Historia zbawienia - powtórzenie Rdz 1-2 Co jest konsekwencją grzechu pierworodnego? Najważniejszą konsekwencją grzechu pierworodnego było wygnanie z Edenu, czyli oddalenie od Boga. Każdy slajd zawiera informacje, które koniecznie trzeba wziąć pod uwagę: Skrót Pisma Świętego, gdzie należy szukać informacji. Pytania na czerwono (nie do wszystkich pytań są odpowiedzi na slajdach; czasami trzeba poszukać w zeszycie lub Piśmie Świętym). Odpowiedzi do pytań: najczęściej w kolorze szarym (na tym samym lub następnym slajdzie) Teksty w kolorze niebieskim są wiedzą nieobowiązkową. Na co zwrócić uwagę: Na chronologię, czyli kolejność występowania wydarzeń i postaci biblijnych. Na nazwę (najlepiej skrót) księgi, w której dane wydarzenie lub postać są opisane. Na powiązania rodzinne między postaciami: kto jest czyim mężem/żoną, synem/córką, matką/ojcem, bratem/siostrą.
Patriarchowie - genealogia
Patriarchowie - genealogia
Izaak i jego żona Rdz 24, 1-67 Izaak /heb. śmiejący się; aby (Bóg) się śmiał/ 1)Kto został żoną Izaaka? 2)Jak do tego doszło? Błogosławieństwo dla Rebeki, które otrzymała od ojca: Siostro nasza, wzrastaj w tysiące nieprzeliczone: i niech potomstwo twoje zdobędzie bramy swych nieprzyjaciół! (Rdz 24, 59-60) Giovanni Antonio Pellegrini Rebeka i Eliezer u studni (XVII/XVIII w.)
Bartolomé Esteban Murillo, Rebeka i Eliezer (XVII w.)
Izaak i Rebeka Rdz 24, 1-67 Abraham wyprawia swojego sługę Eliezera, by znalazł żonę dla Izaaka, która będzie pochodziła z tego samego narodu. Nie chce bowiem, aby jego syn ożenił się z kobietą obcego pochodzenia (chodzi o to, aby zachować czystość i jedność swojego rodu). Eliezer idzie więc do Charanu, z którego kiedyś Abraham wywędrował. Tam przy studni spotyka Rebekę. Była ona wnuczką Nachora, brata Abrahama. Miała ona również brata Labana, który pojawi się jeszcze w związku z historią Jakuba. Ojciec Rebeki, gdy Eliezer wyjaśnia mu cel swojego przybycia, zgadza się, by jego córka została żoną Izaaka; i wysyłając ją w drogę udziela jej błogosławieństwa. Błogosławieństwo dla Rebeki: Siostro nasza, wzrastaj w tysiące nieprzeliczone: i niech potomstwo twoje zdobędzie bramy swych nieprzyjaciół! (Rdz 24, 59-60) Rebeka zostaje żoną Izaaka.
Potomstwo Izaaka i Rebeki Rdz 25, 19-28 Ezaw /heb. nastroszony, włochaty/ Jakub /heb. oszust/ 3)Jak narodzili się Jakub i Ezaw? Który urodził się pierwszy? 4)Którego matka kochała bardziej?
Potomstwo Izaaka i Rebeki Rdz 25, 19-28 Ezaw /heb. nastroszony, włochaty/ Jakub /heb. oszust lub pięta/ Jakub i Ezaw byli bliźniakami. Gdy ich matka Rebeka była jeszcze w ciąży otrzymała od Boga przepowiednię: Dwa narody są w twym łonie, dwa odrębne ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden będzie silniejszy od drugiego, starszy będzie sługą młodszego (Rdz 25, 23). Pierwszy urodził się Ezaw, a Jakub trzymał go za piętę. Choć byli bliźniakami, byli bardzo od siebie różni. Ezaw był silny i cały pokryty owłosieniem, a zajmował się myślistwem. Natomiast Jakub był fzycznie słabszy i wolał przebywać w domu; był jednak bardzo sprytny. Rebeka bardziej kochała Jakuba, Izaak zaś Ezawa.
Jakub i Ezaw - pierworództwo Rdz 25, 29-34 5)Na czym polega grzech Ezawa? 6)Jak Jakub zdobywa pierworództwo? Interpretacja: Hbr 12,16 Ezaw sprzedaje pierworództwo za miskę soczewicy Matthias Stomer (XVII w.)
Jakub i Ezaw - pierworództwo Rdz 25, 29-34 Gdy pewnego razu Jakub gotował jakąś potrawę, nadszedł z pola Ezaw bardzo znużony i rzekł do Jakuba: «Daj mi choć trochę tej czerwonej potrawy, jestem bowiem znużony». Jakub odpowiedział: «Odstąp mi najprzód twój przywilej pierworodztwa!» Rzekł Ezaw: «Skoro niemal umieram z głodu, cóż mi po pierworodztwie?» Na to Jakub: «Zaraz mi przysięgnij!» Ezaw mu przysiągł i tak odstąpił swe pierworodztwo Jakubowi. Wtedy Jakub podał Ezawowi chleb i gotowaną soczewicę. Ezaw najadł się i napił, a potem wstał i oddalił się. Tak to Ezaw zlekceważył przywilej pierworodztwa. Interpretacja: Hbr 12,16 Ezaw sprzedaje pierworództwo za miskę soczewicy Matthias Stomer (XVII w.)
Jakub i Ezaw - błogosławieństwo Rdz 27, 1-45 7)Jak Jakub zdobywa błogosławieństwo? Interpretacja: Ml 1,2 8)Dlaczego Jakub ucieka do Charanu, do Labana? Gdy Izaak poczuł woń jego szat, dając mu błogosławieństwo mówił: Oto woń mego syna jak woń pola, które pobłogosławił Pan! Niechaj tobie Bóg użycza rosy z niebios i żyzności ziemi, obfitości zboża i moszczu winnego. Niechaj ci służą ludy i niech ci pokłon oddają narody. Bądź panem twoich braci i niech ci pokłon oddają synowie twej matki! Każdy, kto będzie ci złorzeczył, niech będzie przeklęty. Każdy, kto będzie cię błogosławił, niech będzie błogosławiony! (Izaak błogosławi Jakuba, Rdz 27, 27-29)
Jakub i Ezaw - błogosławieństwo Rdz 27, 1-45 Z pomocą matki Jakub zdobywa podstępem błogosławieństwo od swego ojca Iaaka. Stary Izaak traci wzrok i przed śmiercią wzywa starszego syna Ezawa, aby przekazać mu błogosławieństwo. Prosi go, aby upolował jakąś zwierzynę i przyrządził mu posiłek, a potem mu pobłogosławi. Tę rozmowę słyszy Rebeka i gdy Ezaw jest na polowaniu, ona przygotowuje potrawę dla męża, przebiera Izaaka w szaty Ezawa i wysyła go, by udając starszego brata zdobył ojcowskie błogosławieństwo. Interpretacja: Ml 1,2 Po powrocie z polowania, Ezaw dowiaduje się o oszustwie i wpada w wielki gniew. Aby uchronić ukochanego syna przed gniewem brata, Rebeka wysyła Jakub do Charanu, do swojego brata Labana? Gdy Izaak poczuł woń jego szat, dając mu błogosławieństwo mówił: Oto woń mego syna jak woń pola, które pobłogosławił Pan! Niechaj tobie Bóg użycza rosy z niebios i żyzności ziemi, obfitości zboża i moszczu winnego. Niechaj ci służą ludy i niech ci pokłon oddają narody. Bądź panem twoich braci i niech ci pokłon oddają synowie twej matki! Każdy, kto będzie ci złorzeczył, niech będzie przeklęty. Każdy, kto będzie cię błogosławił, niech będzie błogosławiony! (Izaak błogosławi Jakuba, Rdz 27, 27-29)
Giotto di Bondone, Izaak błogosławi Jakuba
Govert Flinck, Izaak błogosławi Jakuba (1639)
Jakub u Labana Rdz 28-31 9) Co to jest drabina Jakubowa? 10) Dlaczego Jakub musi pracować u Labana? 11) Jak Laban oszukuje Jakuba? 12) Ile lat w sumie pracuje u swojego wuja? 13) Jak miały na imię żony Jakuba? 14) Którą kochał najbardziej? Wiliam Blake, Drabina Jakubowa
Jakub u Labana Rdz 28-31 Jakub ucieka do Charanu, do swojego wuja Labana (brata Rebeki), aby uniknąć gniewu Ezawa. Po drodze, w Betel, ma sen. Śni mu się drabina, która łączy niebo z ziemią. Schodzą po niej i wchodzą aniołowie. Na jej szczycie jest Bóg, który obiecuje Jakubowi, że będzie się nim opiekował i da mu ziemię w Kanaan w posiadanie. Po dotarciu na miejsce spotyka u studni Rachelę, młodszą córkę Labana, w której się zakochuje. Aby mieć ją za żonę, musi odpracować u Labana 7 lat. Mimo to Laban go oszukuje i daje mu za żonę Leę (swoją starszą córkę i siostrę Racheli). Jakub musi pracować na Rachelę przez kolejne 7 lat. Potem jeszcze 6 lat, by się dorobić majątku. W sumie Jakub pracuje u Labana 20 lat. Bóg błogosławi Jakubowi: ma on liczne potomstwo i dorabia się znacznego majątku.
Joseph von Führich, Jakub spotyka Rachelę u studni (1836)
Jakub powrót Rdz 32-33 Jakub postanawia powrócić do Kanaanu z całą swoją rodziną. Po drodze jednak musi stoczyć walkę. 15) Dlaczego Jakub walczy z aniołem? (Rdz 32, 25-33) Jakub zostaje nazwany Izraelem /heb. walczący z Bogiem/. Pojednanie z Ezawem. Rembrandt, Walka Jakuba z aniołem
Dla Jakuba ta walka jest pewnego rodzaju testem, któremu poddaje go Bóg. Musi teraz zdobyć błogosławieństwo już nie podstępem, ale w uczciwej walce; i udowodnić, że jest go godzien. Gdy zaś wrócił i został sam jeden, ktoś zmagał się z nim aż do wschodu jutrzenki, a widząc, że nie może go pokonać, dotknął jego stawu biodrowego i wywichnął Jakubowi ten staw podczas zmagania się z nim. A wreszcie rzekł: «Puść mnie, bo już wschodzi zorza!» Jakub odpowiedział: «Nie puszczę cię, dopóki mi nie pobłogosławisz!» Wtedy [tamten] go zapytał: «Jakie masz imię?» On zaś rzekł: «Jakub». Powiedział: «Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael, bo walczyłeś z Bogiem i z ludźmi, i zwyciężyłeś». Potem Jakub rzekł: «Powiedz mi, proszę, jakie jest Twe imię?» Ale on odpowiedział: «Czemu pytasz mnie o imię?» - i pobłogosławił go na owym miejscu. (Rdz 32, 25-30) Eugene Delacroix, Walka Jakuba z aniołem
Francesco Hayez, Pojednanie Jakuba z Ezawem (1844)
Józef Rdz 37, 39-45 Jakub-Izrael ma w sumie 12 synów i 1 córkę. Jednym z synów jest Józef, którego matką jest Rachela. Jest umiłowanym dzieckiem Jakuba; i jest wyjątkowy, gdyż ma dziwne sny. 16) Dlaczego bracia sprzedają Józefa? (Rdz 37, 3-11) 17) Jak Józef dostaje się na dwór faraona? (Rdz 41) Podczas głodu w Kanaanie bracia Józefa udają się po żywność do Egiptu. Tam spotykają Józefa, ale go nie rozpoznają. Dopiero później on sam ujawnia się przed nimi. Pojednanie Józefa z braćmi. Dlaczego Józef nie ma swoim braciom za złe tego, że go sprzedali do niewoli? (Rdz 45, 4-8) Giovanni Andrea di Ferrari, Zakrwawiony płaszcz Józefa przyniesiony do Jakuba
Józef Rdz 37, 1-36 Jakub-Izrael ma 12 synów, ale najbardziej kocha Józefa, którego urodziła mu jego ukochana żona Rachela (Rdz 37, 3-11). Później urodzi mu jeszcze jednego najmłodszego Beniamina. Po tym porodzie Rachela umiera. Bracia zazdroszczą Józefowi ojcowskiej miłości. Jednocześnie są na niego źli, bo Józef opowiada im swoje sny, w których oni muszą mu się kłaniać. Kiedy Jakub wysyła Józefa do Sychem, gdzie jego bracia pasą owce, ci postanawiają go zabić. Sprzeciwia się temu Ruben, który chce uratować Józefa. Wrzucają go najpierw do wyschniętej studni, a potem za namową Judy sprzedają w niewolę, a ojcu kłamią, że Józef został rozszarpany przez dzikie zwierzęta. Rdz 39, 1-20 Józef jako niewolnik trafa do Egiptu. Najpierw zostaje sprzedany Potifarowi, urzędnikowi faraona. Żona Potifara chciała uwieść Józefa; a gdy to się jej nie udało oskarżyła go o molestowanie. Potifar wtrąca Józefa do więzienia. Rdz 40, 1-23 W więzieniu Józef spotyka podczaszego i piekarza farona. Mają oni sny, które Józef trafnie wyjaśnia. Podczaszemu przepowiada powrót do łask faraona, a piekarzowi że zostanie stracony. Rdz 41, 1-57 Kiedy faraon ma sen o siedmiu krowach i siedmiu kłosach i nikt nie potraf snu wyjaśnić, podczaszy przypomina sobie o Józefe. Mówi o nim faraonowi. Józef nie tylko wyjaśnia sen faraona, ale podpowiada, co należy zrobić: przez 7 lat urodzaju gromadzić zapasy żywności, które będą zabezpieczeniem na 7 lat suszy. Faraon mianuje Józefa zarządcą Egiptu. Rdz 41,1 45,28 Gdy przychodzą lata głodu, okoliczne ludy przychodzą do Egiptu, do Józefa, by kupić od niego żywności, zgromadzonej w spichlerzach w czasie urodzaju. Również bracia Józefa udają się po żywność do Egiptu. Tam spotykają Józefa. Początkowo go nie rozpoznają. Potem on sam ujawnia im swoją tożsamość. Następuje pojednanie Józefa z braćmi. Dlaczego Józef nie ma swoim braciom za złe tego, że go sprzedali do niewoli? (Rdz 45, 4-8) Giovanni Andrea di Ferrari, Zakrwawiony płaszcz Józefa przyniesiony do Jakuba
Rodzina Jakuba w Egipcie Rdz 46-50 Józef, w związku z suszą panującą w Kanaanie, postanawia sprowadzić do Egiptu całą swoją rodzinę z ojcem Jakub na czele. Osiedlają się oni w krainie Goszen (delta Nilu). Józef żeni się z Egipcjanką Asenat, córką kapłana z On, z którą ma 2 synów: Manassesa i Efraima. Jakub, przed śmiercią, błogosławi swoich 12 synów, każdego z nich po kolei. Błogosławieństwo Jakuba dla Judy, uważane za proroctwo zapowiadające Jezusa, który pochodził z tego pokolenia: Judo, młody lwie, na zdobyczy róść będziesz, mój synu: jak lew czai się, gotuje do skoku, do lwicy podobny - któż się ośmieli go drażnić? Nie zostanie odjęte berło od Judy ani laska pasterska spośród kolan jego, aż przyjdzie ten, do którego ono należy, i zdobędzie posłuch u narodów! (Rdz 49, 9-10) Śmierć Jakuba i Józefa. Bóg błogosławi Izraelitom mieszkającym w Egipcie, dlatego stają się oni coraz liczniejsi i potężniejsi. Jacques Joseph Tissot, Jakub z rodziną u faraona (ok. 1900)