Klaster bez klastra materiał problemowy Chciałbym podzielić się z Państwem wiedzą na temat wdrożenia projektu pt. Klaster bez klastra, który został opracowany na podstawie mojej koncepcji. Informacje na temat projektu oparte są na rzeczywistych danych jednego z klientów IEN Energy Sp. z o.o. i zostaną wdrożone od dnia 1 lipca 2017 roku. STAN OBECNY Klientem jest lokalne przedsiębiorstwo komunalne zajmujące się wytwarzaniem i dostawą energii cieplnej w mieście powiatowym na południu Polski. W strukturze przedsiębiorstwa funkcjonuje niewielka oczyszczalnia ścieków, wodociąg, elektrociepłownia biomasowa ORC o mocy elektrycznej 1,2 MWe, dwie małe kotłownie cieplne, baza transportu gospodarki odpadami oraz baza transportu utrzymania dróg w mieście łącznie ok. 80 punktów poboru energii (PPE) należących do przedsiębiorstwa, zużywających rocznie ok. 6.200 MWh energii elektrycznej. W zakresie wytwarzania energii elektrycznej przedsiębiorstwo dysponuje, zainstalowaną w oczyszczalni ścieków, jednostką wysokosprawnej kogeneracji, o mocy 250 kwe, wytwarzającą energię elektryczną w 99% na potrzeby oczyszczalni ścieków. Druga jednostka wysokosprawnej kogeneracji, o mocy 1,2 MWe, zainstalowana jest w elektrociepłowni. Energia elektryczna, wytwarzana w tej jednostce, sprzedawana jest do sprzedawcy zobowiązanego, w średniej cenie określonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energii (URE). Pomiędzy PPE, w których następuje pobór energii elektrycznej a PPE, w których następuje wytwarzanie energii elektrycznej, nie występuje bezpośrednie połączenie, a punkty przyłączone są do sieci operatora OSD. Energia elektryczna, na potrzeby przedsiębiorstwa (80 PPE), kupowana jest w przetargach nieograniczonych, w ramach grupy zakupowej. Omawiane przedsiębiorstwo jest organizatorem grupy zakupowej dla wielu prywatnych podmiotów oraz lokalnych samorządów, więc cena zakupu energii elektrycznej jest w dość atrakcyjna i wynosi ok 230 zł/mwh (oczywiście mówimy o energii czynnej bez usługi dystrybucji). Urzędowa cena sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w przedsiębiorstwie teoretycznie wynosi ok. 171 zł/mwh. Jednakże w praktyce, cenę tą należy pomniejszyć o koszty bilansowania (4%) oraz koszty tzw. euroszczytu (2%), co spowoduje, iż ostateczna cena sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej wyniesie ok. 160 zł/mwh (171 zł 6%). Cena sprzedaży energii wytworzonej w jednostce wytwórczej OZE Średnia cena określona przez Prezesa URE 171 zł/mwh Koszty bilansowania 4 % Koszty euroszczytu 2 % Rzeczywista cena sprzedaży energii do sprzedawcy zobowiązanego 160,50 zł/mwh Przedsiębiorstwo kupuje energię elektryczną na potrzeby własne (80 PPE). W 2016 roku oraz do połowy 2017 roku obowiązuje cena zakupu energii elektrycznej w wysokości 230 zł/mwh. Wspomniana cena zawiera podatek akcyzowy w wysokości oraz tzw. obowiązki kolorowe, które w zależności od procentowego wymogu oraz notowań giełdowych wynoszą ok. Odejmując w/w koszty (podatek akcyzowy oraz obowiązki kolorowe), od obowiązującej ceny energii elektrycznej, otrzymamy cenę zakupu energii elektrycznej w wysokości 190 zł/mwh.
Bazowa cena zakupu energii elektrycznej na potrzeby własne Cena zakupu 230 zł/mwh Koszty akcyzy Koszty tzw. obowiązków kolorowych Cena bazowa zakupu energii elektrycznej 190 zł zł/mwh Podsumowując można stwierdzić, że przedmiotowe przedsiębiorstwo, jako wytwórca energii elektrycznej z OZE, sprzedaje energię elektryczną w preferencyjnej cenie określonej przez Prezesa URE, oraz kupuje energię elektryczną od sprzedawcy wybranego w drodze nieograniczonego przetargu, po konkurencyjnej cenie. Stan obecny pokazuje występowanie tzw. spreadu pomiędzy sprzedażą energii elektrycznej wytworzonej w OZE a zakupem energii elektrycznej, nawet w sytuacji, gdy energia jest kupowana po bardzo atrakcyjnej cenie w tzw. grupie zakupowej. W ostatecznym rozrachunku przedsiębiorstwo traci (w każdym razie nie oszczędza) ok: Cena sprzedaży energii z OZE Cena zakupu energii na własne potrzeby Róznica w cenie sprzedaży i cenie zakupu Ilośc energii Spred - różnica 160,50 zł/mwh 190 zł/mwh - 29,50 zł/mwh 5 500 MWh/rok - 162 250 zł/rok Jak widać różnica jest istotna i wynosi ok. 16 % w odniesieniu do kosztów energii czynnej. Poniżej przedstawiam graficzny model działania na rynku energii elektrycznej przedstawiający stan obecny.
STAN DOCELOWY Przedsiębiorstwo wykonało analizę możliwości alternatywnych kierunków sprzedaży energii, w tym sprzedaż energii elektrycznej z wykorzystaniem własnej sieci dystrybucyjnej wraz z usługą dystrybucji energii elektrycznej do odbiorców zlokalizowanych w okolicy jednostki wytwórczej. Z różnych względów przedsięwzięcie to było nieopłacalne. Postanowiono wykorzystać inną koncepcję, mianowicie: spośród własnych 80 PPE przedsiębiorstwo wytypowało 13 największych PPE, w których zużywane jest 90 % całkowitego wolumenu zużycia energii elektrycznej w przedsiębiorstwie, czyli ok 5.500 MWh/rok. Profil zużycia, w dużej części, pokrywa się z profilem produkcji przy niewielkim korytarzu bilansowania. Przedsiębiorstwo zamierza wykorzystać własną energię elektryczną poprzez wprowadzenie jej do sieci, następnie pobranie tej energii elektrycznej z sieci i rozliczenie jej przez podmiot odpowiedzialny za bilansowanie handlowe (POB). Nadwyżki i niedobory wynikające z różnicy w profilu zostaną rozliczone na rynku bilansującym. W takim modelu koszty bilansowania wzrosną nieznacznie w stosunku do obecnych kosztów bilansowania tylko jednostki wytwórczej. Poniżej przedstawiam docelowy model uczestnictwa w rynku energii: Efekt ekonomiczny jest stosunkowo łatwy do uzyskania i wynosi: Spred różnica Wzrost kosztów bilansowania o dodatkowe PPE Korzyści zmiany modelu tj. wykorzystania własnej energii 162 250 zł/rok 16 500 zł/rok 145 750 zł/rok Dodatkowo w przedstawionym powyżej modelu jest możliwość uzyskania dodatkowych korzyści w stosunku do dużej części pobieranej energii w kwocie ok.. Nie chciałbym wyjaśniać tego mechanizmu ponieważ stanowi know-how firmy. Ilość energii w stosunku do której można uzyskać dodatkowe korzyści to 4 950 MWh/rok, co przekłada się na kwotę 99.000 zł/rok ( x 4950 MWh/rok).
Dodatkowe korzyści Ilość energii dodatrkowych korzyści Wartość dodatkowych korzyści 4950 MWh/rok 99 000 zł/rok Łączne korzyści zmiany modelu funkcjonowania na rynku energii elektrycznej (autogeneracji) Korzyści ze zmiany modelu autogeneracji Dodatkowe korzyści Łączne korzyści 145 750 zł/rok 99 000 zł/rok 244 750 zł/rok Powyższy przykład pokazuje, że beneficjentami korzyści wynikających z zastosowania tego modelu uczestnictwa w rynku energii mogą być wyłącznie podmioty będące zarówno wytwórcami i konsumentami energii elektrycznej. Przeniesienie powyższego schematu na klastry jest intuicyjne. Zamiast jednego przedsiębiorstwa posiadającego źródła wytwórcze i punkty poboru energii elektrycznej (PPE), mielibyśmy wiele podmiotów członków klastra. W takim przypadku oszczędność (korzyści) rozkłada się, w zależności od wolumenów, pomiędzy wytwórców i odbiorców. Zgodnie z powyższym przykładem korzyści z zastosowania modelu przy wykorzystaniu tylko jednego stabilnego źródła generującego 5 500 MWh/rok na potrzeby poboru po stronie odbioru przynosi korzyści w kwocie ok 244 tyś. Zł/rok. Jeżeli cena zakupu energii przez członków klastra byłaby wyższa to automatycznie wartość korzyści będzie większa. Dlatego też uważam, że powyższy przykład jest dobrym pomysłem na klaster na płaszczyźnie obrotu energią elektryczną. Niezależnie od koncepcji opublikowanej przez Ministerstwo Energii, chciałbym wywołać dyskusję odnośnie zaprezentowanego powyżej modelu. Podkreślam, że nie jest to model teoretyczny, lecz działający w praktyce i jest możliwy w odniesieniu do aktualnie obowiązujących przepisów. Pytania o kierunki dla klastra: 1. Czy zaprezentowany przykład jest dobrym modelem dla klastra? 2. Co innego może się wydarzyć w klastrze i jakie mogą być korzyści? 3. Czy przedstawione przeze mnie korzyści mogą być wystarczającą zachętą do powstawania klastrów? 4. Czy są inne przykłady, pomysły na osiągnięcie dodatkowych korzyści w klastrze? 5. Czy w omawianym przykładzie powinno się dobudować kolejne jednostki wytwórcze i jaki przyniesie to efekt. 6. Czy podmiot publiczny będzie dobrym partnerem w klastrze, (brak porozumienia między gminami i uczestnikami klastra, skomplikowane procedury, brak szybkiego procesu decyzyjnego). 7. Jaka powinna być rola POB czy też OH? 8. Czy w klastrze powinien być OHT? 9. Czy klastry powinny być wyspą, czy powinny mieć punkt styku z siecią do backupu i bilansowania?
Myślę, że na te i wiele innych pytań oraz wątpliwości odpowiem wkrótce, po zapoznaniu się z koncepcją klastrów opublikowaną przez Ministerstwo Energii. Jednocześnie będę prowadził prace w kierunku zainteresowania tego Klienta organizacją klastra. Przedsiębiorstwo posiada bardzo duży potencjał do organizacji klastra energii. Posiada kotłownie cieplne, jednostki wytwórcę energii elektrycznej, zamierza wybudować niewielką instalacje PV, jest dystrybutorem ciepła, posiada bazę chętnych odbiorców (organizuje grupy zakupowe energii elektrycznej), jest spółka miejska, którą kieruje Zarząd lubiący wyzwania o ile posiadają uzasadnienie biznesowe. Z poważaniem Daniel Raczkiewicz