Postępowanie cywilne Skutki prawne orzeczeń Rektyfikacja wyroków Postanowienia i zarządzenia Treść wyroku Komparycja Tenor Uzasadnienie I instancja: na wniosek strony (329) Sąd II instancji (387) Z urzędu Na wniosek w przypadku oddalenia apelacji SN: z urzędu Konstrukcja uzasadnienia Część opisowa (historyczna) Ustalenia faktyczne Ocena materiału dowodowego Podstawa prawna Brak wzorca normatywnego Wadliwość uzasadnienia ma znaczenie normatywne, jeśli wyrok nie poddaje się kontroli apelacyjnej z tego powodu. 1
Prawomocność formalna art. 363 par. 1 kpc Ustawa nie przewiduje środka zaskarżenia (n.p. wyrok kasacyjny) Środek zaskarżenia nie został wniesiony w ustawowym terminie Wniesiono środek odwoławczy, ale został on oddalony Strona zrzekła się prawa do wniesienia środka odwoławczego (505[8] par 1) Prawomocność odnosi się do orzeczeń: Rozstrzygających sprawę merytorycznie Postanowień sądu wydanych w kwestiach formalnych (354) Zarządzeń przewodniczącego (362) Postanowień referendarza sądowego Wyjątki Nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd II instancji, gdy rozpoznaje on sprawę, w której je wydano (363 par 2) Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia staje się ono prawomocne w pozostałej części, 2
Prawomocność materialna art 366 kpc Powaga rzeczy osądzonej Co do tego, co stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia Tylko między tymi samymi stronami Res iudicata dotyczy tylko sentencji wyroku Motywy służą wyjaśnieniu sentencji Zarzut RI powoduje odrzucenie pozwu. Granice prawomocności materialnej Podmiotowe Strony postępowania (powód i pozwany) Następcy prawni stron Przedmiotowe Treść żądania pozwu (+ ew. modyfikacje) Przedmiot rozstrzygnięcia Relewantne fakty wskazane przez powoda Rodzaj dochodzonej ochrony prawnej Prawomocność materialna II Prawomocność nie dotyczy osób występujących po tej samej stronie Dotyczy wyroków zasądzających i oddalających (tu istotne uzasadnienie) Wyrok wiąże strony i sąd, który je wydał oraz inne sądy i organy (art. 365 par 1) Nie można negować faktu wydania wyroku i jego treści Inne sądy nie są związane tym wyrokiem 3
Prawomocność III Prawomocność rozszerzona Erga omnes (435, 458,479[43]) Wobec niektórych osób (192 pkt 3) Prawomocność stwierdza sąd I instancji, a póki akta są w sądzie II instancji ten sąd. Orzeka jednoosobowo sąd lub referendarz Wykonalność Możliwość wykonania orzeczenia w postępowaniu egzekucyjnym Decyduje treść wyroku Orzeczenia sądów zagranicznych wykonalne na zasadzie wzajemności Wykonanie orzeczenia następuje zasadniczo po jego uprawomocnieniu Natychmiastowa wykonalność Z mocy ustawy Postanowienie sądu I instancji (396) Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, czeku po upływie terminu do zaspokojenia (492 par 3) Z urzędu (obligatoryjnie 333 par 1) Alimenty (w ograniczonym zakresie) Uznanie powództwa Wyrok zaoczny 4
Natychmiastowa wykonalność II Z urzędu (dyskrecjonalnie 333 par 2) Powództwo o naruszenie posiadania Należność z weksla, warrantu, czeku, dokumentu urzędowego lub prywatnego nie zaprzeczonego Na wniosek, jeżeli opóźnienie Uniemożliwi wykonanie Narazi powoda na szkodę Można uzależnić od zabezpieczenia Skuteczność Dotyczy orzeczeń nie nadających się do wykonania Wywołują one skutki prawne Ustalenie ojcostwa -> wpis w ASC Ustalenie, kto jest właścicielem nieruchomości -> podstawa wpisu w KW Orzeczenia ustalające Wykonalne tylko w zakresie kosztów Sprostowanie (350) Z urzędu lub na wniosek Przedmiotem sprostowania są oczywiste błędy lub niedokładności Błędne oznaczenie czynności Przekręcone nazwisko (oczywiste) Błąd rachunkowy Nie są oczywistymi pomyłkami błędne oznaczenie stron czy odsetków. 5
Sprostowanie II Postanowienie na posiedzeniu niejawnym Wzmianka o sprostowaniu na wyroku Postanowienie o sprostowaniu / odmowie sprostowania zaskarżalne zażaleniem Wyroki sądów obcych nie podlegają sprostowaniu Wyrok uzupełniający Tylko na wniosek strony, jeżeli sąd: Nie orzekł o całości wyroku Nie orzekł o natychmiastowej wykonalności Nie zamieścił orzeczenia, które powinien zamieścić z urzędu Wyrok uzupełniający na rozprawie Można wytoczyć powództwo o część roszczenia, w której sąd nie orzekł. 6