KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 28.6.2007 KOM(2007) 362 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI Roczne sprawozdanie Komisji dotyczące Funduszu Gwarancyjnego i zarządzania nim w roku 2006 {SEK(2007) 869} PL PL
SPIS TREŚCI 1. Podstawa prawna... 3 2. Sytuacja funduszu na dzień 31 grudnia 2006 r.... 3 2.1 Analiza finansowa... 3 2.2 Prezentacja księgowa... 5 2.3 Wstępne zbiorcze sprawozdanie finansowe Funduszu Gwarancyjnego na dzień 31 grudnia 2006 r.... 5 2.3.1 Wstępny bilans zbiorczy Funduszu Gwarancyjnego... 6 2.3.2 Wstępny zbiorczy rachunek zysków i strat Funduszu Gwarancyjnego... 9 3. Wpłaty na rzecz funduszu... 10 3.1. Wpłaty z budżetu ogólnego podczas roku budżetowego... 10 3.2. Odsetki z inwestycji finansowych aktywów płynnych funduszu... 11 3.3. Odzyskiwanie płatności od dłużników zalegających ze spłatami... 12 4. Pasywa funduszu... 12 4.1. Płatności z tytułu niedotrzymania warunków umowy... 12 4.2. Wynagrodzenie EBI... 12 PL 2 PL
1. PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2728/94 z dnia 31 października 1994 r. ( rozporządzenie ) ustanowiło Fundusz Gwarancyjny na potrzeby działań zewnętrznych ( fundusz ) w celu spłaty wierzycieli Wspólnoty w przypadku naruszenia warunków umowy przez beneficjenta pożyczki przyznanej lub gwarantowanej przez Wspólnotę (Dz.U. L 293 z 12.11.1994, str. 1). Rozporządzenie zostało zmienione rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1149/99 z dnia 25 maja 1999 r. (Dz.U. L 139 z 2.6.1999 r., str. 1), rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2273/2004 z dnia 22 grudnia 2004 r. (Dz.U. L 396 z 31.12.2004, str. 28) oraz ostatnio rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 89/2007 z dnia 30 stycznia 2007 r. (Dz.U. L 22 z 31.1.2007, str. 1) ( zmienione rozporządzenie ). Ta ostatnia zmiana zacznie obowiązywać 1 stycznia 2007 r. Zgodnie z art. 6 rozporządzenia Komisja powierzyła zarządzanie finansowe funduszem Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (EBI), na mocy porozumienia zawartego między Wspólnotą a EBI dnia 23 listopada 1994 r. w Brukseli oraz dnia 25 listopada 1994 r. w Luksemburgu ( porozumienie ). Zgodnie z art. 8 ust. 2 porozumienia, do 1 marca każdego roku Bank ma obowiązek przesłać Komisji sprawozdanie roczne dotyczące funduszu i zarządzania nim, obejmujące zestawienie dochodów i wydatków - zestawienie wyników finansowych oraz sprawozdanie finansowe dotyczące funduszu za poprzedni rok - oświadczenie o sytuacji finansowej funduszu. Bardziej szczegółowe informacje na temat sprawozdania za 2006 r. można znaleźć w sekcji 2 dokumentu roboczego służb Komisji ( załącznik ) 1. Artykuł 7 zmienionego rozporządzenia wymaga, aby Komisja przesłała Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz Trybunałowi Obrachunkowemu sprawozdanie dotyczące sytuacji funduszu i zarządzania nim za każdy rok budżetowy, do dnia 31 maja następnego roku. 2. SYTUACJA FUNDUSZU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2006 R. 2.1 Analiza finansowa Sytuacja funduszu na zakończenie roku budżetowego 2006 jest przedstawiona zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej (IFRS). Wartość funduszu wynosiła 1 379 697 691,89 (zob. sekcja 3 załącznika: Oświadczenie o sytuacji finansowej funduszu na dzień 31 grudnia 2006 r., dostarczone przez EBI). Jest to suma obejmująca wszystkie poniższe pozycje od momentu ustanowienia funduszu: wpłaty budżetowe do funduszu (2 799 914 500,00 EUR); kolejne roczne wyniki netto (575 869 592,23 EUR); 1 SEC(2007) PL 3 PL
egzekucja zwrotów płatności dokonanych przez fundusz, z tytułu niedotrzymania warunków umowy (575 673 913,77 EUR); minus opłaty za zarządzanie funduszem w wysokości 714 719,38 EUR; odpowiadające płatnościom, które zostaną dokonane w 2007 r. prowizje tytułem opóźnionych egzekucji zwrotów w 2002 r. (5 090 662,91 EUR); korekty wynikające z zastosowania IFRS przy wycenie portfela funduszu (14 996 561,86 EUR) (zob. pozycja Rezerwy w pasywach bilansu Funduszu Gwarancyjnego, sekcja 3 załącznika); minus wezwania do uiszczenia płatności z zasobów funduszu (477 860 856,19 EUR); kolejne zwroty do budżetu z nadwyżki funduszu (1 775 870 000,00 EUR); oraz wyjątkowy zwrot do budżetu w wysokości 338 831 402,07 EUR w 2005 r., odpowiadający 9 % pożyczek pozostających do spłaty na dzień 1 maja 2004 r., udzielonych dziesięciu nowym państwom członkowskim (zob. sekcja 1, zmiana rozporządzenia ustanawiającego fundusz wprowadzona w 2004 r.). Po odliczeniu narosłych zobowiązań w wysokości 743 249,38 EUR, w tym 714 719,38 EUR z tytułu opłat za zarządzanie funduszem (wynagrodzenie EBI), ogólna wartość funduszu w dniu 31 grudnia 2006 r. wynosi 1 378 954 442,51 EUR. W dniu 31 grudnia 2006 r. nierozliczone operacje udzielania pożyczek i gwarancji kredytowych plus odsetki narosłe z tytułu pożyczek dla Bułgarii i Rumunii wyniosły 2 899 334 719,06 EUR. Ponieważ kraje te stały się członkami Unii Europejskiej w dniu 1 stycznia 2007 r., kwota 260 940 124,72 EUR została ponownie wpłacona do budżetu w dniu 14 lutego 2007 r. zgodnie ze zmienionym rozporządzeniem. Artykuł 3 zmienionego rozporządzenia stanowi, że wartość funduszu ma osiągnąć odpowiedni poziom (wartość docelową) ustalony na 9% całości zobowiązań kapitałowych pozostających do spłaty wynikających z każdej operacji, z dodaniem należnych niezapłaconych odsetek. Zaległe operacje udzielania pożyczek i gwarancji kredytowych na rzecz krajów trzecich 2 z uwzględnieniem należnych odsetek wynosiły 11 025 065 532,58 EUR na dzień 31 grudnia 2006 r., z czego 109 809 066,54 EUR stanowiły należne odsetki. Stosunek wartości środków funduszu 1 118 014 317,79 EUR (1 378 954 442,51-260 940 124,72 EUR) do zobowiązań kapitałowych pozostających do spłaty w rozumieniu zmienionego rozporządzenia wynosił 10,1 %. Jako że wskaźnik ten jest wyższy niż dziewięcioprocentowa wartość docelowa (wynosząca po zaokrągleniu 992,26 mln EUR), w 2007 r. należy dokonać zwrotu ze środków funduszu do 2 Zmienione rozporządzenie stanowi, że działania względem krajów kandydujących objęte funduszem będą po przystąpieniu nadal objęte gwarancjami wspólnotowymi. Po tej dacie przestają one jednak być działaniami zewnętrznymi Wspólnot i będą pokrywane bezpośrednio z budżetu ogólnego Unii Europejskiej, a nie jak dotychczas z funduszu. PL 4 PL
budżetu ogólnego Unii Europejskiej zgodnie z trzecim akapitem art. 3 zmienionego rozporządzenia. Kwota, która ma zostać dodana w 2007 r. jako nadwyżka we wstępnym projekcie budżetu na 2008 r., wynosi 125 750 000,00 EUR. 2.2 Prezentacja księgowa Ponieważ Komisja postanowiła prowadzić swoją rachunkowość zgodnie z nowymi zasadami opartymi o zasady IPSAS /IFRS, zbiorcze sprawozdania finansowe funduszu zostały sporządzone zgodnie z tymi zasadami, jak wyjaśniono to w załączniku. 2.3 Wstępne zbiorcze sprawozdanie finansowe Funduszu Gwarancyjnego na dzień 31 grudnia 2006 r. Łączna wysokość wstępnego bilansu zbiorczego wynosi 1 380 797 489,49 EUR. Kwota ta obejmuje łączną wartość funduszu plus zaległości objęte funduszem, narosłe odsetki od opóźnionych płatności i inne narosłe zobowiązania, przez co uwzględnia pełny zestaw sprawozdań finansowych funduszu na koniec roku, które mają zostać włączone do zbiorczego bilansu UE. Główne zmiany w prezentacji księgowej zostały wyjaśnione w uwagach w celu uzgodnienia odpowiednich wartości z oświadczeniem o sytuacji finansowej EBI przedstawionym w załączniku (akapit 3.2). PL 5 PL
2.3.1 Wstępny bilans zbiorczy Funduszu Gwarancyjnego Bilans Aktywa (EUR) 2006 2005 Aktywa obrotowe Należności krótkoterminowe 1 099 797,60 1 227 798,12 Inne 1 099 797,60 1 227 798,12 Inwestycje krótkoterminowe 939 964 332,03 1 008 639 934,02 Portfel AFS koszt 909 631 292,30 946 662 502,30 Portfel AFS różnica aktuarialna -7 298 412,75-8 860 547,41 Portfel AFS korekta do wartości godziwej 14 654 734,60 46 565 266,11 Portfel AFS należności 22 976 717,60 24 272 713,02 Portfel AFS naruszenie korzyści Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych 439 733 359,86 316 024 023,23 Rachunki bieżące 1 158 007,44 1 582 089,98 Depozyty krótkoterminowe wartość nominalna Odsetki należne od depozytów krótkoterminowych 436 500 000,00 313 500 000,00 2 075 352,42 941 933,25 Inne ekwiwalenty środków pieniężnych - koszt Należne odsetki od innych ekwiwalentów środków pieniężnych Ogółem aktywa obrotowe 1 380 797 489,49 1 325 891 755,37 RAZEM 1 380 797 489,49 1 325 891 755,37 PL 6 PL
Bilans: Pasywa (EUR) 2006 2005 A, KAPITAŁ Kapitał (Fundusz Gwarancyjny) 685 213 097,93 650 303 097,93 Wpłaty z budżetu 559 463 097,93 557 573 097,93 (nadwyżka która ma zostać wpłacona do budżetu) 125 750 000,00 92 730 000,00 Rezerwy 14 996 561,86 46 981 944,72 Zastosowanie po raz pierwszy Kapitał rezerwowy według wartości godziwej Zmiana wartości godziwej aktywów AFS 341 827,26 416 678,61 14 654 734,60 46 565 266,11 Skumulowana nadwyżka/deficyt 627 856 153,68 577 197 865,26 Wyniki przeniesione z lat ubiegłych 627 856 153,68 577 197 865,26 Wynik ekonomiczny za ten rok 51 965 637,41 50 658 288,42 Ogółem kapitał 1 380 031 450,88 1 325 141 196,33 B, PASYWA BIEŻĄCE Zobowiązania 766 038,61 750 559,04 Inne 766 038,61 750 559,04 Ogółem pasywa bieżące 766 038,61 750 559,04 RAZEM 1 380 797 489,49 1 325 891 755,37 PL 7 PL
Uwagi dotyczące bilansu Inne należności krótkoterminowe odnosi się do wezwań do uiszczenia płatności z funduszu. Kwota ta obejmuje kapitał, odsetki i kary należne budżetowi Wspólnoty w związku z interwencją funduszu w następstwie uruchomienia gwarancji. Różnica w skumulowanej nadwyżce dotyczącej kapitału w porównaniu z pozycją finansową funduszu przedstawioną w akapicie 3.3 załącznika wynika z kolejnych spłat do funduszu z tytułu wezwań do uiszczenia płatności i kar. Inne zobowiązania w 2006 r. obejmują prowizję należną EBI z tytułu zarządzania funduszem, wynagrodzenia za audyt, narosłe wynagrodzenia za audyt zamykanych rachunków oraz narosłe opłaty windykacyjne należne EBI w związku z uiszczaniem opłat karnych należnych funduszowi. PL 8 PL
2.3.2 Wstępny zbiorczy rachunek zysków i strat Funduszu Gwarancyjnego Fundusz Gwarancyjny Zbiorczy rachunek zysków i strat (EUR) 2006 2005 Wpływy z operacji finansowych 52 981 320,04 51 555 876,17 Dochody z odsetek Dochody z odsetek ze środków pieniężnych i ich odpowiedników 11 443 127,48 6 280 520,69 Dochody z odsetek z aktywów AFS 41 538 192,56 44 158 957,25 Dochody z innych odsetek -88 004,16 Dodatnie różnice kursowe 54 152,53 Zrealizowane zyski ze sprzedaży aktywów AFS 0,00 1 150 249,86 Odwrócenie strat z tytułu utraty wartości aktywów AFS Inne dochody finansowe Koszty operacji finansowych -1 015 682,63-897 587,75 Koszty odsetek Koszty odsetek od środków pieniężnych i ich odpowiedników Różnice kursowe -128 000,52 Straty poniesione przy sprzedaży aktywów AFS Straty z tytułu utraty wartości aktywów AFS Inne obciążenia finansowe -887 682,11-897 587,75 W tym: Opłaty za zarządzanie -714 719,38-702 497,47 NADWYŻKA Z DZIAŁALNOŚCI INNEJ NIŻ OPERACYJNA 51 965 637,41 50 658 288,42 NADWYŻKA ZE ZWYKŁEJ DZIAŁALNOŚCI Zyski nadzwyczajne Straty nadzwyczajne NADWYŻKA Z POZYCJI NADZWYCZAJNYCH WYNIK EKONOMICZNY ZA TEN ROK 51 965 637,41 50 658 288,42 PL 9 PL
Uwaga dotycząca wstępnego zbiorczego rachunku zysków i strat Korekta dotycząca 2005 r. odnosząca się do dochodów z innych odsetek wynika ze zmiany wyceny spodziewanych kar. Zyski nadzwyczajne odnoszą się do wyceny innych należności. Inne obciążenia finansowe obejmują prowizję należną EBI z tytułu zarządzania funduszem, wynagrodzenia za audyt, narosłe wynagrodzenia za audyt zamykanych rachunków oraz narosłe opłaty windykacyjne należne EBI w związku z wpłatami zaległych opłat karnych należnych funduszowi. 3. WPŁATY NA RZECZ FUNDUSZU 3.1. Wpłaty z budżetu ogólnego podczas roku budżetowego Podstawa prawna dotycząca ustaleń w sprawie tworzenia rezerw została opisana w sekcji 1 załącznika. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2040/2000 z dnia 26 września 2000 r. (Dz.U. L 244 z 29.9.2000, str. 27) dotyczące dyscypliny budżetowej zezwala na zawarcie w ramach budżetu ogólnego rezerwy na pożyczki i gwarantowane operacje. Pozycja ta, na którą przyznano środki w wysokości 229 mln EUR w 2006 r., wykorzystywana jest do zasilania funduszu poprzez dokonywanie przesunięć kwot do pozycji budżetu dotyczącej płatności na rzecz funduszu. Zgodnie z tą podstawą prawną, władza budżetowa zatwierdziła w 2006 r. jedno przesunięcie o łącznej wartości 127 640 000,00 EUR w celu zasilenia funduszu. Przesunięcie DEC20/2006 3 (127 640 000,00 EUR): to przesunięcie odnosiło się do płatności na rzecz funduszu zgodnie z decyzjami Rady z dnia 22 grudnia 1999 r., 6 listopada 2001 r. oraz 22 grudnia 2004 r. zgodnie z ustaleniami określonymi w załączniku do rozporządzenia. Decyzje związane z powyższym przesunięciem zostały przedstawione w sekcji 1 załącznika. Przesunięcia dokonano w ramach mechanizmu kompensacji w zamian za zwrot nadwyżki z funduszu w wysokości 92 730 000,00 EUR. W rezultacie w dniu 31 lipca 2006 r. została dokonana wpłata do funduszu w wysokości netto 34 910 000,00 EUR. W dniu 30 stycznia 2007 r. Rada przyjęła zmianę (zob. sekcja 1 Podstawa prawna) mającą zastosowanie od dnia 1 stycznia 2007 r. Głównym celem tej zmiany jest poprawa efektywności wykorzystania środków budżetowych poprzez zasilenie funduszu na podstawie aktualnej kwoty niespłaconych pożyczek objętych gwarancjami. Zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami 4, dostępna kwota finansowania w ramach funduszu będzie 3 4 SEC(2006) 646 wersja ostateczna. Dz.U. C 139 z 14.06.2006, str. 1. PL 10 PL
realizowana poprzez linię budżetową w ramach pozycji 4 (stosunki zewnętrzne), a nie jak w przeszłości poprzez rezerwę celową 5. 3.2. Odsetki z inwestycji finansowych aktywów płynnych funduszu Aktywa płynne funduszu są inwestowane zgodnie z założeniami zarządzania opisanymi w załączniku do Porozumienia między Wspólnotą a EBI z dnia 23/25 listopada 1994 r., zmienionego przez porozumienia dodatkowe nr 1 z dnia 17/23 września 1996 r. i nr 2 z dnia 26 kwietnia/8 maja 2002 r. Zasady inwestowania zostały zmienione w 2002 r. przez porozumienie dodatkowe nr 2 w celu skorygowania nadmiernej płynności, która wzrosła do ponad 50% wartości aktywów funduszu i ograniczała wynik funduszu. Przy zachowaniu ograniczenia, że co najmniej jedna trzecia wartości funduszu musi być inwestowana w inwestycje krótkoterminowe (do jednego roku), rozszerzono zakres dozwolonych instrumentów płynności krótkoterminowej. Obejmują one teraz papiery wartościowe o zmiennym oprocentowaniu, niezależnie od terminu zapadalności oraz papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu, o zapadalności nie przekraczającej jednego roku, niezależnie od początkowego okresu zapadalności. Wynika to z faktu, że papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu podlegają spłacie w 100% ich wartości nominalnej po upływie terminu ich ważności, natomiast papiery o zmiennym oprocentowaniu mogą być sprzedane w każdej chwili po cenie zbliżonej do 100%, niezależnie od okresu pozostającego do terminu zapadalności. W celu zapewnienia równowagi pomiędzy różnymi instrumentami płynności, co najmniej 18% (tj. dwukrotna wartość wskaźnika rezerw funduszu) jest inwestowane w instrumenty rynku pieniężnego, w szczególności w depozyty bankowe. Wyżej opisana nowa struktura inwestowania pozwoliła na poprawienie wyniku funduszu przy jednoczesnym zachowaniu bezpiecznego poziomu płynności. Na koniec 2006 r. struktura docelowa portfela udoskonalona w 2005 r., zakładająca równe proporcje inwestycji o terminach zapadalności między 2 a 10 lat była już prawie wdrożona. Jej pełne wdrożenie zaplanowano na 2007 r. Wyniki portfela były lepsze od wartości odniesienia (szczegółowe informacje dostępne w załączniku w akapicie 2.5.2 Wyniki ). Na koniec 2006 r. ta poprawa wyników wyniosła 6,45 punktów bazowych. Lista banków upoważnionych do przyjmowania depozytów podlega uzgodnieniu przez Komisję i EBI. Pierwotna lista jest regularnie aktualizowana w świetle najnowszych zmian w klasyfikacji banków. Większość banków należy do systemu rozliczeń w euro. Wszystkie posiadają co najmniej klasyfikację A1 w odniesieniu do inwestycji długoterminowych oraz P1 w odniesieniu do inwestycji krótkoterminowych - według klasyfikacji Moody - lub odpowiedniki tych poziomów w klasyfikacjach agencji Standard & Poor s lub Fitch. Inwestycje przez nie dokonywane podporządkowane są pewnym regułom, mającym zapewnić wyższy zwrot oraz uniknięcie koncentracji ryzyka. 5 Dyscyplina budżetowa będzie jednak zapewniona ponieważ: - w odniesieniu do pożyczek w ramach pomocy makrofinansowej wymagane są indywidualne decyzje Rady; - w odniesieniu do pożyczek gwarantowanych przez Euratom i EBI Rada zatwierdza wieloletnie pułapy. PL 11 PL
W 2006 r. wartość odsetek ze środków pieniężnych i ich odpowiedników na rachunkach bieżących funduszu oraz z papierów wartościowych wyniosła 52 981 320,04 EUR i rozkładała się w następujący sposób: Depozyty i rachunki bieżące: 11 443 127,48 EUR: odpowiada to sytuacji na dzień 31 grudnia 2006 r.; kwota ta obejmuje odsetki otrzymane z depozytów bankowych (10 272 574,00 EUR) oraz zmiany w narosłych odsetkach (1 133 419,17 EUR) w 2005 r. Rachunki bieżące w wysokości 37 134,31 EUR łącznie z odsetkami zaksięgowanymi na rachunkach bieżących. Portfel papierów wartościowych: 41 538 192,56 EUR; kwota ta obejmuje odsetki otrzymane z papierów wartościowych (44 781 061,69 EUR) oraz zmiany w narosłych odsetkach (1 295 995,14 EUR) na dzień 31 grudnia 2006 r. Odsetki z papierów wartościowych powstają w wyniku inwestycji dokonanych w formie papierów wartościowych, zgodnie z zasadami inwestowania ustalonymi w porozumieniu powierzającym EBI zarządzanie aktywami płynnymi funduszu. Od wymienionej kwoty należy jednak odjąć kwotę 1 946 873,99 EUR, która wpłynęła w ciągu roku jako różnica między ceną wyjściową oraz wartością wykupu podzieloną pro rata temporis na resztę okresu trwania posiadanych papierów wartościowych (odpowiadającą rozłożeniu premii lub straty zaksięgowanej na rachunku zysków i strat). Odsetki otrzymane są wliczane w wynik danego roku budżetowego. 3.3. Odzyskiwanie płatności od dłużników zalegających ze spłatami W 2006 r. nie odzyskano żadnych płatności. Do odzyskania przez fundusz pozostaje kwota 1 448 433,44 USD dotycząca niezapłaconych odsetek karnych. 4. PASYWA FUNDUSZU 4.1. Płatności z tytułu niedotrzymania warunków umowy W 2006 r. nie wezwano funduszu do dokonania żadnych płatności z tytułu niedotrzymania warunków umowy. 4.2. Wynagrodzenie EBI Drugie porozumienie dodatkowe do porozumienia podpisane w dniach 26 kwietnia i 8 maja 2002 r. przewiduje, że wynagrodzenie pobierane przez bank będzie ustalone przez zastosowanie degresywnego rocznego wskaźnika prowizji odnoszącego się odpowiednio do każdej z transz aktywów funduszu. Wynagrodzenie to jest obliczane na podstawie średnich aktywów funduszu. Wynagrodzenie Banku za 2006 r. zostało ustalone na 714 719,38 EUR i zostało zaksięgowane na rachunku zysków i strat oraz w bilansie jako rozliczenia międzyokresowe (pasywa). Wynagrodzenie zostało wypłacone EBI w lutym 2007r. PL 12 PL