PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV Izabela Morys
I. Ogólne zasady oceniania uczniów 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę. 2. Na początku każdego roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów oraz rodziców (prawnych opiekunów) o: a) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych, b) sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów, c) zasadach poprawiania bieżących ocen, d) warunkach i trybie uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. 3. Nauczyciel stosuje zasadę systematycznego i bieżącego oceniania. 4. Uczniowie klasy IV nie otrzymują ocen niedostatecznych w pierwszych dwóch tygodniach nauki. 5. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów). 6. Nauczyciel jest zobowiązany do informowania ucznia o każdej bieżącej ocenie, którą wpisuje do dziennika. 7. Ocenianiu bieżącemu podlegają następujące formy aktywności ucznia: pisemne prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne, prace domowe, praca ucznia na lekcji indywidualna i zespołowa, prace dodatkowe oraz szczególne osiągnięcia w konkursach. a) Prace klasowe/sprawdziany przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z danego działu lub większej partii materiału. Prace klasowe są obowiązkowe dla ucznia. Nauczyciel ma obowiązek poinformować uczniów o terminie i zakresie tematycznym pracy klasowej z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Nauczyciel powinien wpisać swój termin w dzienniku lekcyjnym. Każdą pracę klasową poprzedza jedna lub dwie lekcje powtórzeniowe, na której nauczyciel zwraca uwagę uczniów na najważniejsze zagadnienia z danego działu. Nauczyciel jest zobowiązany oddać i omówić sprawdzone prace w ciągu dwóch tygodni. Ocenione prace klasowe z języka polskiego uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) otrzymują do wglądu na czas określony przez nauczyciela. Niedostarczenie pracy klasowej w wyznaczonym terminie jest traktowane jako brak zadania domowego. Rodzice (prawni opiekunowie) mają prawo wglądu do prac klasowych/sprawdzianów swojego dziecka. Prace klasowe ucznia nauczyciel przechowuje do końca danego roku szkolnego. b) Kartkówki Kartkówki są obowiązkowe dla ucznia i obejmują zakresem kilka ostatnich lekcji. Nauczyciel nie ma obowiązku informowania ucznia o terminie kartkówki. c) Aktywność ucznia na lekcji jest oceniana plusem lub minusem. Uczeń otrzymuje plus za m.in. zgłaszanie się do odpowiedzi i udzielanie poprawnych odpowiedzi, samodzielne rozwiązywanie problemów, współpracę w grupie. Uczeń otrzymuje minus za: brak przyborów, brak zaangażowania na lekcji. Za 8 plusów nauczyciel stawia uczniowi ocenę bardzo dobrą, a za 4 minusy niedostateczną. 8. Stosuje się następującą procentową skalę oceny prac klasowych i sprawdzianów: ocena % maksymalnej
ilości punktów celujący 100 bardzo dobry 90 99 dobry 75 89 dostateczny 50 74 dopuszczający 30 49 niedostateczny 0 29 9. Uczniowie są klasyfikowani dwukrotnie w ciągu roku szkolnego: na koniec I okresu klasyfikacja śródroczna oraz na koniec roku szkolnego klasyfikacja końcoworoczna. 10. O przewidywanych rocznych ocenach klasyfikacyjnych nauczyciele są zobowiązani poinformować ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów) przez wpis do dzienniczka lub zeszytu przedmiotowego najpóźniej tydzień przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej. 11. O przewidywanej ocenie niedostatecznej z zajęć edukacyjnych nauczyciele poszczególnych przedmiotów są zobowiązani poinformować ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów) na miesiąc przed rocznym posiedzeniem klasyfikacyjnym rady pedagogicznej. II. Zasady poprawiania ocen i uzupełniania braków 1. Uczeń ma prawo poprawić każdą ocenę bieżącą (z wyjątkiem oceny bardzo dobrej) w formie i terminie ustalonym przez nauczyciela, jednak w czasie nie dłuższym niż dwa tygodnie. 2. Poprawa prac pisemnych odbywa się tylko raz na zajęciach dodatkowych prowadzonych przez nauczyciela. 3. W wyjątkowych sytuacjach losowych nauczyciel może na prośbę ucznia wyrazić zgodę na dodatkową poprawę. 4. Ocena uzyskana przez ucznia w wyniku poprawy jest obowiązująca, przy zachowaniu ważności oceny pierwotnej. Każda z tych ocen jest uwzględniana przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej. 5. Uczeń, który nie pisał pracy klasowej, sprawdzianu lub kartkówki ma obowiązek zaliczenia ich na zajęciach dodatkowych w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. 6. Uczeń, który dwukrotnie, mimo uzgodnionego z nauczycielem terminu, nie przystąpił do pisania pracy klasowej, sprawdzianu otrzymuje ocenę niedostateczną. 7. Uczeń, który był nieobecny na zajęciach ma obowiązek uzupełnić braki (notatki w zeszycie i w zeszycie ćwiczeń, zadania domowe) w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. III. Sposoby przekazywania informacji zwrotnej 1. Uczniowie, rodzice (prawni opiekunowie) są informowani o ocenach bieżących: a) poprzez wpisy do dziennika elektronicznego, zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń, b) rodzice (prawni opiekunowie) podczas zebrań lub konsultacji, które odbywają się zgodnie z harmonogramem. 2. W przypadku braku kontaktu z rodzicami (prawnymi opiekunami) uczniów, wychowawca klasy ma obowiązek wysłać rodzicom (prawnym opiekunom) listem poleconym informację o wynikach nauczania dziecka, szczególnie w przypadku grożącej dziecku śródrocznej (rocznej) ocenie niedostatecznej z przedmiotu.
IV. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych 1. Uczeń lub jego rodzic (prawny opiekun) mają prawo wnieść prośbę o uzyskanie wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej, jeżeli uczeń: a) terminowo zaliczał i poprawiał prace klasowe, sprawdziany i kartkówki, b) nie opuszczał lekcji bez uzasadnienia, c) korzystał z form pomocy proponowanych przez nauczyciela, d) brał udział i osiągał sukcesy w konkursach (dotyczy wnioskowania tylko o ocenę najwyższą), e) zaistniały inne ważne okoliczności uniemożliwiające uzyskanie oceny wyższej niż przewidziana przez nauczyciela. 2. Jeśli uczeń nie spełnia powyższych warunków, wniosek będzie rozpatrzony negatywnie. 3. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. Wnioski bez uzasadnienia nie będą rozpatrywane. 4. Przyjmuje się następujący tryb uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych: 1) uczeń lub jego rodzic (prawny opiekun) składa na piśmie do dyrektora szkoły prośbę o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej najpóźniej na trzy dni robocze przed rocznym klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej, 2) prośba o podwyższenie przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej może dotyczyć podwyższenia tylko o jeden stopień, 3) dla ucznia, który ubiega się o podwyższenie rocznej oceny klasyfikacyjnej przeprowadza się sprawdzian wiadomości i umiejętności uwzględniający materiał programowy z całego roku szkolnego, 4) o terminie sprawdzianu dyrektor szkoły powiadamia ucznia i jego rodziców (prawnych opiekunów) na piśmie, 5) sprawdzian wiadomości i umiejętności odbywa się najpóźniej w dniu klasyfikacyjnego posiedzenia rady pedagogicznej, 6) sprawdzian wiadomości i umiejętności obejmuje poziom wymagań edukacyjnych wynikający z podstawy programowej i realizowanego przez nauczyciela programu przewidziany na ocenę, o którą ubiega się uczeń, 7) sprawdzian przygotowuje nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne, 8) sprawdzian ma formę pisemną, 9) sprawdzian wiadomości i umiejętności trwa 45 minut, 10) Na wniosek ucznia lub rodzica (opiekuna prawnego) w roli obserwatora może wystąpić: dyrektor szkoły lub rodzic (opiekun prawny). 11) sprawdzian przeprowadza komisja powołana na piśmie przez dyrektora szkoły, 12) w skład komisji wchodzi co najmniej dwóch nauczycieli, w tym nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne, z których prowadzony jest sprawdzian, 13) w wyniku sprawdzianu ocena ucznia może być utrzymana lub podwyższona w stosunku do oceny przewidywanej zaproponowanej przez nauczyciela, 14) aby podwyższyć ocenę uczeń musi uzyskać co najmniej 85% maksymalnej ilości punktów, 15) z przeprowadzonego sprawdzianu sporządza się protokół zawierający: a) skład komisji, b) termin sprawdzianu, c) wynik sprawdzianu, d) ocenę ustaloną przez komisję,
16) protokół i sprawdzian ucznia stanowią załącznik do arkusza ocen ucznia. V. Zasady badania wyników nauczania Badania wyników nauczania z języka polskiego dokonuje się w klasach IV - VI do połowy maja. VII. Kryteria oceniania w poszczególnych klasach wraz z wymaganiami programowymi: 1. Ogólne kryteria ocen 1) niedostateczny a) poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi danej klasy uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych b) uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności 2) dopuszczający a)poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi danej klasy umożliwia osiąganie celów polonistycznych b)uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności 3) dostateczny a) poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi danej klasy pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej b) uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej 4) dobry a)uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne 5) bardzo dobry a)uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach 6) celujący a)uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia.
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA W KLASIE IV Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej rozumie ogólny sens słuchanych utworów CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich akapitach przeczytanego tekstu, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozumie ogólny sens czytanych utworów stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym DOCIERANIE DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY mówi o swoich reakcjach czytelniczych dostrzega zabiegi stylistyczne w utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce, z pomocą nauczyciela wskazuje epitet, porównanie, przenośnię, rymy wie, co tworzy rytm wskazuje wers, strofę, refren odróżnia fikcję od rzeczywistości odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator)
zna cechy baśni i legendy wyodrębnia komiks, film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem formułuje pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym wypowiada komunikaty zawierające proste informacje wyraża wprost swoje intencje odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, stosuje zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu za pomocą kilku zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó u, rz ż, ch h dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu uzupełnia prosty schemat, tabelę zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, ramowego planu wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu stara się o estetykę zapisu wypowiedzi III. Kształcenie językowe Stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne oraz wyrazy pokrewne w rodzinę wyrazów) składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu, rozróżnia zdania pojedyncze, złożone i równoważnik zdania, wskazuje orzeczenie w zdaniu, zna wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające) fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy, odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby)
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi określa temat i główną myśl tekstu oddziela informacje ważne od drugorzędnych wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozpoznaje cechy życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, posługuje się akapitami poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów DOCIERANIE DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY nazywa swoje reakcje czytelnicze nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich (epitet, porównanie, przenośnia, rym), rozumie funkcję obrazowania poetyckiego w liryce dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia wskazuje cechy baśni i legendy w utworze rozpoznaje elementy rytmu: wers, zwrotka, rym, refren zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)
odczytuje morał baśni II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące formułuje pytania otwarte udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą i w typowych przykładach konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznoskładniowym używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące zapisuje pytania otwarte udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych samodzielnie zapisuje dialog dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne tworzy ramowy plan wypowiedzi układa opowiadanie odtwórcze redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny
III. Kształcenie językowe Stosuje wiedzę językową w zakresie: * słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście, tworzy rodzinę wyrazów) * składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone i równoważniki zdań, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych) * fleksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników, przymiotników; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym) * fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby przy przenoszeniu wyrazów do następnej linijki) stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworów odróżnia informacje ważne od mniej ważnych na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich CZYTANIE wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio rozumie funkcję akapitu oddziela informacje ważne od drugorzędnych wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji DOCIERANIE DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych
ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY uzasadnia swoje reakcje czytelnicze analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia identyfikuje baśń i legendę rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość odczytuje przesłanie utworu II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE przedstawia własne zdanie w rozmowie świadomie dobiera intonację zdaniową udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń PISANIE stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów) w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne
w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń zapisuje dialog w opowiadaniu w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia III. Kształcenie językowe Umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: * słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi) * składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone oraz równoważniki; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji) * fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach) * fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie) Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu nazywa intencje nadawcy komunikatu CZYTANIE wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych
wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu DOCIERANIE DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źródłami ALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu objaśnia funkcję epitetów, porównań i przenośni w tekście wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy związane z omawianą tematyką poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka PISANIE komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji z uwzględnieniem akapitów uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje
frazeologizmy związane z omawianą tematyką komponuje i przekształca plan wypowiedzi pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu III. Kształcenie językowe Sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: * słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej) * składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych) * fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym) * fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich CZYTANIE czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje DOCIERANIE DO INFORMACJI- SAMOKSZTAŁCENIE wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury dostrzega różnice między celem programów informacyjnych, rozrywkowych, reklam
odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych PISANIE tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi III. Kształcenie językowe świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki.