Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) jest jednostką systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, do którego zespoły ratownictwa medycznego naziemne i lotnicze transportują osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego polega na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub utrata życia. Przykładowe objawy stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego to: nagłe zatrzymanie krążenia; utrata przytomności; zaburzenia świadomości; drgawki; silny ból głowy; udar mózgu; porażenie kończyny; zaburzenia mowy; nagły ostry ból w klatce piersiowej; zaburzenia rytmu serca; nasilona duszność; nagły ostry ból brzucha; uporczywe wymioty, zwłaszcza z domieszką krwi; masywny krwotok z przewodu pokarmowego; ostra reakcja uczuleniowa; zatrucia np. lekami, środkami chemicznymi, gazami; rozległe oparzenia; odmrożenia; udar cieplny; wychłodzenie organizmu; porażenie prądem; podtopienie; mnogie obrażenia ciała; rozległe rany; złamania; zwichnięcia; amputacja urazowa. SOR jest przeznaczony dla osób wymagających pomocy w stanie nagłym i nie zastępuje świadczeń udzielanych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, nie zastępuje również lekarza poradni specjalistycznej. SOR nie jest pogotowiem ratunkowym. Udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w SOR polega na wstępnej ocenie stanu zdrowia, wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym dla stabilizacji funkcji życiowych osoby, która znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
SOR jest oddziałem szpitalnym, w którym Pacjenci są hospitalizowani. Wypisy z SOR realizowane są w systemie całodobowym. Czas pobytu Pacjenta w SOR może wynosić nawet 24 godziny. Pobyt Pacjenta w SOR może zakończyć się przekazaniem do dalszej hospitalizacji do oddziałów Górnośląskiego Centrum Medycznego, przekazaniem do innego szpitala lub wypisem do domu. W SOR całodobowo pełni dyżur zespół lekarzy, każdy z nich jest lekarzem systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. Każdy z lekarzy ma przypisaną grupę Pacjentów. Pacjentowi udziela się informacji, do którego lekarza został zarejestrowany. Po zarejestrowaniu u każdego Pacjenta wykonywane są przez pielęgniarkę lub ratownika medycznego krótki wywiad medyczny i pomiary parametrów życiowych tzw. TRIAGE. Nadany Pacjentowi podczas TRIAGE kod literowo liczbowy nie oznacza kolejności przyjęć, służy jedynie do identyfikacji Pacjenta. Przy użyciu tego kodu Pacjent jest wzywany do gabinetu lekarskiego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego SOR udziela świadczeń opieki zdrowotnej polegających na wstępnej diagnostyce oraz podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym dla stabilizacji funkcji życiowych osób, które znajdują się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Lekarz SOR kieruje Pacjenta na badania i konsultacje specjalistyczne niezbędne ze względu na stan nagłego zagrożenia zdrowotnego. Jeżeli zostanie wykluczony stan zagrożenia życia i zdrowia, lekarz SOR może wypisać Pacjenta bez postawienia ostatecznej diagnozy, z zaleceniem kontynuacji diagnostyki w warunkach ambulatoryjnych.
W SOR wykonywane są kliniczne procedury medycyny ratunkowej. Pacjenci w stanie zagrożenia życia leczeni są na stanowisku intensywnej terapii, wykonywane są zabiegi operacyjne, również w znieczuleniu ogólnym i regionalnym. W Obszarze Obserwacyjnym jednoczasowo może przebywać kilku Pacjentów. Z tej przyczyny odwiedziny u Pacjentów tego obszaru mogą być ograniczone. Jednoczasowo do Pacjenta może wejść tylko jedna osoba odwiedzająca. Prosimy, aby osoba odwiedzająca pozostawiła odzież wierzchnią przed podejściem do łóżka Pacjenta. Nie ma możliwości odwiedzin przez osoby przeziębione i chore zakaźnie. Informacji na temat stanu zdrowia udziela się Pacjentowi oraz osobie lub osobom, które zostały wskazane i upoważnione przez Pacjenta. Nie zawsze jest możliwe natychmiastowe udzielenie informacji, zależy to od dyspozycyjności personelu medycznego. Nie udziela się informacji na temat Pacjenta SOR telefonicznie. Po badaniu przez lekarza personel medyczny realizuje zlecenia lekarskie, może być wykonywana diagnostyka laboratoryjna i obrazowa. Czas oczekiwania na wyniki badań laboratoryjnych to około 1 do 3 godzin. Czas oczekiwania na wykonanie badania USG, na opisy zdjęć rentgenowskich oraz tomografii komputerowej zależy od obciążenia pracą lekarza radiologa i może wynosić nawet kilka godzin. Może wystąpić sytuacja, w której po otrzymaniu wyników badań lekarz SOR zleci powtórzenie lub poszerzenie diagnostyki, zarówno laboratoryjnej, jak i obrazowej. Dopiero po otrzymaniu kompletu wyników badań lekarz podejmuje decyzję co do dalszego postępowania z Pacjentem, w tym co do wypisu do domu lub przekazania do innego oddziału Szpitala.
W czasie pobytu w SOR nie należy spożywać posiłków. Przeprowadzenie zabiegu, znieczulenia lub pewnego rodzaju diagnostyki często jest możliwe tylko u Pacjenta pozostającego na czczo minimum 6 godzin. Spożycie posiłku może uniemożliwić wykonanie badań lub w sposób znaczący wydłużyć pobyt w SOR. W trakcie pobytu w SOR można pić wyłącznie wodę niegazowaną w niewielkich ilościach, a w niektórych sytuacjach klinicznych nie można przyjmować żadnych płynów. Może wystąpić również sytuacja, że lekarz zaleci picie większej ilości płynów lub spożycie posiłku. W SOR nie każdy Pacjent otrzymuje łóżko, niektórzy Pacjenci mają udzielone świadczenie zdrowotne bez konieczności leżenia. Zależy to od stanu ogólnego Pacjenta i problematyki zdrowotnej. Jeśli samopoczucie Pacjenta ulega pogorszeniu, należy zgłosić to personelowi SOR, który będzie starał się udostępnić miejsce leżące. W przypadku zachorowania lub pogorszenia stanu zdrowia Pacjent ma do dyspozycji różne formy pomocy medycznej. Jeśli nie jest to stan nagłego zagrożenia zdrowotnego, wówczas należy skorzystać z pomocy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej (NiŚOZ). Lekarz POZ zapewnia opiekę w przychodni od poniedziałku do piątku od godz. 8:00 do godz. 18:00, po godz. 18:00 w dni powszednie, całodobowo w soboty, niedziele i święta można skorzystać z pomocy lekarza NiŚOZ. Lekarz POZ i NiŚOZ udziela porad w warunkach ambulatoryjnych lub telefonicznie, a w uzasadnionych przypadkach w domu pacjenta.
W SOR nie wykonuje się diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej celem przyspieszenia terminów badań planowych. Z pomocy w SOR nie można skorzystać, aby zrealizować wizytę kontrolną w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem, wykonać badania dodatkowe i konsultacje specjalistyczne zalecone przez lekarza prowadzącego, uzyskać recepty na leki stosowane przewlekle, rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia, skierowania do poradni specjalistycznych i zwolnienia lekarskiego nie związanych z udzielonym świadczeniem zdrowotnym w SOR. W SOR nie jest tolerowana żadna agresja słowna ani fizyczna. Agresywny Pacjent będzie miał udzielone świadczenie zdrowotne po zastosowaniu działań zabezpieczających. W przypadku zachowań agresywnych u Pacjentów lub osób towarzyszących, natychmiast jest wzywana ochrona Szpitala i Policja. Na terenie Szpitala nie mogą przebywać osoby towarzyszące lub inne postronne będące pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Osoby takie będą wypraszane, a w przypadku odmowy opuszczenia terenu Szpitala, będzie wzywana ochrona Szpitala i Policja. Na terenie Szpitala obowiązuje całkowity zakaz posiadania ostrych narzędzi, broni palnej oraz wszelkich niebezpiecznych przedmiotów. Na terenie Szpitala oraz wokół Szpitala obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu, w tym e-papierosa. Na terenie SOR obowiązuje całkowity zakaz fotografowania, nagrywania i filmowania bez zgody Dyrektora Szpitala oraz wyraźnej i jednoznacznej zgody osób fotografowanych, nagrywanych lub filmowanych.
W pierwszej kolejności w obrębie poszczególnych grup TRIAGE przyjmowani są Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi, Zasłużeni Dawcy Przeszczepu, inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz niektóre osoby represjonowane będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, o których mowa w art. 1-4 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. 1991 nr 17 poz. 75), uprawnieni żołnierze lub pracownicy oraz weterani poszkodowani w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa, kobiety w ciąży, świadczeniobiorcy do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, osoby wpisane na krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, zgodnie z przepisami o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (art. 24). W miarę możliwości w następnej kolejności przyjmowane są małe dzieci i osoby w zaawansowanym wieku podeszłym. W SOR personel medyczny dokłada starań, aby udzielone świadczenia zdrowotne były dobrej jakości. Prosimy mieć na uwadze, że w przypadku dużego obciążenia pracą nie każdemu Pacjentowi można udzielić świadczenia zdrowotnego natychmiast, pierwszeństwo mają Pacjenci w stanie zagrożenia życia. Uprzejmie prosimy Pacjentów i ich rodziny o cierpliwość i zrozumienie.