INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU KOD ZAWODU 314202 Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik fotografii i multimediów powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 1 : 1) opracowywania projektów obiektów terenów zieleni; 2) urządzania i pielęgnacji terenów zieleni i zadrzewień; 3) urządzania i konserwacji obiektów małej architektury krajobrazu; 4) prowadzenia ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami). PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU 2 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technika architektury krajobrazu, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawność motoryczna Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Sumienność w dążeniu do rezultatów Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3. Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji. Rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 4. Obsługa komputera i wykorzystywanie Internetu Korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych dla usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron 1 Rozporzadzenie Ministra Edukacji narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 31.03.2017 (Dz.U 2017 poz. 860) 2 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 1
internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym i brak konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Technik architektury krajobrazu to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 227). BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2013-2017 3 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2017 189 65 75 16 1 0 2016 221 89 95 25 1 0 2015 168 80 40 17 0 0 2014 188 95 50 16 1 0 2013 178 122 59 28 0 0 W analizowanym okresie w województwie daje się zaobserwować tendencję wzrastającej liczby zarejestrowanych bezrobotnych techników architektury krajobrazu przy bardzo znikomej liczbie ofert pracy zgłaszanych do Powiatowych Urzędów Pracy. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że zawód ten w latach 2013-2014 został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 4, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. 3 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 4 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których 2
Od 2015 roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. W poprzedniej metodologii wskaźnikiem wykorzystywanym do wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych był wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu. W nowej, zmienionej metodologii wybór zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest dokonywany na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 5. Wprowadzona zmiana spowodowała, ze sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup. Dotyczy to również technika architektury w latach 2015-2017. W badaniu przeprowadzonym w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego pn. Barometr zawodów 6, które jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych zawodach w 2018 r. zawód technik architektury krajobrazu był rozpatrywany w ramach grupy barometrowej architekci krajobrazu. Grupa ta na poziomie województwa została zakwalifikowana do zawodów zrównoważonych, w których liczba ofert pracy będzie zbliżona do liczby osób zdolnych i chętnych do podjęcia zatrudnienia w danym zawodzie (podaż i popyt zrównoważą się). ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 7 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2017 poz. 622 z póź. zm.) określa, że zawód technik architektury krajobrazu w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2019/2020 można zdobyć w czteroletnim technikum a od roku szkolnego 2019/2020 w pięcioletnim technikum. Istnieje również możliwość zdobycia zawodu na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Dla technika architektury krajobrazu wyodrębniono dwie kwalifikacje: K1 Projektowanie, urządzanie i pielęgnacja roślinnych obiektów architektury krajobrazu. K2 Organizacja prac związanych z budową oraz konserwacją obiektów małej architektury krajobrazu. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 5 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 6 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2018 r. Badanie zostało przeprowadzone we wrześniu i październiku 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 7 Źródło informacji: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2017 poz. 860); serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl oraz System Informacji Oświatowej www.cie.men.gov.pl 3
kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, prowadzące działalność edukacyjnoszkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. SZKOŁY W REGIONIE Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej na dzień 30.09.2017 r. zawód technik architektury krajobrazu w województwie kujawsko-pomorskim można zdobyć w 13. szkołach. Poniższa tabela przedstawia informację o liczbie absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie technik architektury krajobrazu w województwie kujawsko-pomorskim. Liczba szkół i kształcących się osób w tym zawodzie systematycznie maleje. Od roku 2015/2016 w tabeli dotyczącej liczby absolwentów wskazani są tylko ci, którzy zdali egzamin zawodowy. 4
Liczba osób Rok szkolny Uczniowie kontynuujący naukę w zawodzie Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie 2013/2014 1104 378 (na dzień 30.09.2013 r.) 2014/2015 983 256 (na dzień 30.09.2014 r.) 2015/2016 717 104 (na dzień 30.09.2015 r.) 2016/2017 580 130 (na dzień 30.09.2016 r.) 2017/2018 463 110 (na dzień 30.09.2017 r.) Opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Oświatowej Wykaz szkół i placówek prowadzących kształcenie w zawodzie technik architektury krajobrazu dostępny jest na stronie internetowej Centrum Informatycznego Edukacji pod adresem: http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo KURSY Informacje o kursach prowadzonych przez instytucje szkoleniowe między innymi z dziedziny architektury krajobrazu dostępne są w Elektronicznym Rejestrze Instytucji Szkoleniowych na stronie internetowej: http://ris.praca.gov.pl PRZYDATNE ADRESY INTERNETOWE http://www.architekturakrajobrazu.info/ portal zielonej branży z bazą internetową firm należących do tej branży (projektantów, firm wykonawczych, producentów małej architektury) http://www.aqua.ar.wroc.pl/ak/ - kwartalnik Architektura Krajobrazu LITERATURA Podstawy architektury krajobrazu. Autor E. Gadomska, A. Różańska, D. Sikora Wydawca Hortpress Rok wydania 2005 Opracowanie: Lilla Załęska doradca zawodowy WUP w Toruniu, Wydział Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser data ostatniej aktualizacji: sierpień 2018 r. 5
6