INVARO - CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000059 ROŚLINNE GATUNKI INWAZYJNE IDENTYFIKACJA, ZAGROŻENIA I PRZECIWDZIAŁANIA Doświadczenia czeskie Barbara Stalmachová, Hana Švehláková, Jana Nováková, Zdeněk Neustupa, Roman Danel Brenna, 15.6.2018 Hodnocení zdrojů a rizik spojených s invazními druhy rostlin v příhraniční oblasti/ Ocena zasobów i zagrożeń związanych z roślinnymi gatunkami inwazyjnymi na terenach transgranicznych
Orlová - wyniki badań terenowych 2017 powierzchnia: 24,67 km2 Badane gatunki: Solidago canadensis - nawłoć kanadyjska Reynoutria japonica - rdestowiec ostrokończysty Parthenocissus inserta - winobluszcz zaroślowy Impatiens parviflora - niecierpek drobnokwiatowy Impatiens glandulosa - niecierpek gruczołowaty Stenactis alba - przymiotno białe Erigeron canadensis - przymiotno kanadyjskie Quercus rubra - dąb czerwony Robinia pseudoacacia - robinia akacjowa Acer negundo - klon jesionolistny Heracleum mantegazzianum - barszcz Mantegazziego Reynoutria sachalinensis - rdestowiec sachaliński Solidago gigantea - nawłoć późna
Liczba zarejestrowanych lokalizacji: 109 Dzielnice miasta: Orlová Město + Poruba: 82 Zmapowane gatunki: rdestowiec ostrokończysty nawłoć kanadyjska niecierpek drobnokwiatowy niecierpek gruczołowaty Badania terenowe są kontynuowane!!!
Liczba zarejestrowanych lokalizacji: 109 Dzielnice miasta: Orlová Lazy a Lutyně: 27 Zmapowane gatunki: rdestowiec ostrokończysty nawłoć kanadyjska niecierpek drobnokwiatowy niecierpek gruczołowaty winobluszcz zaroślowy przymiotno białe dąb czerwony robinia akacjowa klon jesionolistny Badania terenowe są kontynuowane!!! Robinia p. 3% Stenactis a. 10% Quercus ru. 13% Acer neg. 3% Solidago c. 16% Reynoutria j. 13% Impatiens p. 32% Impatiens g. 7% Parthenocissus i. 3%
Mszana wyniki badań terenowych 2017 powierzchnia: 31 km 2 Badane gatunki: Solidago canadensis - nawłoć kanadyjska Erigeron canadensis - przymiotno kanadyjskie Impatiens parviflora - niecierpek drobnokwiatowy Impatiens glandulosa - niecierpek gruczołowaty Stenactis alba - przymiotno białe Erigeron canadensis przymiotno kanadyjskie Robinia pseudoacacia - robinia akacjowa Acer negundo - klon jesionolistny Heracleum mantegazzianum - barszcz Mantegazziego Rhus hirta - sumak odurzający Reynoutria japonica - rdestowiec ostrokończysty Reynoutria sachalinensis - rdestowiec sachaliński Solidago gigantea - nawłoć późna Quercus rubra - dąb czerwony Parthenocissus inserta - winobluszcz zaroślowy
Liczba zarejestrowanych lokalizacji: 25 Zmapowane gatunki: nawłoć kanadyjska przymiotno kanadyjskie niecierpek drobnokwiatowy niecierpek gruczołowaty przymiotno białe przymiotno kanadyjskie robinia akacjowa klon jesionolistny barszcz Mantegazziego sumak odurzający Erigeron c. 4% Robinia p. 10% Stenactis a. 20% Acer neg. 2% Impatiens g. 10% Impatiens p. 12% Heracleum m. 2% Solidago c. 36% Badania terenowe są kontynuowane!!! Rhus hirta 4%
Ryzyka powodowane przez gatunki inwazyjne Gatunki inwazyjne negatywnie wpływają na różnorodność biologiczną: zmianą składu łańcucha pokarmowego, rywalizacją z organizmami rodzimymi, toksycznoścą dla organizmów rodzimych, mogą być nosicielem pasożytów lub czynnika propagującego patogen, mogą pojawić się hybrydyzacje z rodzimymi gatunkami lub odmianami, mogą spowodować zniknięcie gatunku rodzimego... Tak samo dla czlowieka, nawet powodują bardzo poważne reakcje alergiczne... Według wstępnych szacunków koszt inwazji biologicznych wynosi w Europie co najmniej 10 miliardów euro rocznie.
Metody zwalczania gatunków inwazyjnych w Czechach: 1. Zapobieganie wprowadzaniu obcych gatunków - wielu z nich "ucieka" z zbiorów botanicznych, parków i ogrodów 2. Obowiązek zgłoszenia - do urzędu gminy (gatunek rośliny, gęstość obsady, wielkość rośliny, zdjęcia i opis miejsca) 3. Stopniowe usuwanie metodami mechanicznymi, biologicznymi lub chemicznymi 4. Zintegrowany system sterowania oparty na połączeniu metod mechanicznych, biologicznych, chemicznych i kombinowanych
Metody mechaniczne ręczne wyrywanie całych roślin, koszenie, wycinkę ręczną czy też przy użyciu specjalnych maszyn, przekopywanie gruntu, wypalanie czy stosowanie ekranów. Metody te wymagają intensywnego stosowania przez 4-5 lat. Metody chemiczne polegają na opryskiwaniu roślin herbicydami (selektywnymi, nieselektywnymi i systemowymi) bądź wprowadzaniu środków chemicznych za pomocą mazaków herbicydowych lub sond - aplikatorów.
Metody zwalczania gatunków inwazyjnych w Czechach metody mechaniczne Usuwanie mechaniczne, oprócz wyrywania roślin i korzeni, często nie prowadzi do likwidacji ani w ciągu kilku lat. Wyjątkiem są gatunki roczne (np. gruczoł gruczołowy Impatiens glandulifera). W przypadku dużej ilości roślinności, gdy stosowanie herbicydów jest kosztowne lub niemożliwe, mechaniczne metody usuwania mogą pomóc w zmniejszeniu ilości produkowanych nasion. W przypadku roślin rozmnażających się nasionami należy zainterweniować najpóźniej w czasie kwitnienia, ale przed rozpoczęciem formowania owoców, w celu zapobieżenia ich uwolnieniu i rozprzestrzenianiu się w środowisku podczas obchodzenia się z materiałem roślinnym. W przypadku wypasu trafienie musi nastąpić wcześniej. W przypadku gatunków charakteryzujących się odroślami korzeniowymi lub na pniaku (np. robinia akacjowa), konieczne jest połączenie metod mechanicznych z zastosowaniem herbicydów (jeśli pozwalają na to siedliska).
że by nie było tak źle: Wiele inwazyjnych gatunków roślin należy do gatunków leczniczych: Robinia - Kwiaty wykorzystuje się do sporządzania naparu o działaniu uspokajającym, moczopędnym i pobudzającym organizm do produkcji żółci. Ma on również właściwości przeciwskurczowe i obniżające gorączkę. Nawłoć - wykorzystywana przede wszytkim jako środek moczopędny i przy infekcjach dróg moczowych zwiększa wydzielanie moczu (i tym samym oczyszczanie organizmu) nawet do kilkuset procent. Stosowana zewnętrznie jest dobrym środkiem wspomagającym gojenie się ran czy siniaków. Odkaża skórę. Niektóre z powodzeniem stosują się w kuchni: rdestowiec ostrokończysty zupa z rdestowca, salatka z rdestowca, nawet wódka z rdestowca Robinia naleśniki, pączki, racuchy z kwiatami robinii Rdestowiec to najlepszy metallofit oczyszcza gleby od metalów ciężkich!
Rdestowiec (Reynoutria)
nawłoć (Solidago sp.)
Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus)
niecierpek gruczołowaty (Impatiens glandulosa)
Dziękuje za uwage!