BEZPIECZEŃSTWO PRZECIWPOŻAROWE CIĄGNIKÓW I MASZYN ROLNICZYCH Andrzej Zalewski Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w Poznaniu 1
Przyczyny pożarów
Przyczyny pożarów: bałagan, materiały łatwopalne na terenie obejścia 3
Przyczyny pożarów: wady urządzeń grzewczych w budynkach, nieszczelność przewodów kominowych 4
Przyczyny pożarów: przeciążenia i zwarcia w instalacjach elektrycznych budynków 5
Przyczyny pożarów: prowadzenie prac niebezpiecznych pożarowo bez zabezpieczenia 6
Przyczyny pożarów: składowanie materiałów pędnych 7
Przyczyny pożarów: zaprószenia ognia spowodowane zabawami dzieci zapałkami śmierć 4,5 letniego Oskara w pożarze poddasz budynku inwentarskiego w powiecie ostrzeszowskim 8
Przyczyny pożarów: wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach, łąkach, nieużytkach 9
Przyczyny pożarów: podpalenia 10
Przyczyny pożarów: palenie papierosów podczas prac żniwnych i transportu słomy, siana 11
Przyczyny pożarów: przeciążenia i zwarcia w instalacjach elektrycznych ciągników i maszyn rolniczych 1
Przyczyny pożarów: przegrzania elementów roboczych, w tym łożysk kombajnów, pras i innych maszyn rolniczych 13
Przyczyny rozwoju pożarów: brak podręcznego sprzętu gaśniczego na wyposażeniu ciągników i maszyn rolniczych 14
Przyczyny rozwoju pożarów: niesprawny podręczny sprzęt gaśniczy na wyposażeniu ciągników i maszyn rolniczych, nieumiejętność jego obsługi 15
pożar 5 ha zboża na pniu 16
PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 4 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 009 r. Nr 178, poz. 1380) 17
PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 010 r. Nr 109, poz. 719) 18
JAKI PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY POWINIEN BYĆ NA WYPOSAŻENIU CIĄGNIKÓW I MASZYN ROLNICZYCH? 19
PRZEPISY - JAK BYŁO PRZED LATY W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa z dnia 5 lipca 1979 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji ciągników i maszyn rolniczych (Dz. U. Nr 16, poz. 104) był stosowny zapis o wyposażeniu ciągnika w gaśnicę proszkową o masie kg. (w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 1 stycznia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie (Dz. U. Nr 1, poz. 51) nie ma mowy o wyposażeniu ciągników i maszyn rolniczych w podręczny sprzęt gaśniczy.) 0
PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 00 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 010 r. Nr 109, poz. 719) obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 stycznia 015 roku w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego wyżej wymienionego rozporządzenia (Dz. U. z 015 r. poz. 305) 1
PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 00 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia: Dział IV Warunki techniczne ciągnika rolniczego, leśnego i pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy przeznaczonej do łączenia z innymi pojazdami Rozdział Wyposażenie Zgodnie z 46 ust. 1 pkt pojazd o jakim mowa w 44 (czyli ciągnik rolniczy, ) powinien odpowiadać warunkom określonym w 11 ust. 1 pod względem wyposażenia w tym określonym w pkt. 14 tj. powinien być wyposażony w gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia.
Zabezpieczenie p. poż. obiektów i prac Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić : A - materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli; B - cieczy i materiałów stałych topiących się; C - gazów; D - metali; F - tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych. 3
Przestrzegać wskazań zawartych w instrukcjach obsługi maszyn rolniczych 4
Co znajdujemy w instrukcjach obsługi sprzętu rolniczego? Instrukcje obsługi ciągników rolniczych: np. w instr. ciągnika PRONAR czy Ciągnika Zetor Proxima jest punkt poświęcony zasadom bezp. pożarowego, w tym m. in. jest mowa o wyposażeniu ciągnika w gaśnicę (w pierwszy przypadku GP-1X, BC- DB, lub podobnego typu i zamocowaniu jej w uchwycie, a w drugim przypadku ogólnie o wyposażeniu w gaśnicę; podobnie jest w przypadku kilku innych instrukcji ciągników; sąteżtakiegdzienieznajdziemynatentematnic. 5
Co znajdujemy w instrukcjach obsługi sprzętu rolniczego? Instrukcje obsługi kombajnów: np. w instr. kombajnu Bizon jest punkt poświęcony przepisom przeciwpożarowym i bezpieczeństwu pracy, w tym m. in. jest mowa o wyposażeniu kombajnu w gaśnice (jedną proszkową do silnika i instalacji elektrycznej, drugą pianową do pozostałych części kombajnu); są też takie instrukcje kombajnów (np. Casei), gdzie nie znajdziemy natentematnic. 6
Jak wygląda praktyka? wizytacje prac polowych i gospodarstw z udziałem funkcjonariusza PSP 7
Jak wygląda praktyka? kombajny bez wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy 8
Jak wygląda praktyka? ciągniki bez wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy niestety wciąż wielu rolników jest zdziwionych, że na wyposażeniu ciągnika powinna być gaśnica 9
Jak wygląda praktyka? utrudniony dostęp do gaśnic na kombajnach 30
Jak wygląda praktyka? brak dbałości o sprzęt żniwny w trakcie prac palenie papierosów 31
Jak wygląda praktyka? maszyny garażowane w bezpośrednim sąsiedztwie materiałów pędnych brak zabezpieczenia ppoż. miejsca omłotu stacjonarnego 3
Jak wygląda praktyka? materiały palne w pobliżu maszyn i budynków 33
Praktyka wygląda też tak: 34
Praktyka wygląda też tak: 35
I tak: 36
Zabezpieczenie p. poż. miejsca omłotów Miejsca omłotów, stertowania oraz kombajnowania należy wyposażyć w: - gaśnice, - sprzęt pozwalający do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrzenianie się ognia. 37
Zabrania się palenia tytoniu: -przy obsłudze maszyn, urządzeń i pojazdów podczas zbioru płodów rolnych, - w miejscach składowania palnych płodów rolnych. Zabrania się używania otwartego ognia: -w odległości mniejszej niż 10 m od miejsca składowania płodów rolnych oraz omłotów 38
Sytuowanie stogów zachowanie bezpiecznych odległości 39
Wyznaczenie stref pożarowych: Strefa pożarowa sterty, stogu lub brogu nie powinna przekraczać: - 1000 m - 5000 m3 40
Zachowanie bezpiecznych odległości: Przy ustawianiu stert, stogów, brogów należy wykonać: -powierzchnię o szerokości co najmniej m w odległości 3 m od obrysu pozbawioną materiałów palnych. Ponadto produkty roślinne należy składować uniemożliwiając ich samozapłon. 41
Zabronione jest: Wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania. 4
ZABRONIONE JEST: Składowanie poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki, materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu. 43
WNIOSKI: Z uwagi na brak jednoznacznych uregulowań prawnych dotyczących wyposażenia ciągników oraz maszyn rolniczych w gaśnice należy rozważyć zwrócenie się do KG PSP o zajęcie stanowiska w sprawie dobrych praktyk w zakresie wyposażenia wyżej wymienionych w podręczny sprzęt gaśniczy. 44
WNIOSKI: Opracować materiał jakim będzie np. jedna z kart bhp przedstawiająca dobre praktyki w pracy rolnika - kartę dotyczącą bezpieczeństwa przeciwpożarowego. 45
WNIOSKI: Z uwagi na wciąż niewystarczającą wiedzę wielu rolników w zakresie ochrony przeciwpożarowej gospodarstw, prowadzić w ramach szkoleń bhp dla rolników tematykę obejmującą wyżej wymienione zagadnienia. 46
Dziękuję za uwagę