Edukacja I po wakacjach... / 23 Centrum Dźwięku i Słowa tętni życiem / 24 ODiDZ otwarty / 25 Same atrakcje w letnie wakacje / 26

Na początek Szanowni Państwo! I po wakacjach. Ale w Niepołomicach zawsze się dzieje. Burmistrz Roman Ptak opisuje zrealizowane i planowane inwestycje. Podobnie, inni autorzy zdają relację z niepołomickich wakacyjnych wydarzeń. Ramy gazety są ograniczone, mogliśmy zatem zamieścić tylko część relacji. Polecam w Kalendarium spis zajęć, na które można się zapisać. To kolejny dowód na to, że w Niepołomicach dużo się dzieje! Przed nami nowy sezon i nowe plany. Oby wszystkim nam się udało! GAZETA NIEPOŁOMICKA www.niepolomice.eu Artur Negri Pismo należy do Polskiego Stowarzyszenia Prasy Lokalnej. Nakład: 4000 egz. Wydawca: Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach, Pl. Zwycięstwa 13, 32-005 Niepołomice Adres redakcji: 32-005 Niepołomice, ul. Zamkowa 5, tel. 12 378 35 01, faks 12 281 19 91, e-mail: joanna.kocot@niepolomice.com Redaktor naczelny: Artur Negri Sekretarz redakcji: Joanna Kocot Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca, ponadto zastrzega sobie prawo do skracania artykułów i korespondencji oraz opatrywania ich własnym tytułem. Za treść ogłoszeń i reklam redakcja nie odpowiada. Skład, druk oraz kolportaż: Alnus Sp. z o.o. 30-698 Kraków, ul. Wróblowicka 63 tel.: 12 / 659 71 80, fax: 12 / 659 71 79, email: biuro@alnus.pl www.alnus.pl W numerze Magistrat O inwestycjach, które są za nami i przed nami / 2 Jest decyzja w sprawie solarów / 3 Bogusława będzie bezpieczna / 4 Dla ofiar i sprawców przemocy w rodzinie / 4 Dotacja na odnowę Staniątek / 5 Zamkowe wakacje / 5 11 kapliczek do remontu / 6 Fakty Pola chwały po raz szósty / 7 XIII Piknik Agroturystyczny święto gospodyń / 8 Sławutczanie w Niepołomicach / 9 Most solidarności z Japonią / 10 Rewolucja w gospodarce odpadami / 10 Straż Pożarna X Zjazd Oddziału Miejsko-Gminnego Związku OSP / 12 Symulacja pożaru w Opactwie w Staniątkach / 13 Harcerstwo Gdzieś za nami, szumi cały las tak czyli obóz Szczepu Puszcza nad jeziorem Dłusko / 14 Opinie Wyzwania na nowy rok szkolny / 16 Wrzesień, początek nowego / 16 O jedzeniu i zakupach - Felietony życiem pisane XXIV / 17 Powiatowe refleksje IV / 17 Kultura Gatunki malarskie według Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby / 18 Benedyktyńskie Lato Muzyczne / 19 Okienko z widokiem na Niepołomice - Dzisiaj jest cudownie! / 20 Czytelnia Recenzja miesiąca: Joanna Szczurek - Fantastyczne samobójstwo zbiorowe / 21 Do poczytania / 21 Benedyktynki Nowe grzechy w starym konfesjonale - Turysta wewnętrzny w klasztorze część III / 22 Edukacja I po wakacjach... / 23 Centrum Dźwięku i Słowa tętni życiem / 24 ODiDZ otwarty / 25 Same atrakcje w letnie wakacje / 26 Wolontariat Wielki bal w Słomirogu / 27 Psychologia Mamo, kup mi farby i plastelinę! cała prawda o koordynacji wzrokowo-ruchowej / 28 Internet Nasza-Klasa, Facebook i Google Plus / 30 Astronomia Spojrzenie we wrześniowe niebo / 31 Nieruchomości Certyfikaty energetyczne / 32 Bezpieczeństwo Bezpieczna droga do szkoły / 33 Podróże Rowerem do Wilna / 34 Zdrowie Choroby paznokci / 35 Uroda Nowa odsłona mezoterapii / 36 Sport Jubileuszowy Turniej Piłki Siatkowej Dziewcząt z okazji 10-lecia SL SALOS Staniątki / 37 Odmieniona Puszcza jeszcze bez porażki w tym sezonie / 38 Turniej piłki nożnej młodzików / 38 Historyczny turniej na niepołomickim Orliku / 39 W Pucharze Polski ciągle w grze! / 40 Letnia Akademia Karate Tradycyjnego / 41 Francuscy kolarze w Niepołomicach / 43 Niepołomicki wielki szlem / 45 Kalendarium / 44 Zapisz się na zajęcia / 45 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 1

Magistrat O inwestycjach, które są za nami i przed nami Szanowni Państwo! Skończyły się już wakacje, dla uczniów był to czas odpoczynku, dla nas wytężonej pracy. W tym czasie wykonanych zostało wiele prac drogowych, konserwatorskich i budowlanych. Dzięki nim możemy powiedzieć, że miasto pięknieje i poprawiają się warunki naszego życia. Większość mieszkańców naszej gminy dostrzegła zapewne remont drogi wojewódzkiej, na której pojawiła się nowa nawierzchnia. Oddaliśmy do użytku rondo przed wiaduktem kolejowym. Czekamy wciąż na dokończenie obwodnicy Niepołomic i przerobionego na rondo skrzyżowania ulicy Płaszowskiej i Wimmera. Pod koniec sierpnia otrzymaliśmy ostateczną decyzję ze Szwajcarii o przyznaniu dofinansowania dla naszego projektu budowy instalacji solarnych. W projekcie weźmie udział każdy, kto zadeklarował chęć przed rokiem. Zresztą, każdy kto chciałby do niego przystąpić, a dotąd tego nie zrobił, wciąż jeszcze ma szansę. 2 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 W najbliższym czasie rozpoczną się prace z renowacją centrum Staniątek. Budowa chodnika, odnowa domu kultury i przekształcenie ul. Św. Wojciecha w trakt pieszy to zadania które mają się zakończyć do połowy przyszłego roku. Mniej widoczne na zewnątrz, ale niezwykle ważne, są za to zmiany jakie zaszły w Zespole Szkół Zawodowych nr 2 im. Krakowskiego Bractwa Kurkowego. Część sal tej szkoły została przebudowana. Powstał nowoczesny i jedyny w naszym powiecie Ośrodek Doskonalenia i Doradztwa Zawodowego. Będzie to instytucja, która posłuży nie tylko wychowankom szkoły, ale także osobom już pracującym zawodowo w zawodzie kucharz, cukiernik, barman, czy kelner, do podnoszenia kwalifikacji. Nowy układ sal zgodny z wszelkimi wymogami, najnowocześniejszy sprzęt i wyszkoleni specjaliści będą pomagać doskonalić umiejętności. Trwają jeszcze intensywne prace przy usuwaniu skutków ubiegłorocznej powodzi. W Ochmanowie nie tylko umacniane są brzegi rzeki Bogusławy, która była przyczyną podtopień i stresu mieszkających w pobliżu ludzi. W pięciu domach przy rzece została naruszona konstrukcja, dlatego konieczne okazało się przesiedlenie mieszkańców. Budowane są dla nich domy, ukończone będą jeszcze tej jesieni. W Ochmanowie powstaje także nowy most, który zastąpi uszkodzony w ubiegłym roku. Zbudowaliśmy tam również kryty kanał, który pozwoli uporać się ze spływającą z wyższych części miejscowości deszczówką, dotąd zalewającą okolicę. Na ukończeniu są już także prace nad nowymi placami zabaw. Najmłodsi będą mogli cieszyć się nowymi obiektami w Podłężu, przy ośrodku zdrowia, w Zakrzowie przy autostradzie oraz w Woli Batorskiej przy blokach, w okolicy SKR-u. Rozbudowywane są także dwa istniejące

MAGISTRAT już place przy Domu Kultury w Woli Zabierzowskiej oraz przy przedszkolu w Zabierzowie Bocheńskim, gdzie zamontowany będzie specjalny zestaw integracyjny umożliwiający korzystanie z placu dzieciom niepełnosprawnym. Otworzyliśmy najnowszą ekspozycję w Muzeum Niepołomickim. Sukiennice w Niepołomicach 2, to kolejna wystawa, która pozwoli prezentować w Zamku Królewskim w Niepołomicach wspaniałe zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie. Część z nich jest znana, inne zostały dostrzeżone, oddane do konserwacji, by zachwycać w zamkowych salach. Zrobiliśmy wiele, a i najbliższy czas zapowiada się bardzo ciekawie i pracowicie. Bardzo ważnym zadaniem, które nas czeka jest budowa instalacji solarnych. Pod koniec sierpnia otrzymaliśmy ostateczną decyzję ze Szwajcarii o przyznaniu dofinansowania dla naszego projektu. Wstrzymywane do tej pory prace mogą w końcu ruszyć. Obecnie przygotowywana jest dokumentacja przetargowa. Kiedy Trwają jeszcze intensywne prace przy usuwaniu skutków ubiegłorocznej powodzi. W Ochmanowie umacniane są brzegi rzeki Bogusławy. Budowane są domy dla przesiedlonych mieszkańców, które ukończone będą jeszcze tej jesieni. Powstaje także nowy most. Aby uregulować kwestię wód opadowych, zbudowaliśmy również kryty kanał. oszacowany zostanie koszt budowy instalacji przyjdzie czas na udział mieszkańców. W projekcie weźmie udział każdy, kto zadeklarował chęć przed rokiem. Zresztą, każdy kto chciałby do niego przystąpić, a dotąd tego nie zrobił, wciąż jeszcze ma szansę. Warto, bo w ten sposób może zrobić coś dla środowiska naturalnego, a i zmniejszyć wysokość swoich rachunków. W najbliższym czasie rozpoczną się prace z renowacją centrum Staniątek. Budowa chodnika, odnowa domu kultury i przekształcenie ul. Św. Wojciecha w trakt pieszy to zadania które mają się zakończyć do połowy przyszłego roku. Wprawdzie dużo jeszcze do zrobienia, ale już teraz dziękuje wszystkim mieszkańcom, którzy spotkali się z utrudnieniami w ruchu za cierpliwość, a ekipom budowlanym za sprawną i dobrze zorganizowaną pracę. Mamy nadzieję, że już wkrótce po zakończeniu wszystkich robót wszyscy będziemy cieszyć się naszymi nowymi inwestycjami. Roman Ptak Burmistrz Niepołomic Jest decyzja w sprawie solarów 18 sierpnia rząd szwajcarski podjął decyzję o przyznaniu gminom: Niepołomice, Wieliczka, Skawina i Kłaj dofinansowania na realizację Projektu Solarnego ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy w wysokości prawie 14,5 mln franków szwajcarskich, czyli prawie 50 mln złotych. Szymon Urban Przypomnijmy, w związku z przesunięciem terminu podpisania umowy o dofinansowanie Projektu Solarnego ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy ze stroną szwajcarską oraz Władzą Wdrażającą - wpłaty mieszkańców zostały wstrzymane. Uwaga! W dalszym ciągu można zgłaszać chęć udziału w projekcie. Więcej informacji można uzyskać w Referacie Strategii, przy ul. Zamkowej 5, tel. 12 346 40 18. Podjęta w ostatnich dniach decyzja nie zmienia warunków umowy. W dalszym ciągu możemy liczyć na dofinansowanie w wysokości 70% wartości instalacji układów solarnych (60% kosztów pokrywa rząd szwajcarski, 10% Gmina Niepołomice). Obecnie czekamy na podpisanie umowy między Ministerstwem Rozwoju Regionalnego a rządem szwajcarskim, wtedy bowiem będzie można ogłosić przetarg na instytucję zarządzającą. Z kolei po jej wyłonieniu ogłoszony zostanie przetarg na generalnego wykonawcę, czyli firmę, która zamontuje instalacje solarne w naszych domach. Następnie będą podpisywane umowy z mieszkańcami. Warunkiem przystąpienia do projektu jest wpłata ok. 3 tysięcy złotych. Zakończenie realizacji inwestycji przesunięto na 2014 rok. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 3

MAGISTRAT Bogusława będzie bezpieczna Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie rozstrzygnął przetarg na drugi etap odbudowy potoku Bogusława, na odcinku biegnącym przez miejscowości Zakrzów i Ochmanów. Inwestycje przeprowadzi przedsiębiorstwo budowlane HPM z Sosnowca, a koszt przedsięwzięcia wyniesie ponad pięć milionów złotych. Szymon Urban W ramach inwestycji potok Bogusława będzie naprawiony po zeszłorocznej powodzi. Przeprowadzona zostanie wycinka drzew wraz z karczowaniem pni. Powstaną wykopy pod kosze siatkowo-kamienne i specjalne materace na których ułożona będzie geowłóknina, następnie przykryta gruntem. Wykonane będą opaski brzegowe z koszy siatkowo-kamiennych oraz mury oporowe z koszy siatkowo-kamiennych. Skarpy wzdłuż potoku zostaną splanowane, a korony nasypów pokryte humusem i obsiane. Ten etap inwestycji kosztować będzie 5 190 117,88 złotych, a dodając do tego 1 920 345,43 złotych, które pochłonie etap I naprawy Bogusławy, łącznie w podniesienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w Zakrzowie i Ochmanowie zainwestowanych zostanie ponad 7,1 miliona złotych! Dla ofiar i sprawców przemocy w rodzinie W związku z ubiegłoroczną nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w siedzibie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Niepołomicach położonego przy ul. Pięknej 1, od września funkcjonuje Punkt Informacji, Wsparcia i Pomocy Ofiarom i Sprawcom Przemocy w Rodzinie. Grzegorz Rajski koordynator ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Niepołomice Na bezpłatne i anonimowe poradnictwo prawne, psychologiczne oraz socjalne mogą liczyć osoby doświadczające przemocy w rodzinie, jak również osoby ją stosujące. Osoby potrzebujące pomocy mogą liczyć na wsparcie prawnika, psychologa, funkcjonariusza policji oraz pracownika socjalnego. Punkt otwarty jest dwa razy w tygodniu po godzinach pracy ośrodka, tj. wtorki i czwartki od godziny 1530 do godziny 1730. Informujemy również, że na terenie Gminy Niepołomice funkcjonuje zespół interdyscyplinarny, liczący w chwili obecnej ponad 60 osób, którego zadaniem jest monitorowanie i przeciwdziałanie wszelkim przejawom przemocy w rodzinie oraz szeroko rozumiane poradnictwo. W pracach zespołu udział biorą przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, policji, oświaty, służby zdrowia jak również sądów i organizacji pozarządowych. W ramach zespołu tworzone są grupy robocze, których działalność nakierowana jest na konkretną rodzinę. W trakcie spotkań zespołu opracowywane i dobierane są najlepsze i najbardziej efektywne dla rodziny formy pomocy. W celu usprawnienia komunikacji i wzajemnej współpracy z wszystkimi instytucjami z terenu naszej gminy oraz powiatu, podpisano ponad 20 porozumień, w tym ze szkołami, przedszkolami oraz organami ścigania, które pozwolą na bardziej skuteczne i efektywne wykrywanie i zwalczanie zjawiska przemocy w rodzinie. Statystyka lipiec 2011 Urodzenia 21 Małżeństwa 26 Migracje 56 Wymeldowania z pobytu stałego 7 Zgony 16 Ilość osób zameldowanych na pobyt stały ogółem 23 782, w tym: miasto 9658 gmina 14 124 Przygotowała: Michalina Klag 4 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011

MAGISTRAT Dotacja na odnowę Staniątek Centrum Staniątek zostanie odnowione. 28 lipca Zarząd Województwa Małopolskiego zatwierdził listę gmin, instytucji kultury i organizacji pozarządowych z terenu województwa, które otrzymają dotacje z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach Działania Odnowa i rozwój wsi. Joanna Kocot Wśród zaakceptowanych wniosków znalazł się projekt Gminy Niepołomice pn. Odnowa centrum Staniątek. Realizacja projektu pomoże miejscowości zyskać nowy, odświeżony wizerunek. Cały projekt można podzielić na dwie zasadnicze części: drogową i budowlaną. Część pierwsza zakłada budowę chodnika jednostronnego przy ulicach Kolejowej i Szkolnej (od ulicy Nowej do Piaskowej), budowę parkingu przy szkole, montaż przystanku autobusowego przy szkole, a także przekształcenie ulicy św. Wojciecha w deptak. W części drugiej znajdują się prace remontowe Domu Kultury w Staniątkach. Dokładniej mówiąc wymienione zostanie pokrycie dachowe, wyremontowana sala widowiskowa, w której przewidziano m.in. wymianę podłogi oraz modernizację sanitariatów. Do projektu obecnie przygotowywana jest dokumentacja przetargowa. O terminie przetargu i o możliwości składania ofert poinformujemy w BIP. Planowany termin zakończenia projektu to lipiec 2012 roku. Łączna wartość projektu to 1,2 mln złotych, z czego 487 tysięcy złotych to środki unijne przydzielone przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Zamkowe wakacje Dwie osiemnastoosobowe grupy dzieci na dwóch turnusach spędzały Lato na zamku. Pod opieką wykwalifikowanych pedagogów zwiedzały Niepołomice i Puszczę Niepołomicką, bawiły się i poznawały swoje rodzinne okolice. Joanna Kocot Trzydzieści sześć dzieci w wieku od 5 do 10 lat pod opieką dwóch zawodowych pedagogów zwiedzało Niepołomice. Wspólnie poznawali tajemnice zamku, rycerzy, dam dworu, kopca Kościuszki, Muzeum Fonografii, Centrum Dźwięku i Słowa, Puszczy Niepołomickiej a także policji. Dzięki temu dzieci spotykały nie tylko nowych kolegów, ale odkrywają na nowo rodzinne miasto poznając jego historię i legendy. A to nie wszystko. Oprócz licznych wycieczek i zwiedzania mieli również czas na zajęcia plastyczne i zabawy ruchowe m.in. grę w piłkę, czy pływanie. A wspólne spędzanie czasu nie pozwalało im się nudzić. Spotykali się codziennie o godzinie 9.00 i wspólnie spędzają czas do 16.00. Ich bazą wypadową stała się podzamkowa Osada Podgrodzie. Pomysł spodobał się i rodzicom i ich pociechom wszystkie miejsca szybko się zapełniły. Głównym pomysłodawcą i prowadzącą wakacje jest Dorota Bazarnik. Organizatorem Lata na zamku jest Fundacja Zamek Królewski i Urząd Miasta i Gminy w Niepołomicach. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 5

Krótko Budujemy most Joanna Kocot Trwają prace na rzece Bogusławie Joanna Kocot w Ochmanowie. Do końca października powstanie tam most, który zastąpi zniszczony w ubiegłorocznej powodzi. Zerwany w ubiegłorocznej powodzi most na Bogusławie nie nadawał się już do remontu, zniszczona konstrukcja i osłabiona linia brzegowa nie gwarantowały bezpieczeństwa przeprawiającym się przez rzekę. Dlatego w tym roku ogłoszono i rozstrzygnięto przetarg (wygrała go firma Samson Sp. Z o.o. z Tarnowa), przekazano plac budowy i trwają prace nad budową nowego mostu. Jego zasadniczą częścią będzie stalowy przepust tubosider z 5 mm blachy falistej o wymiarach 2,66 m wysokość i 3,72 szerokość. W ramach robót oprócz konstrukcji przepustu wykonywane są także: umocnienie linii brzegowych, wylanie nawierzchni drogowej, barierki ochronne oraz oznakowanie mostu. Zakończenie prac przewidziano na październik 2011rok. Koszt wykonywanych prac to 347 784,25 złotych brutto. Zdążyliśmy przed deszczem Joanna Kocot 26 lipca całkowicie otwarto przepust najnowszego kanału krytego w Ochmanowie, którego zadaniem jest uporządkowane odprowadzanie wód opadowych z terenu Zachodniej Strefy Inwestycyjnej do rzeki Zakrzowianka (Zakrzówek) w Zakrzowie. Jeszcze przed intensywnymi opadami deszczu udało się uruchomić kanał oprowadzający deszczówkę w Ochmanowie. Prace nad nim ruszyły w czerwcu. Największą trudnością były 33 metry przewyższenia jakie dzielą strefę inwestycyjną i potok Zakrzowianka. Dotychczas przy intensywnych opadach, płynąc rwącym nurtem otwartym rowem, woda wypływała na drogę i podtapiała pobliskie domy. Udało się jednak problem rozwiązać i powstał kanał kryty z rur PCV Ø 400 o długości 480 metrów. Ponadto oprócz budowy odprowadzenia wody zdołano w tym czasie także wyremontować rowy przy drodze solnej, gminnej i powiatowej (zmieniono studnie D3 na wpusty uliczne). Inwestycja kosztowała Gminę Niepołomice 140 tysięcy złotych. MAGISTRAT 12 sierpnia rozpoczął się remont jedenastu kapliczek w Gminie Niepołomice. Prace wykona ekipa Konserwacji Zabytków Jakuba Drożdża. Na pierwszy ogień poszła najstarsza kapliczka z 1813 roku, która stoi w Podłężu. Joanna Kocot 11 kapliczek do remontu Klasycznej budowy, o doskonałych proporcjach, została wyrzeźbiona w piaskowcu. Piaskowiec to miękki kamień, który łatwo uszkodzić. Konserwator zabytków Jakub Drożdż podkreśla, że najbardziej niekorzystne są amatorskie konserwacje. Uzupełnianie ubytków zaprawą cementową, czy malowanie ich substancjami do tego nieprzeznaczonymi powoduje, że rzeźby są w jeszcze gorszym stanie. Razem ze zwapnieniami odpadają większe kawałki piaskowca, lub rzeźby niszczeją na skutek wilgoci, która nie może ulotnić się spod np. lakieru. Czyszczenie kapliczki w Podłężu wyglądało niemal jak akcja z filmu science- -fiction. Mężczyzna w specjalnym skafandrze i kasku, czyścił ją metodą strumieniową-cierną, polegającą na połączeniu pod ciśnieniem trzech dysz z: powietrzem, wodą i piaskiem. Ciśnienie jest zresztą pod płynną regulacją (punktowe mogłoby uszkodzić kamień). Odpowiednio dobierana do tego konkretnego kamienia była także granulacja ścierniwa. W tumanach pyłu błyskawicznie znikały zanieczyszczenia z piaskowca: nawarstwienia pochodzenia przemysłowego, sadze, ziemia i mikroflora. Odsłonięta została kapliczka w pełnej krasie. Po takim oczyszczeniu trzeba będzie jeszcze uzupełnić ubytki i dobrze zakonserwować. Kamień zostanie wzmocniony strukturalnie przez impregnację. Większe uszkodzenia pochodzenia mechanicznego, czy z czynników atmosferycznych, zostaną uzupełniane gotową masą mineralną przypominającą swoim składem piaskowiec. Na tym etapie konserwacji potrzebne będzie największe wyczucie, żeby nie przedobrzyć. Dwustuletnia kapliczka nie powinna wyglądać jakby właśnie wyszła spod dłuta rzeźbiarza, charakter jej nadaje także czas. Dlatego ekipa konserwatorska masą mineralną uzupełni uszkodzenia szpachelkami sztukatorskimi powoli, małymi porcjami. Ten etap odnowy kapliczki zakończą dopasowania kolorystyczne, wzmocnienia i uzupełnienia muszą bowiem odpowiadać odcieniem oryginalnej bryle kamienia. Po tych wszystkich zabiegach pozostanie na koniec jeszcze zabezpieczenie kamienia przed wilgocią. Procedura odnowy każdej kapliczki będzie inna, bo niemal każda powstała nieco inaczej. Pośród jedenastu obiektów ujętych w projekcie: Zagórzu (3 kapliczki), Zakrzowcu (1 kapliczka), Podłężu (2 kapliczki), Staniątkach (2 kapliczki), Woli Batorskiej (1 kapliczka), Zabierzowie Bocheńskim (2 kapliczki), znajdują się zarówno te rzeźbione w różnych materiałach, jak i kapliczki murowane i drewniane. Prace nad ich renowacją potrwają do końca roku. Koszt projektu to 120 tysięcy złotych, z czego 75 tysięcy złotych to dofinansowanie ze środków unijnych w ramach Programu Lider, działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi. 6 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011

Fakty Pola chwały po raz szósty Z Ryszardem Kitą, wiceprezesem Stowarzyszenia Pola Chwały rozmawia Joanna Kocot Joanna Kocot: Kiedy w tym roku odbędą się Pola Chwały? Ryszard Kita: Tegoroczne Pola Chwały odbędą się w dniach 23-25 września 2011. Startujemy o godz. 16 w piątek. Zakończenie imprezy w niedzielę, również o 16-tej. Który to już raz? Będzie to już VI edycja. Jaką imprezą są Pola Chwały? Czym różnią się od innych, podobnych imprez? Celem imprezy jest pokazywanie historii w atrakcyjnej formie oraz ludzi z różnymi pasjami historycznymi. Mam na myśli różnego rodzaju hobby, takie jak rekonstrukcja historyczna, tańce dworskie, pokazy szermierki dawnej, szeroko rozumiany wargaming, czyli historyczne gry wojenne, modelarstwo. Na imprezie można zobaczyć ludzi przebranych w dawne stroje i noszących dawną broń. Co więcej, można tych strojów dotknąć, a nawet w niektórych przypadkach je przymierzyć. Można samemu spróbować pomachać szablą, wcielić się w dowódcę na symulowanym polu bitwy czy spróbować pomalować historyczny model. Wyjątkowe w przypadku tej imprezy jest skupienie wielu rodzajów pasji historycznych w jednym miejscu. Pokazanie jak mogą się one wzajemnie przenikać. To tworzy nową jakość, zarówno dla stałych uczestników, jak i dla gości. Jakie będą tegoroczne atrakcje? W związku z 200 rocznicą bitwy pod Albuerą (1811 r.), przewidziane jest m.in. rozegranie tej bitwy na dużym stole, z wykorzystaniem figur i elementów nastawnych. Do udziału w niej zaprosiliśmy także liczne grono gości z zagranicy. Bitwa ta stanowi mało znaną w świadomości powszechnej kartę historii, a było to zwycięstwo na miarę Somosierry. Batalia ta rozegrała się w Hiszpanii. Walczyliśmy tam ramię w ramię z Francuzami, a głównym przeciwnikiem Polaków były elitarne oddziały angielskie. Odkrywanie tego typu epizodów naszej historii, często mało znanych, to także jeden z celów naszej imprezy i stowarzyszenia Pola Chwały. Na hipodromie pod zamkiem odbywać się będą inscenizacje batalistyczne pokazujące starcia w warunkach różnych epok historycznych. Pokażemy fragment słynnego muru berlińskiego, strzeżonego przez wschodnioniemiecką policję. Dla wielu osób niewątpliwą atrakcją mogą być rozbudowane obozy wojskowe, pokazy musztry, nauka walki szablą, możliwość strzelania z muszkietu czy wreszcie wieczorny koncert pana Jacka Kowalskiego. Jest wiele propozycji i aż się boję dalej wyliczać, by kogoś nie pominąć. Wszystkich zainteresowanych szczegółami odsyłamy na naszą stronę internetową: www.polachwaly.pl, gdzie znajdą pełny program imprezy. Ile grup rekonstrukcyjnych bierze udział w tegorocznej odsłonie imprezy? W imprezie corocznie bierze udział około 40 grup rekonstrukcyjnych. Nie jestem w stanie podać ich dokładnej liczby, jako że z przyczyn organizacyjnych często do ostatniej chwili lista uczestników ulega zmianom. Chciałbym jednak podkreślić, że to co jest wyjątkowe w tej imprezie to udział w niej rekonstruktorów odtwarzających różne epoki historyczne. Każdy może więc znaleźć coś dla siebie, zależnie od tego jaki okres historyczny najbardziej lubi. Pod tym względem jest to na dziś dzień jedyna tak rozbudowana impreza w Polsce. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 Ryszard Kita Prawnik, od pierwszej edycji imprezy obecny na Polach Chwały i organizujący gry planszowe. Twórca i moderator forum Strategie www.strategie.net.pl największego w Polsce miejsca spotkań entuzjastów historycznych gier planszowych. Gdzie będą ich obozowiska? Obozowiska grup rekonstrukcyjnych będą zlokalizowane w okolicach zamku, rynku i parku, do tego patrole piesze, konne i rowerowe będą poruszały się po całym mieście. Do wszystkich obozów będzie można zajrzeć i wejść do środka. Będzie można także porozmawiać z odtwórcami, zapoznać się z historycznym sprzętem wojskowym oraz realiami życia codziennego w różnych epokach historycznych. Na hipodromie pod zamkiem odbywać się będą inscenizacje batalistyczne pokazujące starcia w warunkach różnych epok historycznych. Pokażemy fragment słynnego muru berlińskiego, strzeżonego przez wschodnioniemiecką policję. Dla wielu osób niewątpliwą atrakcją mogą być rozbudowane obozy wojskowe, pokazy musztry, nauka walki szablą, możliwość strzelania z muszkietu czy wreszcie wieczorny koncert pana Jacka Kowalskiego. Czy będą jakieś nowości? Jedną z największych będą prezentacje multimedialne oraz odbywający się w ramach Pól Chwały festiwal kina wojennego i historycznego. Będzie można obejrzeć kawałek dobrego kina. Te nowe możliwości impreza zyskała dzięki niedawno powstałemu opodal zamku w Niepołomicach Małopolskiemu Centrum Dźwięku i Słowa. Dzięki prezentacjom multimedialnym, odbywającym się za pomocą mostu multimedialnego, będzie można zobaczyć ludzi opowiadających o swoich pasjach, z kraju i z zagranicy. Impreza zyskuje tym samym nowy wymiar. 7

FAKTY Zapraszamy wszystkich interesujących się historią, jak i tych którzy chcieliby zobaczyć jej inne oblicze. Jednym słowem wszystkich, którzy są ciekawi świata i chcą dobrze się bawić. Wystarczą dobre chęci. Nie ma żadnych specjalnych warunków uczestnictwa. Inna, ważna tegoroczna nowość to gry wielkoformatowe wydawnictwa Polskie Gry Planszowe i Instytutu Pamięci Narodowej. To propozycja skierowana głównie do najmłodszych. Na dziedzińcu zamkowym i nieopodal niego będą rozstawione proste gry, do udziału w których zapraszamy dzieci w wieku od 8 lat. Tak więc jeśli jakaś mama nie ma co zrobić ze swoim maluchem, w ten weekend Pola Chwały mogą być ciekawą propozycją również dla niej. Kogo zapraszacie Państwo do udziału w imprezie? Zapraszamy wszystkich interesujących się historią, jak i tych którzy chcieliby zobaczyć jej inne oblicze. Jednym słowem wszystkich, którzy są ciekawi świata i chcą dobrze się bawić. Jakie będą warunki uczestniczenia w niej? Wystarczą dobre chęci. Nie ma żadnych specjalnych warunków uczestnictwa. Czy publiczność będzie mogła tylko oglądać, czy będzie także możliwość wzięcia udziału? Jeśli tak to w czym? Będzie można postrzelać z łuku bądź z muszkietu czy karabinka pneumatycznego, powalczyć mieczem bądź szablą, spróbować włożyć na siebie zbroję. W salach zamkowych odbywały się będą turnieje i pokazy gier wojennych. Do części z nich uczestnicy będą mogli się włączać. Na sobotni wieczór zaplanowana jest sesja historycznej gry fabularnej (LARP) osadzonej w realiach XVII wieku, do której wszystkich zainteresowanych również zapraszamy. O malowaniu modeli i grach wielkoformatowych już wspominałem. Szczegóły: www.polachwaly.pl Zobacz też plakat na IV stronie okładki Gazety Niepołomickiej XIII Piknik Agroturystyczny święto gospodyń 21 sierpnia w Sierpcu (gmina Bochnia) odbył się XIII już Piknik Agroturystyczny, był on świetną okazją do zademonstrowania umiejętności dla kół gospodyń i rzemieślników z pobliskich miejscowości. Joanna Kocot W Artystycznej dolinie spotkały się gospodynie, kapele ludowe, grupy śpiewacze, artyści i rzemieślnicy. Naszą gminę reprezentowały Koła Gospodyń z Woli Zabierzowskiej, Woli Batorskiej i Zakrzowa, a także kapela Wolanie i grupa śpiewacza Nasza Wola. Wszyscy prezentowali swoje umiejętności. Grupy śpiewacze, wokaliści i kapele grali i śpiewali na scenie rozłożonej przy siedleckim domu kultury. Rzemieślnicy i artyści prezentowali swoje rękodzieło w pięknych drewnianych altanach stojących w pobliżu. Gospodynie specjalnie na tą okazję przygotowały wiele potraw. Na talerzach i półmiskach królowały potrawy regionalne, szczególnie te z ziemniaków. Wszystko za sprawą konkursu Najsmaczniejsze potrawy z ziemniaka. Najpierw jednak można je było co najwyżej obejrzeć, a dopiero po przejściu komisji konkursowej i krótkiej charakterystyce pań, które potrawy przygotowały, także i posmakować. Były więc m.in. rolady, zapiekanki, ziemniaki w panierce, kluseczki, pyzy i knedle. Wszystko pięknie wyglądało i świetnie smakowało, ale jak to w konkursie - komisja musiała wybrać zwycięzców. Okazało się, że najlepsze potrawy z ziemniaków przygotowuje KGW z Siedlca, drugie miejsce zajęło KGW z Moszczenicy, a trzecie KGW z Cikowic ex aequo z KGW z Grobli. Ale tak naprawdę, po pierwszych próbach, każde stoisko miało swoją grupę fanów, którzy co chwilę przychodzili po dokładki i zapewniali, że takich pyszności nigdzie indziej nie ma. 8 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011

FAKTY Sławutczanie w Niepołomicach Po niespełna tygodniowym pobycie w Niepołomicach, dwudziestotrzyosobowa grupa dzieci i młodzieży z okolic Slawuty wróciła po wakacjach do domów. Szymon Urban Uczestnikami wycieczki była młodzież mająca polskie korzenie. Takich ludzi w Slawucie jest około czterech procent. W mieście pracują nauczyciele języka polskiego i działa silna organizacja polonijna. Burmistrz Roman Ptak żegnając grupę przypomniał, że Sławuta to miasto z którym mamy podpisany list intencyjny o współpracy, a w przyszłym roku planujemy wspólną organizację Festiwalu Ukraińskiego podczas Dni Niepołomic. Organizatorem wycieczki w ramach projektu Lato z Polską jest Stowarzyszenie Wspólnota Polska. Gmina Niepołomice wspierała finansowo pobyt grupy w naszym mieście. Krótko Pożegnanie wakacje w Słomirogu Joanna Musiał 70 dzieci uczestniczyło w niedzielę 21 sierpnia w Pożegnaniu Wakacji zorganizowanym przez Radę Sołecką i Dom Kultury w Słomirogu. Zabawa rozpoczęła się od godzinie 15.00. Atrakcji dla maluchów było co niemiara. Uczestniczyły w licznych konkursach i zabawach, mogły też spróbować swoich sił w tańcu. Dzięki uprzejmości firmy Oknoplast dzieci miały do dyspozycji wielki dmuchany zamek. Dla uczestników przygotowano lody, napoje i inne słodkości. Zabawa trwała do 21.00. Organizatorzy dziękują Panu Grzegorzowi Strońskiemu z Niepołomic, który ufundował 50 sztuk zabawek na loterię. Niepołomicka orkiestra dęta wygrała trąbkę! Agnieszka Dąbroś RUBINY, SZAFIRY, DIAMENTY Wystawa kamieni szlachetnych Równocześnie odbędzie się - po raz pierwszy w tym miejscu - Giełda Minerałów i Biżuterii. Będzie można obejrzeć lub nabyć np. rubinowe kolczyki, pierścionek ze szmaragdem, ale przede wszystkim dowiedzieć się wielu interesujących rzeczy o kamieniach szlachetnych i innych, często równie efektownych. Na pytania będą odpowiadali kolekcjonerzy, geolodzy - bywalcy giełd z całej Polski. Podczas trwania wystawy i giełdy odbędą się pokazy płukania złota. Będzie można samodzielnie przekonać się jakie emocje towarzyszyły pierwszym poszukiwaczom tego kruszcu. Zamek Królewski w Niepołomicach 1-2 X 2011 godz. 10 18. Wstęp wolny. W niedzielę 14 sierpnia w Zakliczynie (powiat Tarnowski) odbył się VIII Wojewódzki Przegląd Orkiestr Dętych OSP. Niepołomicka orkiestra dęta wraz z 9-osobową grupa mażoretek pod batutą tamburmajorki Agnieszki Dąbroś zdobyła IV miejsce dostając w nagrodę trąbkę. W konkursie udział wzięło 11 najlepszych orkiestr dętych województwa małopolskiego. Przegląd rozpoczął się uroczystym wejściem wszystkich orkiestr na płytę rynku, następnie około 470 muzyków odegrało wspólnie Hymn Strażacki, który miała zaszczyt zadyrygować dyrygentka z niepołomickiej orkiestry. Po uroczystym rozpoczęciu odbyły się występy konkursowe na scenie, nasza orkiestra zaprezentowała bogaty program artystyczny, który wzbudził zachwyt jury jak i publiczności. Występ na scenie jak i podczas parady uświetniły mażoretki, które pomogły w zdobyciu IV miejsca. Należy podkreślić bardzo wysoki poziom jaki prezentowały wszystkie orkiestry podczas przeglądu oraz wspaniałą organizację całego przedsięwzięcia. krótko c.d. na stronie 48 KOTY, PSY, KONIE i MY po raz trzeci w Niepołomicach 17 września, godz. 14.00 20.00 Na spotkanie zapraszamy do parku przed Zamkiem Królewskim w Niepołomicach. W programie koncert oraz pokazy psów wybranych ras, a także pokazy szkolenia psów oraz specjalne programy i konkursy dla dzieci. W czasie spotkania będzie można skorzystać z bezpłatnych porad lekarzy weterynarii a na nowych opiekunów czekać będą psy i koty. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 9

FAKTY Most solidarności z Japonią 30 japońskich dzieci z terenów najbardziej poszkodowanych przez marcowe trzęsienie ziemi przyjechało do Niepołomic 29 lipca. Nocowały w naszym mieście przez 3 dni. Joanna Musiał Do Polski zaproszono ich w ramach akcji Most solidarności polskie wakacje dzieci z Japonii zorganizowanej przez Polski Związek Karate Tradycyjnego oraz Fundację Rozwoju Karate Tradycyjnego, pod honorowym patronatem ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego. Do projektu przyłączyła się niepołomicka Akademia Karate Tradycyjnego, a Gmina Niepołomice zapewniła obywatelom Japonii noclegi podczas pobytu w naszym mieście. W piątkowe popołudnie zwiedzili Zamek Królewski w Niepołomicach. Zobaczyli m.in. Galerię Czartoryskich oraz wystawę Trofeów Myśliwskich. Spotkali się także z burmistrzem Romanem Ptakiem. Następnie udali się do Małopolskiego Centrum Dźwięku i Słowa, gdzie zwiedzili Muzeum Fonografii. Wieczorem Paweł Janusz zaprosił ich do Akademii Karate na wspólny trening z polskimi karatekami. Zakończeniem dnia była krótka lekcja tańca poprowadzona przez Katrin Kargbo. Sobotę młodzi Japończycy spędzili w Krakowie. Odwiedzili Małopolski Urząd Wojewódzki, gdzie polskie dzieci uczyły ich tradycyjnych polskich zabaw. Później pojechali do Mangghi na spotkanie z Andrzejem Wajdą. Polski reżyser wraz z żoną Krystyną Zachwatowicz opowiedzieli im o obiekcie i oprowadzili po muzeum. Następnego dnia zwiedzili Zamek Królewski na Wawelu i Kopalnię Soli w Wieliczce. W poniedziałek po wizycie w krakowskim Parku Wodnym wrócili do Centrum Japońskich Sportów i Sztuk Walki Stara Wieś, gdzie przebywali do końca pobytu w Polsce. Dzieciom i ich opiekunom podczas pobytu w Niepołomicach towarzyszył sensei Paweł Janusz i Katrin Kargbo. Rewolucja w gospodarce odpadami Z posłem Janem Musiałem rozmawia Michał Hebda 10 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 Wprowadzenie stałej opłaty spowoduje, że nie będzie się nikomu opłacało wyrzucać śmieci poza systemem zbiórki. Gminy będą zobowiązane do zróżnicowania opłat za odpady segregowane oraz zmieszane, co będzie zachętą do wprowadzenia segregacji u źródła. Michał Hebda: Panie pośle, 15 lipca prezydent Komorowski podpisał tzw. ustawę śmieciową, czyli ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Był Pan jednym z jej inicjatorów i pracował nad większością regulacji w niej zawartych. W jaki sposób, już po wejściu w życie w przyszłym roku ustawy będzie wyglądała gospodarka odpadami komunalnymi w gminach? Jan Musiał: Na przygotowanie się do nowych uwarunkowań prawnych gminy mają czas do końca 2012 roku. Zmieni się podstawowa zasada gospodarowania odpadami. Właścicielem odpowiedzialnym za utylizację i recycling odpadów staną się gminy. To one pobiorą opłaty za ich odbiór od mieszkańców i w drodze przetargu wybiorą firmy, którym zlecą gospodarowanie tymi odpadami. Podobne rozwiązania funkcjonują już niemal w całej Europie i sprawdzają się. Jedynie Polska i Węgry do tej pory miały archaiczny system. Istotne jest i to, że

FAKTY Jan Musiał: Jeden z inicjatorów nowelizacji tzw. ustawy śmieciowej. Od roku 2007 poseł PO, pracuje m.in. w Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Wcześniej wieloletni burmistrz Brzeska. nowa ustawa ograniczy dowóz na wysypiska odpadów ulegających biodegradacji. Ponadto odbiorca śmieci będzie się musiał wykazać odzyskiem odpadów nadających się do przetworzenia. Gminy z kolei będą zobowiązane do zróżnicowania opłat za odpady segregowane oraz zmieszane, co będzie zachętą do wprowadzenia segregacji u źródła. Rozwiążemy też wreszcie problem budowy nowoczesnych spalarni i zakładów utylizacji. Dlaczego więc tak późno taki system gospodarowania odpadami zostaje wprowadzony w Polsce? Niewątpliwie przy wprowadzaniu ustaw dotyczących gospodarowania odpadami popełniono błędy, które skutkowały brakiem odpowiednich instalacji do przetwarzania i utylizacji odpadów. Poza tym, nie wszyscy mieszkańcy podpisywali umowy z firmami odbierającymi odpady, co skutkowało wzrostem liczby dzikich wysypisk. Te błędy u podstaw utrwaliły pewne przyzwyczajenia, również u przedsiębiorców posiadających koncesje na wywóz śmieci, bo przecież wartość rynku śmieciowego określa się na 5 mld zł. Jednak dzięki determinacji mojej i kolegów w Sejmie udało się znowelizować ustawę. To bardzo ważne, bo Polska zaczęła już płacić wysokie kary za brak instalacji do bezpiecznego przetwarzania odpadów. Wspomniał Pan, że w nowym systemie gospodarki odpadami to gminy będą przeprowadzały przetargi na odbiór odpadów. Jaką mają gwarancję mieszkańcy, że realna cena wywozu drastycznie nie wzrośnie w porównaniu ze stanem obecnym? Doświadczenie gmin, które na bazie istniejących przepisów przeprowadziły referenda i wprowadziły system, mówią o tym, że ceny nie powinny wzrosnąć. Gmina, organizując przetarg na wszystkie odpady, może osiągnąć niższą cenę niż pojedynczy obywatel przy równoczesnym zapewnieniu lepszej kontroli nad jakością świadczonej usługi. Jedynym problemem może stać się budowa spalarni czy zakładów utylizacji, które muszą powstać w ramach wojewódzkich programów gospodarowania odpadami. Jednak takie inwestycje znajdą wsparcie ze środków unijnych oraz z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Minister Środowiska Andrzej Kraszewski w jednym z wywiadów mówił: Ustawa śmieciowa ( ) jest początkiem nadrabiania przez Polskę zaległości w gospodarce odpadami i początkiem drogi, która docelowo doprowadzi nas do europejskich standardów w gospodarce odpadami, czyli bezpiecznego Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 ekologicznie przetwarzania odpadów i segregowania śmieci. Jakie nowe regulacje prośrodowiskowe wprowadza wspomniana ustawa? Polska zgodnie z dyrektywami unijnymi jest zobowiązana do uzyskania odpowiedniego poziomu odzysku odpadów oraz do wybudowania instalacji do sortowania, przetwarzania i odzysku odpadów, łącznie z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych. Z pewnością jej skutkiem będzie likwidacja zjawiska dzikich wysypisk, a przez to poprawi się stan środowiska naturalnego. Ponadto wprowadzenie stałej opłaty spowoduje, że nie będzie się nikomu opłacało wyrzucać śmieci poza systemem zbiórki. 11

Straż Pożarna X Zjazd Oddziału Miejsko-Gminnego Związku OSP 25 czerwca w Ochotniczej Straży Pożarnej w Woli Batorskiej odbył się X Zjazd Oddziału Miejsko-Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnej RP w Niepołomicach. Podczas Zjazdu dokonano podsumowania 5-letniej kadencji oraz wybrano władze oddziału na lata 2011-2015. Tomasz Tomala prezes OSP Wola Batorska Zarząd Oddziału Miejsko-Gminnego ZOSP RP Prezes Józef Dziadoń OSP Zabierzów Bocheński Komendant Gminny Leszek Łach OSP Staniątki Wiceprezes Stanisław Jachimczak OSP Zakrzów Wiceprezes Tomasz Tomala OSP Wola Batorska Sekretarz Renata Jach OSP Niepołomice Skarbnik Jerzy Makula OSP Niepołomice Członek Prezydium Edward Wnęk OSP Zabierzów Bocheński Członek Prezydium Zbigniew Maciejowski OSP Podłęże Członek Prezydium Julian Kłusek OSP Podgrabie Członek Zarządu Grzegorz Czajkowski OSP Staniątki Członek Zarządu Stanisław Czyż OSP Zagórze Członek Zarządu Stanisław Dąbroś OSP Niepołomice Członek Zarządu Łukasz Łub OSP Wola Batorska Członek Zarządu Zbigniew Myszka OSP Zakrzowiec Członek Zarządu Stanisław Rogowski OSP Podgrabie Członek Zarządu Michał Szewczyk OSP Słomiróg Członek Zarządu Stanisław Szydłowski OSP Wola Zabierzowska W spotkaniu udział wzięli delegaci i przedstawiciele poszczególnych jednostek OSP z terenu Miasta i Gminy Niepołomice, członkowie Zarządu Oddziału Gminnego ZOSP RP oraz Komisja Rewizyjna, a także zaproszeni goście: Władysław Kucharski, wiceprezes Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP woj. Małopolskiego; burmistrz Roman Ptak; przewodniczący Rady Miejskiej Marek Ciastoń; podinsp. Tomasz Joniec, komendant Komisariatu Policji w Niepołomicach; Marek Świderski, nadleśniczy Nadleśnictwa Niepołomice; st. kpt. Andrzej Kufta, dowódca JRG PSP w Wieliczce; Beata Kukla, Jakub Paluch Radni Powiatu Wielickiego; radni z terenu Miasta i Gminy Niepołomice; Bolesław Porębski, sołtys Woli Batorskiej. Zjazd rozpoczął prezes ustępującego zarządu dh Józef Dziadoń, który przywitał zaproszonych gości. Przewodniczącym zjazdu został dh Marek Ciastoń, a sekretarzem druhna Renata Jach. Następnie przeprowadzono głosowanie nad porządkiem i regulaminem obrad oraz składem komisji zjazdowych, w tym: komisji mandatowej, wyborczej, komisji uchwał i wniosków oraz komisji skrutacyjnej. Sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Gminnego za ostatnią kadencję, złożył prezes Józef Dziadoń, a dh Marek Ciastoń przedstawił sprawozdanie Komisji Rewizyjnej Oddziału Miejsko- -Gminnego, który z ramienia komisji postawił wniosek o udzielenie absolutorium ustępującemu zarządowi. Podczas zjazdu wiele uwagi poświęcono przedstawionym sprawozdaniom, w których między innymi stwierdzono, że nastąpiła znaczna poprawa w działalności operacyjnej jednostek OSP, w ciągu minionej kadencji znacznie wzrosła ilość posiadanych samochodów ratowniczo- 12 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011

Straż Pożarna Skład Komisji Rewizyjnej Przewodniczący Andrzej Bukowski OSP Podłęże Wiceprzewodniczący Jarosław Sobejko OSP Zakrzów Sekretarz Mariusz Marchewka OSP Wola Zabierzowska Członek Andrzej Balicki OSP Zagórze Członek Kamil Radecki OSP Zakrzowiec Członek Marek Kot OSP Słomiróg Zarząd Oddziału Miejsko-Gminnego Związku OSP RP wybrał jako przedstawicieli do Zarządu Powiatowego ZOSP RP w Wieliczce druhów: Józef Dziadoń, Leszek Łach, Łukasz Łub, Stanisław Dąbroś. -gaśniczych oraz sprzętu ratowniczego, zwiększyło się również wyszkolenie strażaków, wiele strażnic na terenie Miasta i Gminy zostało rozbudowanych i wyremontowanych. Pozytywnie do działań zarządu odnieśli się również zaproszeni goście. Dh Władysław Kucharski podkreślił jak ważną organizacją są Ochotnicze Straże Pożarne. Wyraził w imieniu swoim jak i w imieniu dh Edwarda Siarki prezesa Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP, wdzięczność za pełną poświęceń służbę społeczną, życząc ponadto by strażacki sztandar łączył w działaniu dla dobra ogólnego. Burmistrz Roman Ptak pogratulował dotychczasowej działalności zarządowi, oraz zapewnił o dalszym wspieraniu Ochotniczego Strażactwa Gminy Niepołomice. Niemało miejsca podczas zjazdu poświęcono planom na przyszłość. W tym celu podjęta została stosowna uchwała programowa X Zjazdu Oddziału Miejsko-Gminnego w Niepołomicach na lata 2011-2015, w której ustalono główne kierunki działania na najbliższą kadencje. Zjazd zakończył nowowybrany prezes, dziękując za obdarzenie zaufaniem na kolejną kadencję, po czym zaprosił uczestników na poczęstunek przygotowany przez druhny i druhów z OSP w Woli Batorskiej. Symulacja pożaru w Opactwie w Staniątkach 4 sierpnia w Opactwie św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek odbyły się ćwiczenia ratowniczo-gaśnicze. Ochotnicze Straże Pożarne z terenu Miasta i Gminy Niepołomice oraz zastępy Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Wieliczce przeprowadziły symulowaną akcję w części starej szkoły Opactwa. Marta Makowska Pierwszą jednostką, która pojawiła się na miejscu była Ochotnicza Straż Pożarna ze Staniątek, tuż za nią pojawiały się kolejne wozy strażackie z Woli Batorskiej, Zabierzowa Bocheńskiego, Słomirogu, Podłęża, Zagórza, Zakrzowa, Zakrzowca, Niepołomic i Powiatowa Straż Pożarna z Wieliczki. W sumie, w akcji wzięło udział 18 zastępów, do ćwiczeń przystąpiło 79 strażaków. Wszystko rozpoczęto zgodnie z procedurami, od telefonu Matki Ksieni na numer 998, około godziny 15.00. Przełożona poinformowała dyżurnego Państwowej Straży Pożarnej w Wieliczce o pożarze na terenie klasztoru. Pierwszą jednostką, która pojawiła się na miejscu była Ochotnicza Straż Pożarna ze Staniątek, tuż za nią pojawiały się kolejne wozy strażackie z Woli Batorskiej, Zabierzowa Bocheńskiego, Słomirogu, Podłęża, Zagórza, Zakrzowa, Zakrzowca, Niepołomic i Powiatowa Straż Pożarna z Wieliczki. W sumie, w akcji wzięło udział 18 zastępów, do ćwiczeń przystąpiło 79 strażaków. Jednym z pierwszych zadań na terenie zagrożonym jest prawidłowe rozpoznanie sytuacji i ewakuacja ludzi. Niemniej do samego zdarzenia strażacy przygotowują się już jadąc na miejsce. Dzięki prawidłowemu zgłoszeniu, a później rozpoznaniu, możliwe jest szybkie wydanie dyspozycji i podjęcie dalszych działań. Na teren klasztoru wjechały trzy wozy (dwa gaśnicze i jeden specjalny-drabina). Wszystkich wozów, począwszy od ciężkich, średnich, lekkich do rozpoznawczo-dowódczych, było na miejscu 18. Można było zaobserwować bardzo sprawną współpracę zastępów. Każdy wiedział za co był odpowiedzialny. Zastępy są samodzielne i doskonale znają się na obsłudze przydzielonego im sprzętu. Do ugaszenia pożaru wodę czerpano z wielu źródeł. Były to między innymi przyklasztorne stawy, rzeka Podłężanka i wszystkie miejscowe hydranty. Jak wiemy z obliczeń, do ugaszenia takiego pożaru potrzeba byłoby 4 tysiące litrów wody na minutę. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 Jak powiedział st. kpt. Andrzej Kufta (dowódca jednostki ratowniczo-gaśniczej KP PSP) z KP PSP w Wieliczce: Dzięki takim ćwiczeniom strażacy, od najmłodszego stażem do komendanta czy naczelnika, ćwiczą swoje umiejętności, zdobywają cenne doświadczenia. Im lepiej orientujemy się w specyfice obiektu, im bardziej sprawdzimy się w hipotetycznej sytuacji, tym lepiej przygotujemy się do ewentualnego, prawdziwego zagrożenia. Akcja w staniąteckim opactwie przebiegła w sposób sprawny z wykorzystaniem bardzo wielu środków. Skorzystali na niej nie tylko strażacy, przeprowadzając ćwiczenia, ale i przede wszystkim siostry Benedyktynki, które poczuły się bezpieczniej, wiedząc, że strażacy czuwają. 13

Harcerstwo Gdzieś za nami, szumi cały las czyli obóz Szczepu Puszcza nad jeziorem Dłusko Jeszcze niedawno próbowałem opisać czym są letnie akcje organizowane przez harcerzy Szczepu Puszcza. Oczami wyobraźni chciałem przenieść czytelników Gazety Niepołomickiej do zupełnie innego świata, w którym ściśle obcujemy z przyrodą. Po całomiesięcznych wakacjach w lesie, zasiadam do laptopa by, jako jeden z uczestników obozu, podsumować owoc naszej pracy. Spróbuj zobaczyć to, co my Piotr Jeziorek Szczep Puszcza, członek drużyny wędrowniczej, stopień ćwik, na obozie pełni funkcję zaopatrzeniowca Czwarty lipca. Po całonocnej podróży tuż nad ranem lądujemy w środku lasu. Mapy dają do zrozumienia, że od najbliższej miejscowości dzieli nas ośmiotysięczna odległość liczona w metrach. Wzrok Przemierzając przysługujący nam teren, spotkać można harcerki w stylizacji słowiańskiej, które urozmaiciły podstawowe zajęcia dążąc do poznania tajników profesji garncarzy, tkaczy, łuczników a nawet ziołolecznictwa. Podopiecznym dano tym samym możliwość lepienia naczyń z gliny, strzelania z łuku, czy nabycia umiejętności wyszywania. syci widok setki drzew nasączonych światłem świtającego słońca. Śródroczna praca drużyn sprawiła, że pod nasze skrzydła trafiło wiele młodych harcerek oraz wielu młodych harcerzy, poszerzając tym samym krąg uczestników naszego środowiska o nowe twarze. Czas zrzucić plecaki, ściągnąć mundury i rozpocząć pracę. Teraz podzieleni na zastępy, choć ciągle tworząc drużynę, wypełniamy obozowisko dziesiątkami namiotów. Do naszej dyspozycji oddano sprzęt pionierski. Słychać płynący echem stukot młotków. Dźwięk szarpanych przez zęby

HARCERSTWO pił żerdzi. Pośród nas biegają nie tylko starsi, w oczach nowych i młodszych widać zapał i gotowość do pracy. Kilka kolejnych dni to poznawanie tajników konstruowania drewnianych mebli, wyplatania półek i pryczy, a po nich pierwszy apel. Od tego momentu w pełni rozpoczęło się życie obozowe. Pogoda? Ciężko o jej sympatię. Przynosi nam ulewne deszcze lub piekielnie gorące dni. Nikt jednak nie zwraca na to uwagi w koło trwa niesamowita przygoda. Przemierzając przysługujący nam teren, spotkać można harcerki w stylizacji słowiańskiej, które urozmaiciły podstawowe zajęcia dążąc do poznania tajników profesji garncarzy, tkaczy, łuczników a nawet ziołolecznictwa. Podopiecznym dano tym samym możliwość lepienia naczyń z gliny, strzelania z łuku, czy nabycia umiejętności wyszywania. Kilka drzew dalej, kolejna z drużyn żeńskich i przepaść czasowa. Klimat drugiej wojny światowej, utworzony i utrzymany by zaznajomić młode dziewczyny z historią polskiego narodu i organizacji Szarych Szeregów. Pod wieczór trafiamy do kolejnego podobozu. Chrobot ugniatanej ściółki. Otaczają nas trenujący sztuki walki rycerze. Chłopcy z prowizorycznymi mieczami w dłoniach biegający po majdanie. Kolejny dzień dobiega końca. Każdy następny przynosi wraz ze wschodem słońca, nowe możliwości. I tak śledząc igły na zegarkach, przemierzamy przez trzydzieści dni w lesie. Wszystko to zlepione w jedną całość tworzy obraz udanej akcji letniej, pełnej w zabawę a zarazem naukę. Poza specjalnie przygotowanym zajęciami, uczestnikom obozów dajemy możliwość skorzystania z kursów pierwszej pomocy czy też przystąpienia do egzaminu na kartę pływacką. Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 Jako organizatorzy letnich wypoczynków zdajemy sobie sprawę z faktu, iż wielu rodziców, choćby chciało, nie ma możliwości wysłania swoich dzieci na jakiekolwiek wakacje. Współpracując z Gminą Niepołomice dokładamy wszelkich starań by stworzyć jak najkorzystniejsze warunki dla wszystkich ochotników wyjeżdżających z nami na wakacje. Mam nadzieję, że choć w małym stopniu przybliżyłem Państwu nasze pasje i tym samym zachęciłem do udziału w zabawie. Jako organizatorzy letnich wypoczynków zdajemy sobie sprawę z faktu, iż wielu rodziców, choćby chciało, nie ma możliwości wysłania swoich dzieci na jakiekolwiek wakacje. Przychodzą trudne czasy, w których kilkaset złotych za tydzień wypoczynku to kwota trudna do zrealizowania. Współpracując z Gminą Niepołomice dokładamy wszelkich starań by stworzyć jak najkorzystniejsze warunki dla wszystkich ochotników wyjeżdżających z nami na wakacje. 15

Opinie Wyzwania na nowy rok szkolny Nasze dzieci jeszcze cieszą się wakacjami, my może i też, choć czujemy mocno jak dużymi krokami zbliża się wrzesień. Przygotowujemy wyprawkę do szkoły, kompletujemy ubrania i zastanawiamy się czy wszystko już mamy. Rozalia Klima pedagog, mama dwuletniej Zosi i kilkumiesięcznego Franka Z lekkim rozrzewnieniem patrzymy na nasze najmniejsze dzieci i zastanawiamy się czy poradzą sobie w przedszkolu, szkole. Czy będą pod dobra opieką, czy odnajdą się w grupie rówieśniczej. Naszym dzieciom powoli udzielają się nasze emocje. Kiedy są one pozytywne, jest w porządku, dziecko wie, że nadchodzą zmiany w jego życiu, ale przyjmuje to naturalnie. Jeśli natomiast, słyszy nasze ciągłe obawy o jego los, jak mama dzieli swoje troski, z kim tylko może spotkanym na ulicy, odbiera sygnał: Ach tak, to nowe miejsce, do którego mam iść, nie jest do końca takie fajne jak sądziłem, skoro mama wciąż się zamartwia i nagle muszę nauczyć się ubierać, myć zęby, sprzątać po sobie. Na nauczenie dziecka podstawowych czynności samoobsługowych, oraz wymaganie od niego czegoś więcej niż tylko zjedzenia posiłku, nigdy nie jest za późno, ale uczenie go na kilka dni przed pójściem do przedszkola lub w trakcie jego pobytu jest dla niego stresujące, zróbmy to nieco wcześniej a z pewnością będzie mniej zdenerwowany i łatwiej się zaaklimatyzuje. Nie panikujmy, że nasze dziecko, już wkracza w mury przedszkolne i szkolne. Zatrzymać czasu nie możemy, to wspaniale, że dzieci rosną, nabywają nowych doświadczeń, nawiązują nowe znajomości. Wzmacniajmy w nich pozytywny stosunek do przedszkola i szkoły, uczmy szacunku do nauczycieli. Nie narzekajmy (a przynajmniej w obecności dziecka), że ta pani jest nie fajna, za dużo obowiązków, czego oni chcą od mojego dziecka. Zaufajmy tym, komu powierzamy nasze dzieci, a jeśli mamy wątpliwości rozmawiajmy. Na ten nadchodzący rok szkolny dzieciom, życzę wspaniałych wrażeń, rodzicom więcej optymizmu i wiary we własne dzieci, a nauczycielom cierpliwości i dobrych podopiecznych. Wrzesień, początek nowego Wrzesień oznacza powrót do obowiązków. Dotyczy to zarówno dzieci i młodzieży szkolnej, jak i jej szanownych rodziców i wychowawców. Jedynie jeszcze studenci mogą przez miesiąc mitrężyć czas chyba, że muszą nadrobić zaległości spowodowane wczesnoletnim rozprężeniem czerwca. Weronika Śliwiak literaturoznawca i biolog molekularny, autor Spotkań ze słowem i Biologii dla najmłodszych w DK Inspiro, mama dwóch córek Jako początek czegoś nowego, wrzesień to dobry czas na snucie planów. Tak jak w Sylwestra, gdy strzelają korki od szampana, robimy noworoczne założenia, tak teraz warto zastanowić się i postanowić, jak przetrwać kolejny rok szkolny. Jak mądrze i kreatywnie pomóc rozwijać się dziecku w przedszkolu i szkole, jednocześnie rozbudzając jego samodzielność? Jak zrobić, by czuło się kochane i szanowane, ale również by darzyć je uczuciem w mądry sposób i wychowywać na człowieka? W natłoku codziennych obowiązków i zabieganiu można łatwo zgubić sens bycia rodzicem i zapomnieć, że decydując się na dziecko bierzemy w swoje ręce odpowiedzialność za drugiego człowieka w sposób bezkompromisowy. Jesteśmy odpowiedzialni za jego zdrowie i dobrostan, ale również za poczucie akceptacji, własnej wartości, wyobrażenie o dobru i złu, umiejętność podejmowania decyzji. Bycie rodzicem to najstarsza, najcięższa i najpiękniejsza zarazem funkcja na świecie. Praca na pełny etat, a nawet 3 etaty naraz, bez miejsca na zwolnienia i przekładanie obowiązków na dzień następny 16 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 Oczywiście szkoła czy wcześniejszy etap przedszkolny uczą wielu potrzebnych rzeczy, których mama i tata nie są w stanie sami dzieciom przekazać. Do rozwoju społecznego młodego obywatela jest konieczna grupa rówieśnicza, której dom nie zastąpi. Ale z drugiej strony szkoła nigdy nie da tego wychowania od podstaw, które dziecko powinno wynieść z domu, ani wiary we własne siły płynącej prosto z miłości rodziców. Postanówmy we wrześniu, że pomimo szalonego tempa życia nasze bycie z dziećmi nie będzie się ograniczać do odwiezienia i przywiezienia ze szkoły i nakarmienia latorośli. Postarajmy się wycisnąć z każdego dnia chwile na bycie razem i sami starajmy się kształtować nasze pociechy. Nie łudźmy się, że nawet najlepsza szkoła zrobi to za nas.

OPINIE Felietony życiem pisane XXIV O jedzeniu i zakupach Przyznaję szczerze, że mam kłopoty z nadwagą. To zresztą problem coraz bardziej powszechny. Bardzo często przyczyna jest całkiem banalna. W sytuacji stresu chętnie sięgamy po różnego rodzaju smakołyki, którymi leczymy niepowodzenia i nagradzamy się za sukcesy. To przecież jest takie proste wystarczy wejść do sklepu lub do cukierni. Kiedy policzy się uczciwie wszystkie posiłki i zakąski, po które sięgamy w ciągu dnia to otrzymana suma może naprawdę zaniepokoić. No i wtedy trzeba spojrzeć prawdzie w oczy: często po prostu za dużo jemy! Marcin Urban Na szczęście od pewnego czasu na wielu opakowaniach żywności umieszcza się tabelę pokazującą jaka jest wartość odżywcza danego pożywienia oraz jaki to stanowi procent dziennego spożycia dla osoby dorosłej. Te informacje działają niekiedy jak zimny prysznic! Kiedy policzy się uczciwie wszystkie posiłki i zakąski, po które sięgamy w ciągu dnia to otrzymana suma może naprawdę zaniepokoić. No i wtedy trzeba spojrzeć prawdzie w oczy: często po prostu za dużo jemy! Dawno temu, czyli w czasie mojej młodości jedzenie nie stanowiło pokusy do przejadania się, bo było po prostu znacznie mniej smaczne niż obecnie. Na przykład serki topione miały gumowatą konsystencję i dziwny smak przypominający kazeinowy klej. Tego naprawdę nie dało się dużo zjeść! No i być może właśnie dlatego otyłość nie była wtedy tak dużym problemem? Dziś producenci prześcigają się w dogadzaniu podniebieniu klientów. To oczywiście wspaniale, ale: Fraszka o niezdrowym życiu Nazbyt się objadam, snu mi ciągle brak snu się kupić nie da, a jedzenie - tak. Jak z powyższej fraszki wynika najbardziej brakuje nam tego, czego nie da się kupić. Natomiast to, co można kupić niekiedy posiadamy w takim nadmiarze, że ten nadmiar zaczyna być kolejnym problemem. Choćby dlatego, że nie domyka się szafa. Na zakończenie proponuję zatem taką myśl: Chłodna logika Czy tego chcecie, czy nie chcecie, czy o tym wiecie, czy nie wiecie, wszystko, co dzisiaj kupujecie kiedyś się stanie zwykłym śmieciem. Powiatowe refleksje IV W poprzednich tekstach pisałem o różnych aspektach bezpieczeństwa, m.in. o działalności policji oraz straży pożarnych. Również tym razem chcę odnieść się do tematu bezpieczeństwa. Pojawienie się letnich upałów skłoniło mnie do zajęcia się tematem bezpieczeństwa nad wodą. Jakub Paluch radny Powiatu Wielickiego Miałem w pamięci dane, że w ubiegłym roku utonęło w Polsce prawie 400 osób. Dlatego też w rozmowach z przedstawicielami odpowiednich służb postanowiłem ocenić, czy na terenie gminy istnieje poważne zagrożenie utonięciami. Mimo, że mieszkamy nad brzegiem największej rzeki w Polsce, jej wody odkąd pamiętam nie zachęcały do kąpieli. Jednak mam w pamięci inne kąpieliska sprzed kilkudziesięciu lat. Kto dziś pamięta, że młodzi chłopcy chodzili wykąpać się do Puszczy Niepołomickiej na tzw. 19-tkę oraz, że na skraju lasu mieliśmy odkryty basen w ramach ośrodka rekreacyjnego Krakowianka. Również w innych częściach miasta były rozmaite stawy i glinianki, np. na strzelnicy wojskowej, czy stawy na Pasterniku. W nich młodzi i starsi zażywali ochłody, a ich brzegi zamieniały się w plażowiska. Pamiętamy również tragiczne wypadki utonięć choćby na tzw. Balatonie w Woli Batorskiej, czy na żwirowisku w Zabierzowie. Okazuje się, że dzisiaj możemy czuć się całkowicie bezpiecznie, jednak nie z tego powodu, że wspomniane kąpieliska zostały zagospodarowane i otoczone Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 czujną opieką ratowników, lecz dlatego, że po prostu zniknęły lub zamknięto do nich dostęp. Faktycznie jedynym ogólnie dostępnym zbiornikiem wodnym stała się kryta pływalnia w Niepołomicach. Sam z niej często korzystam, jednak nie jest to miejsce, gdzie można zabrać rodzinę na piknik i skorzystać ze słońca. Nie sądzę, aby w dającej się przewidzieć przyszłości wody Wisły nadawały się do kąpieli. I choć szkoda wspomnianych stawów i glinianek, to przeszły one już bezpowrotnie do historii. Pozostaje tylko mieć nadzieję, że któryś ze zbiorników wodnych należących dziś do prywatnych właścicieli w przyszłości być może zostanie zagospodarowany jako wodny teren rekreacyjny. 17

Kultura Gatunki malarskie według Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby Wrzesień nieodmiennie kojarzy się ze szkołą. Przypomnijmy więc kilka, historycznych już co prawda, akademickich zasad i klasyfikacji dotyczących malarstwa. Sztuka nie poddaje się regułom, a artyści jak powietrza potrzebują swobody twórczej, by nieść radość nam, którym dane jest patrzeć i przeżywać według własnej wrażliwości. Maria Jaglarz dyrektor Muzeum Niepołomickiego Zanim narodził się modernizm, ekspresjonizm, kubizm i inne izmy, niemal do końca XIX wieku, w malarstwie obowiązywała standaryzacja ustalona przez członków francuskiej Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. W XVII stuleciu grupa uznanych artystów arbitralnie rozstrzygnęła, co w malarstwie jest najważniejsze, jakimi cechami powinien charakteryzować się obraz, jednoznacznie ustaliła kanony, dokonała podziału dzieł i ich twórców. Francuska Akademia Malarstwa i Rzeźby założona została w Paryżu, w 1648 roku. Jej siedzibą stał się Luwr, a pierwszym rektorem został Charles Le Brun, malarz, architekt i dekorator, współtwórca stylu Ludwika XIV. To właśnie członkowie tejże Akademii wydzielili cztery gatunki malarstwa: pejzaż, malarstwo historyczne i religijne, portret oraz sceny rodzajowe. Głównym kryterium tej klasyfikacji był podejmowany przez artystę temat. Akademia powstała w epoce racjonalizmu, w której rozum i posiadana wiedza stanowiły najwyższą wartość. Wśród wielu dziedzin także sztukę uznano za jeden z instrumentów poznawania świata i przekazywania o nim wiedzy. Stąd najwyższym uznaniem cieszyły się dzieła, których autorzy, posiadając rozległą wiedzę zarówno humanistyczną, jak i przyrodniczą tworzyli bogate w treści prace, wykazując jednocześnie duże Jan van Goyen Na zamarzniętym kanale, ok. 1640 ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, fot. Jacek Świderski 18 Gazeta Niepołomicka wrzesień 2011 umiejętności kompozycyjne i warsztatowe. Na szczycie gatunkowej hierarchii stało malarstwo historyczne, do którego zaliczano obrazy ukazujące ważne wydarzenia z dziejów państw i narodów, sceny mitologiczne i religijne oraz odniesienia do wątków literackich. Niżej plasował się portret, często zawierający elementy dydaktyczne, wyobrażane za pomocą symbolu czy kontekstu rodzajowego. Po nim następowało malarstwo pejzażowe, które ukazywało naturę jako dzieło Boga, odbicie Jego doskonałości. Najniżej ceniono te dzieła, którym odmawiano głębszej myśli, oparte, jak uważano, na prostym odzwierciedlaniu rzeczywistości, czyli malarstwo rodzajowe, utrwalające zdarzenia z życia zwykłych ludzi oraz martwa natura. W zamkowej Galerii, na wystawie prezentującej sztukę zachodnioeuropejską od XIII do XIX wieku odnajdujemy pełną reprezentację wymienionych gatunków malarstwa. Wśród scen historycznych warto zwrócić uwagę na dzieło anonimowego francuskiego artysty Achilles opłakujący martwego Patroklosa, w którym autor ilustruje wydarzenia opisane przez Homera w Iliadzie, epopei poświęconej wojnie trojańskiej. Wśród portretów najważniejsza jest Dama z gronostajem, gdzie zwierząt-