierdzenia tych wartości, (będących podstawą do wpisania do rejestru), w nowych ustaleniach naukowych - wpisanie zabytku do inwentarza muzealnego - włączenie zabytku w skład narodowego zasobu bibliotecznego.

Pomnik Historii Wniosek o wpis pomnika historii na Listę dziedzictwa światowego w celu objęcia tego pomnika ochroną na podstawie Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętej w Paryżu w dniu 16 listopada 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191). - składa minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego Komitetowi Dziedzictwa Światowego UNESCO

Park kulturowy (art. 16 ustawy) Park kulturowy uchwala Rada gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, Cel utworzenia parku: ochrona krajobrazu kulturowego, zachowanie wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Uchwała określa: nazwę parku kulturowego, jego granice, sposób ochrony, zakazy i ograniczenia. Plan ochrony parku kulturowego: - sporządza wójt (burmistrz, prezydent miasta), w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, - zatwierdza rada gminy. Dla parku kulturowego sporządza się obowiązkowo miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Park kulturowy (art. 17 ustawy) Na terenie parku kulturowego lub jego części mogą być ustanowione zakazy i ograniczenia dotyczące: - prowadzenia robót budowlanych oraz działalności przemysłowej, rolniczej, hodowlanej, handlowej lub usługowej; - zmiany sposobu korzystania z zabytków nieruchomych; - umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną parku kulturowego, z wyjątkiem znaków drogowych i znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego; - składowania lub magazynowania odpadów.

Ewidencja zabytków (art. 21 i 22 ustawy) Ewidencja zabytków - podstawa do sporządzania programów opieki nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy Obiekty nieruchome ujęte w ewidencji zabytków uwzględnia się w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Rodzaje ewidencji zabytków: - Krajowa ewidencja zabytków (prowadzi ją Generalny Konserwator Zabytków Narodowy Instytut Dziedzictwa) - Wojewódzka ewidencja zabytków (prowadzi ją wojewódzki konserwator zabytków) - Gminna ewidencja zabytków (prowadzi ją wójt gminy, burmistrz, prezydent miasta). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz. U. Nr 113 poz. 661).

Prawa i obowiązki właścicieli zabytków Nabycie zabytku za niższą kwotę (art. 68 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.): - Dotyczy zabytków stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. - Bonifikata wynosi 50% wartości nieruchomości osiągniętej w przetargu lub wyliczonej przez rzeczoznawcę. Dotyczy to też opłaty z tytułu użytkowania wieczystego i opłaty z tytułu trwałego zarządu. - Właściwy organ może za zgodą odpowiednio wojewody, sejmiku lub rady, podwyższyć lub obniżyć tę bonifikatę.

Prawa właścicieli zabytków Pomoc finansowa z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego na prace remontowokonserwatorskie (art. 74, 76, 78 i art. 81 ustawy) Dotacji udziela: - minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego - wojewódzki konserwator zabytków - gmina lub powiat Dotacja może być udzielona na: - pokrycie kosztów prac planowanych - pokrycie kosztów prac wykonanych w okresie do 3 lat poprzedzających rok złożenia wniosku Wysokość dotacji: - do 50% kosztów (przez ministra lub wojewódzkiego konserwatora zabytków) - do 100% kosztów (przez ministra lub wojewódzkiego konserwatora zabytków) w przypadku zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej, wymagającego wykonania skomplikowanych prac pod względem technologicznym, będącego w bardzo złym stanie - do 100% kosztów w przypadku dotacji powiatu lub gminy.

Pomoc finansowa z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego Zakres niektórych prac objętych dofinansowaniem: - Ekspertyzy techniczne i konserwatorskie - Badania konserwatorskie, architektoniczne, archeologiczne - Dokumentacja konserwatorska - Program prac konserwatorskich i restauratorskich - Projekt budowlany - Zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku - Uzupełnienie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków nieruchomych archeologicznych o własnych formach krajobrazowych - Działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu - Zakup materiałów budowlanych i konserwatorskich, niezbędnych do wykonania prac.

Pomoc finansowa z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (art. 31 i 82a ustawy) Jeżeli osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna jest obowiązana pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego udziela dotacji na te prace, jeżeli koszt tych badań i dokumentacji będzie wyższy niż 2% kosztów planowanych działań. Dotacji udziela się też, gdy w trakcie działań nastąpi niespodziewane odkrycie nieznanego wcześniej zabytku archeologicznego, po jego wpisaniu do rejestru lub ujęciu w wojewódzkiej ewidencji zabytków i określeniu zakresu oraz rodzaju badań archeologicznych.

Prawa właścicieli zabytków Zwolnienia od niektórych podatków - Podatek od spadków i darowizn ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. 2009 nr 93 poz. 768) - Podatek od nieruchomości ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844, ze zm.) - Podatek rolny ustawa z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. 2006 nr 136 poz. 969, ze zm.) - Podatek leśny ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. nr 200, poz. 1682, ze zm.)

Zwolnienia od podatków Warunki zwolnienia od podatków: - Podatek od spadków i darowizn zabezpieczenie i konserwacja zabytku zgodnie z obowiązującymi przepisami - Podatek od nieruchomości utrzymanie i konserwacja zabytku zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - Podatek rolny zagospodarowanie i utrzymanie zabytku zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Fakt zabezpieczenia, utrzymania i konserwacji zabytku zgodnie z przepisami potwierdza zaświadczenie od wojewódzkiego konserwatora zabytków, wydane w terminie do 7 dni. Odmowa wydania zaświadczenia następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Prawa właścicieli zabytków (art. 27 ustawy) Zalecenia konserwatorskie - przedstawiane na wniosek właściciela lub posiadacza zabytku przez wojewódzkiego konserwatora zabytków - określają sposób korzystania z zabytku, jego zabezpieczenia i wykonania prac konserwatorskich, a także zakres dopuszczalnych zmian, które mogą być wprowadzone w tym zabytku.

Obowiązki właściciela zabytku (art. 5 ustawy) Właściciel lub posiadacz zabytku powinien zapewnić warunki do: - Naukowego badania i dokumentowania zabytku - Prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku - Zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie - Korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości - Popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczenia dla historii i kultury.

Obowiązki posiadacza zabytku przy nabyciu zabytku nieruchomego stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (art. 26 ustawy) W umowie sprzedaży, zamiany, darowizny, dzierżawy lub w decyzji o oddaniu w trwały zarząd zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru, stanowiącego własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, przy określaniu sposobu korzystania z tego zabytku należy nałożyć, jeżeli stan zachowania zabytku tego wymaga, na nabywcę lub dzierżawcę obowiązek przeprowadzenia w określonym terminie niezbędnych prac konserwatorskich.

Obowiązki właściciela zabytku (art. 28, 29 i 31 ustawy) Inne obowiązki właściciela zabytku wpisanego do rejestru zabytków: - Zawiadamianie wojewódzkiego konserwatora zabytków o uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, zagrożeniu dla zabytku, zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku (nie później niż w terminie miesiąca od dnia wystąpienia zmiany lub powzięcia o niej wiadomości) - Udostępnianie organom ochrony konserwatorskiej zabytku w celu przeprowadzenia badań. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która zamierza: realizować roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru lub objętym ochroną konserwatorską w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub znajdującym się w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków realizować roboty ziemne dokonać zmiany charakteru dotychczasowej działalności na terenie, na którym znajdują się zabytki archeologiczne, jest obowiązana, pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest niezbędne.

Przypadkowe odkrycie zabytku (art. 32 i 33 ustawy) Kto, w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych odkrył przedmiot, będący przypuszczalnie zabytkiem, jest obowiązany: - wstrzymać wszelkie roboty mogące uszkodzić lub zniszczyć przedmiot - zabezpieczyć przedmiot i miejsce jego odkrycia, przy użyciu dostępnych środków - niezwłocznie zawiadomić o tym wojewódzkiego konserwatora zabytków lub wójta gminy, burmistrza, prezydenta miasta. Osobie, która odkryła lub przypadkowo znalazła zabytek archeologiczny przysługują nagrody: - nagroda pieniężna w wysokości nie większej, niż 25-krotne przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym, ogłaszane dla celów emerytalnych (w przypadku zabytku o znacznej wartości materialnej do 30-krotnego przeciętnego wynagrodzenia) - dyplom

Pozwolenia na prace przy zabytkach (art. 36 ustawy) Pozwolenia wydaje się wyłącznie dla zabytków wpisanych do rejestru zabytków. W pozwoleniach określa się termin ich ważności. Pozwolenia wydaje się na: - prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, robót budowlanych w otoczeniu zabytku, - prowadzenie badań konserwatorskich, architektonicznych i archeologicznych - przemieszczanie zabytku nieruchomego - trwałe przeniesienie zabytku ruchomego, z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju wnętrza - podział zabytku nieruchomego - zmianę przeznaczenia lub sposobu korzystania z zabytku - umieszczanie na zabytku urządzeń technicznych, tablic, reklam oraz napisów - podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku - poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.

Pozwolenia na prace przy zabytkach Udzielenie zamówienia publicznego Jeżeli wykonawca prac, badań, kierujący robotami lub inspektor nadzoru inwestorskiego mają być wyłonieni w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, to wojewódzki konserwator zabytków: - zatwierdza w drodze postanowienia program prac lub projekt budowlany, - po wyłonieniu wyżej wymienionych osób i sprawdzeniu ich kwalifikacji, wydaje pozwolenie.

Kwalifikacje osób wykonujących prace lub kierujących pracami przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków Prace konserwatorskie, restauratorskie lub badania konserwatorskie: - studia magisterskie na kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki lub konserwacja zabytków; 12-miesięczna praktyka zawodowa w zakresie konserwacji zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Dziedzina nieobjęta programem wyższych studiów: - średnie wykształcenie zawodowe oraz tytuł zawodowy albo średnie wykształcenie i dyplom potwierdzający posiadanie kwalifikacji zawodowych w danej dziedzinie lub dyplom mistrza; 5-letnia praktyka zawodowa w zakresie konserwacji zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Kierowanie robotami budowlanymi i nadzór inwestorski: - uprawnienia budowlane; 2-letnia praktyka na budowie przy zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków; Badania architektoniczne: - studia magisterskie na kierunku architektura lub studia magisterskie na kierunku obejmującym prowadzenie badań architektonicznych w wymiarze nie mniejszym, niż 60 godzin lub studia podyplomowe w zakresie prowadzenia badań architektonicznych; 6-miesięczna praktyka zawodowa, w zakresie wykonywania badań architektonicznych. Badania archeologiczne: - studia magisterskie na kierunku archeologia; 12-miesięczna praktyka zawodowa w zakresie tych badań, z wyłączeniem uczestnictwa w badaniach powierzchniowych, nadzorów archeologicznych, rozpoznawania obiektów archeologicznych przy pomocy odwiertów oraz opracowywania dokumentacji zabytków ruchomych odkrytych w trakcie badań archeologicznych.

Kwalifikacje osób wykonujących prace lub kierujących pracami przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków Kierowanie pracami konserwatorskimi w zabytkowych parkach lub innych zabytkowych zespołach komponowanej zieleni: - studia magisterskie obejmujących wiadomości w tym zakresie; 12- miesięczna praktyka zawodowa w zakresie konserwacji i pielęgnacji tego rodzaju zabytków wpisanych do rejestru zabytków. Prace techniczne w wyżej wymienionym zakresie: - średnie wykształcenie zawodowe i tytuł zawodowy w zakresie pielęgnacji zieleni, albo średnie wykształcenie i dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zakresie pielęgnacji zieleni, albo 12-miesięczna praktyka przy prowadzeniu takich prac. Nie wydaje się zaświadczeń potwierdzających posiadanie kwalifikacji. Uprawnienia określone w zaświadczeniach wydanych na mocy poprzednich przepisów zachowują moc, w odniesieniu do prac konserwatorskich i robót budowlanych.

Kwalifikacje osób wykonujących prace lub kierujących pracami przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków Obywatelom państw członkowskich, Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu EFTA, którzy nabyli w tych państwach kwalifikacje do wykonywania zawodów konserwatora zabytków ruchomych, konserwatora zabytków nieruchomych, konserwatora zabytkowej zieleni i archeologa, uznaje się te kwalifikacje na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394). - Organem upoważnionym do uznawania tych kwalifikacji jest Narodowy Instytut Dziedzictwa. - W przypadku różnic w wykształceniu lub sposobie wykonywania zawodu, można zobowiązać wnioskodawcę do odbycia stażu adaptacyjnego lub testu umiejętności.

Usuwanie drzew i krzewów (ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody t. j. Dz. U. z 2009 nr 151 poz. 1220 ze zm.) Wojewódzki konserwator zabytków wydaje zezwolenia na usuwanie drzew i krzewów z terenów nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków (art. 83) Wojewódzki konserwator zabytków nalicza i pobiera opłaty za usunięcie drzew i krzewów Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić wydanie zezwolenia od przesadzenia drzew lub krzewów we wskazane przez siebie miejsce albo zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami w liczbie nie mniejszej, niż liczba usuwanych drzew lub krzewów. Zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Dyrektor uzgadnia zezwolenie w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia.

Usuwanie drzew i krzewów Przypadki, w których usuwanie drzew i krzewów nie wymaga uzyskania zezwolenia: - rosnące na plantacjach, - mające nie więcej niż 10 lat, - usuwane z ogrodów botanicznych lub zoologicznych, - usuwane z obszarów związanych z ochroną przeciwpowodziową, - utrudniające widoczność i eksploatację urządzeń w ruchu kolejowym, - stanowiące przeszkody lotnicze - usuwane w związku z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Usuwanie drzew i krzewów Opłaty za usunięcie drzew i krzewów ponosi posiadacz nieruchomości (art. 84, 85) Opłaty ustala się w wydanym zezwoleniu na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia oraz rodzaju i gatunku drzewa Obwód pnia mierzy się na wysokości 130 cm Opłaty za usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków są wyższe o 100% od opłat ustalonych na podstawie stawek

Usuwanie drzew i krzewów Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew: - Niewymagających zezwolenia - Od osób fizycznych, na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej - Przy odnowie i pielęgnacji drzew na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków - Zagrażających bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych - W związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych - Posadzonych lub wyrosłych na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane - Z terenów komunalnych, parków gminnych, ogrodów działkowych i zadrzewień, w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi - Obumarłych lub nie rokujących szansy na przeżycie - W wyniku potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych.

Kary za usuwanie drzew i krzewów (art.88 i 89 ustawy o ochronie przyrody) Kary przysługują za: - Zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane: niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub krzewów - Usuwanie drzew i krzewów bez zezwolenia. Karę pieniężną wymierza wójt, burmistrz albo prezydent miasta w drodze decyzji. Karę uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca wysokość kary stała się ostateczna. Karę ustala się w wysokości 3-krotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.

Kontrola zabytków (art. 38 42 ustawy) Wojewódzki konserwator zabytków lub działający z jego upoważnienia pracownicy prowadzą kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Z czynności kontrolnych sporządza się protokół, którego jeden egzemplarz doręcza się osobie kontrolowanej. Na podstawie ustaleń z kontroli wojewódzki konserwator zabytków wydaje zalecenia pokontrolne lub decyzję: - wstrzymującą prace wykonywane bez jego pozwolenia lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków pozwolenia, - nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, - zobowiązującą do uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków lub podjęcia czynności w celu doprowadzenia prac do zgodności z zakresem i warunkami pozwolenia, - nakazującą doprowadzenie zabytku do jak najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie, - nakazującą przeprowadzenie prac konserwatorskich lub robót budowlanych, - wstrzymującą prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku nie wpisanym do rejestru, jeżeli zabytek ten spełnia warunki uzasadniające wpisanie go do rejestru.

Rzeczoznawcy (art. 100 ustawy) Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nadaje i cofa uprawnienia rzeczoznawcy w określonej dziedzinie opieki nad zabytkami. Rzeczoznawca ma prawo wydawać oceny i opinie na rzecz organów ochrony zabytków, organów wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, Policji, organów administracji celnej, Straży Granicznej, organów kontroli skarbowej, Najwyższej Izby Kontroli oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Przepisy karne (art. 108 120 ustawy) Kary dotyczą niektórych przestępstw i wykroczeń: - niszczenie lub uszkodzenie zabytku (przestępstwo) - niezabezpieczenie zabytku przed uszkodzeniem, zniszczeniem, zaginięciem lub kradzieżą - poszukiwanie bez pozwolenia lub wbrew warunkom pozwolenia ukrytych bądź porzuconych zabytków - naruszanie zakazów lub ograniczeń na terenie parku kulturowego - niepowiadomienie wojewódzkiego konserwatora zabytków o uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku - niepowiadomienie wojewódzkiego konserwatora zabytków o zagrożeniu, zmianie miejsca przechowywania zabytku ruchomego oraz zmianach stanu prawnego zabytku - uniemożliwianie lub utrudnianie dostępu do zabytku - niepowiadomienie wojewódzkiego konserwatora zabytków o przypadkowym odkryciu przedmiotu będącego przypuszczalnie zabytkiem, niezabezpieczenie tego przedmiotu i miejsca jego odkrycia - prowadzenie bez pozwolenia lub wbrew warunkom pozwolenia prac konserwatorskich restauratorskich, robót budowlanych lub badań - umieszczanie na zabytku tablic, reklam i napisów - niewykonywanie zaleceń pokontrolnych.

Egzekucja administracyjna (ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.) Egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków wynikających m.in. z decyzji lub postanowień właściwych organów Organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną po wysłaniu upomnienia, na podstawie tytułu wykonawczego Grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, w celu spełnienia przez zobowiązanego obowiązku: - Każdorazowo można nałożyć grzywnę do 10 000 zł, w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej do 50 000 zł - Grzywny mogą być nakładane wielokrotnie do 50 000 zł, w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej do 200 000 zł.

Współdziałanie organów (Prawo budowlane; ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) Pozwolenie na rozbiórkę obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków wydaje się po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytków o skreśleniu tego obiektu z rejestru zabytków. W stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzje o warunkach zabudowy, wydaje się w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków w odniesieniu do obszarów i obiektów objętych formami ochrony zabytków, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ujętych w gminnej ewidencji zabytków. Decyzje o: zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, zezwoleniu na realizację lotniska użytku publicznego wydaje się po zaopiniowaniu przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obszarów i obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków.

Współdziałanie organów (art. 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane) W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, Wniosek do ministra w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo właściwy organ składa przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Wniosek powinien zawierać m.in. pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską.

Uzgadnianie ekspertyz ( 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690) Przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków istniejących lub ich części wymagania dotyczące przepisów techniczno-budowlanych mogą być spełnione w sposób inny, niż podany w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza podlega również uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.