Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska Miasta Ełku za lata 2014-2015
Autorzy opracowania: Krzysztof Pietrzak Adam Bronisz Meritum Competence ul. Syta 135, 02-987 Warszawa NIP 5262737394 szkolenia@meritumnet.pl, azbest@meritumnet.pl, audyt@meritumnet.pl www.szkolenia.meritumnet.pl Ełk, 2
1. Wstęp Niniejszy dokument, został opracowany na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z r. poz. 672, z późn. zm.) zgodnie, z którym prezydent miasta co 2 lata sporządza raport z wykonania programu ochrony środowiska i przestawia go radzie miasta. Program Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014 2017 jest podstawowym dokumentem koordynującym działania na rzecz ochrony środowiska na terenie Miasta Ełku, a cele w nim wyznaczone i realizowane są z zgodne z celami ochrony środowiska przyjętymi na szczeblu państwowym (uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku ), wojewódzkim ( Programu Ochrony Środowiska Województwa Warmińsko- Mazurskiego na lata 2011-2014 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015-2018) oraz powiatowym ( Program ochrony środowiska Powiatu Ełckiego ). Program Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014 2017 został uchwalony Uchwałą nr II.14.14 Rady Miasta Ełku z dnia 23 grudnia 2014 r, a jego wykonanie powierzono Prezydentowi Miasta Ełku. 3
2. Stan realizacji Program Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014-2017 Zgodnie z zapisami Programu Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014 2017 celem strategicznym Miasta Ełku w zakresie ochrony środowiska jest Ochrona zasobów, poprawa jakości środowiska i zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców Cele główne i szczegółowe ochrony środowiska wraz z działaniami jakie były podejmowane na terenie Miasta Ełku w latach 2014-2015 przedstawia tabela nr 1. W Programie zostało przewidziane do realizacji 17 zadań inwestycyjnych, z których w latach 2014 2015 zostało zrealizowane 13. Stan realizacji tych zadań przedstawia tabela nr 2. Spośród pozostałych działań (innych niż inwestycyjne ujęte w Programie) podejmowanych Urzędu Miasta Ełku w zakresie ochrony środowiska można wyróżnić m.in.: 1) Utrzymywanie zieleni miejskiej, na które wydatkowano środku w wysokości: a) 2014 r. - 620.906 zł, jednocześnie nasadzając 195 drzew i 345 krzewów, oraz usuwając 140 drzew i 98 krzewów. b) 2015 r. - 653.544 zł, jednocześnie nasadzając 206 drzew i 1006 krzewów, oraz usuwając 75 drzew W latach 2014 i 2015 r. powierzchnia terenów zieleni miejskiej nie uległa zmianie i wynosi: parki spacerowo-wypoczynkowe 12,91 ha zieleńce 13,00 ha zieleń uliczna 15,99 ha zieleń osiedlowa 3,70 ha Nie zmieniła się również liczba pomników przyrody 9. 2) Funkcjonowanie Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku, którego głównym zadaniem jest propagowanie idei ekorozwoju oraz kształtowanie społecznego poparcia dla ekologicznych działań samorządu. W ramach prowadzenia działalności Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku przeprowadziło ok. 80 działań, w tym imprezy ekologiczne z dziedziny krajoznawczo-turystycznej, ornitologicznej i ogólnoprzyrodniczej, oraz 4
w okresie nauki szkolnej systematyczne zajęcia edukacyjne z dziećmi i młodzieżą szkolną. Nakłady na funkcjonowanie Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku w 2014 i 2015 r. wyniosły odpowiednio 395 253 i 369 595 zł 3) Utrzymywanie systemu gospodarki odpadami - Ilość odebranych od mieszkańców odpadów komunalnych w 2014 i 2015 roku, wyniosła odpowiednio: 19 391 i 20 062 Mg. W 2014 odpady segregowane stanowiły 6,2% (18 184,9 Mg) całkowitej ilości odebranych odpadów komunalnych, w 2015 ilość ta wzrosła do 10 %. (18 029,4 Mg). Średnia ilość odpadów komunalnych przypadająca na jednego mieszkańca wynosiła w 2014 roku 337 kg, natomiast w 2015 roku 348 kg. Ponadto w celu realizowania zadania pn. Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu Związku Międzygminnego Gospodarka Komunalna, Zgromadzenie ww. związku w dniu 26 czerwca 2014 r. podjęło uchwałę w sprawie realizacji wspólnego przedsięwzięcia pn. Demontaż, transport i unieszkodliwienie azbestu i wyrobów zawierających azbest na terenie Związku Międzygminnego Gospodarka Komunalna. W ramach realizacji ww. zadania w 2015 z terenu Miasta Ełk usunięto 10,847 Mg wyrobów azbestowych. Osiągnięte w 2014 r. poziomy recyklingu przedstawiają się następująco: a) Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania 24,7 % b) Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła 25,1 % c) Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych 100 % 4) Realizację programu udzielania dotacji na modernizację ogrzewania mieszkań i budynków (regulamin udzielania dofinansowania określono w Uchwale Nr XXIII.202.2012 Rady Miasta Ełku z dnia 28 sierpnia 2012 r. w sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej na dofinansowanie zadań służących ochronie 5
środowiska z zakresu ochrony powietrza, ze środków budżetu miasta Ełk przeznaczonych na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej). W 2014 r. udzielono dotacji na kwotę 124 359 zł (zmodernizowano 57 pieców i kotłów centralnego ogrzewania), a w 2015 r. dotacje na kwotę 135 272 zł (zmodernizowano 55 pieców i kotłów centralnego ogrzewania). 5) Rewitalizację zdegradowanych terenów dla rozwoju funkcji rekreacyjno turystycznych w mieście - park edukacyjny i park rekreacyjny, na którą wydatkowano środki w wysokości 3 422 310 zł 6) Przebudowę skweru u zbiegu ulic Wojska Polskiego i Zamkowej wraz z kanalizacją deszczową, oświetleniem, małą architekturą, zielenią, na którą wydatkowano środki w wysokości 2 168 730 zł Ponadto, poza realizowaniem zadań wymienionych w tabelach 1 i 2 podejmowano działania mające pośredni wpływ na poprawę środowiska na terenie miasta. Były to m.in.: uwzględnianie aspektów ekologicznych podczas opracowywania dokumentów strategicznych, zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (uchwalono 11 planów) oraz aktów prawa miejscowego; uwzględnianie aspektów ekologicznych podczas wydawania decyzji środowiskowych (wydano 11 decyzji). 6
Tabela 1 Realizacja celów ogólnych i szczegółowych ujętych w Programie Cel ogólny Cel szczegółowy Podjęte przez Urząd Miasta Ełku działania: Ochrona i racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych. 1. Skuteczna ochrona środowiska naturalnego 1.1. Rozwój form ochrony przyrody 1.2. Ochrona i restytucja elementów rodzimej przyrody 1.3. Ochrona różnorodności przyrodniczej 1.4. Ograniczenie negatywnego wpływu rozwoju energetyki wiatrowej na przyrodę, mieszkańców, krajobraz przyrodniczy i kulturowy oraz obiekty zabytkowe. 2. Zachowanie wysokich walorów krajobrazowych 3. Ochrona i racjonalne użytkowanie lasów 4. Racjonalne gospodarowanie zasobami wody 4.1. Ochrona przed deficytem wody 4.2. Ochrona przed powodzią 4.3. Ochrona zasobów wód podziemnych 5. Ochrona powierzchni ziem 6. Ochrona kopalin 7. Ochrona klimatu pielęgnacja obszarów zieleni na terenie Miasta Ełk, w tym nasadzenia drzew (401 szt.) i krzewów (1351 szt.) Przebudowa obiektów sieci wodociągowej Przebudowa sieci wodociągowej Zatorze, Północ II, Kochanowskiego- Bogdanowicza, Jeziorna, Baranki, SSSE Modernizacja Oczyszczalni Ścieków w Nowej Wsi Ełckiej Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej Zatorze, Północ II, Kochanowskiego- Bogdanowicza, Jeziorna, Baranki Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Modernizacja ogrzewania mieszkań i budynków: modernizacja 112 pieców co.
Cel ogólny Cel szczegółowy Podjęte przez Urząd Miasta Ełku działania: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego 1. Poprawa jakości wód 2. Poprawa jakości powietrza 2.1. Redukcja emisji SO2, NOx i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii 2.2. Ograniczenie emisji ze środków transportu 2.3. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł emisji 2.4. Ograniczenie emisji z procesów przemysłowych poprzez modernizację i hermetyzację procesów technologicznych oraz wprowadzenie nowych proekologicznych technik spalania paliw. 2.5. Prowadzenie monitoringu powietrza. 3. Poprawa klimatu akustycznego 4. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 5. Doskonalenie gospodarki odpadami 6. Ograniczenie środowiskowych zagrożeń zdrowia i życia 7. Ograniczenie zagrożeń ze strony substancji chemicznych w środowisku Modernizacja Oczyszczalni Ścieków Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej Przebudowa obiektów kanalizacji sanitarnej Projekt i budowa nowych kolektorów deszczowych Budowa monitoringu sieci i zdalnego odczytu zużycia wody Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej Miasta Ełku Przygotowanie dokumentów strategicznych dla całego obszaru funkcjonalnego województwa warmińsko- mazurskiego Przebudowa ulic Wymiana taboru autobusów komunikacji miejskiej na energooszczędne o niskiej emisji Modernizacja oświetlenia ulicznego (wymiana opraw rtęciowych na sodowe i ledowe) Modernizacja ogrzewania mieszkań i budynków: modernizacja 112 pieców co. Segregacja i selektywna zbiórka odpadów Ograniczenie powstawania odpadów u źródła Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów azbestowych Zmniejszenie strumienia odpadów kierowanych na składowiska poprzez doskonalenie preselekcji, sortowania i odzysku odpadów komunalnych. 8
Cel ogólny Cel szczegółowy Podjęte przez Urząd Miasta Ełku działania: Edukacja ekologiczna i udział społeczeństwa w działaniach Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw, podnoszenie świadomości ekologicznej poprzez: podejmowanie akcji i działania na rzecz aktywnej ochrony środowiska organizowanie konkursów, wystaw, akcji, kampanii i festynów ekologicznych propagowanie programów edukacji ekologicznej wspieranie działań edukacyjnych prowadzonych przez samorządy, ich jednostki ekologiczne, organizacje pozarządowe i inne podmioty prowadzenie Centrum Edukacji Ekologicznej 9
Tabela 2 Stan realizacji zadań inwestycyjnych ujętych w Programie Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014-2017 Lp. Zadanie Opis stanu realizacji zadania 1. Plan gospodarki niskoemisyjnej Miasta Ełku 2. Przygotowanie dokumentów strategicznych dla całego obszaru funkcjonalnego województwa warmińsko-mazurskiego 3. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej 4. 5. Projekt i budowa nowego kolektora deszczowego odwadniającego północne tereny osiedla Kajki II Przebudowa ulicy Grota- Roweckiego 6. Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Przykopce Zadanie zostało zrealizowane. Opracowano dokument pt. Działania Miasta Ełk na rzecz redukcji emisji CO 2 do 2020 r., który został uchwalony Uchwałą Nr IV.39.15 Rady Miasta Ełku z dnia 24 lutego 2015 r. zmieniającą uchwałę w sprawie: przyjęcia opracowania Działania Miasta Ełk na rzecz redukcji emisji CO 2 do 2020 r. Zadanie jest realizowane wg potrzeb. Przedstawiciele Urzędu Miasta Ełku (Roman Gorczyca i Krzysztof Wilczyński) brali udział w posiedzeniach grup roboczych do spraw aktualizacji Programu ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego oraz Planu Gospodarki Odpadami dla województwa warmińsko-mazurskiego. Zadanie nie było realizowane. Zadanie zostało zrealizowane. Poniesione koszty: 1 886 826 zł. Zadanie zostało zrealizowane. Przebudowano ulicę Grota Roweckiego na długości 257 metrów. Poniesione koszty: 1 259 913 zł. Zadnie nie było realizowane. 10
Lp. Zadanie Opis stanu realizacji zadania Zadanie zrealizowano. 7. Modernizacja Oczyszczalni Ścieków w Nowej Wsi Ełckiej Wybudowano zadaszenie kompostowni osadu dzięki czemu nastąpiła poprawa jakości (mniejsze uwodnienie) nawozu produkowanego z osadów. 8. Przebudowa sieci wodociągowej Zatorze, Północ II, Kochanowskiego - Bogdanowicza, Jeziorna, Baranki, SSSE Poniesione koszty: 7 176 000 zł. Zadanie było realizowane na terenach osiedli Zatorze i Północ II. Łącznie przebudowano 2199 metrów sieci wodociągowej. Poniesione koszty: 1 575 047 zł. 9. Przebudowa obiektów sieci wodociągowej Zadanie nie było realizowane. 10. Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej Zatorze, Północ II, Kochanowskiego - Bogdanowicza, Jeziorna, Baranki Zadanie było realizowane. Łącznie wybudowano 500 m i przebudowano 1200 m sieci kanalizacyjnej. Poniesione koszty: 2 458 000 zł. 11. Przebudowa obiektów kanalizacji sanitarnej Zadanie nie było realizowane. 12. Budowa monitoringu sieci i zdalnego odczytu zużycia wody i ścieków Zadanie było realizowane. Monitoring przepływów wody w sieci wodociągowej funkcjonuje i jest nadal rozbudowywany. Odczyt prowadzi właściciel sieci tj. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. Poniesione koszty: 112 100 zł. 11
Lp. Zadanie Opis stanu realizacji zadania 13. 14. Budowa nowego kolektora kanalizacji deszczowej w części ulicy Kochanowskiego Przebudowa ulic: Wawelskiej, Wileńskiej, Wielkanocnej, Kilińskiego, Suwalskiej, Kolonia Zadanie zostało zrealizowane. Wybudowano kolektor deszczowy o długości 85 metrów. Poniesione koszty: 118 658 zł. W ramach realizacji zadania przebudowano następujące ulice: Kilińskiego 1301 m, Wileńską 85 m, Wielkanocną -108 m, Miłosza - 78 m, Piłsudskiego 698 m, Szosę Obwodową 369 m, Mickiewicza(prawoskręt) 127 m. Łączna długość przebudowanych dróg: 2766 m. Poniesione koszty: 11 810 033 zł. 15. Przebudowa skrzyżowania ulic Kajki, Tuwima i Grodzieńskiej Zadanie zostało zrealizowane. Przebudowano drogę na długości 178 metrów. Poniesione koszty: 2 187 609 zł. 16. Wymiana taboru autobusów komunikacji miejskiej na energooszczędne o niskiej emisji Zadanie zostało zrealizowane. Zakupiono 10 sztuk autobusów z normą emisji EURO 3któr zastąpiły wycofane z eksploatacji autobusy z normą EURO 2 i EURO 1. Poniesione koszty: 1 577 000 zł netto. 12
Lp. Zadanie Opis stanu realizacji zadania Zadanie było realizowane. 17. Modernizacja oświetlenia ulicznego (wymiana opraw rtęciowych na sodowe i ledowe) Dotychczasowe działania modernizacyjne: całe miasto: wymiana 669 opraw rtęciowych na sodowe ul. Małeckich: wymiana 1 oprawy rtęciowej na 1 oprawę LED (doświetlenie przejścia dla pieszych przy Szkole Podstawowej nr 2), ul. Grota Roweckiego: wymiana 10 opraw rtęciowych na 10 opraw LED, skrzyżowanie ul. Kajki, Tuwima i Grodzieńskiej: wymiana 4 opraw sodowych na 7 opraw LED (doświetlenie przejść dla pieszych), ul. Kajki: wymiana 2 opraw sodowych na 2 oprawy LED (doświetlenie przejść dla pieszych) ul. Wojska Polskiego: wymiana 6 opraw sodowych na 6 opraw LED (doświetlenie przejść dla pieszych), ul. Magazynowa: wymiana 4 opraw rtęciowych na 4 oprawy LED, ul. Kilińskiego: wymiana 65 opraw sodowych na 65 opraw LED, ul. Szafera: wymiana 9 opraw sodowych na 9 opraw LED, ul. Piłsudskiego : wymiana 40 opraw sodowych na 40 opraw LED oraz 6 opraw rtęciowych na 6 opraw LED, ul. Towarowa: budowa oświetlenia 15 opraw LED, Szosa Obwodowa: budowa oświetlenia 16 opraw LED, Park Kopernika: budowa oświetlenia 132 opraw LED, Park Zamkowa: budowa oświetlenia 19 opraw LED, 3 oprawy sodowe Łącznie poniesione koszty: 2 755 554 zł (w tym 1 357 643 zł dofinansowania) 13
3. Podsumowanie i wnioski Program Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014 2017 stanowi główne narzędzie do prowadzenia polityki ekologicznej na terenie Miasta Ełku. Realizacja zadań w nim zawartych w latach 2014 2015 miała bezpośredni wpływ na poprawę jakości powietrza oraz jakość wód. Spośród 17 zaplanowanych zadań inwestycyjnych zrealizowano 13, co daje stopień realizacji planu na poziomie ok. 77 %. Największym problemem w realizacji zadań są niewystarczające środki finansowe jakimi dysponuje Urząd Miasta, dlatego też realizacja niektórych zadań jest uzależniona od możliwości pozyskania dofinansowania m.in. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie oraz Regionalnego Programu Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Uchwalenie przez Radę Miasta Ełku dokumentu pt. Działania Miasta Ełk na rzecz redukcji emisji CO 2 do 2020 r. otworzyło drogę do pozyskiwania dofinansowań na zadania z zakresu ograniczania niskiej emisji, poprawy efektywności energetycznej oraz wzrostu produkcji energii ze źródeł odnawialnych, które będą realizowane w latach następnych Zgodnie z art. 14. ust. 1 ustawy z dnia z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) Program Ochrony Środowiska Miasta Ełku na lata 2014 2017 traci ważność 31 grudnia r. W związku z powyższym w najbliższym czasie zostaną podjęte działania mające na celu opracowanie Programu ochrony środowiska, który będzie uwzględniał cele zawarte w strategiach, programach i dokumentach programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z r. poz. 383, z późn. zm.) i zostanie opracowany zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska: Wytyczne do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska, Warszawa 2 września 2015. 14