5.14 JSP - Przykład z obiektami sesji... 83 5.15 Podsumowanie... 84 5.16 Słownik... 85 5.17 Zadanie... 86



Podobne dokumenty
Wybrane działy Informatyki Stosowanej

Typy przetwarzania. Przetwarzanie zcentralizowane. Przetwarzanie rozproszone

1 90 min. Aplikacje WWW Harmonogram spotkań, semestr zimowy (studia stacjonarne)

KARTA KURSU. Przetwarzanie dokumentów XML i zaawansowane techniki WWW

Przygotowanie do nowoczesnego programowania po stronie przeglądarki. (HTML5, CSS3, JS, wzorce, architektura, narzędzia)

Język XSLT. UEK w Krakowie Janusz Stal & Grażyna Paliwoda-Pękosz. UEK w Krakowie Janusz Stal & Grażyna Paliwoda-Pękosz

Wybrane działy Informatyki Stosowanej

4 Web Forms i ASP.NET Web Forms Programowanie Web Forms Możliwości Web Forms Przetwarzanie Web Forms...152

XML i nowoczesne technologie zarządzania treścią

TOPIT Załącznik nr 3 Programowanie aplikacji internetowych

Programowanie w języku Java. Wykład 13: Java Platform, Enterprise Edition (Java EE)

Wybrane działy Informatyki Stosowanej

Liczba godzin. N (nauczyciel) studia niestacjonarne

Aplikacje WWW Wprowadzenie

Aplikacja internetowa vs Strona Internetowa. Aplikacja internetowa, (ang.) web application zwana również aplikacją webową, to program komputerowy,

Część I -ebxml. UEK w Krakowie Janusz Stal & Grażyna Paliwoda-Pękosz. UEK w Krakowie Janusz Stal & Grażyna Paliwoda-Pękosz

Wprowadzenie do arkuszy stylistycznych XSL i transformacji XSLT

Obiektowy model dokumentu. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych

Grupy pytań na egzamin magisterski na kierunku Informatyka (dla studentów niestacjonarnych studiów II stopnia)

LABORATORIUM 5 WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH WPROWADZENIE DO XML I XSLT

Extensible Markup Language III

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS Dr Adam Naumowicz

Języki formatowania dokumentów strukturalnych. XSL przekształcenia XML-a. XSL a XSLT. XSL części składowe. Zasada działania przekształcenia XSLT

Web Services. Bartłomiej Świercz. Łódź, 2 grudnia 2005 roku. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych. Bartłomiej Świercz Web Services

Spis treści. Dzień 1. I Wprowadzenie (wersja 0906) II Dostęp do danych bieżących specyfikacja OPC Data Access (wersja 0906) Kurs OPC S7

Grupy pytań na egzamin magisterski na kierunku Informatyka (dla studentów dziennych studiów II stopnia)

PLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH. KL III TI 4 godziny tygodniowo (4x30 tygodni =120 godzin ),

Komunikacja i wymiana danych

Extensible Markup Language (XML) Wrocław, Java - technologie zaawansowane

KARTA PRZEDMIOTU. Internetowe aplikacje bazodanowe D1_12

PomysL... i co dalej?

Aplikacje Internetowe, Servlety, JSP i JDBC

Uniwersytet Łódzki Wydział Matematyki i Informatyki, Katedra Analizy Nieliniowej. Wstęp. Programowanie w Javie 2. mgr inż.

Java Enterprise Edition spotkanie nr 1. Sprawy organizacyjne, wprowadzenie

Wykład 1 Inżynieria Oprogramowania

Programowanie współbieżne i rozproszone

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: ZZIP IN-s Punkty ECTS: 2. Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Specjalność: Informatyka w zarządzaniu

5-6. Struktura dokumentu html. 2 Określenie charakteru i tematyki strony. Rodzaje witryn. Projekt graficzny witryny. Opracowanie skryptów

Zakres treści Czas. 2 Określenie charakteru i tematyki strony. Rodzaje witryn. Projekt graficzny witryny. Opracowanie skryptów

E.14.1 Tworzenie stron internetowych / Krzysztof T. Czarkowski, Ilona Nowosad. Warszawa, Spis treści

Wstęp Budowa Serwlety JSP Podsumowanie. Tomcat. Kotwasiński. 1 grudnia 2008

Web Tools Platform. Adam Kruszewski

Programowanie Komponentowe WebAPI

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2011/2012. Architektura zorientowana na usługi

Kurs OPC S7. Spis treści. Dzień 1. I OPC motywacja, zakres zastosowań, podstawowe pojęcia dostępne specyfikacje (wersja 1501)

Warstwa integracji. wg. D.Alur, J.Crupi, D. Malks, Core J2EE. Wzorce projektowe.

Wspomaganie pracy w terenie za pomocą technologii BlackBerry MDS. (c) 2008 Grupa SPOT SJ

Wykorzystanie standardów serii ISO oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych

Aplikacje Internetowe termin dodatkowy

Rozproszone systemy Internetowe

Języki programowania wysokiego poziomu WWW

XPath XML Path Language. XPath. XSLT część 1. XPath data model. Wyrażenia XPath. Location paths. Osie (axes)

1 Wprowadzenie do J2EE

Wprowadzenie SYSTEMY SIECIOWE. Michał Simiński

(argument dla męskiej m. ęści populacji)

EJB 3.0 (Enterprise JavaBeans 3.0)

Szczegółowy opis zamówienia:

Dotacje na innowacje. Inwestujemy w waszą przyszłość.

1. Wymagania dla lokalnej szyny ESB

Efektywne tworzenie aplikacji webowych z wykorzystaniem AngularJS, HTML5 i JavaScript

Spis treści. Przedmowa

Szkolenie wycofane z oferty

OpenLaszlo. OpenLaszlo

XML extensible Markup Language 3

Automatyzacja Testowania w WEB 2.0

Protokół HTTP. 1. Protokół HTTP, usługi www, model request-response (żądanie-odpowiedź), przekazywanie argumentów, AJAX.

Produktywne tworzenie aplikacji webowych z wykorzystaniem Groovy i

Aplikacje WWW i PHP - opis przedmiotu

I Podstawy Wprowadzenie do technologii Ajax Żądanie Odpowiedź XML 31 JSON 39

Sieci Komputerowe i Technologie Internetowe (SKiTI)

Wprowadzenie do technologii Web Services: SOAP, WSDL i UDDI

XML Path Language (XPath)

Szkolenie wycofane z oferty. Program szkolenia: Enterprise Java Beans 3.0/3.1

XML stan obecny i trendy rozwojowe

Web frameworks do budowy aplikacji zgodnych z J2EE

Podyplomowe Studium Informatyki w Bizniesie Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Łódzki specjalność: Tworzenie aplikacji w środowisku Oracle

Zagadnienia egzaminacyjne INFORMATYKA. stacjonarne. I-go stopnia. (INT) Inżynieria internetowa STOPIEŃ STUDIÓW TYP STUDIÓW SPECJALNOŚĆ

Wprowadzenie do usług internetowych

Sieci Komputerowe i Technologie Internetowe (SKiTI)

Technologie dla aplikacji klasy enterprise. Wprowadzenie. Marek Wojciechowski

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZIE s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

PLAN WYNIKOWY PROGRAMOWANIE APLIKACJI INTERNETOWYCH. KL IV TI 6 godziny tygodniowo (6x15 tygodni =90 godzin ),

Budowanie interfejsów do baz danych

OfficeObjects e-forms

Programowanie obiektowe

Słowem wstępu. Część rodziny języków XSL. Standard: W3C XSLT razem XPath 1.0 XSLT Trwają prace nad XSLT 3.0

Jarosław Kuchta Administrowanie Systemami Komputerowymi. Internetowe Usługi Informacyjne

Architektura CORBA. Przegląd technologii dla komponentowych,, rozproszonych aplikacji internetowych J2EE

Zagadnienia projektowania aplikacji J2EE

Spis treci. Dzie 1. I Wprowadzenie (wersja 0911) II Dostp do danych biecych specyfikacja OPC Data Access (wersja 0911)

Źródła. cript/1.5/reference/ Ruby on Rails: AJAX: ssays/archives/

Web Services. Technologie Biznesu Elektronicznego. Konrad Kunicki. Politechnika Wrocławska, Wydział Informatyki i Zarządzania

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Plan dzisiejszego wykładu. Narzędzia informatyczne w językoznawstwie. XML - Definicja. Zalety XML

A Zasady współpracy. Ocena rozwiązań punktów punktów punktów punktów punktów

XPath XML Path Language. XPath. XSLT część 1. XPath data model. Wyrażenia XPath. Osie (axes) Location paths

Oracle Application Express -

Z-LOG-1034 Technologie internetowe Internet Technologies

Transkrypt:

Spis treści 1 Wprowadzenie - architektura, protokoły, system WWW... 1 1.1 Wstęp.................................................. 1 1.2 Ważniejsze daty......................................... 2 1.3 Protokoły i adresowanie.................................. 4 1.3.1 Model warstwowy OSI............................. 4 1.3.2 Internet i TCP/IP................................. 5 1.3.3 Hermetyzacja w protokołach internetowych........... 6 1.3.4 Adresy logiczne - numery IP........................ 6 1.3.5 Adresowanie w komunikacji internetowej............. 8 1.3.6 Zasada lokalności w sieciach komputerowych.......... 8 1.4 Protokoły Aplikacyjne................................... 9 1.4.1 DNS............................................. 9 1.4.2 SMTP........................................... 9 1.4.3 MIME........................................... 10 1.4.4 Przykłady innych protokołów aplikacyjnych........... 11 1.5 System WWW.......................................... 11 1.5.1 Protokół HTTP................................... 12 1.6 Standaryzacja w technologiach internetowych............... 14 1.7 Podsumowanie.......................................... 15 1.8 Zadanie................................................ 15 2 HTML i CSS - warstwa prezentacyjna dokumentów WWW 17 2.1 Wstęp.................................................. 17 2.2 Korzenie elektronicznych języków znaczników............... 18 2.2.1 Język SGML...................................... 18 2.3 HTML jako aplikacja języka SGML........................ 20

2.4 Charakterystyka języka HTML............................ 20 2.4.1 Podstawowe pojęcia............................... 20 2.4.2 Standaryzacja HTML.............................. 22 2.4.3 Założenia odnośnie składni......................... 22 2.5 Kaskadowe arkusze stylów................................ 23 2.5.1 Selektory......................................... 24 2.5.2 Powiązanie CSS z dokumentem HTML............... 25 2.5.3 Kaskadowość..................................... 26 2.5.4 XHTML......................................... 28 2.6 HTML 5.0.............................................. 28 2.7 Podsumowanie.......................................... 30 2.8 Zadanie................................................ 31 3 Technologie aktywnych stron WWW; JavaScript........... 33 3.1 Wprowadzenie.......................................... 33 3.1.1 Niedostatki statycznych dokumentów WWW......... 33 3.1.2 Technologie dokumentów aktywnych - niezbędne składniki......................................... 34 3.2 Język JavaScript........................................ 35 3.2.1 Geneza........................................... 35 3.2.2 Powiązanie języka z dokumentem WWW............. 36 3.2.3 JavaScript - charakterystyka........................ 38 3.2.4 Przetwarzanie tekstu............................... 39 3.2.5 Liczby, konwersje.................................. 39 3.2.6 Czas............................................. 39 3.2.7 Obiektowość w JavaScript.......................... 40 3.3 Środowisko działania skryptu............................. 41 3.3.1 Okna............................................ 41 3.3.2 Formularze....................................... 42 3.3.3 Cookies i podtrzymywanie stanu interakcji............ 42 3.3.4 Słowa zarezerwowane.............................. 43 3.3.5 JavaScript........................................ 43 3.3.6 Aplety........................................... 43 3.4 Document Object Model (DOM).......................... 44 3.4.1 Ograniczenia tradycyjnych sposobów dostępu do obiektów dokumentu............................... 44 3.4.2 Dostęp do struktury dokumentu w DOM............. 45 3.5 Kierunki dalszego rozwoju................................ 46 3.6 Podsumowanie.......................................... 46

3.7 Zadanie................................................ 47 4 Technologie dynamicznych stron WWW................... 49 4.1 Wprowadzenie.......................................... 49 4.2 Protokół HTTP - uwarunkowania dla dokumentów dynamicznych........................................... 50 4.3 Mechanizm cookies...................................... 52 4.4 Autentykacja w dokumentach WWW...................... 54 4.5 Dynamiczne dokumenty WWW - przegląd technologii........ 55 4.5.1 CGI (Common Gateway Interface).................. 56 4.5.2 SSI.............................................. 58 4.5.3 ASP............................................. 59 4.5.4 PHP............................................. 60 4.5.5 Serwlety i JSP.................................... 61 4.5.6 ASP.NET....................................... 62 4.6 Podsumowanie.......................................... 63 4.7 Zadanie................................................ 64 5 Serwlety i JSP............................................. 65 5.1 Co to jest serwlet?....................................... 65 5.2 Przykładowy kod serwletu HTTP......................... 66 5.3 Miejsce serwletów w J2EE................................ 66 5.4 Komunikacja z klientem.................................. 67 5.5 Przykład komunikacji z klientem.......................... 68 5.6 Wielowątkowość......................................... 69 5.7 Cykl życia serwletu...................................... 69 5.8 Utrzymywanie stanu (session tracking)..................... 70 5.9 Przykład użycia sesji..................................... 70 5.9.1 Wsparcie ciasteczek w serwletach.................... 71 5.9.2 Dzielenie zasobów między serwlety (ServletContext). 72 5.9.3 Przykład użycia kontekstu.......................... 72 5.10 Java Server Pages (JSP).................................. 72 5.10.1 Dyrektywy....................................... 73 5.10.2 Skryptlety........................................ 76 5.11 Hello world! - przykład w JSP............................ 77 5.12 Akcje.................................................. 78 5.13 Obsługa sesji w JSP..................................... 82 5.13.1 Obiekty tworzone przez kontener JSP................ 82 5.13.2 Tworzenie obiektów sesyjnych....................... 83

5.14 JSP - Przykład z obiektami sesji.......................... 83 5.15 Podsumowanie.......................................... 84 5.16 Słownik................................................ 85 5.17 Zadanie................................................ 86 6 Aplikacje WWW i ich bezpieczeństwo..................... 87 6.1 Modele architektury aplikacji WWW....................... 87 6.1.1 Model cienkiego klienta........................... 88 6.1.2 Model grubego klienta............................ 89 6.1.3 Model dostawy WWW........................... 90 6.2 Modelowanie aplikacji WWW............................. 91 6.2.1 Specyfika interfejsu WWW......................... 93 6.3 Zalecenia i wzorce projektowe............................. 94 6.3.1 Wzorce w warstwie prezentacyjnej................... 95 6.3.2 Wzorzec synchronizatora........................... 97 6.3.3 Podtrzymywanie stanu interakcji.................... 97 6.3.4 Wzorzec Filtra.................................... 97 6.3.5 Wzorzec Model-Widok-Kontroler.................... 98 6.3.6 Funkcjonalność dostępu do danych................... 99 6.3.7 Architektura warstwowa............................ 100 6.4 Udogodnienia dla dekompozycji aplikacji................... 100 6.5 Bezpieczeństwo aplikacji WWW........................... 101 6.5.1 Bezpieczeństwo w środowisku internetowym.......... 101 6.5.2 Rodzaje zagrożeń dla aplikacji WWW............... 102 6.6 Podsumowanie.......................................... 107 6.7 Zadanie................................................ 107 7 XML i DTD extensible Markup Language................. 109 7.1 Krótka Historia XML.................................... 109 7.2 Budowa dokumentu...................................... 110 7.2.1 Dokument........................................ 110 7.2.2 XML - charakterystyka............................. 111 7.2.3 Przykładowy dokument XML....................... 111 7.2.4 Książka.......................................... 112 7.2.5 Układ okresowy................................... 113 7.2.6 Struktura logiczna i fizyczna dokumentu............. 114 7.2.7 Rodzaje zawartości elementowej..................... 114 7.2.8 Pozostałe składniki dokumentu XML................ 115 7.2.9 Przestrzeń nazw................................... 115

7.3 Opis typu dokumentu.................................... 116 7.4 DTD.................................................. 117 7.4.1 Składnia......................................... 117 7.4.2 Przykład......................................... 118 7.4.3 Deklarowanie i zastosowanie encji................... 119 7.5 Podsumowanie.......................................... 120 7.6 Słownik................................................ 120 7.7 Zadanie................................................ 120 8 XML Schema.............................................. 123 8.1 Motywy zaprojektowania XML Schema.................... 123 8.2 Definiowanie schematu................................... 125 8.3 Typy pochodne......................................... 126 8.3.1 Definiowanie typów pochodnych przez ograniczenia.... 126 8.3.2 Właściwości aspektów ograniczających............... 128 8.3.3 Definiowanie typów pochodnych przez rozszerzenia.... 128 8.4 Budowa schematu dokumentu............................. 129 8.4.1 Sposoby organizacji definicji schematu............... 130 8.4.2 XML Schema a dokumenty-wystąpienia.............. 133 8.5 Więzy integralności referencyjnej.......................... 133 8.6 Podsumowanie.......................................... 134 8.7 Zadanie................................................ 134 9 Interfejsy Programistyczne dla XML: DOM i SAX......... 137 9.1 XML w Aplikacjach...................................... 137 9.2 SAX (Simple API for XML).............................. 138 9.2.1 Przykład użycia................................... 139 9.2.2 Scenariusz użycia.................................. 142 9.2.3 SAX - zalety i wady............................... 143 9.3 DOM (Document Object Model).......................... 143 9.3.1 Najważniejsze interfejsy............................ 144 9.3.2 Przykład użycia................................... 146 9.3.3 Moduł DOM Traversal............................. 147 9.3.4 Moduł DOM Range............................... 148 9.3.5 JDOM i DOM4J.................................. 149 9.3.6 Zalety i wady DOM............................... 149 9.4 Podsumowanie.......................................... 149 9.5 Słownik................................................ 150 9.6 Zadanie................................................ 151

10 JAXP i JAXB Java API for XML Processing / Java Architecture for XML Binding............................ 153 10.1 SAX (Simple API for XML).............................. 153 10.1.1 Obsługa błędów................................... 154 10.1.2 Podłączenie procedury obsługi...................... 155 10.2 DOM (Document Object Model).......................... 155 10.2.1 Tworzenie DOM................................... 155 10.2.2 Wczytywanie DOM................................ 156 10.2.3 Tworzenie DOM z poziomu kodu.................... 156 10.2.4 Czytanie DOM i modyfikacja....................... 157 10.3 XSLT (XML Stylesheet Language Transformations).......... 158 10.4 Java Architecture for XML Binding (JAXB)................ 158 10.4.1 Scenariusz użycia JAXB........................... 160 10.4.2 Składniki technologi JAXB......................... 160 10.5 Podsumowanie.......................................... 161 10.6 Słownik................................................ 161 10.7 Zadanie................................................ 162 11 XPath i XQuery Języki wyrażeń dla dokumentów XML 163 11.1 Wprowadzenie.......................................... 163 11.2 Język XPath............................................ 164 11.2.1 Charakterystyka.................................. 164 11.2.2 Kontekst wyrażenia................................ 165 11.2.3 Struktura dokumentu a wyrażenia XPath............. 165 11.2.4 Budowa kroku w wyrażeniu XPath.................. 166 11.2.5 Skróty w wyrażeniach ścieżkowych................... 166 11.2.6 Predykaty oraz funkcje............................. 167 11.2.7 Ograniczenia języka XPath......................... 169 11.2.8 XPath - podsumowanie............................ 169 11.3 XPath 2.0 i XML Query.................................. 169 11.3.1 Założenia......................................... 169 11.3.2 XPath 2.0 - charakterystyka........................ 170 11.3.3 Sekwencje w XPath 2.0............................ 171 11.3.4 Najważniejsze nowe konstrukcje XPath 2.0........... 171 11.3.5 XQuery - charakterystyka.......................... 172 11.3.6 Wyrażenia FLWOR.............................. 173 11.3.7 Zmienne i funkcje................................. 173 11.3.8 XML Query - zalety i wady......................... 174 11.4 Podsumowanie.......................................... 174

11.5 Zadanie............................................... 174 12 XSLT XSL Transformations............................ 177 12.1 Wprowadzenie.......................................... 178 12.2 Podstawy XSLT........................................ 178 12.2.1 xsl:template................................... 180 12.2.2 xsl:apply-templates............................... 180 12.2.3 xsl:value-of...................................... 183 12.3 Instrukcje XSLT........................................ 183 12.3.1 xsl:for-each...................................... 184 12.3.2 Wzorce dla atrybutów............................ 184 12.3.3 xsl:element...................................... 185 12.3.4 xsl:attribute..................................... 186 12.3.5 xsl:attribute-set.................................. 186 12.3.6 xsl:processing-instruction.......................... 187 12.3.7 xsl:comment..................................... 187 12.3.8 xsl:text......................................... 187 12.3.9 xsl:copy......................................... 188 12.3.10 xsl:number...................................... 188 12.3.11 xsl:sort......................................... 189 12.3.12 xsl:variable...................................... 191 12.3.13 xsl:if........................................... 191 12.3.14 xsl:choose....................................... 191 12.3.15 xsl:import....................................... 192 12.3.16 xsl:include...................................... 192 12.4 Priorytety wzorców...................................... 193 12.5 Tryby................................................. 193 12.6 Wzorce nazwane........................................ 194 12.7 Parametry wzorców..................................... 195 12.8 Wzorce domyślne........................................ 195 12.9 Korzystanie zxsl....................................... 196 12.10 Podsumowanie......................................... 197 12.11 Słownik............................................... 197 12.12 Zadanie............................................... 198 13 Web Services.............................................. 201 13.1 Technologie oprogramowania pośredniczącego w systemach... rozproszonych.......................................... 201 13.2 Technologie rozproszonych obiektów a współdziałanie........ 204

13.3 Web Services - definicja izastosowania...................... 204 13.4 Model działania......................................... 205 13.5 Protokół Web Services: SOAP............................. 206 13.5.1 Struktura komunikatu SOAP...................... 207 13.6 WSDL - Web Service Description Language................. 210 13.7 Budowa dokumentu WSDL............................... 211 13.8 Struktura dokumentu WSDL iprzykład..................... 212 13.9 WSDL a definicje interfejsów wtradycyjnych technologiach.... middleware............................................. 213 13.10 Podsumowanie......................................... 214 13.11 Słownik............................................... 214 13.12 Zadanie............................................... 215 14 Opis i choreografia usług WWW........................... 217 14.1 Wprowadzenie.......................................... 217 14.2 Problem opisu usług..................................... 217 14.3 Rejestry opisów usług - specyfikacja UDDI.................. 219 14.3.1 Budowa rejestru................................... 220 14.3.2 API dla rejestru UDDI............................. 221 14.4 Kompozycja usług - język WS-BPEL...................... 222 14.5 ebxml - problemy elektroniczej wymiany dokumentów....... 223 14.5.1 Uzgadnianie współdziałania biznesowego............. 224 14.5.2 Komunikaty webxml............................. 225 14.5.3 ebxml - podsumowanie........................... 225 14.6 Web Services - podsumowanie............................. 226 15 Nowe technologie warstwy klienckiej....................... 227 15.1 XHTML - dalszy rozwój.................................. 227 15.1.1 XHTML 2.0...................................... 228 15.2 XForms - mechanizm formularzy dla XHTML............... 229 15.2.1 Model........................................... 229 15.2.2 Interfejs użytkownika.............................. 229 15.2.3 Walidacja danych................................. 230 15.2.4 Inne technologie prezentacyjne oparte na XML...... 231 15.3 SVG (Scalable Vector Graphics)........................... 231 15.4 AJaX (Asynchronous JavaScript and XML)................. 233 15.4.1 Obiekt XMLHttpRequest.......................... 234 15.5 RIA (Rich Internet Applications).......................... 236 15.6 Podsumowanie.......................................... 237