Systemy Logistyczne Wojsk nr 35/2009 ORGANIZACJA I ZADANIA PUNKTU KONTAKTOWEGO HNS OKRĘGU WOJSKOWEGO Waldemar ANDRZEJEWSKI Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych Artykuł przedstawia w ogólnym ujęciu system punktów kontaktowych wsparcia państwa-gospodarza (HNS). Skupia się na funkcjonowaniu PK okręgu wojskowego, przedstawiając jego cele, zadania, uprawnienia, elementy tworzące jego organizację. Autor uwzględnia znaczenie Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego. Wprowadzenie Ocenia się, że w ramach prowadzenia operacji przez sojusznicze siły wzmocnienia, na obszarze kraju mogą być rozmieszczone dwie dywizje ciężkie i brygada zmechanizowana. Zakres oczekiwanego wsparcia musi zapewnić państwu wysyłającemu szeroko rozumiane przyjęcie na granicy, przemieszczenie oraz zapewnienie wsparcia w rejonie realizacji zadań. W czasie prowadzenia operacji państwo wysyłające ponosi odpowiedzialność za zabezpieczenie sił kierowanych do operacji, a wsparcie państwa-gospodarza stanowi uzupełnienie tego zabezpieczenia i realizowane będzie w możliwie największym zakresie, bazując na narodowym prawodawstwie, narodowych priorytetach i faktycznych możliwościach. W pierwszej kolejności zabezpieczane będą potrzeby sił narodowych, natomiast nadwyżka może być przeznaczona na udzielenie wsparcia. Uzyskanie wsparcia ze strony państwa przyjmującego (gospodarza) może przynieść wiele korzyści [2]: zmniejszenie zaangażowania własnych sił i niektórych środków podczas prowadzenia operacji, skrócenie ramienia dostaw środków z własnego terytorium, zmniejszenie zaangażowania personelu w zabezpieczenie operacji, zmniejszenie kosztów operacji w związku z możliwością wynegocjowania z państwem-gospodarzem wsparcia bez ponoszenia opłat oraz cen państwa-gospodarza, przerzucenie niektórych zadań na państwo przyjmujące (gospodarza).
50 W. Andrzejewski Faktyczny zakres udzielanego wsparcia jest przedmiotem dwustronnych negocjacji, które kończą się podpisaniem Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych (JIA). Świadczenie wsparcia w ramach obowiązków państwa-gospodarza nie jest tylko domeną sił zbrojnych. W czasie pokoju większość wsparcia jest i będzie świadczona przez siły zbrojne w formie użyczania poligonów i obiektów wojskowych w czasie ćwiczeń. Wsparcie cywilne będzie świadczone w niewielkim zakresie, głównie poprzez zawieranie kontraktów z dostawcami środków materiałowych i usług oraz przez niemilitarne ogniwa obronne. W czasie planowania i prowadzenia przez wojska sojusznicze ćwiczeń, stopień udzielanego wsparcia przez struktury militarne będzie znacznie przewyższał wsparcie cywilne, głównie ze względów ekonomicznych i organizacyjnych. W czasie usuwania katastrof naturalnych lub przemysłowych zadania realizowane są w ramach reagowania kryzysowego administracji państwowej i instytucji militarnych, specjalne mechanizmy finansowe i świadczenia osobiste są uruchamiane przez administrację publiczną oraz wsparcie służb ratowniczych. W zależności od lokalizacji, zaangażowanie wsparcia może mieć różne proporcje tylko wojskowe lub tylko cywilne, albo wojskowe i cywilne. W czasie podwyższania gotowości obronnej państwa, siły zbrojne będą realizowały zadania osiągania zdolności bojowej. W związku z tym zaangażowanie Sił Zbrojnych w proces wsparcia HNS spadnie, a pozamilitarne struktury obronne państwa będą realizowały wynegocjowane wsparcie. W czasie narastania kryzysu oraz wojny siły zbrojne będą realizowały zadania osiągania zdolności operacyjnej do realizacji zadań. W tym momencie udział sił zbrojnych w realizacji wsparcia znacznie spada. Koordynacja polegająca na informowaniu właściwych organów władzy publicznej o przedsięwzięciach związanych z pobytem wojsk obcych lub uzgadnianiu z nimi tych przedsięwzięć realizowana jest przy pomocy wojewódzkich sztabów wojskowych. Rozpoczęcie przerzutu i rozwijania sił na terytorium państwa-gospodarza wymaga wyrażenia zgody oraz wynegocjowania z państwem-gospodarzem warunków jeszcze przed przystąpieniem do rozmieszczania. W czasie planowania przyjęcia, przemieszczenia oraz pobytu wojsk sojuszniczych, okręg wojskowy realizuje następujące przedsięwzięcia: aktualizowanie bazy danych o zasobach HNS wskazanych na potrzeby wojsk sojuszniczych, dokonywanie uzgodnień z administracją rządową w zakresie udostępnienia wskazanych przejść granicznych, dróg przemieszczenia i rejonu pobytu wojsk sojuszniczych,
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 51 koordynowanie zadań JW OW w zakresie planowania realizacji zadań wsparcia wojsk sojuszniczych (ochrona dróg i rejonów, zabezpieczenie techniczne i inżynieryjne), wskazanie dostawców środków materiałowych i usług, sprawdzenie gotowości do użycia wydzielonej infrastruktury oraz zasobów HNS. W czasie planowania pobytu wojsk sojuszniczych zostanie zaangażowanych maksymalnie dużo struktur i przedstawicieli, którzy będą negocjować porozumienia. Struktury wojskowe będą reprezentowane przez instytucje podległe Ministrowi Obrony Narodowej. Natomiast struktury rządowe przez przedstawicieli administracji zespolonej i niezespolonej podległych właściwym ministerstwom. W czasie planowania pobytu wojsk sojuszniczych okręg wojskowy będzie współdziałał z administracją zespoloną, niezespoloną, samorządową oraz przedsiębiorstwami realizującymi przedsięwzięcia wsparcia. Zabezpieczenie przyjęcia i przemieszczenia będzie realizowane przez urzędy celne, jednostki straży granicznej, policji, żandarmerii wojskowej, pododdziały regulacji ruchu, inżynieryjne, logistyczne, ogólnowojskowe, dyrekcje portów lotniczych i morskich, stacji kolejowych, oddziały Dyrekcji Generalnej Dróg Krajowych i Autostrad, formacje służb ochrony kolei, a w gotowości do realizacji zadań utrzymywane będą jednostki Państwowej Straży Pożarnej, ratownictwo medyczne i szpitale. Natomiast zabezpieczenie pobytu będzie odbywało się we współdziałaniu z urzędami administracji wojewódzkiej, lokalnej, samorządami lokalnymi, policją, żandarmerią wojskową, oddziałami wojewódzkimi Dyrekcji Generalnej Krajowych Dróg i Autostrad, dyrekcjami regionalnymi lasów państwowych, dyrekcjami stacji kolejowych i służbami ochrony kolei. W czasie przyjęcia wojsk na granicy, zabezpieczania przemieszczania (tranzytu wojsk) do rejonu odpowiedzialności, pobytu wojska, okręg wojskowy będzie realizował rzeczywiste i praktyczne wsparcie, przyjmując na siebie znaczące obciążenie. Wsparcie wojsk sojuszniczych będzie obejmowało wsparcie materiałowe, techniczne, medyczne, łączności i informatyki, świadczenia rzeczowe i osobiste, udostępnienie infrastruktury, ochronę wojsk, środowiska, finansowanie, rozliczanie HNS (w tym szkód), cywilną organizację realizacji zadań HNS oraz koordynację cywilnowojskową [1]. Do koordynacji, organizacji i współdziałania okręg wojskowy posiada Oddział Zabezpieczenia Funkcji Państwa-Gospodarza i siły własne, tworząc ważny punkt kontaktowy, a w celu usprawnienia swoich działań Zespół Realnego Zabezpieczenia (ZRZ). Sprawdzony ZRZ w działaniu (na terenie SOW) jest/będzie potrzebny dla związania możliwości uczestników, a tym bardziej w sytuacji likwidacji okręgów wojskowych, przejęcia części zadań przez Inspektorat Wsparcia oraz przez Regionalne Sztaby Wojskowe (proponowane cztery w kraju) i Rejonowe Bazy
52 W. Andrzejewski Logistyczne (proponowane), zgodne obszarowo, a także Rejonowe Zarządy Infrastruktury. 1. System punktów kontaktowych HNS Decyzja nr 531/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 grudnia 2008 (nowelizacja decyzji nr 260) w sprawie funkcjonowania w resorcie obrony narodowej systemu realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza oraz państwa wysyłającego, w ramach organizowania i koordynowania przedsięwzięć zapewniających realizację zadań HNS, nakłada na szefa Zarządu Planowania Logistyki P-4 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego utrzymywanie w komórkach i jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej struktury Punktów Kontaktowych HNS (PK HNS) oraz inicjowanie tworzenia takich struktur w ministerstwach i województwach przez Dyrektora Departamentu Strategii Planowania Obronnego, a ponadto prowadzenie ewidencji tych punktów i współuczestniczenie w określaniu zakresu zadań. Dyrektorzy (szefowie, dowódcy, komendanci) komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej wyznaczają i utrzymują PK HNS w podległych komórkach i jednostkach organizacyjnych, przez które zapewniają realizację zadań wynikających z funkcjonowania systemu HNS. System Punktów Kontaktowych HNS zapewnia właściwy przebieg i przejrzystość procesu planowania HNS, powielanie realizacji analogicznych zadań przez państwo-gospodarza i państwo wysyłające, oraz koordynację zadań realizowanych w systemie narodowym przez wszystkie struktury poszczególnych poziomów. Państwo-gospodarz, państwa wysyłające oraz struktury NATO wyznaczają po jednym Centralnym Punkcie Kontaktowym HNS (CPK HNS). W Siłach Zbrojnych CPK HNS umiejscowiony jest w ZPL P-4 SG WP. Szef ZPL P-4 pełni rolę Centralnego Punktu Kontaktowego określonego w Sojuszniczej Doktrynie i Procedurach Połączonego Wsparcia przez Państwo-Gospodarza (AJP-4.5). System PK HNS oparty jest o etatowe i nieetatowe struktury realizujące zadania wynikające z funkcji państwa-gospodarza zarówno w Siłach Zbrojnych RP, jak również pozamilitarnych ogniwach obronnych (POO) państwa. Punkty kontaktowe HNS są organami wykonawczymi dowódców wszystkich szczebli w zakresie udzielania pomocy wojskowej i cywilnej, świadczonej w okresie pokoju, kryzysu i wojny siłom sojuszniczym i organizacjom NATO rozmieszczonym w poszczególnych obszarach odpowiedzialności. Zadania dla PK HNS określane są decyzjami właściwych organów. Osoba reprezentująca PK HNS powinna mieć nadane przez właściwy organ zadania oraz pełnomocnictwa do podejmowania stosownych decyzji w imieniu reprezentowanego organu [3]. Dowódca (organ) wyznaczający PK HNS powinien
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 53 opracować Stałe Procedury Operacyjne dla PK, które stanowią integralną część dokumentacji realizacji zadań obronnych. 1.1. Funkcjonowanie PK HNS w okręgu wojskowym PK HNS OW zorganizowany jest na bazie Oddziału Zabezpieczenia Funkcji Państwa Gospodarza Logistyki [4]. W strukturze systemu PK HNS współpracuje z PK HNS Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, zlokalizowanym w Oddziale Interoperacyjności Logistycznej i HNS Szefostwa Planowania Logistycznego. Wojewódzkie Sztaby Wojskowe utrzymują PK HNS zlokalizowane odpowiednio w sekcji logistyki lub sekcji operacyjnej. Zależność ta jest podyktowana strukturą WSzW. Przykładem jest np. skreślenie z etatu WSzW Wrocław i Katowice sekcji logistycznej z powodu utworzenia we Wrocławiu i Gliwicach Wojskowych Oddziałów Gospodarczych, a w związku z tym zadania HNS realizowane są w sekcji operacyjnej. W pozostałych sztabach zadania HNS realizowane są jak dotychczas przez sekcje logistyczne. Obsada PK HNS w WSzW wyznaczona jest z etatowych żołnierzy zawodowych i pracowników wojska. Zasadnicze wymagania stawiane przed obsadą PK HNS to podstawowa znajomość zagadnień realizacji zadań w ramach obowiązków państwa gospodarza HNS i w miarę możliwości znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym pracę z dokumentami oraz porozumiewanie się w podstawowym zakresie. W ramach doskonalenia realizacji zadań HNS, raz w roku organizowane jest przez dowództwo okręgu wojskowego (np. SOW) szkolenie na temat realizacji zadań HNS na obszarze OW. Celem takich szkoleń jest doskonalenie znajomości realizacji zadań HNS przez struktury układu militarnego i pozamilitarnego, zapoznanie ze zmianami prawnymi w zakresie HNS, a także wymiana poglądów i doświadczeń w zakresie organizacji i koordynacji realizacji zadań. Szkolenie takie realizowane jest w formie wykładów, których prelegentami są przedstawiciele różnych szczebli i instytucji realizujących zadania HNS. W szkoleniu udział biorą przedstawiciele urzędów wojewódzkich, policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, wojewódzkich sztabów wojskowych, a także przedstawiciele SG WP, IWsp SZ, okręgów wojskowych. Ponadto w ramach doskonalenia funkcjonowania systemu HNS, z WSzW kierowani są oficerowie na kurs HNS organizowany przez Akademię Obrony Narodowej na temat realizacji zadań państwa-gospodarza i państwa wysyłającego. Dąży się do tego, aby taki kurs odbyli wszyscy żołnierze zawodowi zajmujący się problematyką HNS w okręgu wojskowym i WSzW. Obecnie w WSzW problematyką HNS zajmują się etatowi pracownicy wojska, zatem istnieje potrzeba kierowania na takie kursy. W ramach wdrażania aplikacji do zasilania bazy danych HNS Encyklopedia Kwestionariuszy Opisu Zasobów E-KOZ, SG WP razem z Centrum Informatyki
54 W. Andrzejewski i Łączności organizują kurs na temat obsługi aplikacji. W czasie tego kursu osoby odpowiedzialne za zasilanie bazy danych HNS w OW i WSzW doskonalą wykorzystywanie tej aplikacji. Kursy są organizowane kilka razy w roku w zależności od możliwości, umożliwiają przeszkalanie osób, które od niedawna zajmują się problematyką HNS i uaktualnianiem bazy danych HNS. 1.1.1. Organizacja i zadania PK HNS w dowództwie okręgu wojskowego Zgodnie z zakresem działania np. Dowództwa Śląskiego Okręgu Wojskowego, Oddział Zabezpieczenia Funkcji Państwa Gospodarza Logistyki pełni rolę Punktu Kontaktowego HNS Dowództwa Śląskiego Okręgu Wojskowego (PK HNS DSOW), który funkcjonuje w celu [5]: zapewnienia ciągłego procesu realizacji zadań państwa-gospodarza na obszarze SOW, realizacji zadań HNS w czasie prowadzenia na obszarze SOW potencjalnych wielonarodowych operacji militarnych i niemilitarnych zarówno w rozumieniu art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, jak również w działaniach spoza art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, planowania i zabezpieczenia ćwiczeń międzynarodowych, realizacji zadań w czasie zagrożenia kryzysowego zgodnie z Planem osiągania wyższych stanów gotowości bojowej, koordynacji, zabezpieczenia i monitorowania udzielanego wsparcia w czasie ćwiczeń wojsk sojuszniczych prowadzonych na obszarze SOW w ośrodkach szkolenia poligonowego (Ośrodkach Szkolenia Poligonowego Żagań, Wędrzyn i Nowa Dęba) i poza nimi oraz innych zadań realizowanych przez wojska sojusznicze w ramach NATO, UE, PdP, ONZ, OBWE na podstawie podpisanych umów dwu lub wielostronnych, przygotowania i negocjowania Porozumienia Technicznego (TA) oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych (JIAs), planowania i koordynacji zabezpieczenia sił narodowych rozmieszczanych poza granicami kraju, zgodnie z decyzją przełożonego, udzielania wsparcia przez państwo-gospodarza w zakresie określonym porozumieniami. Punkt Kontaktowy HNS dowódcy OW jest organem wykonawczym dowódcy okręgu wojskowego, realizującym zadania na szczeblu taktycznym SZ, odpowiadającym za organizację, koordynację i realizację zadań wsparcia przez państwo- -gospodarza na rzecz Sił Zbrojnych państw wysyłających uczestniczących w operacji (ćwiczeniu) na obszarze okręgu wojskowego oraz własnych, rozmieszczanych na obszarze państwa-gospodarza. W procesie planowania HNS, PK wykonuje zadania szczebla operacyjnego sił zbrojnych.
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 55 Oddział Zabezpieczenia Funkcji Państwa-Gospodarza Logistyki jako struktura etatowa DOW sprawuje rolę Punktu Kontaktowego HNS. Współpracuje z Punktem Kontaktowym HNS w I Wsp. SZ oraz punktami kontaktowymi administracji wojskowej i jednostek wojskowych, a także z punktami kontaktowymi w urzędach administracji rządowej, samorządowej, pozamilitarnych ogniw obronnych. W czasie realizacji zadań, PK HNS DOW, po uzupełnieniu odpowiednimi strukturami i specjalistami, pełni również funkcję Zespołu Realnego Zabezpieczenia. Szefem PK HNS DOW jest Szef Oddziału Zabezpieczenia Funkcji Państwa Gospodarza, który podlega bezpośrednio szefowi logistyki OW. Jest przełożonym wszystkich żołnierzy oraz pracowników PK, pracujących etatowo i przydzielonych do realizacji zadań. Odpowiada za wykonywanie zadań dotyczących zabezpieczenia potrzeb wojsk sojuszniczych w ramach obowiązków państwa-gospodarza i państwa wysyłającego. Szef PK HNS DOW jest uprawniony do: organizowania i kierowania działalnością PK, wydawania poleceń we wszystkich sprawach dotyczących działalności służbowej, sprawowania nadzoru w zakresie realizacji zadań zabezpieczenia HNS wojsk sojuszniczych stacjonujących na obszarze Okręgu, reprezentowania szefa logistyki w kontaktach z przedstawicielami komórek organizacyjnych DOW w zakresie realizacji zadań wsparcia przez państwo-gospodarza oraz przedstawicielami wojsk sojuszniczych przebywających na obszarze OW, posiadania stosownych pełnomocnictw do reprezentowania Dowódcy OW oraz innych przełożonych w czasie konferencji, rekonesansów, a także do podpisywania umów na udzielenie wsparcia przez państwo- -gospodarza oraz w kontaktach z przedstawicielami wojsk sojuszniczych. Do zadań Szefa PK należy [5]: organizowanie zadań na rzecz sił sojuszniczych przebywających lub przemieszczających się na obszarze OW i kierowanie ich realizacją, zgodnie z podpisanymi porozumieniami, planowanie użycia podległych i przydzielonych dowódcy Okręgu sił i środków do wsparcia wojsk sojuszniczych oraz koordynowanie dostaw i usług dla tych wojsk. Uzgadnianie zadań i przedsięwzięć z odpowiednimi komórkami sztabu oraz przydzielonymi dowództwami. Przedstawianie propozycji Dowódcy OW, pozyskiwanie informacji o zasobach wojskowych i cywilnych możliwych do wykorzystania w ramach wypełniania funkcji państwa-gospodarza, a w szczególności o środkach materiałowych, infrastrukturze oraz usługach na obszarze OW,
56 W. Andrzejewski prowadzenie bazy danych o cywilnych i wojskowych zasobach obronnych obszaru okręgu wojskowego możliwych do wykorzystania na potrzeby wsparcia przez państwo-gospodarza oraz jej aktualizacja i przesyłanie danych do Centralnej Bazy Danych, organizowanie i utrzymanie współpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi podległymi i nadzorowanymi przez Ministra Obrony Narodowej a właściwymi terytorialnie organami administracji publicznej oraz przedsiębiorcami wykonującymi zadania obronne na obszarze OW. Współpraca z innymi instytucjami nawiązywana jest w razie potrzeb, współudział w procesie negocjacji porozumień dotyczących realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza. Wzór Porozumienia Technicznego (TA) oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych (JIAs) zgodnie z decyzjami przełożonego, zabezpieczenie transportu oraz ruchu wojsk sojuszniczych na obszarze okręgu wojskowego od przejść granicznych, lotnisk, portów do rejonów ześrodkowania (prowadzenia operacji/ćwiczeń) we współpracy z okręgowymi organami transportu i kierowania ruchem wojsk, przyjmowanie informacji z PK współpracujących oraz państw wysyłających, a także z PK HNS państwa-gospodarza, prowadzenie analiz i uzgodnień w zakresie możliwości zapewnienia wsparcia dla kierowanych wojsk na terytorium innego państwa sojuszniczego w ramach wykonywania zadań państwa wysyłającego, wspomaganie informacyjne dowództw wojsk własnych i sojuszniczych oraz wskazywanie źródeł zaspakajania potrzeb zgłaszanych w ramach wykonywania funkcji państwa-gospodarza, opracowywanie analiz, wniosków oraz innych dokumentów z zakresu problematyki państwa-gospodarza i państwa wysyłającego niezbędnych do podjęcia decyzji przez dowódcę OW, współudział w realizacji zadań i przedsięwzięć w zakresie dotyczącym okręgu wojskowego związanych z wykonywaniem zobowiązań wynikających z przyjętych przez Polskę międzynarodowych porozumień w sprawach dotyczących państwa-gospodarza, bilansowanie zgłoszonych potrzeb oraz określanie własnych możliwości realizacji zadań państwa-gospodarza. Sporządzanie odpowiedzi na Koncepcję Potrzeb (COR) dla wojsk sojuszniczych i przesłanie do PK HNS IWsp.SZ oraz Koncepcji Wymagań (SOR) w razie występowania w roli państwa wysyłającego, wydzielenie ze składu PK HNS DOW oficerów łącznikowych do koordynacji wsparcia udzielanego przez państwo-gospodarza na obszarze okręgu wojskowego, a także w razie potrzeby do innych struktur organizacyjnych,
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 57 połączonych sztabów i dowództw sojuszniczych do współpracy i koordynacji; przyjęcie oficerów łącznikowych ze struktur i organizacji rozmieszczających siły na obszarze OW; utworzenie Zespołu Realnego Zabezpieczenia do koordynacji realizacji zadań wsparcia wojsk na obszarze okręgu wojskowego w czasie realizacji zadań; prowadzenie działalności kontrolno-rozliczeniowej w Wojewódzkich Sztabach Wojskowych oraz innych jednostkach wojskowych okręgu wojskowego w zakresie realizacji zadań związanych z wykonywaniem obowiązków państwa-gospodarza; nadzorowanie opracowywania przez jednostki (instytucje) wojskowe okręgu wojskowego dokumentacji związanej z likwidacją strat i szkód (innych niż komunikacyjne) wyrządzonych przez wojska sojusznicze w czasie pobytu na terytorium okręgu wojskowego; składanie meldunków sytuacyjnych i doraźnych dla szefa logistyki oraz innym przełożonym (zgodnie z przyjętym systemem meldunkowym); organizacja pracy PK w zależności od potrzeb w systemie pracy jedno lub dwuzmianowej. Zakres zadań realizowanych przez obsadę PK HNS odzwierciedla zakres ich obowiązków wynikający z Karty Opisu Stanowiska Służbowego (KOSS) i Karty Opisu Stanowiska (pracownicy). Oficerowie i pracownicy wojska są osobami kierunkowymi w zakresie: transportu i ruchu wojsk, zabezpieczenia medycznego, technicznego i materiałowego, infrastruktury i budownictwa, łączności i informatyki oraz finansów. Współdziałają z osobami funkcyjnymi z pionów logistyki w zakresie planowania realizacji zadań HNS. PK HNS DOW współdziała ze wszystkimi strukturami odpowiedzialnymi za realizacje na szczeblu strategicznym, operacyjnym i taktycznym, a także z pozamilitarnymi ogniwami obronnymi z obszaru OW, tj. z przełożonymi, z dowództwami rodzajów sił zbrojnych i sojuszniczych, z instytucjami wojskowymi, ze strukturami wewnętrznymi okręgu wojskowego, z instytucjami podległymi dowódcy OW, oraz poprzez WSzW z pozamilitarnymi ogniwami obronnymi i przedsiębiorcami realizującymi wsparcie. Współdziałanie z PK HNS realizującymi zadania HNS nawiązuje się poprzez wystosowanie wniosków do dowódców/szefów/dyrektorów jednostek wojskowych/ instytucji, które będą realizowały wsparcie. Uzgadnianie zadań, reagowanie na zakłócenia, kierowanie udzielaniem wsparcia i koordynowanie go może przybierać różne warianty, w zależności od sytuacji i podpisanych porozumień. Może być realizowane:
58 W. Andrzejewski przez PK HNS DOW w miejscu dyslokacji lub przez Zespół Realnego Zabezpieczenia (ang. Realife Suport RLS) w miejscu stałej dyslokacji lub przez RLS w rejonie operacji, lub przez oficerów łącznikowych/ zespół łącznikowy w dowództwie sił sojuszniczych. Dla PK HNS opracowuje się Stałe Procedury Operacyjne (SOP) w celu: uszczegółowienia przedsięwzięć i procedur realizacji zadań na rzecz wojsk sojuszniczych przybywających na obszar OW, przemieszczających się przez jego obszar oraz przebywających na jego obszarze; skrócenia czasu na organizację realizacji postawionych zadań; określenia zakresu kompetencji i odpowiedzialności Szefa PK HNS OW w zakresie planowania, koordynacji i organizacji realizacji zadań wsparcia przez państwo-gospodarza na obszarze OW; określenia zakresu zadań obsady PK HNS. Realizacja przez PK HNS DOW zadań w zakresie planowania HNS, a później płynne przejście do realizacji zaplanowanych zadań poprzez utworzenie Zespołu Realnego Zabezpieczenia, ma wiele korzyści, m.in.: planowanie i realizacja HNS wykonywana jest przez te same osoby; w czasie realizacji zadań z obsady PK HNS tworzona jest Sekcja Organizacyjno-Koordynacyjna; utrzymany jest stały kontakt pomiędzy osobami funkcyjnymi państw wysyłających i państwa-gospodarza, a także pomiędzy osobami z instytucji państwa-gospodarza; w trakcie przejścia z fazy planowania do fazy realizacji nie zmienia się sposób realizacji misji HNS przyjętej w czasie planowania; ułatwiona jest koordynacja wsparcia; dokumentacja prowadzona jest przez tę samą komórkę organizacyjną. 1.1.2. PK HNS WSzW W wojewódzkich sztabach wojskowych utrzymywane są PK HNS, realizujące współdziałanie pomiędzy PK HNS DOW i PK HNS w Pozamilitarnych Ogniwach Obronnych. Szefem PK HNS jest oficer logistyki WSzW. Jest on przełożonym wszystkich osób funkcyjnych PK HNS w zakresie swoich kompetencji. Odpowiada za wykonywanie zadań dotyczących zabezpieczenia potrzeb wojsk sojuszniczych w ramach systemu wsparcia państwa-gospodarza.
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 59 Szef PK HNS uprawniony jest do: planowania i koordynowania działań związanych z realizacją funkcji państwa-gospodarza na terenie województwa; sprawowania nadzoru w zakresie realizacji zadań zabezpieczenia HNS wojsk sojuszniczych stacjonujących na obszarze województwa; reprezentowania Szefa WSzW w kontaktach z przedstawicielami komórek organizacyjnych WSzW w zakresie realizacji zadań wsparcia przez państwo- -gospodarza oraz przedstawicielami wojsk sojuszniczych przebywających na obszarze odpowiedzialności WSzW; posiadania stosownego pełnomocnictwa do reprezentowania Szefa WSzW oraz innych przełożonych w czasie konferencji, rekonesansów, a także do bezpośredniego koordynowania wsparcia realizowanego przez państwo- -gospodarza oraz do reprezentowania Szefa WSzW w kontaktach bezpośrednich z przedstawicielami wojsk sojuszniczych. Szef PK HNS WSzW będzie realizował zadania zgodnie z koncepcją dowódcy OW. Do zadań Szefa PK należy: udział w organizowaniu realizacji zadań na rzecz sił sojuszniczych przebywających lub przemieszczających się na obszarze województwa i ich koordynacja; uczestniczenie w planowaniu użycia sił i środków do wsparcia wojsk sojuszniczych oraz koordynowaniu dostaw i usług dla tych wojsk; uzgadnianie zadań i przedsięwzięć z odpowiednimi komórkami WSzW oraz podległych WKU oraz administracją rządową i samorządową; pozyskiwanie informacji o zasobach wojskowych i cywilnych możliwych do wykorzystania w ramach wypełniania funkcji państwa-gospodarza, a w szczególności o środkach materiałowych, infrastrukturze oraz usługach; prowadzenie bazy danych o cywilnych i wojskowych zasobach obronnych obszaru województwa możliwych do wykorzystania na potrzeby wsparcia przez państwo-gospodarza oraz jej aktualizacja, przesyłanie danych do Bazy Danych OW; nawiązanie i realizowanie współpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi podległymi i nadzorowanymi przez Ministra Obrony Narodowej a właściwymi terytorialnie organami administracji publicznej oraz przedsiębiorcami wykonującymi zadania obronne; monitorowanie przemieszczania oraz przegrupowania wojsk sojuszniczych na obszarze województwa we współpracy z wojskowymi okręgowymi organami transportu i kierowania ruchem wojsk, instytucjami pozamilitarnymi;
60 W. Andrzejewski wspomaganie informacyjne dowództw wojsk własnych i sojuszniczych oraz wskazywanie źródeł zaspakajania potrzeb zgłaszanych w ramach wykonywania funkcji państwa gospodarza; uczestniczenie w rekonesansach związanych z realizacją zadań państwa- -gospodarza na terenie województwa. Przygotowywanie niezbędnych informacji o rejonie; koordynowanie współpracy z punktami kontaktowymi instytucji niemilitarnych na terenie województwa; współudział w realizacji zadań i przedsięwzięć w zakresie dotyczącym WSzW związanych z wykonywaniem zobowiązań wynikających z przyjętych przez Polskę międzynarodowych porozumień w sprawach dotyczących państwa-gospodarza; wykonywanie dokumentacji związanej z likwidacją strat i szkód (innych niż komunikacyjne) wyrządzonych przez wojska sojusznicze w czasie pobytu na terytorium województwa. Punkt Kontaktowy HNS Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego współpracuje z punktami kontaktowymi jednostek i instytucji wojskowych: komórkami organizacyjnymi WSzW; podległymi Wojskowymi Komendami Uzupełnień; jednostkami wojskowymi stacjonującymi na terenie województwa; dowództwami jednostek wojsk sojuszniczych przebywających na obszarze województwa; PK HNS administracji państwowej i samorządowej układu pozamilitarnego; Żandarmerią Wojskową; PK HNS DOW; PK HNS Komendanta Wojewódzkiego Policji; PK HNS Komendanta Wojewódzkiej PSP; PK HNS Oddziału Straży Granicznej; PK HNS Urzędu Celnego; PK HNS Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych; PK HNS Oddziału Regionalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad; PK HNS Dyrekcji PKP Cargo SA; PK HNS starostw powiatowych; PK HNS pozostałych WSzW. Współdziałanie i koordynacja będą polegały na: wzajemnym informowaniu o realizacji zadań; uzgadnianiu realizacji zadań; koordynowaniu realizacji zadań przez podległe struktury.
Organizacja i zadania punktu kontaktowego HNS Okręgu Wojskowego 61 W Śląskim Okręgu Wojskowym [5] został wprowadzony system uaktualniania sieci PK HNS, realizowany poprzez WSzW. Aktualizacji informacji podlegają nazwiska, adresy, numery telefonów, faksów i adresy e-mailowe osób odpowiedzialnych za realizację zadań HNS w kluczowych dla realizacji zadań HNS instytucjach administracji rządowej: urzędzie wojewody, wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego i PK HNS, urzędzie Komendanta Wojewódzkiego Policji i PK HNS, urzędzie Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej i PK HNS, Dyrekcji Regionalnych Dróg Krajowych i Autostrad i PK HNS, Dyrekcji Regionalnych Lasów Państwowych i PK HNS, Dyrekcji regionalnych PKP Cargo i PK HNS; oddziałach Straży Granicznej i PK HNS. Wykaz PK HNS uaktualniany jest raz w roku oraz przy zmianie osób w wymienionych instytucjach. Każda z tych instytucji prowadzi wykaz PK HNS w podległych strukturach, zapewniając w ten sposób sprawną wymianę informacji we wszystkich kierunkach. Podsumowanie Biorąc pod uwagę koncepcje restrukturyzacji i modernizacji Sił Zbrojnych, zakłada się m.in. likwidację okręgów wojskowych, utworzenie Regionalnych Sztabów Wojskowych (RSzW) i Rejonowych Baz Logistycznych (RBLog). Koncepcja ta zmieni sposób realizacji zadań HNS w strefie tylnej. Rozważając korzyści płynące z tego faktu, można wskazać: zmniejszenie ilości ogniw biorących udział w procesie koordynowania i realizacji zadań HNS; częściowe przejęcie przez RSzW zadań HNS realizowanych przez okręgi wojskowe; rozszerzenie obszaru odpowiedzialności RSzW na kilka województw pozwalające łatwiej koordynować wsparcie, którego źródło znajduje się na obszarze kilku sąsiadujących ze sobą województw; rozszerzenie zakresu bazy danych Regionalnego Sztabu Wojskowego (RSzW) na kilka województw, pozwalające dokładnie zidentyfikować możliwości wsparcia ze źródeł cywilnych; obszar odpowiedzialności RSzW pokrywa się z obszarem odpowiedzialności RBLog;
62 W. Andrzejewski w strukturze RSzW i RBLog należy zbudować strukturę odpowiedzialną za realizację zadań HNS. Decyzja ministra obrony narodowej nr 531 z dnia 1 grudnia 2008 r. porządkuje system realizacji zadań HNS, określając m.in. zadania HNS dla Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych, Dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych, Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej, Szefa Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia, Dowódcy Garnizonu Warszawa. Natomiast zadania realizowane w punktach kontaktowych okręgów wojskowych nie powinny ulec zmianie, a tylko zmienią wykonawcę. LITERATURA [1] Dokumenty doktrynalne DD4.5, DD4.5.1, DD4.5.1a. [2] Materiały Oddziału Zabezpieczenia Funkcji Państwa Gospodarza Śląskiego Okręgu Wojskowego, Wrocław 2009. [3] Andrzejewski W., Andrzejewski J., Analiza realizacji zadań w zakresie wsparcia Sił Sojuszniczych przez państwo-gospodarza w okresie pokoju na obszarze okręgu wojskowego, Część 2. Wsparcie wojskowe, praca naukowo-badawcza, WSOW Ląd., Wrocław 2009. [4] Andrzejewski W., Bobruk S., Analiza realizacji zadań w zakresie wsparcia Sił Sojuszniczych przez państwo-gospodarza w okresie pokoju na obszarze okręgu wojskowego, Część 1. Wsparcie cywilne, praca naukowo-badawcza, WSOW Ląd., Wrocław 2008. [5] Andrzejewski W., Wojciechowski P., Wybrane problemy współpracy krajowej i międzynarodowej, Część 1. HNS, WSOW Ląd., Wrocław 2004. The organization and tasks of the Host Nation Support military district Contact Point The article depicts, in a general meaning, the system of the Host Nation Support contact points. It focuses on a functioning of the military district contact point showing its goals, tasks, authorities, and elements of its organization. The author takes into his consideration the importance of the province military staff.