UPOWSZECHNIANIE NAUKI Zadanie 1. Organizacja konferencji, wystaw oraz popularyzacja nauki I. ORGANIZACJA KONFERENCJI W roku 2011 zorganizowano samodzielnie lub we współpracy z innymi jednostkami 10 konferencji i szkół międzynarodowych, a także 4 spotkań międzynarodowych projektów. Organizacja i współorganizacja konferencji i szkół międzynarodowych: A. konferencji międzynarodowych, w których IFJ PAN był głównym organizatorem: Zakłady: NZ42, NZ14, NZ23 We współpracy z Instytutem Fizyki UJ, Wydziałem Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH, PAU, Komitetem Fizyki PAN zorganizowano w Krakowie w dniach 10-12 stycznia 2011 r. Cracow Epiphany Conference on the First Year of the LHC. Była to siedemnasta konferencja z tej serii, zapoczątkowanej w 1995 r. Wzięło w niej udział 119 uczestników, w tym 20 z zagranicy. W konferencji uczestniczyli naukowcy, fizycy i doktoranci reprezentujący uniwersytety oraz instytuty zlokalizowane w Europie oraz Ameryce Północnej. Zaproszeni goście z polskich i zagranicznych instytucji wygłosili w sumie 42 referaty. Wybór tematyki konferencji w 2011 roku był naturalny w świetle niedawno rozpoczętego eksperymentu przy zderzaczu LHC w CERN. Jest to w tej chwili największe na świece urządzenie badawcze w fizyce cząstek elementarnych i przez wiele lat będzie ono dostarczać przełomowych wyników. W roku 2010 LHC osiągnęło rekordową energię 7 TeV w zderzeniach pp i dostarczyło świetlności na poziomie 90 pb-1 zarówno do eksperymentów ATLAS jak i CMS. Rozpoczęło to nową erę w fizyce cząstek elementarnych. W pracach przy LHC bierze udział szereg polskich ośrodków naukowych zaangażowanych we wszystkich czterech eksperymentach: ALICE, ATLAS, CMS i LHCb. Konferencja miała na celu przedstawienie aktualnego stanu akceleratora i eksperymentów oraz pierwszych wyników fizycznych i wybranych wyników teoretycznych. Była okazją do zaprezentowania tematów, którymi zajmują się polscy fizycy. W ramach konferencji wygłoszonych zostało ponad 40 referatów ze wszystkich eksperymentów LHC oraz z zagadnień teoretycznych. A. Siemko przedstawił status akceleratora od strony technicznej. Referaty przeglądowe w imieniu poszczególnych eksperymentów wygłosili: M. Kowalski (ALICE), M. Schott (ATLAS), M. Konecki (CMS) oraz P. de Simone (LHCb). Przegląd teoretyczny został dokonany przez B. F. L Ward. Wyniki z konkurencyjnego projektu Tevatron w USA przedstawił K. Śliwa. Pozostali wykładowcy zaprezentowali szereg wyników pomiarowych i studiów dokonanych w ciągu pierwszego roku działania eksperymentu LHC. Nacisk położony był na poszukiwania sygnałów nowej fizyki zarówno w zderzeniach pp jak i Pb+Pb. Była to jedna z konferencji, na której po raz pierwszy pokazano nowe wyniki uzyskane w zderzeniach ciężkich jonów w LHC, przy energii 14 razy większej niż energia osiągalna w eksperymencie RHIC w USA. Prezentacje dotyczyły różnych aspektów fizyki LHC, zarówno w dziedzinie QCD, EW jak i nowej fizyki spoza Modelu Standardowego. Podobnie jak w latach poprzednich ostatni dzień konferencji był przeznaczony dla młodych naukowców (studentów i doktorantów). W tym roku było wyjątkowo dużo, bo aż 11 prezentacji, wszystkie na bardzo wysokim poziomie naukowym. Sesja ta była doskonałą okazją do promocji młodych naukowców na forum międzynarodowym. 66
Strona www poświęcona konferencji: http://epiphany.ifj.edu.pl/epiphany.2011/ Materiały konferencyjne jak co roku opublikowano jako lipcowy numer czasopisma Acta Physica Polonica B. Referaty dostępne są również na stronie internetowej poświęconej konferencji. Zakłady: NZ52, NZ53 W dniach 16-21 maja 2011 r. zorganizowano w Zakopanem we współpracy z Komitetem Fizyki PAN i Biurem Współpracy z Zagranicą PAN międzynarodową konferencję pt. Zakopane School of Physics. Konferencja organizowana jest periodycznie w ramach serii pod wspólną nazwą: Zakopane School of Physics. Na tegorocznej, 46-konferencji zatytułowanej Breaking Frontiers: Submicron Structures in Physics and Biology wygłoszono 23 wykłady na zaproszenie (45 min) oraz 17 wybranych seminariów (20 min), wszystkie te wystąpienia miały charakter plenarny i odbywały się w języku angielskim. Wystawiono także 38 plakatów, które były dyskutowane na dedykowanej sesji plakatowej. Uczestnikami konferencji było 94 fizyków, w tym 30 z ośrodków zagranicznych; ok. 50% uczestników to doktoranci i młodzi pracownicy naukowi tuż po doktoracie. Materiały konferencyjne zostały opublikowane w Acta Physica Polonica A 121 (2) (2012). Zakład NZ31 W dniach 10-16 lipca 2011 zorganizowano w Zakopanem XXVII cykliczną konferencję Neutron Scattering Spectroscopy and Related Problems popularnie zwaną Janik`s friends meeting. Uczestniczyło w niej 44 fizyków i chemików w tym 10 gości zagranicznych. W czasie przedpołudniowych sesji przedstawiono 21 referatów, z których 7 wygłosili goście z zagranicy, a 6 pracownicy i doktoranci IFJ PAN. Cztery wystąpienia zaprezentowane w ramach sesji wieczornych były poświęcone tematyce interdyscyplinarnej, historii nauki oraz szeroko rozumianej kulturze. Celem konferencji była możliwość wymiany poglądów z wybitnymi naukowcami z zagranicy (Japonii, Wietnamu, Francji, Rosji, Belgii, Norwegii, Niemiec, Włoch) oraz z Polski, jak również sposobność nawiązywania nowych możliwości współpracy. Konferencję zainaugurowało wystąpienie Dyrektora IFJ PAN prof. dr hab. Marka Jeżabka, który przedstawił plany związane z powstającym przy Instytucie Centrum Cyklotronowym Bronowice. Tematyka konferencji obejmowała prezentacje osiągnięć naukowych związanych z zagadnieniami materii miękkiej. Omówiono wyniki eksperymentalne i teoretyczne uzyskane dla substancji należących do różnych grup związków, między innymi ciekłokrystalicznych, magnetycznych oraz innych materiałów funkcjonalnych. Podejmowano zagadnienia związane wykorzystaniem spektroskopii neutronowej i komplementarnych metod pomiarowych takich jak kalorymetria adiabatyczna, dyfraktometria, spektroskopia optyczna i dielektryczna, oraz obliczeń kwantowo-mechanicznych. Materiały konferencyjne (między innymi prezentacje) zostały zamieszczone na stronie: http://www.ifj.edu.pl/dept/no3/nz31/welcome.html?lang=pl. Zakład NZ56 W dniach 7-9 września 2011 r. w Krakowie zorganizowano konferencję VI Kraków - Winnipeg Conference on Advanced Bioimaging Technologies. Współorganizatorami konferencji byli: Wydział Fizyki Akademii Górniczo-Hutniczej, Institute of Biodiagnostics National Research Council (Winnipeg, Kanada) oraz Komitet Fizyki PAN. Wzięło w niej udział 67 uczestników, w tym 27 z zagranicy. Wygłoszono 28 referatów oraz zaprezentowano 67
15 posterów. Materiały konferencyjne zostały zamieszczone na stronie WWW: http://www.ifj.edu.pl/dept/no5/nz56/nrc_pan/resources/conference-materials-1septv5.pdf oraz wydrukowane w formie książki abstraktów. Celem Konferencji było zacieśnienie współpracy międzynarodowej i krajowej pomiędzy fizykami, biologami i lekarzami w zakresie rozwoju i zastosowania nowoczesnych technik obrazowania magnetyczno-rezonansowego. Tematyka sesji naukowych obejmowała między innymi: obrazowanie MR mózgu, obrazowanie molekularne, hiperpolaryzację, obrazowanie w wysokich polach, nowe techniki obrazowania MR oraz zastosowanie obrazowania MR do wspomagania neurochirurgii. Dodatkowo odbyła się sesja poświęcona pamięci prof. Andrzeja Jasińskiego, twórcy i wieloletniego kierownika pierwszego w Polsce zespołu obrazowania magnetycznorezonansowego (obecnie Zakład Tomografii MR IFJ PAN). W czasie konferencji dokonano oficjalnego otwarcia laboratoriów wyposażonych w nową aparaturę: tomograf badawczy MR 9.4T w Instytucie Fizyki Jądrowej oraz niskopolowy system obrazowania MR 0.2 T w Akademii Górniczo-Hutniczej. Zakłady: NZ62, NZ55 We współpracy z Collegium Medicum UJ, Polskim Towarzystwem Badań Radiacyjnych oraz Polskim Towarzystwem Kardiologicznym w dniach 2-3 września 2011 r. zorganizowano w Krakowie konferencję Science as public duty - following the ideas and work of Maria Skłodowska-Curie; Satelite Symposjum of the 14th International Congress of Radiation Research; Session: "Physical and biological basis of hadron radiotherapy". Wzięło w niej udział 172 uczestników, w tym 45 z zagranicy. Konferencja dotyczyła zagadnień związanych z aktualnymi tematami zastosowania wiązek protonowych i jonowych w radioterapii. Omawiano zagadnienia związane z dozymetrią wiązek jonowych, prezentowano też prace związane dotyczące narażenia pacjenta na promieniowanie wtórne. Poruszano zagadnienia dotyczące aspektów klinicznych radioterapii protonowej i jonowej, a także prace dotyczące radiobiologii w kontekście radioterapii hadronowej. Przedstawiono również istotne kwestie związane z projektowaniem i uruchamianiem nowych ośrodków radioterapii protonowej i jonowej. Zagadnienia prezentowane na konferencji były ściśle związane z projektami realizowanymi w IFJ PAN, w szczególności z planowanym na 2013 rok uruchomieniem nowego ośrodka radioterapii protonowej. Zakład NZ11 W dniach 12-16 września 2011 r. IFJ PAN we współpracy z Komitetem Fizyki PAN i Biurem Współpracy z Zagranicą zorganizował w Krakowie konferencję H1 Collaboration Meeting. Konferencja była cyklicznym zebraniem członków międzynarodowej współpracy H1, której celem są badania podstawowe w zakresie fizyki cząstek elementarnych. Współpraca, powstała ~25 lat temu, zebrała dane w procesach zderzeń elektronów/pozytonów z protonami na akceleratorze HERA w Hamburgu. Zbieranie danych zakończyło się w połowie 2007 roku, ale analiza będzie trwać co najmniej do końca 2013 roku. W konferencji wzięło udział 48 uczestników, w tym 31 z zagranicy, reprezentujących 19 instytucji z 10 krajów. Ponadto kilka osób z zagranicy brało udział w konferencji w systemie audio-video. Wygłoszono 40 referatów na sesjach pięciu grup roboczych oraz na sesji plenarnej. Dotyczyły one takich zagadnień jak: 1) przegląd działalności eksperymentu H1 w ostatnim okresie, 2) stan wszystkich prowadzonych analiz oraz plan publikacji, 3) projekt data preservation mający na celu zachowanie zebranych danych i konsolidację całego oprogramowania, aby w ciągu następnych 10-15 lat można było wykonać nowe analizy 68
fizyczne, 4)status i plany dotyczące pakietu do wyznaczenia gęstości partonów, 5) wspólne analizy eksperymentów H1 i ZEUS. Referaty z prowadzonych analiz obejmowały szeroką tematykę : procesy dyfrakcyjne, produkcja ciężkich kwarków, hadronowe stany końcowe i QCD oraz inkluzywne pomiary w rozpraszaniu głęboko nieelastycznym. Zakład: NZ43 Konferencja III Międzynarodowa Konferencja "Combinatorial Physics" odbyła się w dniach 23-27 listopada 2011 r. w Krakowie. Współorganizatorami konferencji byli: Biuro Współpracy z Zagranicą PAN, Komitet Fizyki PAN, CNRS, Ambasada Francji w Warszawie, Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Instytut Fizyki PAN oraz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wzięło w niej udział 20 uczestników, w tym 16 z zagranicy. B. konferencji międzynarodowych, w których IFJ PAN był współorganizatorem Zakład NZ41 i NZ17, NZ23 W dniach 18 24 września 2011 r. PAU, IFJ PAN, UJ, PK, UJK w Kielcach, Helmholtz International Center zorganizowały w Krakowie konferencję Strangeness in Quark Matter. Wzięło w niej udział 165 uczestników, w tym 112 z zagranicy. Zaproszeni goście z polskich i zagranicznych instytucji wygłosili w sumie 123 referaty (50 referatów w sesji plenarnej i 70 w sesjach równoległych). Strona www poświęcona konferencji: http://indico.ujk.edu.pl/conferencedisplay.py?ovw=true&confid=0 Materiały konferencyjne zostaną opublikowane w Acta Physica Polonica B (referaty z sesji plenarnej) oraz Acta Physica Polonica B Proceedings Supplement (referaty z sesji równoległych). Referaty dostępne są również na stronie internetowej poświęconej konferencji. Zakład NZ14 Akademickie Centrum Komputerowym CYFRONET AGH w Krakowie we współpracy Akademią Górniczo-Hutnicza i IFJ PAN zorganizowało w Krakowie w dniach 7-9 listopada 2011 r. Cracow Grid Workshop - CGW'11. Konferencja, która jest wydarzeniem cyklicznym odbyła się po raz jedenasty. Wzięło w niej udział 100 uczestników, w tym 30 z zagranicy. Zakład NZ14 W dniach 28-30 listopada 2011 r. PAU, Politechnika Krakowska, Instytut Fizyki UJ i IFJ PAN zorganizowały w Krakowie Workshop on QCD and Diffraction at the LHC. W spotkaniu wzięło udział 47 uczestników, w tym 24 z zagranicy. Spotkanie dedykowane było przedstawieniu wyników najnowszych analiz eksperymentalnych i teoretycznych oddziaływań proton-proton i ciężkich jonów przy energiach LHC. Dyskusja skupiła się na następujących tematach: - bieżące wyniki eksperymentalne LHC, - problem saturacji, - fizyka małych wartości x na LHC, - pomiary dyfrakcji na LHC, - badania hadronowych stanów końcowych, - możliwości badań procesów foton-foton i oddziaływań ciężkich jonów. 69
Wygłoszono 29 referatów. Część czasu spotkania stanowiły sesje poświęcone dyskusjom przedstawianych wyników. Strona poświęcona spotkaniu to: http://www-d0.fnal.gov/~royon/qcd_cracow/ Organizacja spotkań naukowych międzynarodowych projektów Zakład NZ13 W dniach 14-18 kwietnia 2011 r. IFJ PAN zorganizował w Krakowie spotkanie Advanced Techniques in LLRF Control for XFEL - Collaboration Workshop. Warsztaty te organizowane są cyklicznie dwa razy w roku od 2008 roku. W spotkaniu w Krakowie wzięło udział 34 uczestników, w tym 11 z zagranicy. Stało się ono okazją do prezentacji osiągnięć i postępu prac poszczególnych instytucji uczestniczących w pracach nad projektem systemu sterowania fazy pola elektromagnetycznego w nadprzewodzących wnękach przyspieszających wiązkę w XFEL. Wygłoszono 2 zaproszone wykłady oraz 33 seminaria, wszystkie w języku angielskim. Znaczną część czasu poświęcono przedyskutowaniu planu pracy na najbliższy okres oraz skoordynowanie wysiłków przy tworzeniu Systemu LLRF dla XFEL. Zakład NZ16 W dniach 18-19.04.1011 odbyło się w Krakowie, zorganizowane przez IFJ PAN, międzynarodowe spotkanie (warsztaty) European Analysis Forum Workshop, Europejskiej Grupy Analizy (EAF), działającej w ramach eksperymentu T2K. Wzięło w nim udział 32 uczestników, w tym 15 fizyków z laboratoriów z Hiszpanii, Kanady, Rosji, Szwajcarii i Włoch. Zebranie poświęcone było podsumowaniu pracy w zakresie: kalibracji, rekonstrukcji przypadków oraz analizy wybranych oddziaływań neutrin w detektorach śladowych bliskiej stacji pomiarowej ND280 eksperymentu T2K. Przedstawiona została nowa kalibracja dla identyfikacji cząstek w komorze projekcji czasowej (TPC), aktualny stan globalnej rekonstrukcji torów (połączenie rekonstrukcji ze wszystkich segmentów detektora ND280) oraz poszukiwań wierzchołków oddziaływań. Zaprezentowano nowe narzędzia analizy. W analizie oddziaływań neutrin w bliskim detektorze skoncentrowano się na oddziaływaniach z wymianą prądów naładowanych (CC) oraz na porównaniu podstawowych charakterystyk danych zebranych w 2011 roku z nowo wysymulowaną próbką danych Monte Carlo. Ponadto, sprawdzono spójność danych zebranych w różnych okresach czasu, tj. w 2010 i w 2011 roku. Zakład NZ22 30 sierpnia 2011 r. IFJ PAN zorganizował w Krakowie ECOS-NA02 Steering Commeetee Meeting (European Collaboration On Stable ion beams) - Network Activities in ENSAR (European Nuclear Science and Applications Research) 7. PE UE.. W spotkaniu wzięło udział 11 uczestników, w tym 7 osób z zagranicy. Zakład NZ52 W dniach 16-19 listopada 2011 r. IFJ PAN we współpracy z King s College (UK) zorganizował w Paryżu Joint Final Event of the COST Action MP0601 Short Wavelength Laboratory Sources. W spotkaniu wzięło udział 52 uczestników, w tym 44 osób z zagranicy. 70
Organizacja krajowych warsztatów i seminariów Zakład NZ62 W dniu 4 kwietnia 2011 r. w IFJ PAN zostały zorganizowane warsztaty pt. Dozymetria promieniowania wtórnego i rozproszonego w radioterapii protonowej i konwencjonalnej. Wiązało się ono z podsumowaniem realizacji projektu norweskiego. W spotkaniu wzięło udział 50 uczestników w tym 1 z zagranicy. Zakład NZ55 7 października 2011 r. zorganizowano w Krakowie ekspercki panel dyskusyjny dotyczący zagrożeń zdrowia związanych z polami elektromagnetycznymi w odniesieniu do zagrożeń wynikających z niskich (diagnostycznych) i wysokich (terapeutycznych) dawek promieniowania jonizującego. W spotkaniu wzięło udział 25 uczestników, w tym 1 wykładowca z zagranicy. Wygłoszono 3 referaty. Zakład NZ54 Dnia 25 października 2011 IFJ PAN zorganizował Seminarium Naukowe Badania i Rozwój Technologii dla Kontrolowanej Syntezy Termojądrowej otwierające realizację strategicznego projektu badawczego NCBiR Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej. W Seminarium wzięło udział 35 osób, wygłoszono 8 referatów. Zakład NZ54 i NZ58 Dnia 9 grudnia 2011 IFJ PAN zorganizował we współpracy z CLOR Seminarium Naukowe Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej otwierające realizację strategicznego projektu badawczego NCBiR Technologie wspomagające rozwój bezpiecznej energetyki jądrowej. W Seminarium wzięło udział 60 osób, wygłoszono 22 krótkie prezentacje. 71