Najgroźniejsze wirusy ryb hodowanych w obiektach RAS i możliwości ich zwalczania Marek Matras, Magdalena Stachnik, Ewa Borzym, Joanna Maj Paluch, Michał Reichert Zakład Chorób Ryb Państwowy Instytut Weterynaryjny Państwowy Instytut Badawczy
SPO OR16-61535-OR1600009/07
Gatunki ryb i patogeny występujące u nich - pstrąg tęczowy, palia, łosoś atlantycki: wirus wirusowej posocznicy krwotocznej (VHSV) wirus zakaźnej martwicy układu krwiotwórczego (IHNV) wirus zakaźnej martwicy trzustki (IPNV) wirus zakaźnej anemii łososia (ISAV) - węgorz: herpeswirus węgorza (AngHV 1) - karp, koi: herpeswirus koi (KHV) - tilapia: wirus tilapii jeziorowej (TiLV)
Wirusy VHS Śmiertelność 80 100% IHN 10-50-90% IPN 5-40% ISA 13-70%
AngHV 1 Śmiertelność 40% Haenen i wsp. 2009 KHV 40-90% TiLV 20-90%
Bioasekuracja w obiektach RAS - zapobieganie przed wprowadzeniem patogenu do obiektu RAS - zapobieganie przed rozprzestrzenieniem patogenu w obiekcie RAS - utrzymanie warunków, które będą minimalizowały ryzyko wystąpienia choroby zakaźnej - elementy bioasekuracji: kwarantanna, właściwe warunki sanitarne, dezynfekcja
Wirusy zachowanie właściwości inwazyjnych w środowisku Wirus VHS - 49 dni w wodzie o temperaturze 10 C - 10 dni w osadach dennych w temperaturze 4 C - inaktywacja wirusa w ciągu kilku lat w temp. -20 C - inaktywacja wirusa w ciągu kilku miesięcy w temp. 4 C - inaktywacja wirusa w ciągu 24 godzin w temp. 30 C - inaktywacja wirusa w ciągu 10 minut w temp. 50 C - obecność substancji organicznej (płyn jajnikowy, śluz) w wodzie wydłuża czas potrzebny do inaktywacji wirusa
Drogi transmisji wirusa w obiekcie RAS Ptaki Norka, wydra Pasza Sprzęt Ryby Ujęcie wody Personel Moduł Ikra, ryby
Zapobieganie Materiał obsadowy - materiał wolny od wirusów - pochodzący z obiektów prowadzących regularne badania diagnostyczne
Zapobieganie kwarantanna -ochrona przed wprowadzenie do obiektu patogenu chorobotwórczego - odłów i transport u ryb może powodować stres a w konsekwencji immunosupresję - nie mieszać nowo wprowadzanego materiału z innymi obsadami - pobieranie próbek diagnostycznych w razie konieczności - stopniowa adaptacja do nowego żywienia
Zapobieganie Sposób zasilanie obiektu w wodę Zabezpieczenie przed przedostaniem się ryb z obiektu i do obiektu Zabezpieczenia przed dostawaniem się na teren obiektu niepowołanych osób i zwierząt Wyszkolony personel i właściwe warunki sanitarne
Dezynfekcja usunięcie ryb usunięcie stałych pozostałości (mycie wstępne) właściwe mycie dezynfekcja płukanie
Dezynfekcja wody w obiegach RAS promieniowanie UV Wirus IHN 30000 µw sec/cm 2 Wirus IPN - 150000 µw sec/cm 2 µw sec/cm 2 10 6 10 5 10 4 10 3 IPNV IHNV, PFRV SVC R. salmoninarum Chilodonella Kostia, Trichodina ozonowanie Wirusy Bakterie Pasożyty
Dezynfekcja filtrów biologicznych - nie ma możliwości dezynfekcji biofiltrów bez zniszczenia mikroflory - w przypadku dezynfekcji biofiltrów z substratem należy osuszyć cały układ, usunąć osady organiczne. Dezynfekcję można przeprowadzić przy zastosowaniu roztworów kwaśnych lub zasadowych (zmiana ph) - w przypadku braku skutecznej metody dezynfekcji substratu należy go wymienić. - biofiltry powinny być wypłukane przed ponownym zarybieniem ryb.
Dezynfekcja ikry - Ikra zaoczkowana, ph od 6 do 8, - płukanie, ikry przed i po użyciu jodoforowych preparatów za pomocą czystej wody bądź 0,9% NaCL, - 100ppm wolnego jodu w czystej wodzie bez zawiesin organicznych - kontakt przez 10 minut,
Dezynfekcja basenów i stawów ziemnych - małe baseny (wymyć, zalać wodą, dodać podchlorynu wapnia, aby uzyskać 200 ppm wolnego chloru, basen pozostawić na noc, wypuścić wodę, wypłukać basen i pozostawić do wyschnięcia) - duże baseny (po usunięciu wody spryskać powierzchnię wewnątrz i zewnątrz basenu podchlorynem wapnia w koncentracji 1600 ppm, pozostawić basen na kilka godzin, płukanie i pozostawienie do wyschnięcia) - stawy ziemne zaleca się osuszenie stawu i zastosowanie wapna palonego w ilości 4000 5000 kg na hektar jego powierzchni, następnie po 7 dniach można powoli zalewać staw wodą.
Dezynfekcja ubrań i obuwia - mycie detergentem i użycie środka dezynfekcyjnego: jodofory 200 250 mg jodu/litr zalecane do dezynfekcji obuwia 50 mg chloru/litr do dezynfekcji obuwia oraz sprzętu
Zwalczanie Choroby egzotyczne (EHN) Choroby nieegzotyczne (VHS, IHN, ISA, KHV) Kategoria I II III IV V Uznane za wolne od choroby Nie uznane za wolne od choroby lecz objęte programem nadzoru Bez informacji o zakażeniu lecz nieobjęty programem nadzoru prowadzącym do osiągnięcia statusu obszaru wolnego od choroby Istnieją informacje o zakażeniu; objęte programem eliminowania Istnieją informacje o zakażeniu. Podlega minimalnym środkom zwalczania chorób Kategorie gospodarstw rybackich według Dyrektywy Rady 2006/88/WE
Zmiana kategorii statusu zdrowotnego z V na III wyznaczono strefę zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby. Strefa ta powinna składać się z strefy ochronnej zawierającej zakażone gospodarstwo oraz strefy nadzoru. Ze wszystkich gospodarstw zakażonych muszą zostać usunięte ryby, a następnie przeprowadzana jest dezynfekcja i odłogowanie. Wszystkie gospodarstwa w strefie ochronnej muszą być poddane inspekcji połączonej z pobraniem próbki ryb, we wszystkich gospodarstwach uznanych urzędowo za zakażone i wszystkich innych gospodarstwach poddanych odłogowaniu w obrębie ustanowionej strefy ochronnej i strefy nadzoru odnowiono populację rybami pozyskanymi z państw członkowskich, stref lub enklaw o statusie zdrowotnym kategorii I, II lub III odnoszącym się do VHS lub IHN, odnowienia populacji dokonano dopiero po przeprowadzeniu we wszystkich gospodarstwach uznanych urzędowo za zakażone opróżnienia ze zwierząt, oczyszczenia, zdezynfekowania i odłogowania.
Program zwalczania VHS/IHN (V I) Postępowanie w strefie zakażonej VHS/IHN ustalenie i postępowanie w obszarze zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby (strefie ochronnej i nadzoru), (strefa ochronna - całemu obszarowi zlewni gospodarstwa uznanego urzędowo za zakażone VHS albo IHN bądź jednocześnie VHS i IHN; właściwy organ może ograniczyć obszar strefę do części obszaru zlewni lub obszaru gospodarstwa) prowadzenie przeglądów i badań laboratoryjnych według wariantu 2 lub 4 letniego!a!a!a!a!a!a!a!a!a! A!A!A!A
Wnioski Ptaki Norka, wydra Pasza Sprzęt Ryby Ujęcie wody Personel Moduł Ikra, ryby
Dziękuję za uwagę.
Wnioski - w przypadku utrzymywania ryb w obiektach RAS należy dołożyć wszelkich starań aby skutecznie zapobiegać wprowadzenia wirusowych chorób ryb do obiektu (bioasekuracja), - recyrkulacyjne systemy akwakultury - skuteczne zapobieganie jak i zwalczanie wirusowych chorób ryb jest w dużej mierze uzależnione od przeprowadzenia w sposób skrupulatny i rzetelny dezynfekcji.