WOJEWÓDZKI KONKURS HISTORYCZNY

Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 3 STYCZNIA 2019 R. 1. Test konkursowy zawiera 26 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Sprawdź, czy test jest kompletny. 2. Zanim udzielisz odpowiedzi, uważnie przeczytaj treść zadania. 3. Wszystkie odpowiedzi czytelnie i wyraźnie wpisuj w wyznaczonych miejscach. 4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wyboru wielokrotnego wybierz jedną, prawidłową odpowiedź i zaznacz ją krzyżykiem, np.: A B C D Jeżeli się pomylisz i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to złe zaznaczenie otocz kółkiem B, po czym skreśl właściwą literę, np.: X A B C D 5. W innych zadaniach samodzielnie sformułuj odpowiedź i wpisz ją lub wykonaj zadanie zgodnie z instrukcją zawartą w poleceniu. 6. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka ani gumki. Nie komunikuj się z innymi uczestnikami konkursu. 7. Sprawdź wszystkie odpowiedzi przed oddaniem testu. 8. Nie podpisuj testu, zostanie on zakodowany. 9. Brudnopis, dołączony do testu, nie podlega ocenie. X X X

Zadanie 1. (2 p.) Na podstawie zamieszczonych niżej ilustracji i mapy dokończ zdania, wpisując numery, którymi na mapie oznaczono właściwe państwa. Ściana Płaczu Ziggurat A) Ściana Płaczu jest pozostałością po świątyni wybudowanej na terenie kraju oznaczonego na mapie numerem.. B) Zigguraty budowano w kraju oznaczonym na mapie numerem.. Zadanie 2. (1 p.) Wyjaśnij, dlaczego w 393 r. w cesarstwie rzymskim zakazano organizowania igrzysk olimpijskich....... 2 z 13

Zadanie 3. (1 p.) Na podstawie tekstu i własnej wiedzy uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca nazwę wydarzenia, którego dotyczy tekst, a następnie jego przyczynę i skutki. [ ] cesarz Otto [ ] przybył do grobu św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania, a zarazem w celu poznania sławnego Bolesława [ ]. Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadło przyjąć króla, cesarza rzymskiego i dostojnego gościa [ ]. I tak wielką owego dnia złączyli się miłością, że cesarz mianował go bratem i współpracownikiem cesarstwa i nazwał go przyjacielem i sprzymierzeńcem narodu rzymskiego. A) Nazwa wydarzenia B) Przyczyna C) Skutki Anonim tzw. Gall, Kronika polska Zadanie 4. (1 p.) Uporządkuj podane niżej wydarzenia w kolejności chronologicznej, wpisując w odpowiednich wierszach liczby od 1 w przypadku wydarzenia, które miało miejsce najwcześniej do 5 w przypadku wydarzenia, które miało miejsce najpóźniej. A) Śmierć Władysława Łokietka. B) Spór Bolesława Szczodrego (Śmiałego) z biskupem Stanisławem. C) Utworzenie Akademii Krakowskiej. D) Koronacja królewska Przemysła II. E) Wojna polsko-niemiecka zakończona pokojem w Budziszynie. Zadanie 5. (1 p.) Na podstawie zamieszczonego niżej tekstu i własnej wiedzy podaj nazwę zasady dotyczącej dziedziczenia i sprawowania władzy, którą miał ustalić Bolesław Krzywousty w dokumencie testamentowym z 1138 r. Wyjaśnij, na czym ona polegała. Gdy poczuł, że [los] żąda od niego śmiertelnej powinności, poleca spisać dokumenty testamentowe. Przekazuje w nich w spadku czterem synom i to, co osiągnięte zasługami przodków, i następstwo [...], wyznaczając stałe granice czterech dzielnic w ten sposób, że w ręku najstarszego miało pozostać i księstwo dzielnicy krakowskiej, i władza zwierzchnia. Zasada... Anonim tzw. Gall, Kronika polska Wyjaśnienie:.... 3 z 13

Teksty do zadań 6. 8. O bitwie pod Płowcami w 1331 r. Tekst I A gdy w zaciętej bitwie starły się ze sobą obydwa oddziały, wróg górował liczbą, a Polak męstwem. [...] Ale gdy padł wielki komtur [...], znaczna część wrogów uległa rozbiciu i wpadła w popłoch i zamieszanie, myśląc jedynie o ucieczce. Polakom przypadło pełniejsze zwycięstwo, gdy Krzyżacy rzucili się do ucieczki. Jan Długosz, Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego Tekst II Bitwa trwała dotąd, dopóki ci [Krzyżacy], którzy poszli naprzód, nie powrócili. Wtedy król, wyczerpany [walką], razem z wojskiem swoim uciekł, a z nim syn jego [...]. Osiągnęli rycerze zakonni zwycięstwo i triumf. Armia krzyżacka po pogoni wojsk królewskich wróciła [ ] do Torunia. Kronika oliwska [Autor wykorzystał wcześniejszą kronikę powstałą w klasztorze podległym ziemiom krzyżackim w XIV w.] Zadanie 6. (2 p.) Na podstawie zamieszczonych wyżej tekstów oraz własnej wiedzy dokończ zdania. A) Według autora tekstu I w bitwie zwyciężyli.... B) Według autora tekstu II w bitwie zwyciężyli.... Zadanie 7. (1 p.) Wyjaśnij, dlaczego autorzy tekstów przedstawili tak różne wersje przebiegu tej samej bitwy.......... Zadanie 8. (2 p.) Autor tekstu II napisał o królu i jego synu. Podaj imię i przydomek każdego z nich. A) Król:... B) Syn króla:... 4 z 13

Zadanie 9. (2 p.) Spośród poniższych ilustracji wybierz te, na których przedstawiono obiekty reprezentatywne odpowiednio dla stylu romańskiego i stylu gotyckiego, a następnie wpisz we właściwych wierszach tabeli litery, którymi je oznaczono. A B C A) styl romański B) styl gotycki D E F Zadanie 10. (4 p.) Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo literę F jeżeli jest fałszywe. A) Mahomet jest uznawany za twórcę islamu. P F B) W 622 r. Mahomet uciekł z Medyny do Mekki. P F C) Za panowania Justyniana Wielkiego uporządkowano prawo rzymskie. P F D) W 843 r. w Verdun Karol Wielki podzielił swoje państwo na trzy części. P F 5 z 13

Tekst do zadań 11. 13. Znajdą się ludzie, którzy gdy tylko posłyszą, iż w tych moich księgach przypisuję jakieś ruchy kuli ziemskiej, zaraz podniosą krzyk, że należy mnie wraz z takim przekonaniem potępić. Dążeniem uczonego, o ile tylko ludzkiemu rozumowi pozwala na to Bóg, jest szukanie we wszystkim prawdy. Toteż rozmyślając nad tym, jak niedorzecznym opowiadaniem wydałoby się ludziom, gdybym wystąpił z twierdzeniem, że Ziemia się porusza, wręcz przeciwnym ich zapatrywaniu utwierdzonemu wyrokami wielu wieków, że Ziemia jest nieruchoma i leży w środku świata jako jej punkt centralny długo się wahałem, czy wydać te księgi, które napisałem dla udowodnienia ruchu Ziemi. Zadanie 11. (1 p.) Autor tekstu stwierdził, że Ziemia A. się porusza. B. jest nieruchoma. C. jest płaska. D. leży w centrum wszechświata. Przedmowa do dzieła O obrotach sfer niebieskich Zadanie 12. (1 p.) Zaznacz poprawne dokończenia zdanie, wybierając literę, którą je oznaczono, i numer właściwego uzasadnienia. Z przytoczonego tekstu wynika, że jego Autor spodziewa się, iż jego dzieło zostanie A) skrytykowane B) przyjęte z zainteresowaniem ponieważ jest 1 świadectwem poszukiwania prawdy. 2 sprzeczne z obowiązującym światopoglądem. 3 spójne z nauczaniem Kościoła. Zadanie 13. (1 p.) Wymień dwie dziedziny nauki, którymi poza astronomią zajmował się autor przytoczonego tekstu.... Zadanie 14. (1 p.) Podczas wielkiej wojny z zakonem krzyżackim (1409-1411) doszło do A. bitwy pod Świecinem. B. śmierci Ulricha von Jungingena. C. zajęcia przez wojska polskie Malborka. D. wcielenia Pomorza Gdańskiego do Korony Polskiej. 6 z 13

Zadanie 15. (2 p.) Na podstawie zamieszczonego niżej tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia. Prawdą jest, że nie trzeba dawać wielkich sum posłowi, który zrywa sejm, wychodząc z izby [...], ale to nie wystarcza. Trzeba mieć za sobą znaczną grupę wpływowych magnatów, którzy poprą owego posła. Jest to zwykle prosty szlachcic, którego łatwo wprawdzie jest pozyskać, ale równie łatwo może on zmienić swoje zdanie, otrzymawszy podarek od dworu. Ci z magnatów, którzy są posłami, udają zawsze, że nie zrywają sejmu, byliby bowiem odsunięci od łask dworu. Dlatego też trzeba się udawać do kilku ubogich szlachciców, którym trzeba dawać pieniądze. Należy jednak mieć stronnictwo, które ich poprze, gdyż opuszczając izbę, narażają się na rozsiekanie. Toż stronnictwo, któremu również trzeba dać pieniądze, pod różnymi pretekstami nie dopuszcza ścigać protestującego posła. A) Rozstrzygnij, czy sytuacja opisana w tekście dotyczyła Rzeczypospolitej w okresie wczesnej demokracji szlacheckiej, czy w okresie oligarchii magnackiej. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tekstu. 1) Do pierwszego zerwania sejmu w sposób, o którym mowa w tekście, doszło w okresie.... 2) Uzasadnienie:..... B) Podaj nazwę stosowanej przez posłów w dawnej Rzeczypospolitej zasady zrywania sejmów, do której odniósł się autor w pierwszym zdaniu tekstu.... Zadanie 16. (2 p.) Na podstawie zamieszczonej niżej ilustracji i własnej wiedzy dokończ zdania. A) Bitwa, z której scenę przedstawiono na ilustracji, została rozegrana w roku... pod..., ok. 25 km od Rygi (Inflanty). B) W wielkim zwycięstwie polskiego oręża, do którego nawiązał autor ilustracji, ważną rolę odegrała formacja polskiej kawalerii, nazywanej.... 7 z 13

Zadanie 17. (3 p.) Do wymienionych w tabeli wojen (1-3) toczonych w XVII w. przyporządkuj ich skutki dla Rzeczypospolitej. Wybierz je spośród oznaczonych literami A D, a następnie zaznacz odpowiednio w tabeli ich oznaczenia literowe. 1) Wojny ze Szwecją A B C D 2) Wojny z Rosją A B C D 3) Wojny z Turcją A B C D A) Utrata lewobrzeżnej Ukrainy. B) Odzyskanie Podola z Kamieńcem Podolskim. C) Utrata większej części Inflant. D) Odzyskanie Pomorza Gdańskiego. Zadanie 18. (1 p.) Uzupełnij tabelę, wpisując w kolejnych wierszach terminy, które w nich zostały wyjaśnione. Odpowiedzi wybierz spośród podanych. anarchia, elekcja, konfederacja, oligarchia, rokosz A) B) C) Wyjaśnienie W dawnej Polsce: związek szlachty, duchowieństwa lub miast zawierany dla osiągnięcia doraźnych celów; też: zbrojne działania takiego związku. Forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi, najczęściej arystokracji. W dawnej Polsce wystąpienie zbrojne (bunt) szlachty przeciw królowi pod hasłem obrony zagrożonych swobód i wolności. Wyjaśniony termin Zadanie 19. (3 p.) Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo literę F jeżeli jest fałszywe. A) B) C) Józef Poniatowski był bratankiem ostatniego króla Polski i został odznaczony orderem Virtuti Militari za bitwę pod Zieleńcami. O sukcesie bitwy pod Racławicami zdecydowało natarcie kosynierów. Tadeusz Kościuszko wydał w Połańcu uniwersał, który miał na celu ściślejsze uzależnienie chłopów od szlachty. P P P F F F 8 z 13

Zadanie 20. (1 p.) Na podstawie poniższej ilustracji z I połowy XIX w. i własnej wiedzy wyjaśnij znaczenie słów jednego z obserwatorów kongresu wiedeńskiego: Kongres nie posuwa się naprzód, lecz tańczy.. Mapa do zadania 21. 9 z 13

Zadanie 21. (3 p.) Na mapie zaznaczono podział części ziem dawnej Rzeczypospolitej dokonany na kongresie wiedeńskim. Na podstawie mapy i własnej wiedzy podaj nazwy obszarów, które w legendzie mapy zgodnie z ustaleniami kongresu wiedeńskiego oznaczono literami A-C. A) B) C) Zadanie 22. (3 p.) Na podstawie poniższej ilustracji, przedstawiającej polskiego polityka żyjącego w l. 1864-1939, i własnej wiedzy wykonaj dotyczące go polecenia. A) Podaj imię i nazwisko postaci przedstawionej na ilustracji.... B) Podkreśl nazwę orientacji politycznej, której on był przedstawicielem w okresie poprzedzającym I wojnę światową. (1) prorosyjska (2) proniemiecka (3) proaustriacka C) Podaj nazwę organizacji politycznej, która powstała z jego inicjatywy w Paryżu podczas I wojny światowej. Zadanie 23. (3 p.) Na podstawie poniższego tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia. Legiony to żołnierska nuta. Legiony to ofiarny stos. Legiony to żołnierska buta. Legiony to straceńców los! My, Pierwsza Brygada [ ] 10 z 13

A) Podaj nazwę kraju, którego władze wyraziły zgodę na formowanie w 1914 r. I Brygady Legionów Polskich i jej wejście w skład armii tego państwa. Wybierz odpowiedź spośród niżej podanych. Rosja Francja Austro-Węgry Niemcy B) Podaj imię i nazwisko pierwszego dowódcy I Brygady Legionów Polskich. C) Podaj nazwę miejscowości miejsca bitwy stoczonej przez żołnierzy I Brygady Legionów Polskich w czasie I wojny światowej. Zadanie 24. (2 p.) Na podstawie danych zwartych w poniższej tabeli i własnej wiedzy podaj nazwę miasta, w którym w latach 1921-1939 w najszybszym tempie wzrastała liczba mieszkańców. Wyjaśnij, co było przyczyną tego wzrostu. Miasto Ludność wybranych miast polskich w latach 1921 1939 Ludność w tysiącach w wybranych latach 1921 r. 1931 r. 1939 r. Łódź 452 605 672 Gdynia 1 30 120 Warszawa 937 1172 1289 Katowice 50 126 134 A) Nazwa miasta:... B) Przyczyna szybkiego wzrostu liczby ludności w tym mieście:...... Zadanie 25. (3 p.) Do podanych w tabeli nazwisk polityków polskich z okresu dwudziestolecia międzywojennego przyporządkuj funkcje, które pełnili. Odpowiedzi wybierz spośród niżej podanych, następnie wpisz w odpowiednich wierszach tabeli numery, którymi je oznaczono. A) Wincenty Witos B) Gabriel Narutowicz C) Eugeniusz Kwiatkowski 1) Pierwszy Prezydent odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej (1922). 2) Naczelny Wódz. 3) Trzykrotny premier, obalony w wyniku przewrotu majowego; działacz ruchu ludowego. 4) Wicepremier, minister gospodarki. 11 z 13

Zadanie 26. (3 p.) Na podstawie własnej wiedzy i mapy wykonaj zamieszczone pod nią polecenia. A) Podaj nazwę miejscowości, w której zawarto pokój ustalający przebieg polskiej granicy wschodniej.... B) Podaj nazwy obszarów zaznaczonych na mapie jako tereny plebiscytowe.... C) Napisz, pod czyją ochroną (komu podporządkowane) zgodnie z traktatem wersalskim miało być Wolne Miasto Gdańsk.... 12 z 13

Brudnopis 13 z 13