Projekt z dnia... UCHWAŁA NR... RADY MIASTA OPOLA z dnia... 2018 r. w sprawie stanowiska Rady Miasta Opola dotyczącego przywrócenia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej programu dofinansowania przedsięwzięć związanych z Likwidacją niskiej emisji wspierającą wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii KAWKA oraz w sprawie rozszerzenia rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG" Na podstawie 31 ust. 1 pkt 1 uchwały Nr XXIV/373/12 Rady Miasta Opola z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Opola (Dz. Urz. Woj. Op. z 2012 r. poz. 687, z 2013 r. poz. 1712, z 2014 r. poz. 1790, z 2015 r. poz. 1068, poz. 1700, z 2016 r. poz. 2523, z 2017 r. poz. 1335) - Rada Miasta Opola uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się stanowisko dotyczące przywrócenia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej programu dofinansowania przedsięwzięć związanych z Likwidacją niskiej emisji wspierającą wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii KAWKA oraz w sprawie rozszerzenia rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG", w brzmieniu określonym w załączniku do niniejszej uchwały. Stanowisko przekazuje się Prezesowi Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej. 2. 3. Wykonanie niniejszej uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Opola. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 4.
Załącznik do Uchwały Nr... Rady Miasta Opola z dnia...2018 r. STANOWISKO RADY MIASTA OPOLA dotyczące przywrócenia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej programu dofinansowania przedsięwzięć związanych z Likwidacją niskiej emisji wspierającą wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii KAWKA oraz w sprawie rozszerzenia rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG Rada Miasta Opola z niepokojem przyjęła informację o zaniechaniu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej programu dofinansowania przedsięwzięć związanych z Likwidacją niskiej emisji wspierającą wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii KAWKA. Program KAWKA był skutecznym narzędziem w walce ze smogiem, pozwalał także na dofinansowanie mieszkańcom wymiany pieców węglowych i zastąpienie ich bardziej ekologicznym źródłem ogrzewania. Rada Miasta Opola apeluje do Prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej o przywrócenie programu KAWKA, który ma na celu zmniejszenie narażenia ludności na oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza, w szczególności pyłów PM2,5, PM10 oraz emisji CO 2. W ostatnich miesiącach i obecnie, wiele polskich miast ponownie doświadcza zagrożeń związanych z wysokim stężeniem zanieczyszczeń powietrza. Zapobiegającą jego powstawaniu wymianę źródeł ogrzewania na ekologiczne umożliwiał zaniechany program KAWKA, który dla wielu samorządów stanowił podstawowe źródło finansowania działań w zakresie poprawy jakości powietrza. Miasto Opole zrealizowało dwie edycje programu KAWKA, w ramach których 81 wnioskodawców otrzymało dotacje na likwidację 137 węglowych źródeł ciepła. Łączna wartość udzielonych dotacji wyniosła 762 359,35 zł. Ponadto z programu KAWKA korzystała również miejska spółka ciepłownicza Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A., która w pierwszej edycji programu zrealizowała 33 zadania na terenie Opola i Kluczborka, na łączną wartość 7.220.400,93 zł. Dzięki eliminacji indywidualnych pieców węglowych oraz lokalnych kotłowni uzyskano redukcję pyłu zawieszonego PM10 w ilości 6,2 Mg/rok. W ramach drugiej edycji programu ECO S.A. do końca bieżącego roku zrealizuje 42 zadania na terenie Opola i Strzelec Opolskich, na łączną kwotę ponad 7 mln zł, co zredukuje emisję pyłu zawieszonego PM10 o kolejne ok. 7 Mg/rok. Rozwiązaniem zastępczym mógł być rządowy program termomodernizacji budynków STOP SMOG, jednakże został on skierowany jedynie do niektórych miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tys. Rada Miasta Opola wyraża głębokie rozczarowanie z powodu pominięcia miasta Opola, zamieszkanego przez prawie 130 tysięcy osób i dotkniętego problemem wysokich stężeń zanieczyszczeń powietrza, w rządowym programie termomodernizacji STOP SMOG. Rządowy program termomodernizacji STOP SMOG powinien objąć duże miasta Polski borykające się z tym problemem, ponieważ to właśnie tam jest największa liczba mieszkańców, którzy są najbardziej narażeni na zachorowania.
Miasto od 2000 r. udziela dofinansowania z budżetu miasta dla mieszkańców Opola na likwidację węglowych źródeł ciepła, w latach 2000-2017 udzielono ok. 2220 dotacji na zmianę sposobu ogrzewania. Od 2011r. przyznano łącznie 826 dotacji na łączną kwotę 3.002.793,49 zł. W związku z bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców pozyskaniem dotacji na zmianę sposobu ogrzewania oraz zaniechaniem programu KAWKA, Miasto Opole w 2017r. opracowało nowy program finansowy pn.: Czyste powietrze - oddech dla Opola, dla mieszkańców zamierzających dokonać zmiany źródła ciepła opartego na paliwie stałym na źródło proekologiczne lub wyposażyć nowo wzniesione budynki jednorodzinne w proekologiczny system ogrzewania lub planujących instalację kolektorów słonecznych, bądź pomp ciepła do podgrzewania wody użytkowej i/lub jako instalacji wspomagających system centralnego ogrzewania. Celem programu jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w tym zanieczyszczeń pyłowych, z pieców oraz kotłowni opalanych paliwem stałym oraz ograniczenie emisji innych substancji powodujących przekroczenie standardów jakości powietrza w Opolu, poprzez stworzenie systemu zachęt dla mieszkańców do zakupu i montażu proekologicznego systemu ogrzewania. Jednakże skala zainteresowania mieszkańców tym Programem przerasta możliwości finansowe budżetu miasta, ponieważ w samym 2017 roku miasto udzieliło 269 wnioskodawcom dotacji na kwotę blisko 1400 tys. zł, gdzie w poprzednich latach rocznie udzielano dotacji ok. 70 wnioskodawcom w kwocie ok. 200 tys. zł. W budżecie Miasta Opola na rok bieżący przeznaczono na dotacje kwotę 1600 tys. zł, ale już wiadomo, że potrzeby są znacznie wyższe. Wobec powyższego, bardzo ważnym jest dodatkowe wsparcie finansowe dla mieszkańców, którzy w trosce o jakość powietrza podejmują działania związane z ograniczeniem emisji ze spalania paliw węglowych w celach grzewczych. Miasto Opole podejmuje wiele działań na rzecz poprawy jakości powietrza, w Straży Miejskiej funkcjonuje kilkuosobowy EKOPATROL, który kontroluje m. in. piece pod kątem spalania w nich odpadów lub gorszej jakości paliw oraz wyposażenie posesji w pojemniki na odpady komunalne. W 2017r. przeprowadzono 748 takich kontroli. Miasto posiada również Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Opola, w ramach którego planowane są do realizacji zadania m.in. ograniczające emisję dwutlenku węgla do powietrza. Realizacja wielu zadań przyczyni się do ograniczenia emisji pyłów zawieszonych, m.in. poprzez poprawę funkcjonowania systemu transportu publicznego, w tym poprzez uprzywilejowanie komunikacji zbiorowej, rowerowej i pieszej, budowę bus pasów, parkingów park&ride, wdrożenie systemu ITS, w celu uprzywilejowania autobusów, itp. W wyniku realizacji wszystkich zadań zawartych w PGN nastąpi redukcja emisji pyłu zawieszonego PM 10 o ok. 180 Mg/rok, w tym z samych działań Miasta ok. 77 Mg/rok. Biorąc pod uwagę wyniki pomiarów zanieczyszczeń powietrza, ale również ze względu na oddziaływanie różnych źródeł emisji, Miasto Opole odpowiedziało na zaproszenie Głównego Instytutu Górnictwa z siedzibą w Katowicach, aby wspólnie w ramach programu AIR TRITIA przeprowadzić badania jakości powietrza, w tym pyłu zawieszonego PM 10 i PM 2,5. Miasto Opole w czerwcu 2016 r. złożyło aplikację wraz z partnerami z Polski, Czech i Słowacji do programu pn. Współpraca w ramach priorytetu programowego w zakresie zasobów naturalnych i kulturowych dla zrównoważonego rozwoju w Europie Środkowej, w ramach celu szczegółowego pn. Poprawa zarządzania środowiskowego na funkcjonalnych obszarach miejskich, aby uczynić je bardziej dogodne dla zamieszkania. Głównym celem projektu jest znalezienie rozwiązania problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza i poprawa jakości życia mieszkańców, poprzez zmniejszenie negatywnego wpływu zanieczyszczeń powietrza na stan zdrowia mieszkańców pogranicza czesko-polskosłowackiego. W projekcie przewiduje się opracowanie wspólnej strategii poprawy jakości powietrza w oparciu o pomiary jakości powietrza (w tym PM10 i PM2,5 wraz z określeniem Id: 93D8081D-D435-4494-873A-7A6FB4641512. Projekt Strona 2
źródeł pochodzenia zanieczyszczeń), wykorzystując badania izotopowe 210 Pb i modelowanie komputerowe. Główne produkty projektu to: wspólna strategia zarządzania jakością powietrza na terenie EUWT TRITIA, strategie specyficzne dla poszczególnych funkcyjnych obszarów zurbanizowanych na wybranym terenie oraz narzędzia do monitoringu jakości powietrza i przewidywania sytuacji ekstremalnych zanieczyszczenia jako narzędzia do podejmowania decyzji przez decydentów na wybranym terenie. Projekt będzie realizowany do maja 2020 roku. Podsumowując, Miasto Opole realizuje i podejmuje się realizacji szeregu działań mających poprawić jakość powietrza w mieście, natomiast możliwości finansowe budżetu miasta są ograniczone i bez wsparcia ze źródeł zewnętrznych rozwiązanie problemu niskiej emisji nie jest możliwe dla żadnego z samorządów. Program KAWKA był bardzo dobrym i skutecznym narzędziem do walki z niską emisją, dlatego zakończenie tak pożytecznego programu dla zagrożonych zanieczyszczeniem powietrza mieszkańców i pozbawienie możliwości skorzystania przez mieszkańców Opola z nowego rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG było decyzją błędną. Należy wskazać, iż problem zanieczyszczenia powietrza jest zjawiskiem bezgranicznym i podejmowanie działań jedynie w wybranych miastach nie przyniesie wymiernych korzyści, przede wszystkim ze względu na fakt, iż największe przekroczenia stężeń zanieczyszczeń powietrza są odnotowywane w dużych miastach. Z uwagi na powyższe Rada Miasta Opola apeluje o jak najszybsze przywrócenie programu KAWKA, natychmiastowe umożliwienie Miastu Opole skorzystania z programu STOP SMOG lub uruchomienie nowego programu dotacyjnego, umożliwiającego pozyskanie środków na zmianę sposobu ogrzewania m.in. dla mieszkańców Opola. Id: 93D8081D-D435-4494-873A-7A6FB4641512. Projekt Strona 3
Uzasadnienie W związku z bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców pozyskaniem dotacji na zmianę sposobu ogrzewania oraz zaniechaniem programu KAWKA, Miasto Opole w 2017r. opracowało nowy program finansowy pn.: Czyste powietrze - oddech dla Opola, dla mieszkańców zamierzających dokonać zmiany źródła ciepła opartego na paliwie stałym na źródło proekologiczne lub wyposażyć nowo wzniesione budynki jednorodzinne w proekologiczny system ogrzewania lub planujących instalację kolektorów słonecznych, bądź pomp ciepła do podgrzewania wody użytkowej i/lub jako instalacji wspomagających system centralnego ogrzewania. Celem Programu jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w tym zanieczyszczeń pyłowych, z pieców oraz kotłowni opalanych paliwem stałym oraz ograniczenie emisji innych substancji powodujących przekroczenie standardów jakości powietrza w Opolu, poprzez stworzenie systemu zachęt dla mieszkańców do zakupu i montażu proekologicznego systemu ogrzewania. Jednakże skala zainteresowania mieszkańców tym Programem przerasta możliwości finansowe budżetu miasta, ponieważ w samym 2017 roku Miasto udzieliło 269 wnioskodawcom dotacji na kwotę blisko 1400 tys. zł, gdzie w poprzednich latach udzielano rocznie dotacji dla ok.70 wnioskodawców w kwocie ok. 200 tys. zł. W budżecie Miasta Opola na rok bieżący przeznaczono na dotacje kwotę 1600 tys. zł, ale już na ten moment wiadomo, że potrzeby są znacznie wyższe. Rozwiązaniem zastępczym mógł być rządowy program termomodernizacji budynków STOP SMOG, jednakże został on skierowany jedynie do niektórych miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tys. Wobec powyższego, bardzo ważne jest dodatkowe wsparcie finansowe dla mieszkańców, którzy w trosce o jakość powietrza podejmują działania związane z ograniczeniem emisji ze spalania paliw węglowych w celach grzewczych. Miasto Opole realizuje i podejmuje się realizacji wielu działań mających poprawić jakość powietrza w mieście, natomiast możliwości finansowe budżetu miasta są ograniczone i bez wsparcia ze źródeł zewnętrznych, rozwiązanie problemu niskiej emisji nie jest możliwe dla żadnego z samorządów. Program KAWKA był bardzo dobrym i skutecznym narzędziem do walki z niską emisją, dlatego zakończenie tak pożytecznego programu dla zagrożonych zanieczyszczeniem powietrza mieszkańców i pozbawienie możliwości skorzystania przez mieszkańców Opola z nowego rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG było decyzją błędną. Należy wskazać, iż problem zanieczyszczenia powietrza jest zjawiskiem bezgranicznym i podejmowanie działań jedynie w wybranych miastach nie przyniesie wymiernych korzyści, przede wszystkim ze względu na fakt, iż największe przekroczenia stężeń zanieczyszczeń powietrza są odnotowywane w dużych miastach. Z uwagi na powyższe zasadnym jest zajęcie stanowiska w sprawie przywrócenia programu KAWKA oraz rozszerzenia rządowego programu termomodernizacji budynków STOP SMOG, umożliwiającego pozyskanie środków na walkę z niską emisją dla mieszkańców Opola. Zgodnie z zapisami 31 ust. 1 pkt 1 uchwały Nr XXIV/373/12 Rady Miasta Opola z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Opola (Dz. Urz. Woj. Op. z 2012 r. poz. 687 ze zm.), Rada Miasta może podejmować w formie uchwał oświadczenia zawierające stanowisko w określonej sprawie. Projekt uchwały opracowała: Małgorzata Rabiega - Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa