Wymagania edukacyjne z przyrody dla kl. VI Semestr I Wymagane wiadomości i umiejętności na ocenę : celującą: uczeń: wykorzystuje wiadomości przyspieszające uczenie się w praktyce planuje własną przyszłość oznacza na mapie konturowej świata występowanie poznanych zwierząt wymienia ery, okresy i ważniejsze wydarzenia z historii Ziemi wyszukuje w różnych źródłach informacji o sposobach zachowania w czasie spotkania żmii wyszukuje w dostępnych źródłach herbów miast, w których występują ptaki rozróżnia postawy agresywne od asertywnych stosuje zasady prawidłowego odżywiania się wykonuje rysunek przedstawiający najgorszy scenariusz dla Ziemi w 2050 roku opisuje inne sposoby określania położenia punktu na Ziemi (GPS) opisuje oświetlenie Ziemi w czterech porach roku ocenia warunki życia w strefie lasów równikowych dostrzega potrzebę zachowania krajobrazu sawanny dla przyszłych pokoleń + wymagania na oceny niższe bardzo dobrą: wykonuje samodzielnie notatkę nielinearną planuje i organizuje własną pracę formułuje wnioski w oparciu o różne źródła informacji opisuje cechy budowy zewnętrznej 4-5 poznanych zwierząt przystosowujących do życia w określonym środowisku wyjaśnia ogólne zależności pomiędzy elementami przyrody opisuje pożyteczną rolę owadów w przyrodzie; opisuje znaczenie chlorofilu odczytuje ważniejsze wydarzenia z tablicy stratygraficznej rozpoznaje na mapie konturowej świata kontynenty i oceany określa cechy ułatwiające życie płazów na lądzie i w wodzie opisuje poznane sposoby rozmnażania bezpłciowego opisuje szczegółowo sposoby sprawowania opieki nad potomstwem jednego z poznanych zwierząt opisuje znaczenie ptaków w przyrodzie i gospodarce człowieka wyjaśnia znaczenie popularnych przysłów i powiedzeń o ptakach; dobiera opisy dziobów do nazw ptaków wyjaśnia dlaczego człowieka zaliczamy do ssaków opisuje inne zmiany, poza fizycznymi, zachodzące w rozwoju człowieka; opisuje zdarzenia, sytuacje wskazujące na rozwój swojego ciała rozróżnia kilka charakterystycznych cech głównych osobowości człowieka opisuje wpływ nałogów i uzależnień na narządy wewnętrzne człowieka oraz tzw. skutki społeczne uzasadnia dlaczego należy prawidłowo odżywiać się opisuje zachowania sprzyjające zachowaniu zdrowia opisuje skutki dla środowiska przyrodniczego wynikające ze wzrostu liczby ludności na świecie określa współczesne zagrożenia wynikające z danego wynalazku
interpretuje zadania z zakresu ochrony przyrody zawarte w Deklaracji UNESCO podaje przykłady korytarzy ekologicznych określa kierunki działania człowieka zmierzające do zachowania różnorodności biologicznej opisuje zależności człowieka względem wody, powietrza i gleby wyjaśnia znaczenie siatki geograficznej samodzielnie określa współrzędne geograficzne punktów na Ziemi na podstawie mapy Strefy czasowe oblicza różnice czasu na Ziemi uzasadnia zależność ilości energii jaką otrzymuje Ziemia od wysokości Słońca nad horyzontem oraz od rodzaju podłoża opisuje zależności występujące w lesie równikowym między światem zwierząt a światem roślin wskazuje co najmniej 3 przyczyny małej gęstości zaludnienia obszarów równikowych odnajduje na mapie miasta o wskazanej wysokości bezwzględnej opisuje klimat sawanny + wymagania na oceny niższe dobrą: opisuje warunki niezbędne do osiągnięcia sukcesu wykonuje notatkę nielinearną przy pomocy nauczyciela stosuje zasady pracy z książką popularno-naukową wyjaśnia określenie rośliny kosmopolitycznej i podaje kilka przykładów odczytuje z mapy Rozsiedlenie zwierząt występowanie poznanych zwierząt wyjaśnia pojęcie systemu opisuje proces fotosyntezy rozpoznaje wybrane gatunki zwierząt kopalnych na ilustracjach opisuje znaczenie wody dla organizmów żywych opisuje znaczenie płazów w przyrodzie i dla człowieka wyjaśnia na czym polega zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne opisuje sposoby sprawowania opieki zwierząt nad potomstwem opisuje cechy charakterystyczne związane z życiem i budową ptaków przyporządkowuje cechy charakterystyczne ptaków do ich nazw przyporządkowuje nazwy ptaków do wymienionych grup opisuje różne aspekty własnej osobowości oblicza różnice między trzema pomiarami; ustala wnioski wynikające z różnic wymiarów ciała na przestrzeni 3 lat opisuje w oparciu o wywiad cechy charakteru dziedziczone od rodziców opisuje zagrożenia jakie dotykają współczesnego człowieka wymienia składniki pokarmowe ważniejszych artykułów spożywczych podaje przykłady pasożytów człowieka uwzględniając podział na zewnętrzne i wewnętrzne opisuje zagrożenia dla człowieka poznanych urządzeń porównuje sposoby wykorzystywania przez człowieka przyrody dawniej i dziś określa współczesne korzyści z danego wynalazku planuje swoje działania w zakresie ekologii sporządza notatkę na temat Agendy 21 opisuje niekorzystne dla zwierząt działania człowieka wyjaśnia zależności pomiędzy elementami przyrody znajduje wskazaną przez n-la stronę internetową opisuje cechy południków i równoleżników odnajduje na globusie, mapie fizycznej świata punkty o podanych współrzędnych geograficznych wskazuje na mapie konturowej większe formy ukształtowania powierzchni Ziemi wskazuje obszary najcieplejsze i najzimniejsze na Ziemi wyjaśnia pojęcia liany i epifity opisuje zależność roślinności od klimatu
opisuje przyczyny efektu cieplarnianego na Ziemi opisuje mieszkańców sawanny i ich zajęcia + wymagania na oceny niższe dostateczną: dostrzega swoje słabe strony i wzmacnia swoje zalety potrafi skoncentrować się w czasie nauki wymienia zasady pracy z książką popularno-naukową określa warunki środowiska wpływające na organizmy żywe wymienia przykłady systemów opisuje cechy przystosowujące zwierzęta do środowiska życia podaje przykłady skamieniałości odczytuje z diagramu dane dotyczące zasobów wody na kuli ziemskiej klasyfikuje płazy na ogoniaste i bezogonowe wymienia przykłady zwierząt jajorodnych i żyworodnych wymienia 5 przykładów zwierząt nie opiekujących się potomstwem nazywa i odróżnia grupy gadów opisuje przyczyny wędrówek ptaków określa cechy budowy zewnętrznej ptaków ułatwiające im lot opisuje znaczenie ssaków w przyrodzie i dla człowieka opisuje siebie w rolach społecznych dokonuje pomiarów ciała kolegi określa przy pomocy n-la swoją osobowość w oparciu o swoje cechy charakteru jest asertywny w prostych sytuacjach życiowych analizuje piramidę żywienia wymienia 3 sposoby unikania pasożytów przez człowieka opisuje znaczenie energii w życiu codziennym opisuje działania doprowadzające do zmniejszenia przez siebie ilości odpadów opisuje znaczenie ochrony przyrody dla przyszłych pokoleń opisuje negatywne skutki wycinania lasów rozpoznaje zwierzęta po słownym opisie i zdjęciu znajduje przykłady sieci stworzonych przez człowieka otwiera dowolną stronę internetową wyjaśnia pojęcie siatki geograficznej rozpoznaje i podpisuje na rysunkach półkule: N,S,W,E rozpoznaje na rysunku i podpisuje równik, zwrotniki i koła podbiegunowe wymienia i opisuje piętra roślinności w lesie równikowym wymienia mieszkańców lasu równikowego i ich główne zajęcia opisuje skutki wycinania lasów równikowych opisuje sawannę w porze suchej i deszczowej + wymagania na ocenę niższą dopuszczającą: wymienia zasady pracy na lekcjach przyrody określa warunki, które sprzyjają nauce stosuje ćwiczenia usprawniające umysł wymienia kilka podobieństw i różnic występujących między organizmami żywymi wymienia kilka zależności występujących w przyrodzie wymienia kilka gatunków zwierząt, których ubarwienie dobrze ukrywa je w środowisku wymienia źródła wiedzy o historii Ziemi jako planety opisuje krążenie wody w przyrodzie wymienia kilka gatunków płazów żyjących w Polsce wyjaśnia istotę rozmnażania wymienia 5 przykładów zwierząt opiekujących się potomstwem
wymienia 5 przykładów gadów wymienia przykłady ptaków latających i nielotów wymienia 3 przysłowia o ptakach wymienia kilka charakterystycznych cech ssaków określa cechy swojej osoby wymienia zmiany zachodzące w swoim rozwoju fizycznym od okresu niemowlęctwa do czasu obecnego określa swoje mocne i słabe strony wymienia uzależnienia i nałogi człowieka wymienia 3 zasady prawidłowego odżywiania się wymienia 3 pasożyty człowieka wymienia urządzenia będące udogodnieniem dla człowieka wymienia sposoby wykorzystania środowiska w swoim życiu codziennym wymienia zagrożenia dla Ziemi za kilkadziesiąt lat wymienia korzyści wynikające z wycinania lasów wymienia zwierzęta zagrożone wyginięciem podaje przykłady sieci przyrodniczych sporządza krotką notatkę z wybranej strony internetowej rozpoznaje model Ziemi; rysuje południki i równoleżniki na globusie rozpoznaje i podpisuje na rysunkach równik i południki 0 i 180 wymienia daty kalendarzowych pór roku rozpoznaje z rysunków zwierzęta żyjące w lesie równikowym określa cechy klimatu równikowego opisuje sposoby wykorzystania zasobów lasów równikowych przez człowieka wymienia charakterystyczne dla sawanny rośliny i zwierzę Semestr II celującą: analizuje zależność gęstości zaludnienia od klimatu pustyni wyjaśnia dlaczego w tajdze tworzą się nieurodzajne gleby bielicowe wykazuje się znajomością wielu przysłów i cytatów o wodzie wyjaśnia na czym polega przemiana chemiczna opisuje ważniejsze fakty z życia i osiągnięcia D.I. Mendelejewa wyjaśnia co to jest i do czego służy spongostan wyjaśnia jaką rolę pełni kombinezon kosmonauty + wymagania z I semestru i na oceny niższe bardzo dobrą: rozpoznaje na podstawie rysunków rodzaje pustyń; opisuje przystosowanie roślin i zwierząt do życia na pustyni wyjaśnia znaczenie wody w oazie wskazuje główne przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej regionu śródziemnomorskiego opisuje ważniejsze zabytki miast regionu i rozpoznaje je na rysunku wyjaśnia dlaczego na stepach nie rosną drzewa; wyjaśnia dlaczego na stepach tworzą się żyzne czarnoziemy wyjaśnia dlaczego w tajdze tworzą się bagna; wyjaśnia dlaczego mieszkańcy tajgi wytrzymują
tak niskie temperatury wyjaśnia przyczyny słabego zaludnienia tundry opisuje proces tworzenia się lodu lodowcowego opisuje fakty, nazwiska związane ze zdobyciem biegunów wyjaśnia zależność klimatu od wysokości n.p.m. Wyjaśnia przyczyny późnego zdobycia Mt Everestu; wyjaśnia pojęcie alpinizmu opisuje ważniejsze dokonania, odkrycia geograficzne wraz z nazwiskami badaczy; wskazuje na mapie świata trasy wędrówek poznanych odkrywców ustala na podstawie danych liczbowych wnioski dotyczące występowania pierwiastków w przyrodzie opisuje poznane sposoby rozdzielenia substancji opisuje klasy czystości rzek polskich; przyporządkowuje sposoby wykorzystania wody przez człowieka poszczególnym klasom czystości wód wyjaśnia na czym polega proces uzdatniania wody opisuje procesy i nowe właściwości substancji ujawnione w czasie badań wyjaśnia do czego służą symbole pierwiastków chemicznych określa przewodnictwo cieplne i elektryczne substancji podczas przeprowadzanych doświadczeń; opisuje zastosowanie poznanych substancji wyjaśnia na czym polega udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej; wyjaśnia określenie samarytanin opisuje sposoby udzielania pierwszej pomocy w podstawowych urazach analizuje listy z czasopism młodzieżowych oraz układa odpowiedzi oblicza prędkość ciał rozróżnia siły działające w przyrodzie opisuje właściwości fal elektromagnetycznych wyjaśnia co to są wiatry, prądy morskie i na czym polega wietrzenie skał oblicza koszty zużytej energii elektrycznej oraz % udział poszczególnych odbiorników w dobowych kosztach energii wyjaśnia co nazywamy oknem na świat i dlaczego + wymagania z I semestru i na oceny niższe dobrą: opisuje cechy klimatu pustynnego; opisuje przyczyny wietrzenia skał na pustyni opisuje znaczenie palmy daktylowej dla mieszkańców oaz opisuje cechy klimatu śródziemnomorskiego określa współrzędne geograficzne wskazanych miast rozpoznaje na podstawie rysunki elementy budowy wulkanu opisuje zmiany krajobrazu stepu w zależności od pory roku opisuje zajęcia mieszkańców stepu; opisuje cechy klimatu na stepie opisuje cechy klimatu w tajdze ustala na podstawie map tematycznych cechy krajobrazu tajgi syberyjskiej opisuje cechy klimatu w tundrze ustala na podstawie map tematycznych cechy krajobrazu tundry opisuje cechy klimatu pustyni lodowej; wyjaśnia określenia Arktyka i Antarktyda rozpoznaje na rysunku elementy krajobrazu lodowcowego opisuje cechy klimatu wysokogórskiego opisuje udział Polaków w zdobywaniu szczytów himalajskich przyporządkowuje odkrycia, ważne dokonania geograficzne do nazwisk badaczy opisuje składniki odżywcze budujące organizm człowieka i ich funkcje rozróżnia roztwór od zawiesiny; wymienia poznane sposoby rozdzielenia substancji opisuje na podstawie rysunku etapy oczyszczania ścieków w oczyszczalni określa samodzielnie przy pomocy zmysłów właściwości substancji odczytuje z układu okresowego pierwiastków przykładowe metale, ciecze i gazy
buduje prosty obwód elektryczny układa tekst zgłoszenia wypadku samochodowego lub innego zdarzenia do pogotowia ratunkowego charakteryzuje podstawowe urazy wymienia własne życiowe trudne sytuacje i sposoby unikania ich opisuje sposoby oddziaływań magnetycznych w praktyce opisuje zastosowanie poznanych fal elektromagnetycznych wyjaśnia co to jest praca i proces fizyczny wyjaśnia dlaczego należy oszczędzać prąd opisuje temperaturę i budowę Słońca + wymagania z I semestru i na oceny niższe dostateczną: wskazuje na mapie największe pustynie świata opisuje mieszkańców oraz ich życie rozpoznaje na podstawie mapy państwa leżące nad M. Śródziemnym wskazuje na mapie politycznej Europy wybrane miasta leżące nad M.Śródziemnym opisuje materiał będący rezultatem wybuchu wulkanu wymienia rośliny rosnące na stepach opisuje zajęcia mieszkańców tajgi; wskazuje na mapie największe rzeki syberyjski opisuje zajęcia mieszkańców tundry opisuje mieszkańców Arktyki i ich zajęcia wskazuje na mapie Himalaje i inne wysokie góry na świecie; rysuje diagram wysokości najwyższych szczytów na świecie wymienia osoby i rok zdobycia Mt Everestu wyjaśnia pojęcia sfer Ziemi podpisuje na rysunku warstwy budowy Ziemi rozróżnia i nazywa podstawowy sprzęt laboratoryjny wymienia kilka rzek polskich silnie i słabo zanieczyszczonych wymienia przykładowe właściwości substancji, które można określić przy pomocy badań odczytuje z układu okresowego pierwiastków kilka pierwiastków wraz z ich symbolami opisuje barwę i stan skupienia badanych substancji wymienia 5 elementów wyposażenia apteczki i ich przeznaczenie bandażuje kciuk, głowę, zakłada temblak z chusty trójkątnej opisuje czynniki mające wpływ na dojrzewanie człowieka wymienia czynniki ułatwiające oraz utrudniające ruch ciał podaje przykłady występowania sił elektromagnetycznych w przyrodzie oraz w życiu codziennym rozpoznaje rodzaje energii zmieniających się w inną opisuje drogę prądu z elektrowni do mieszkań opisuje zadania do spełnienia przez obiekty wysyłane w przestrzeń kosmiczną + wymagania z I semestru i na ocenę niższą dopuszczającą: wymienia charakterystyczne dla pustyń rośliny i zwierzęta wymienia co to jest oaza wymienia charakterystyczne dla krajobrazu śródziemnomorskiego rośliny i zwierzęta wymienia kilka państw i miast regionu śródziemnomorskiego wymienia zwierzęta stepu wymienia zwierzęta i rośliny tajgi wymienia zwierzęta i rośliny tundry wymienia zwierzęta i rośliny pustyni lodowej wymienia zwierzęta żyjące w Himalajach wymienia mieszkańców Himalajów i ich zajęcia
wymienia 2-3 nazwiska polskich badaczy i odkrywców wymienia 4 podstawowe pierwiastki występujące w przyrodzie wymienia zasady bezpiecznego wykonywania doświadczeń wymienia źródła zanieczyszczeń wód naturalnych wymienia przykładowe właściwości substancji, które można określić przy pomocy zmysłów wymienia 5 pierwiastków odczytuje symbole chemiczne wskazanych pierwiastków z układu okresowego pierwiastków wymienia telefoniczne numery alarmowe wymienia podstawowe urazy wymagające udzielenia pierwszej pomocy wymienia czynniki wpływające na pogorszenie i poprawę własnego nastroju podaje przykłady ruchu w przyrodzie wymienia rodzaje sił występujących w przyrodzie wymienia rodzaje fal elektromagnetycznych wymienia rodzaje energii występujących w przyrodzie wymienia rodzaje elektrowni wymienia prawidłowe nawyki użytkownika prądu wymienia przyrządy optyczne pozwalające oglądać odległe obiekty na niebie.