UCHWAŁA NR 143/XXII/08 RADY GMINY PIĄTNICA z dnia 21 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2009. Na podstawie art.18 ust.2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.1591, z późn. zm. 1 ) oraz art.4 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007r. Nr 70 poz. 473 z późn. zm. 2 ) oraz 10 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005r. Nr 179, poz.1485, z późn. zm. 3 ) Rada Gminy uchwala, co następuje: 1. Uchwala się Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2009, stanowiący załącznik do uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2009 r. Przewodniczący Rady Dariusz Kossakowski 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2002r. Nr 23, poz.220, Nr 62, poz.558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz.1271 i Nr 214, poz.1806, z 2003r. Nr 80, poz.717 i Nr 162, poz.1568, z 2004r. Nr 102, poz.1055, Nr 116, poz. 1203, z 2005r. Nr 172, poz. 1441, z 2006r. Nr 175, poz.1457, Nr 17, poz.128, Nr 181, poz.1337 oraz z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz.974 i Nr 173, poz. 1218, Dz.U. z 2008r. Nr 180, poz.1111. 2 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2007r. Nr 115, poz. 793, Nr 176, poz.1238. 3 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2006r. Nr 66, poz. 469, Nr 120, poz.826 oraz z 2007r. Nr 7, poz. 48 i Nr 82, poz. 558. 1
Załącznik do Uchwały Nr 143/XXII/08 Rady Gminy Piątnica z dnia 21 grudnia 2008 r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2009 I. WSTĘP Rozwiązywanie problemów społecznych oraz podejmowanie działań zapobiegających ich występowaniu jest jednym z najważniejszych zadań każdej Gminy. Do jednego z głównych problemów na terenie Gminy Piątnica można zaliczyć nadużywanie alkoholu. Uznając życie obywateli za niezbędny warunek moralnego i materialnego dobra społeczności gminnej, organy Gminy są obowiązane podejmować działania zmierzające do ograniczenia spożywania napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożycia, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwania następstw nadużywania alkoholu oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu. Jest to konieczne z racji podawanych wskaźników europejskich oraz wyników polskich badań społecznych, gdzie liczbę osób uzależnionych w Polsce szacuje się na ok. 860 tys. (w tym 707 tys. o mężczyźni, 153 tys. to kobiety), zaś osób pijących alkohol ryzykownie i szkodliwie na ok. 4 mln. Obecnie najbardziej aktualnym zadaniem samorządów gminnych w dziedzinie profilaktyki i ochrony zdrowia jest wspieranie lecznictwa odwykowego. Niezbędnym jest kształtowanie zintegrowanej polityki wobec problemów alkoholowych. Priorytet stanowią zadania w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych wobec dzieci i młodzieży. W działaniach podejmowanych na rzecz wychowania w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, organy Gminy współdziałają z Kościołem Katolickim oraz organizacjami społecznymi i stowarzyszeniami, których celem jest krzewienie trzeźwości i abstynencji. Głównym celem przedstawionego programu jest 2
ograniczenie picia alkoholu przez osoby niepełnoletnie. Objęto nim profilaktykę, leczenie, reintegrację społeczną, wszechstronną pomoc rodzinom z problemem alkoholowym, edukację społeczną, działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa i przestrzegania prawa. Szczególnie istotna wydaje się zatem problematyka przemocy oraz używania innych substancji psychoaktywnych. Młodzież wymaga innego podejścia, uwzględnienia w programie specyfiki zażywanych substancji psychoaktywnych, specyfiki wieku rozwojowego, większej intensywności zajęć terapeutycznych, konstruktywnego zagospodarowania wolnego czasu, uczestniczenia w grupie rówieśniczej. Przedstawiony program adresowany jest do osób dotkniętych patologią społeczną, ich rodzin i dzieci. Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii powinny być realizowane poprzez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowowychowawczej i zdrowotnej, w szczególności: 1) tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspakajanie motywuje powstrzymywanie się od spożycia alkoholu i zażywania narkotyków; 2) działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i zapobiegawczą; 3) ograniczenie dostępności alkoholu; 4) zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu i narkotyków oraz ich usuwanie; 5) leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych. Merytoryczną podstawą do finansowania zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych są zadania określone w ustawie z dnia 26 października o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz.U.2007r. Nr70, poz.473 z późn.zm.) oraz założenia i priorytety przyjęte i zaakceptowane przez Radę Ministrów w Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006-2010. Realizacja przedstawionego Gminnego Programu będzie finansowana z wpływów uzyskanych za wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Gmina może udzielać dotacji celowej organizacjom pozarządowym lub też zawierać umowy mające charakter zakupu usług od podmiotów prawnych lub osób fizycznych w celu realizacji zadań wynikających z Programu. Dotacja odbywać się będzie na podstawie otwartego konkursu ofert. W zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi nadrzędnym celem w społeczności 3
gminnej jest zmniejszenie liczby osób uzależnionych i nadużywających alkoholu. Poprzez podejmowane działania należy uświadomić mieszkańcom Gminy skutki jakie niesie ze sobą uzależnienie. Celem priorytetowym będzie podniesienie progu inicjacji alkoholowej oraz zwiększenie ilości osób podejmujących leczenie we wczesnej fazie choroby alkoholowej. II. DIAGNOZA SYTUACJI W GMINIE Piątnica położona jest we wschodniej części województwa podlaskiego w powiecie łomżyńskim. Sąsiaduje z gminami Mały Płock, Stawiski, Jedwabne, Wizna oraz z miastem Łomża i Gminą Łomża. Obejmuje obszar blisko 219 km 2, składa się z 44 wsi oraz liczy 10 654 mieszkańców. Jest to gmina wiejska o charakterze rolniczym z cechami Gminy podmiejskiej. Na terenie Gminy znajduje się 8 Szkół Podstawowych oraz 1 Gimnazjum w Piątnicy. Na podstawie dokumentacji prowadzonej przez Posterunek Policji w Piątnicy należy stwierdzić, iż do listopada 2008r. Policjanci przeprowadzili 27 interwencji domowych na terenie Gminy Piątnica, gdzie sprawcami były osoby pod wpływem alkoholu. Zatrzymano 56 nietrzeźwych kierowców. Odnotowano 70 przestępstw kryminalnych. W gminie Piątnica w 2008r. Policja odnotowała 1 przypadek spożycia alkoholu przez osobę nieletnią. Nie ujawniono zażywania narkotyków przez nieletnich. Z badań przeprowadzonych w 2008r. na grupie 723 uczniów szkół podstawowych w ramach kampanii Zachowaj Trzeźwy umysł w województwie podlaskim wynika, iż alkohol spożywają już nawet dzieci w wieku szkolnym. Na pytanie czy piłeś alkohol? twierdząco odpowiedziało aż 21,99 % badanych. Wśród tych samych respondentów 28,35% stwierdza, że picie piwa nie prowadzi do uzależnienia. Natomiast biorąc pod uwagę 750 badanych uczniów gimnazjów województwa podlaskiego sytuacja jest przerażająca. Aż 70,96% stwierdza, iż zna osoby ze swojej grupy wiekowej, które stosują jakieś środki odurzające lub uzależniające. Najwięcej, bo aż 44,38% wskazano na alkohol. Badani przyznają się również do tego, że sami próbowali alkoholu (77,91%) oraz narkotyków (5,63%). Pocieszający w tym wszystkim jest fakt, iż 77,61% uczniów ma świadomość szkodliwości picia alkoholu dla młodego człowieka nastolatka. Zaskakujący jest wynik co do pytania ankietowego Czy uważasz, że piwo to alkohol? 13,32% młodzieży twierdzi, że nie. W Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy przeprowadzono również badania 4
ankietowe w czerwcu 2008r. wśród I i II klas na 280 uczniach. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, iż 53,1% młodzieży Gminy Piątnica piła alkohol. Jako najczęściej spożywany alkohol podają piwo (42%). Niepokojący jest fakt, iż 2,5% młodych przyznaje się do picia alkoholu z rodzicami. W ankiety wynika, iż zainteresowanie młodzieży alkoholem wzrasta wraz z wiekiem. W przypadku używania narkotyków skalę problemu na poziomie lokalnym można ocenić tylko na podstawie danych ogólnokrajowych. W powiecie łomżyńskim oraz w gminie brak jest specjalistycznej placówki zajmującej się tym zagadnieniem co utrudnia ocenę skali tego zjawiska. Obecnie w Gminie Piątnica funkcjonuje 45 punktów sprzedaży alkoholu. W tym 36 punktów sprzedaży na wynos i 9 punktów do konsumpcji na miejscu. Biorąc pod uwagę utrzymujący się poziom wykroczeń i przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu i dużą liczbą rodzin dotkniętych alkoholizmem, organy Gminy są zobowiązane do podejmowania działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, ze szczególnym uwzględnieniem działalności na rzecz dzieci i młodzieży. III. ZADANIA PROBLEMOWE I SPOSÓB ICH REALIZACJI. ZADANIE 1 Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla uzależnionych od alkoholu i narkomanii i osób zagrożonych uzależnieniem. Sposób realizacji: 1) współudział w finansowaniu działań terapeutycznych prowadzonych w placówce odwykowej; 2) informowanie osób uzależnionych o istniejących placówkach ambulatoryjnych i ośrodkach terapeutycznych; 3) pomoc osobom uzależnionym w szybkim podjęciu leczenia (kierowanie, edukacja, wspieranie psychiczne, porady prawne, praca socjalna); 4) wnioskowanie o leczenie przymusowe na podstawie zgromadzonej dokumentacji wywiadów środowiskowych, danych z Ośrodka Pomocy Społecznej, Policji, Prokuratury. 5) udział członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 5
w szkoleniach, seminariach i konferencjach 6) dofinansowanie szkoleń członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 7) dofinansowanie szkoleń dla wybranych nauczycieli lub pedagogów szkół podstawowych z terenu Gminy oraz gimnazjum z Piątnicy z zakresu rozpoznawania wśród dzieci i młodzieży stanu po spożyciu środków odurzających. Podmioty realizujące: 1. Ośrodek Pomocy Społecznej 2. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ZADANIE 2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Sposób realizacji 1) podejmowanie działań interwencyjnych mobilizujących osoby uzależnione od alkoholu do podejmowania leczenia dobrowolnego; 2) kierowanie na badania psychologiczne i psychiatryczne osób, wobec których wszczęto postępowanie w przedmiocie uzależnienia od alkoholu; 3) organizowanie systemu pomocy materialnej i rzeczowej rodzinom osób uzależnionych od alkoholu; 4) dofinansowanie działalności placówek wsparcia dziennego 5) stała współpraca z Policją, OPS, szkołami podstawowymi i gimnazjum, przedstawicielami służby zdrowia w zakresie działań związanych z przemocą w rodzinie Podmioty odpowiedzialne za realizację: 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2. Ośrodek Pomocy Społecznej 3. Komisariat Policji 6
ZADANIA 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych zajęciach sportowych opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych. Sposób działania 1) prowadzenie na terenie szkół podstawowych i gimnazjum programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży angażujących jednocześnie nauczycieli; 2) wspieranie działań profilaktycznych polegających na organizowaniu lokalnych imprez profilaktycznych i o charakterze rozrywkowym, sportowym itp. dla dzieci i młodzieży. Szczególnie wtedy gdy nie będą się one kojarzyły z promocją 3) zorganizowanie wypoczynku zimowego, letniego, obozy wypoczynku terapeutyczne, socjoterapeutyczne dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym oraz innych form wspólnej zabawy celem propagowania zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży; 4) wspieranie działań w zakresie organizacji w zajęciach pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży z wykorzystaniem elementów programów profilaktycznych. Podmioty odpowiedzialne za realizację: 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2. Ośrodek Pomocy Społecznej 3. Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury 4. Dyrektorzy Szkół na terenie Gminy ZADANIE 4 Wspomaganie działalności instytucji, organizacji pozarządowych osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii. 7
Sposób realizacji: 1) wspieranie materialne i organizacyjne podmiotów i organizacji zajmujących się problematyką profilaktyki alkoholowej i narkomanii 2) wspomaganie grup samopomocowych, organizacji społecznych, sportowych, kościelnych, szkolnych propagujących w swoich programach profilaktykę alkoholową i narkomanii. Podmioty odpowiedzialne za realizację : 1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Organizacje zajmujące się profilaktyką alkoholową. ZADANIE 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.13 1 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. Sposób realizacji: 1) lustracja obiektów handlowych pod kątem realizacji zapisów ustawy zabraniających reklamy i promocji napojów alkoholowych z wyjątkiem piwa w zakresie zawartym w art.13 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; 2) kontrola obiektów handlu detalicznego i zakładów gastronomicznych w zakresie sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, lub niepełnoletnim jak również na kredyt lub pod zastaw; 3) występowanie w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach sądowych związanych z nadużywaniem napojów alkoholowych jak również z nieprzestrzeganiem ustawy w wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Podmiot odpowiedzialny za realizację. 1. Gminna Komisja rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 8
IV. ZASADY WYNAGRADZANIA CZLONKÓW GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ OSOBY ZAJMUJĄCEJ SIĘ SPRAWAMI ALKOHOLOWYMI. 1. Członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zwanej dalej Komisją, przysługuje wynagrodzenie obejmujące jednocześnie zwrot kosztów podróży w wysokości 100,00 zł za: 1) udział w jednym posiedzeniu Komisji 2) przeprowadzenie kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych w zakresie określonym w Programie 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w punkcie 1 przysługuje, jeżeli członek Komisji uczestniczył w całym posiedzeniu, to znaczy od jego otwarcia, aż do czasu zamknięcia przez Przewodniczącego Komisji, oraz za udział w kontroli co najmniej trzech punktów sprzedaży napojów alkoholowych, przeprowadzonej w jednym dniu. 3. Podstawę do wypłaty wynagrodzenia stanowi podpis członka Komisji na liście obecności dołączonej do protokołu posiedzenia lub podpis na protokole z przeprowadzonej przez Komisję kontroli. 4. Osobie zajmującej się prowadzeniem dokumentacji z działu Zapobieganie Patologiom Społecznym przysługuje minimalne wynagrodzenie. 5. Wynagrodzenie osoby wymienionej w punkcie 4 przysługuje z racji umowy o pracę na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy. 6. Wydatki na wynagrodzenia członków Komisji oraz połowa wynagrodzenia osoby wymienionej w punkcie 4 realizowane są ze środków budżetu Gminy przeznaczonych na realizację zadań własnych wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, określonych w niniejszym Programie. 9