Recenzenci prof. dr hab. Urszula Kęsikowa dr hab. Ewa Nawrocka, em. prof. UG dr hab. Wiesław Pawlak, prof. KUL Redaktor Wydawnictwa Katarzyna Ambroziak Projekt okładki i stron tytułowych Andrzej Taranek Na okładce Prorok Jeremiasz, drzeworyt Gustave a Dorégo z 1866 r. (na prawach wolnego dostępu domena publiczna) Skład i łamanie Michał Janczewski Publikacja sfinansowana z budżetu Prorektora ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą Uniwersytetu Gdańskiego, z działalności statutowej Wydziału Filologicznego i Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego oraz ze środków konferencji naukowej Biblia w dramacie polskim od średniowiecza do współczesności Copyright by Uniwersytet Gdański Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ISBN 978-83-7865-609-8 Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81-824 Sopot tel./fax 58 523 11 37, tel. 725 991 206 e-mail: wydawnictwo@ug.edu.pl www.wyd.ug.edu.pl Księgarnia internetowa: www.kiw.ug.edu.pl
Spis treści Wstęp (Edward Jakiel)...................................................... 9 Tradycja antyczna Ks. Marek Starowieyski (Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie) Między Eurypidesem a Biblią, czyli Chrystus cierpiący....................... 13 Realizacje sceniczne, sztuki pokrewne Jan Ciechowicz (Uniwersytet Gdański) Hiob w dramacie (i teatrze) polskim...................................... 27 Stefan Drajewski (Akademia Muzyczna w Poznaniu) Zatańczyć Biblię. Tematy biblijne w balecie i teatrze tańca na przykładzie twórczości polskich choreografów.......................... 33 Joanna Puzyna-Chojka (Uniwersytet Gdański) Rekolekcje w umarłej klasie. Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka w Teatrze Wierszalin (wobec tradycji inscenizacyjnej)....................... 47 Dorota Kołodziejczyk (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) Inspiracje biblijne w spektaklach Piotra Cieplaka 1993 2013.................. 57 Literatura staropolska Katarzyna Janus (Akademia Jana Długosza w Częstochowie) Tragedyja [ ] o Sądzie Ostatecznym Józefa Andrzeja Załuskiego wobec literackiego pierwowzoru oraz tradycji biblijnej i apokryficznej......... 81 Krystyna Krawiec-Złotkowska (Akademia Pomorska w Słupsku) Kreacja Chrystusa-Oblubieńca w melodramie Józefa Andrzeja Załuskiego Zaślubienie w cierniowym wieńcu dusz pokutujących......................... 95 Radosław Rusnak (Uniwersytet Warszawski) O, jakie nieszczęśliwe niewiasty się rodzą. Jeftes Buchanana-Zawickiego na tle szesnastowiecznych sporów o godność kobiety....................... 109
6 Spis treści Wiek XIX Agnieszka Jarosz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) Romantyczne kreacje starotestamentowe (Judyta, Samson)................... 125 Krzysztof Korotkich (Uniwersytet w Białymstoku) Problemy z Bożym Narodzeniem w Złotej Czaszce Juliusza Słowackiego....... 149 Beata K. Obsulewicz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) O Przyjaciołach Hioba Adama Asnyka...................................... 167 Wiesława Tomaszewska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) Cytat biblijny i jego funkcje w dramacie historycznym Racławice Marii Gertrudy Skórzewskiej (Margert).................................... 179 Młoda Polska i nieco później Wojciech Kaczmarek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) Biblijna i/a modernistyczna koncepcja człowieka w dramacie młodopolskim............................................... 193 Grzegorz Kubski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Bezimienna Pasja Na Wzgórzu Śmierci Jana Kasprowicza..................... 213 Paulina Orczykowska (Uniwersytet Gdański) Ślady Ewangelii według św. Jana w dramacie Maria z Magdali ks. Antoniego Szandlerowskiego................ 229 Edward Jakiel (Uniwersytet Gdański) Dwa dramaty o proroku Jeremiaszu (Michał Żmigrodzki i ks. Witold Nowakowski)............................. 243 Elżbieta Mikiciuk (Uniwersytet Gdański) Rosyjska apokalipsa. Motywy biblijne w dramacie Z dymem pożarów Stanisława Brzozowskiego.................... 267 Anna Podstawka (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) Wątek Dawida w dramacie pierwszej połowy XX wieku..................... 287 Mirosław Gołuński (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) Nasz Judasz. Imagologiczny obraz biblijnego zdrajcy w dramatach XX wieku (K.H. Rostworowski, K. Przerwa-Tetmajer, I. Iredyński)..................... 303
Spis treści 7 Wiek XX i XXI Maria Jolanta Olszewska (Uniwersytet Warszawski) Dramat (nie)wiary w Wieczerniku Ernesta Brylla............................ 317 Maciej Michalski (Uniwersytet Gdański) Dramatyczność dramatów biblijnych. Przyczynek do teorii zjawiska na przykładzie (anty?)biblijnych utworów Leszka Kołakowskiego i Stanisława Lema................................. 339 Ewa Goczał (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) Tancerka o twarzy Chrystusa i inne kobiety z Monte Olivetto. Przeobrażanie Biblii w jedynym dramacie Aleksandra Wata.................. 349 Barbara Zwolińska (Uniwersytet Gdański) Motywy biblijne w radiowej Pułapce Tadeusza Różewicza (dramat literacki a słuchowisko).......................................... 361 Dorota Kulczycka (Uniwersytet Zielonogórski) Lęk przed wpływem? Kontr-obecność Biblii w Monologu z lisiej jamy i Nartach Ojca Świętego Jerzego Pilcha................ 373