Free Software NA AGH

Free Software NA AGH SPOJRZENIE INDYWIDUALNE Grzegorz J. Nalepa Laboratorium Informatyki Katedra Automatyki Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków c 2009 by G. J. Nalepa Creative Commons Attribution-No Derivative Works 3.0 License (Wersja: 1.7, January 25, 2009) http://itgiants.org IT Giants 2009 (Jan 14th) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 1 / 38

PLAN PREZENTACJI 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 2 / 38

PLAN PREZENTACJI 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 3 / 38

PLAN PREZENTACJI Informatyka na AGH 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 4 / 38

AGH W LICZBACH Informatyka na AGH 90 lat historii 29 kierunków, w tym ponad 170 specjalności liczba studentów ogółem: ponad 33 tysiace liczba pracowników ogółem: 3849 pracowników naukowo-dydaktycznych: 2045 informatykę można studiować na wydziałach: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej, Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Fizyki i Informatyki Stosowanej... Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki (I+IS) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 5 / 38

EAIIE Informatyka na AGH Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Automatyki: Prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz, kierunek Automatyka i Robotyka, oraz Informatyka Stosowana Laboratorium Informatyki, Prof. dr hab. inż. Tomasz Szmuc, Prorektor AGH ds. Nauki Katedra Informatyki: Prof. dr hab. inż. Krzysztof Zieliński, kierunek Informatyka c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 6 / 38

PLAN PREZENTACJI GJN a GNU 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 7 / 38

PIERWSZE KROKI GJN a GNU AGH, studia: 1994 USA, Nashville TN: 1994/5 Unix, VMS, Internet GNU/Linux, a toy Unix Projekt GNU! Slackware Linux 2.0... GNU/Linux, Linux kernel v1.2.13 Slackware Walnut Creek CDROM Slackware 96 c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 8 / 38

DZIEŃ WYBICIA OKIEN GJN a GNU Debian GNU/Linux 1998, Debian hamm poczatkowa euforia problemy... wsparcie dla sprzętu polskie znaki intergracja narzędzi Netscape Navigator 4.76 brak narzędzi office kłopoty z multimediami błyskotliwe uwagi znajomych: tu się pisze na klawiaturze?! trzeba podmontowywać CDROM?! :-) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 9 / 38

GNU/LINUX W PRACY GJN a GNU Znajomość free software w tym GNU/Linux bardzo przydała się w pracy: pierwszy w Polsce cykl szkoleniowy z Administrowania GNU/Linux, firma ABA z Krakowa (1998-9!), szkolenia 1998-2003 pomoc kolegom na studiach, a potem w pracy administrowanie, firmy, AGH, PK prowadzenie zajęć dydaktycznych na AGH doradzanie w używaniu free software do dziś: Wstęp do systemu Unix/GNU/Linux 1. rok IS c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 10 / 38

GJN a GNU GNU/LINUX W PRACY 12 LAT PÓŹNIEJ Debian GNU/Linux 5.0 Lenny! GNU Emacs + L A T E X + DokuWiki euforii brak rutyna, po prostu działa (choć nowy "cykl wydawniczy kernela Linux podnosi ciśnienie administratora... ) zaraźliwa pasja wszyscy wokół mnie używaja Debian/GNU, (ew. Ubuntu) wszystkie programy, których potrzebujemy dostępne w nadmiarze (może poza wirusami, ale tych nie potrzebujemy... ) DRM: niektóry firmy wciaż ograniczaja multimedia, np. SzybkiCzas dla Jabłek Obgryzionych c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 11 / 38

GJN a GNU GNU EMACS AT WORK... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 12 / 38

PLAN PREZENTACJI Infrastruktura 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 13 / 38

Infrastruktura ŚREDNIE DOBREGO POCZ ATKI (1999) Wybrane rozwiazania w KA z perspektywy poczatkuj acego pracownika: PCety w dużych ilościach DOS + PSO (Popularny System Operacyjny), w różnych odmianach serwery Sun stacje Sun Sparc XTerminale c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 14 / 38

BRAZYLIJSKIE RYTMY Infrastruktura KONTROLER DOMENY nowe laboratorium z PSO, ok. 20 maszyn wielu studentów konto student/student SAMBA implementacja serwisów sieciowych Netbios/CIFS kontroler domeny serwis plików dobra integracja (drop-in replacement) WNIOSKI pod pewnymi względami lepszy zamiennik dokumentacja i wsparcie community pragmatyczne podejście kierownictwa pracuje z powodzeniem do dziś (x3)! c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 15 / 38

Infrastruktura GNU/LINUX JEST JAK WIGWAM No gates, no windows, nor bars, Apache inside! SERWIS WWW strony internetowe projekty studenckie aplikacje internetowe GLAPP (GLAMP) GNU/Linux OS Apache HTTPD PostgreSQL RDBMS PHP Platform OBSERWACJE wtedy brak konkurencyjnych rozwiazań znacznie dojrzalsze rozwiaznie działa z powodzeniem do dziś! c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 16 / 38

LTSP Infrastruktura TERMINALE UNIXOWE śmierć starych terminali, brak wsparcia niskie koszty pecetów wzrost wymagań PSO rosnace zainteresowanie GNU/Linux LTSP Linux Terminal Server Project niskie wymagania sprzętowe duża skalowalność łatwa integracja ZALETY duże oszczędności TCO! (Total Cost of Ownership) w tamtym okresie brak sensownej alternatywy działa do dziś, a my nie musimy kupować nowego sprzętu (pod katem oprogramowania) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 17 / 38

Infrastruktura CSLAB W KA (CSLAB.IA.AGH.EDU.PL) INFRASTRUKTURA 3 serwery + lab. x 25 komputerów Debian/GNU Linux LTSP Samba i PSO ( działa? nie naprawiać! ) GLAPP PODSUMOWANIE mamy większy wybór i funkcjonalność niższe koszty (TCO) GNU/Linux jest u nas standardem pragmatyczne Kierownictwo Prof. dr hab. inż. T. Szmuc powoli, cierpliwie, merytorycznie, lecz stanowczo robić swoje... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 18 / 38

PLAN PREZENTACJI Dydaktyka 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 19 / 38

PIERWSZE NARZEDZIA Dydaktyka PROGRAMOWANIE DOS + PSO TurboC + TurboProlog proste edytory MS Dostęp Matlab NARZEDZIA GNU GCC + GNU Binutils + GNU Make wiele platform, Cygwin Bison/Flex GNU Emacs i inne Ada GNAT c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 20 / 38

Dydaktyka EWOLUCJA NARZEDZI WOLNYCH ZAMIENNIKI biblioteki Gtk+, Qt narzędzia Glade, Qt Designer, etc. środowiska zintegrowane PostgreSQL, MySQL BEZKONKURENCYJNE CVS, Subversion Doxygen PHP narzędzia XML NOWE TECHNOLOGIE technologie internetowe, XML, W3C technologie sieciowe systemy wbudowane etc.... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 21 / 38

DYDAKTYKA NA DZIŚ Dydaktyka SO: GNU/Linux + PSO (ale stara wersja ;-)) ANSI C/C++: GNU toolchain RBD: PostgreSQL (choć nie zawsze) Java (trap?): OpenJDK, GCJ, Eclipse! Prolog: SWI Prolog Biuro: OpenOffice, L A T E X Matlab/Simulink... (Octave, R) Oprogramowanie specjalizowane E-LEARNING! Moodle! (GNU GPL) www.cel.agh.edu.pl c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 22 / 38

CEL Dydaktyka c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 23 / 38

PLAN PREZENTACJI HeKatE 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 24 / 38

PROJEKT HEKATE HeKatE WPROWADZENIE Hybrydowa Inżynieria Wiedzy inżynieria systemów inteligentnych (Sztuczna Inteligencja) inżynieria wiedzy w inżynierii oprogramowania projektowanie, implementacja, analiza regułowych systemów ekspertowych wspomaganie decyzji + systemy sterowania kierownik: Prof. dr hab. inż. Antoni Ligęza www: hekate.ia.agh.edu.pl POTRZEBY 1 narzędzia programistyczne 2 platforma prototypowania i wdrożeniowa 3 zarzadzanie zespołem c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 25 / 38

HeKatE PLATFORMA FS W HEKATE PODSTAWOWE ROZWIAZANIA 1 SWI Prolog + GNU toolchain + Java/Eclipse 2 Debian/GNU Linux + Apache/PgSQL/PHP 3 DokuWiki + plugins Pracownicy i Studenci korzystaja praktycznie wyłacznie z GNU/Linux! c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 26 / 38

AI WIKI HeKatE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 27 / 38

HQED HeKatE (Projekt, praca magisterska i dalsza współpraca: mgr inż. Krzysztof Kaczor) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 28 / 38

HeKatE STWORZONE ROZWIAZANIA NARZEDZIA HQed wizualny edytor wiedzy regułowej: Qt, GCC VARDA narzędzie do prototypowania reguł: SWI Prolog, Graphviz HeaRT środowisko uruchomieniowe (in progress): SWI Prolog, Java (Eclipse + free tools) PlNXT interfejs programistyczny dla LEGO Mindstorms NXT: SWI Prolog PLATFORMY GNU/Linux: Debian/GNU, Ubuntu Free Java: Eclipse, GCJ, JBoss, Geronimo, Harmony, OpenJDK OpenMoko! LEGO Mindstorms NXT c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 29 / 38

WNIOSKI HeKatE w naszym przypadku FS w 95% dostarczyło efektywnych narzędzi (problemy: pełne edytory UML) duża elastyczność narzędzi + dobre wsparcie niskie koszty młodsze pokolenie uznaje free software za coś naturalnego młode duchem i otwarte kierownictwo to podstawa! (Prof. A. Ligęza!) c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 30 / 38

PLAN PREZENTACJI Podsumowanie 1 INFORMATYKA NA AGH 2 GJN A GNU 3 INFRASTRUKTURA 4 DYDAKTYKA 5 HEKATE 6 PODSUMOWANIE c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 31 / 38

Podsumowanie SPOJRZENIE WSTECZ 1996 2008 1996 brak uniwersalnego wolnego OS dla zwykłego sprzętu mało kto słyszał o free software słaba dostępność oprogramowania firmy nie liczyły się z free software jako alternatywa 2008 GNU/Linux, BSDs, GNU/Hurd, GNOME/KDE! ciężko znaleźć kogoś kto nie słyszał najczęściej problem wyboru :-) konkurencja służy wszystkim, powstał nowy rynek! Doktorze, każdej nocy śni mi się jeden i ten sam koszmar. Jestem na Antarktydzie a wokół pełno pingwinów. I ciagle przybywaja i przybywaja. Zbliżaja się do mnie, napieraja na mnie, przepychaja mnie do urwiska i za każdym razem spychaja mnie do lodowatej wody. Normalnie leczymy takie przypadki w jeden dzień. Ale z Panem możemy mieć większe problemy, Billu G... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 32 / 38

WYZWANIA Podsumowanie 1 patenty na oprogramowanie endsoftpatents.org 2 trusted computing i DRM defectivebydesign.org 3 świadomość problemów licencyjnych GPLv2/v3, BSD, inne gnu.org/licenses 4 free vs. free 5 free software vs. opensource software 6 community... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 33 / 38

DLA WYKŁADOWCÓW Podsumowanie uczyć metod i technologii, zamiast narzędzi jeżeli narzędzia to (gdzie możliwe) generyczne, rozwiazuj ace problemy (a nie tworzace nowe problemy) być otwartym na nowe rozwiazania nie narzucać swoich rozwiazań za wszelka cenę ale też uczyć rozwiazań używanych na rynku, w pracy! z drugiej strony kształtować rynek! uświadamiać w sprawach problematyki licencyjnej, prawnej, etc. zachęcać do rozwijania free software używać legalnego oprogramowania chodzi nie tylko o inżynierię, chodzi też o etykę... c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 34 / 38

DLA STUDENTÓW Podsumowanie rozumieć standardy, technologie, formaty znać licencje i różnice między nimi szukać odpowiedników free software używać gdzie to możliwe proponować kolegom, wykładowcom jego użycie rozwijać free software używać legalnego oprogramowania instalować vrms! (packages.debian.org/vrms) etyka... Nie należy uciekać przez okna, nawet gdy po 15 latach ktoś domalował za nimi widok (hiszp. vista). Żyj wolny/a na łonie przyrody w stadzie przyjaznych zwierzat antylop GNU (ang. herd of GNUs) i pingwinów! c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 35 / 38

EPILOG Podsumowanie A droga wiedzie w przód i w przód, Skad się zaczęła, tuż za progiem - I w dal przede mna mknie na wschód, A ja wciaż za nia - tak, jak mogę... Skorymi stopy za nia w ślad Aż w szersza sie rozpłynie drogę, Gdzie strumień licznych dróg już wpadł... A potem dokad? rzec nie mogę. (J. R. R. Tolkien, Hobbit, tłum. M. Skibniewska) YES WE CAN! c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 36 / 38

KONIEC Podsumowanie!GNU ROCKS! Powered by L A T E Xbeamer! Przy tej prezentacji żadne małe miękkie punkty dla okien nie zostały wykorzystane ani w inny sposób skrzywdzone... General design by SIW AGH L A T E X implementation by dr hab. M. Szpyrka and dr inż. G. J. Nalepa c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 37 / 38

DODATEK Podsumowanie WOLNE OPROGRAMOWANIE (ANG. FREE SOFTWARE) Wolne oprogramowanie odnosi się do prawa użytkowników do swobodnego uruchamiania, kopiowania, rozpowszechniania, analizowania, zmian i ulepszania programów. http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html CZTERY SWOBODY Dokładniej, mówimy o czterech rodzajach wolności użytkowników programu: wolność uruchamiania programu, w dowolnym celu (wolność 0), wolność analizowania, jak program działa, i dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1). Warunkiem koniecznym jest tu dostęp do kodu źródłowego. wolność rozpowszechniania kopii, byście mogli pomóc sasiadom (wolność 2) wolność udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń, dzięki czemu może z nich skorzystać cała społeczność (wolność 3). Warunkiem koniecznym jest tu dostęp do kodu źródłowego. Copyright (C) 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004 Free Software Foundation, Inc., 51 Franklin St, Fifth Floor, Boston, MA 02110, USA Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any medium, provided this notice is preserved. c 2009 by G. J. Nalepa (AGH-UST) Free Software na AGH IT Giants 2009 (Jan 14th) 38 / 38