Afrykański Pomór Świń Powiatowy Lekarz Weterynarii w Mińsku Mazowieckim 01.02.2018 r. 1
Afrykański Pomór Świń - OBJAWY pierwszym i jedynym objawem klinicznym choroby jest wzrost wewnętrznej ciepłoty ciała do 41-42 o C przy zachowaniu apetytu, poruszają się normalnie i tylko niektóre wykazują objawy podniecenia lub dużo leżą po spadku ciepłoty- zwiększone padnięcia 2
Afrykański Pomór Świń - OBJAWY osłabienie, zaburzenia w poruszaniu się, utrata orientacji, ograniczony odruch ucieczki sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała, liczne wybroczyny na skórze 3
Afrykański Pomór Świń - OBJAWY 4
Afrykański Pomór Świń - OBJAWY duszność, pienisty lub krwisty wypływ z nosa zapalenie spojówek i wypływ z worka spojówkowego 5
Afrykański Pomór Świń - OBJAWY biegunka, często z domieszką krwi maciory prośne z reguły ronią; błony płodowe i skóra płodów wykazują często wybroczyny i wylewy krwawe. 6
ZMIANY SEKCYJNE Charakterystyczne, jakkolwiek słabo wyrażone: 7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Afrykański Pomór Świń Ogromna oporność wirusa ASF na czynniki środowiskowe 20
PRODUKT PRZEŻYWALNOŚĆ (DNI) Odkostnione mięso 105 Mięso z kością 105 Mięso mielone 105 Solone mięso odkostnione 182 Solone mięso z kością 182 Gotowane mięso odkostnione 0 Gotowane mięso z kością 0 Mięso konserwowane 0 Suszone mięso odkostnione 300 Suszone mięso z kością 300 Wędzone mięso odkostnione 30 Mięso mrożone 1000 Chłodzone mięso odkostnione 110 (5 m-cy) Chłodzone mięso z kością 110 Suszony tłuszcz 300 Podroby 105 21 Skóra/tłuszcz 300
Ogromna oporność na działanie czynników środowiskowych (wysychanie, gnicie, temp., zmiany ph)! Warunki Przeżywalność Źródło Krew (4ºC) 18 m-cy Iowa, 2006 Kał (20 o C) 11 dni Iowa, 2006 Zanieczyszczone kojce 1 m-c Iowa, 2006 Temperatura 56ºC 70 min. Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases Temperatura 60ºC 20 min. Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases ph<3.9 lub ph>11.5 (podłoże bez surowicy Minuty Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases/Plowright,1994 ph 13.4 podłoże bez surowicy 21 godz. OIE ph 13.4 podłoże z 25% serum 7 dni OIE 22
Wirus ASF ulega zabiciu przez gotowanie w 60 stopniach przez 20 minut. lub w 71 stopniach przez 1 minutę. 23
PRAWDOPODOBNE DROGI WPROWADZENIA ASFV NA TERYTORIUM POLSKI WEKTORY!!! 24
PRAWDOPODOBNE DROGI WPROWADZENIA ASFV NA TERYTORIUM POLSKI WEKTORY!!! 25
Afrykański Pomór Świń - PRZYCZYNY Prawdopodobne źródło wprowadzenia wirusa ASF do gospodarstw- wstępne przyczyny 1. Nienależyte przestrzeganie zasad bioasekuracji- np. brak mat dezynfekcyjnych, wykonywanie prac gosp. Na terenach, gdzie stwierdzono ślady buchtowania dzików i odnotowano przypadki ASF u dzików 2. Utrzymywanie razem w tym samym budynku świń i innych zwierząt- brak bioasekuracji przy obsłudze zwierząt (np. stosowanie tych samych narzędzi) 3. Skarmianie świń zielonką pochodzącą z miejsc, gdzie stwierdzono ślady buchtowania dzików, a na obszarze tym stwierdzono przypadki ASF u dzików 4. Nielegalny obrót zwierzętami 5. Przywóz drewna z lasu w miejscowości, gdzie był stwierdzony u dzika; prowadzenie tartaku 26
Za ochronę stada przed wirusem ASF odpowiada właściciel gospodarstwa!!!!! 27
WŁAŚCICIEL GOSPODARSTWA powinien solidnie zabezpieczyć chlewnię Odpowiednie ogrodzenie; Ograniczenie do niezbędnego minimum liczby osób wizytujących: wszyscy w tym lekarze wet. prywatni i inspekcja powinni zmieniać obuwie i okrycia wierzchnie. Tam gdzie możliwe powinni przechodzić przez śluzę z prysznicem. Osoby postronne wpuszczać do chlewni jeżeli nie miały kontaktu ze świniami w okresie 72 h. 28
Zamykać bramy wjazdowe oraz drzwi. Pracownicy chlewni (ograniczyć do minimum, nie mogą mieć własnych świń, nie biorą udziału w polowaniach w tym nagonce, nie wnoszą na teren chlewni produktów wieprzowych i dziczyzny). 29
Właściciele stad świń powinni: wycofać się z polowań na dziki; uświadomić pracowników o zagrożeniu i konieczności przestrzegania określonych zasad; stworzyć warunki ograniczające możliwość wejścia ASFV do fermy (maty, baseny dezynfekcyjne, myjnie samochodowe, etc). 30
Ograniczyć do minimum wjazdy samochodów na teren gospodarstwa. Wjeżdżający samochód musi być umyty, zdezynfekowany i wysuszony, powinno być to potwierdzone stosownymi dokumentami. Samochody muszą przejeżdżać przez nieckę wypełnioną zawsze aktywnym środkiem dezynfekcyjnym (głównie soda kaustyczna lub VIRKON). 31
Ograniczyć do niezbędnego minimum zakupy świń. Jeżeli zakup jest konieczny kupować świnie w znanych źródłach, a przed włączeniem do stada poddać 21 dniowej kwarantannie. 32
33
34
35
36
37
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA Właściciel powinien codziennie wnikliwie obserwować swoje świnie, włącznie z oceną apetytu i objawów gorączki. Jeżeli hodowca stwierdza objawy zwiększonych zachorowań i padnięć świń, natychmiast powinien zawiadomić powiatowego lekarza weterynarii, bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego lekarza, wójta lub burmistrza. 38
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA Lekarz weterynarii wezwany do zwierzęcia, w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania informuje posiadacza zwierząt o obowiązkach i nadzoruje ich wykonanie do czasu przybycia powiatowego lekarza weterynarii. 39
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA Zgłoszenie podejrzenia wystąpienia ASF, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt jest obowiązkiem, którego niedopełnienie stanowi wykroczenie. 40
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło z powodu zachorowania na ASF zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu. 41
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA Właściciel zwierząt zobowiązany jest do: pozostawienia zwierząt w miejscu ich przebywania i nie wprowadzania tam nowych zwierząt, uniemożliwienia osobom postronnym dostępu do zwierząt, wstrzymanie się od wywożenia z gospodarstwa wszelkich produktów pochodzących od zwierząt, pasz, wody, ściółki, nawozów. nie wywożenia z gospodarstwa materiału biologicznego (nasienia, komórek jajowych, zarodków); 42
Afrykański pomór świń - OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA CO ZROBIĆ Z PADŁYMI SZTUKAMI? Padłej trzody chlewnej bezwzględnie nie należy zakopywać - działanie takie jest surowo zakazane przepisami prawa (za złamanie zakazu grożą sankcje karne o znacznej wysokości). Hodowcy nie ponoszą kosztów związanych z przekazywaniem padłych zwierząt do utylizacji. 43
ASF - ZAPOMOGA Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt, przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło, zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu, jeżeli stwierdził, że zwierzę padło z powodu zachorowania na chorobę zakaźną zwierząt podlegającą obowiązkowi zwalczania. Wysokość zapomogi stanowi 2/3 wartości rynkowej zwierzęcia. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez PLW oraz 2 rzeczoznawców wyznaczonych przez tego lekarza z prowadzonej przez niego listy rzeczoznawców. 44
ASF - ODSZKODOWANIA Wszyscy hodowcy, u których wystąpiło ognisko ASF, spełniający wymagania weterynaryjne (w tym z zakresu identyfikacji i rejestracji świń) otrzymają należne im odszkodowanie za straty poniesione w związku z działaniami Inspekcji Weterynaryjnej. 45
ASF - ODSZKODOWANIA Odszkodowanie z budżetu państwa przysługuje za: 1. Zwierzęta zabite lub poddane ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej, padłe w wyniku zastosowania zabiegów nakazanych przez organów Inspekcji Weterynaryjne przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania. 2. Zniszczone z nakazu organu Inspekcji Weterynaryjnej przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania produkty pochodzenia zwierzęcego, jaja wylęgowe, pasze oraz sprzęt, które nie mogą być poddane odkażaniu. 46
ASF - ODSZKODOWANIA Odszkodowanie przysługuje w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia, zniszczonych produktów pochodzenia zwierzęcego, jaj wylęgowych, pasz oraz sprzętu. Wartość rynkową określa się na podstawie średniej z 3 kwot oszacowania przyjętych przez powiatowego lekarza weterynarii oraz 2 rzeczoznawców. W przypadku zwierzęcia poddanego ubojowi, którego mięso jest zdatne do spożycia przez ludzi, odszkodowanie pomniejsza się o kwoty uzyskane ze sprzedaży mięsa i ubocznych produktów zwierzęcych pozyskanych od tego zwierzęcia. 47
ASF - ODSZKODOWANIA Wydana przez PLW decyzja w sprawie odszkodowania jest ostateczna. Posiadacz zwierzęcia może, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego. 48
ASF - NAGRODA Nagroda ze środków budżetu państwa może zostać przyznana osobom, którym nie przysługuje odszkodowanie, a które przyczyniły się do szybkiej likwidacji choroby zakaźnej. Nagrodę przyznaje wojewódzki lekarz weterynarii na wniosek powiatowego lekarza weterynarii. 49
Bioasekuracja W związku z wystąpieniem w Polsce ASF, na obszarach ustanowionych zgodnie z decyzją wykonawczą Komisji 2014/709/UE stosowane są wymagania bioasekuracji zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia 6.05.2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz.U.2015 poz. 711) Ponadto, gospodarstwa, w których utrzymywane są świnie, położone na określonym obszarze muszą spełniać dodatkowe wymagania bioasekuracji (bardziej restrykcyjne) - określone w Programie bioasekuracji mającego na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. 2015 poz. 517) 50
Bioasekuracja W celu ograniczenia ryzyka zakażenia świń wirusem ASF w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie powinny być wdrożone wszystkie podstawowe zasady zabezpieczenia miejsc utrzymywania zwierząt : nie kupowanie świń nieoznakowanych i bez świadectwa weterynaryjnego nie skarmianie zwierząt paszą niewiadomego pochodzenia ani produktami (w tym resztkami, zlewkami) pochodzenia zwierzęcego; unikanie kontaktu z padłymi świniami (lub dzikami) - w przypadku kontaktu z padłą świnią lub dzikiem należy jak najszybciej umyć ręce lub zdezynfekować środkiem na bazie alkoholu oraz oczyścić i zdezynfekować obuwie; 51
Bioasekuracja zabezpieczenie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt domowych; utrzymywanie świń w budynkach, w których nie są jednocześnie utrzymywane inne zwierzęta gospodarskie kopytne; zabezpieczenie budynków inwentarskich, magazynów pasz oraz miejsc przechowywania ściółki przed dostępem zwierząt dzikich (w tym gryzoni); rezygnacja z udziału w polowaniach; nie wnoszenie do gospodarstw części dzików; 52
Bioasekuracja zachowanie podstawowych zasad higieny: odkażanie rąk i obuwia, stosowanie odzieży ochronnej i narzędzi pozostawianych w budynku inwentarskim po zakończeniu prac, okresowe odkażanie odzieży ochronnej i narzędzi; zastosowanie mat dezynfekcyjnych na wjazdach i wyjazdach do gospodarstw i przed wejściami do budynków inwentarskich; uniemożliwienie osobom postronnym (nie zajmującym się zawodowo zwierzętami lub leczeniem zwierząt w danym gospodarstwie) wchodzenia - zwłaszcza po kontakcie z padłą świnią lub dzikiem - do budynków inwentarskich w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie. Ponadto należy ściśle stosować się do zaleceń służb weterynaryjnych na danym terenie. 53
Ochrona przed reintrodukcją Utworzenie w Polsce dodatkowej strefy WAMTA (Wider Area for Medium Term Actions) - zdefiniowana jako pas o szerokości ok. 50 km od granicy obszaru objętego ograniczeniami oraz wzdłuż wschodniej granicy Polski z Białorusią i Ukrainą oraz od granicy z Obwodem Kaliningradzkim. Obszar ustanawiany jest na podstawie analizy ryzyka, sięgać może do 200 km! Strefa ta jest miejscem prowadzenia dodatkowych działań, których główny cel to ograniczenie populacji dzików do poziomu ok. 0,5 dzika/km 2 54
Jak postępować po znalezieniu padłego dzika? jeżeli to możliwe, oznakować miejsce znalezienia zwłok dzika w celu ułatwienia ich odnalezienia przez właściwe służby; powstrzymać się od dotykania zwłok dzika i pozostawić je w miejscu znalezienia; 55
Jak postępować po znalezieniu padłego dzika? zgłosić fakt znalezienia padłego dzika do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii lub najbliższej lecznicy weterynaryjnej lub straży miejskiej lub miejscowego koła łowieckiego: w trakcie zgłoszenia należy podać miejsce znalezienia zwłok (np. charakterystyczne punkty orientacyjne lub współrzędne GPS), dane osoby zgłaszającej (w tym numer telefonu kontaktowego), liczbę znalezionych zwłok dzików w danym miejscu, ewentualnie stan zwłok padłych dzików (stan ewentualnego rozkładu, wyłącznie kości); 56
W związku z zagrożeniem ASF w lesie nie wolno pozostawiać żadnych odpadków żywnościowych; należy powstrzymać się od wywoływania hałasu, który powoduje płoszenie dzików (w tym używania sprzętów lub pojazdów powodujących hałas); nie spuszczać psów ze smyczy; 57
W związku z zagrożeniem ASF należy pamiętać, iż zgodnie z prawem, na obszarach występowania ASF, osobom mającym kontakt z dzikami nakazuje się stosowanie środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się ASF, w tym odkażanie rąk i obuwia; należy przestrzegać zasady, że osoba, która znalazła padłego dzika, a tym samym mogła mieć kontakt z wirusem ASF, przez 72 godziny po tym fakcie, nie powinna wchodzić do miejsc, w których utrzymywane są świnie i nie wykonywać czynności związanych z obsługą świń. 58