Autor: Justyna Kubacka

Raport uproszczony nr 3, zawierający informacje o ptakach wędrownych zebrane w trakcie prowadzenia liczeń transektowych w miesiącach lipiec-listopad 2017 Autor: Justyna Kubacka

Spis treści Metody... 4 Terminy kontroli... 4 Wyniki... 5 Tabela 1. Liczba stwierdzeń ptaków wędrownych na odcinku 488-538 km Wisły od lipca do listopada 2017 r.... 5 Blaszkodziobe Anseriformes... 7 Ryc. 1. Liczebność nurogęsia w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 8 Ryc. 2. Rozmieszczenie nurogęsi w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 8 Ryc. 3. Liczebność krzyżówki w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 9 Ryc. 4. Rozmieszczenie krzyżówki w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 9 Perkozowe Podicipediformes... 11 Żurawiowe Gruiformes... 11 Siewkowe Charadriiformes... 11 Ryc. 5. Liczebność sieweczki obrożnej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 12 Ryc. 6. Rozmieszczenie sieweczki obrożnej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 12 Ryc. 7. Liczebność sieweczki rzecznej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.. 13 Ryc. 8. Rozmieszczenie sieweczki rzecznej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 13 Ryc. 9. Liczebność brodźca piskliwego w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 15 Ryc. 10. Rozmieszczenie brodźca piskliwego w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 15 Ryc. 11. Liczebność śmieszki w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 17 Ryc. 12. Rozmieszczenie śmieszki w okresie lipiec-listopad 2017 r... 18 Ryc. 13. Liczebność mewy siwej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r... 19 Ryc. 14. Rozmieszczenie mewy siwej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 19 Ryc. 15. Liczebność mew L. a. sensu lato w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 20 Ryc. 16. Rozmieszczenie mew L. a. sensu lato w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 20 Ryc. 17. Liczebność rybitwy rzecznej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r... 21 Ryc. 18. Rozmieszczenie rybitwy rzecznej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 22 2

Ryc. 19. Liczebność rybitwy białoczelnej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 22 Ryc. 20. Rozmieszczenie rybitwy białoczelnej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 23 Pełnopłetwe Pelecaniformes... 23 Ryc. 21. Liczebność bociana czarnego w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 24 Ryc. 22. Rozmieszczenie bociana czarnego w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 24 Ryc. 23. Liczebność czapli siwej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 25 Ryc. 24. Rozmieszczenie czapli siwej w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 25 Ryc. 25. Liczebność kormorana w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 26 Ryc. 26. Rozmieszczenie kormorana w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 27 Szponiaste Accipitiriformes... 27 Ryc. 27. Liczebność bielika w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 28 Ryc. 28. Rozmieszczenie bielika w okresie lipiec-listopad 2017 r... 29 Kraskowe Coraciiformes... 30 Ryc. 29. Liczebność zimorodka w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 30 Ryc. 30. Rozmieszczenie zimorodka w okresie lipiec-listopad 2017 r.... 30 Sokołowe Falconiformes... 31 3

Prace zostały wykonane jako kontynuacja monitoringu na podstawie założeń projektu LIFE+ "Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej" (WislaWarszawska.pl), realizowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa i Stowarzyszenie Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków. Projekt otrzymał dofinansowanie z Instrumentu Finansowego LIFE+ Wspólnoty Europejskiej oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Metody Monitoring został przeprowadzony zgodnie z Metodyką monitoringu ptaków realizowanego w ramach projektu LIFE09 NAT/PL/000264 Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków doliny środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej, przekazaną przez Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków. Terminy kontroli Na odcinku 488-538 km Wisły wykonano łącznie 11 kontroli pieszych, które odbyły się w terminach: L.p. termin 1 18.07.2017 2 31.07.2017 3 13.08.2017 4 21.08.2017 5 30.08.2017 6 7.09.2017 7 18.09.2017 8 29.09.2017 9 9.10.2017 10 23.10.2017 11 31.10.2017 12 13.11.2017 13 21.11.2017 14 30.11.2017 W pracach terenowych udział wzięli: Artur Koliński, Justyna Kubacka, Dawid Sikora, Jarosław Synowiecki, Łukasz Wardecki, Andrzej Węgrzynowicz, Bartłomiej Woźniak, Magda Zadrąg 4

Wyniki Zestawienie liczebności ptaków wędrownych przedstawia Tabela 1. Tabela 1. Liczba stwierdzeń ptaków wędrownych na odcinku 488-538 km Wisły od lipca do listopada 2017 r. Rząd/gatunek Liczba stwierdzeń Liczba stwierdzeń - ptaki stacjonarne Blaszkodziobe Anseriformes Łabędź niemy Cygnus olor 73 49 Gęgawa Anser anser 61 26 Gęś białoczelna Anser albifrons 87 0 Gągoł Bucephala clangula 96 55 Nurogęś Mergus merganser 669 568 Krzyżówka Anas platyrhynchos 10562 9002 Głowienka Aythya ferina 3 3 Czernica Aythya fuligula 11 3 Płaskonos Anas clypeata 8 2 Krakwa Anas strepera 3 3 Świstun Anas penelope 1 1 Cyraneczka Anas crecca 177 152 Cyranka Anas querquedula 9 9 Ohar Tadorna tadorna 4 3 Mandarynka Aix galericulata 1 1 Perkozy Podicipediformes Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus 1 1 Perkozek Tachybaptus ruficollis 2 2 Żurawiowe Grus grus Żuraw Grus grus 23 0 Łyska Fulica atra 17 17 Siewkowe Charadriiformes Siewnica Pluvialis squatarola 2 1 Sieweczka obrożna Charadrius hiaticula 24 24 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius 59 59 Czajka Vanellus vanellus 624 609 Batalion Philomachus pugnax 67 67 Biegus mały Calidris temminckii 7 7 Biegus zmienny Calidris alpina 69 58 Biegus malutki Calidris minuta 7 7 Biegus krzywodzioby Calidris ferruginea 5 5 Kszyk Gallinago gallinago 13 13 Brodziec piskliwy Actitis hypoleucos 610 584 Samotnik Tringa ochropus 39 39 Kwokacz Tringa nebularia 199 171 Łęczak Tringa glareola 94 94 Brodziec śniady Tringa erythropus 6 6 Krwawodziób Tringa totanus 16 15 Kulik mniejszy Numenius phaeopus 1 1 Kulik wielki Numenius arquata 2 2 Słonka Scolopax rusticola 1 0 Bekasik Lymnocryptes minimus 2 2 5

Rząd/gatunek Liczba stwierdzeń Liczba stwierdzeń - ptaki stacjonarne Ostrygojad Haematopus ostralegus 9 9 Śmieszka Chroicocephalus ridibundus 15867 13702 Mewa mała Hydrocoloeus minutus 37 35 Mewa siwa Larus canus 1446 918 Mewy z grupy mew srebrzystych Larus argentatus sensu lato 3707 2869 Mewa siodłata Larus marinus 13 11 Mewa żółtonoga Larus fuscus 2 2 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo 766 723 Rybitwa białoczelna Sternula albifrons 82 78 Rybitwa czarna Chlidonias niger 31 24 Rybitwa wielkodzioba Hydroprogne caspia 1 0 Pełnopłetwe Pelecaniformes Bocian czarny Ciconia nigra 20 12 Bocian biały Ciconia ciconia 202 2 Czapla siwa Ardea cinerea 770 712 Czapla biała Casmerodius albus 163 144 Kormoran Phalacrocorax carbo 6842 5056 Bączek Ixobrychus minutus 1 1 Szponiaste Accipitriformes Rybołów Pandion haliaaetus 5 5 Błotniak zbożowy Circus cyaneus 1 - Błotniak stawowy Circus aeruginosus 5 1 Błotniak łąkowy Circus pygargus 1 - Krogulec Accipiter nisus 36 15 Jastrząb Accipiter gentilis 11 6 Bielik Haliaeetus albicilla 40 22 Myszołów Buteo buteo 79 14 Orlik krzykliwy Aquila pomarina 1 0 Trzmielojad Pernis apivorus 6 1 Kraskowe Coraciiformes Zimorodek Alcedo atthis 59 45 Sokołowe Falconiformes Pustułka Falco tinnunculus 28 12 Kobuz Falco subbuteo 3 1 Sokół wędrowny Falco peregrinus 1 1 Kobczyk Falco vespertinus 1 - Drzemlik Falco columbarius 2 2 6

Blaszkodziobe Anseriformes Łabędź niemy Cygnus olor Obserwowany nielicznie, głównie w północnej i południowej części badanego obszaru (495-504 i 520-535 km). Obserwowany najczęściej pod koniec września i w listopadzie. Gęgawa Anser anser Obserwowana 18.07 (3 os., 492 km), 29.09 (stado 32 os. w wysokim przelocie, 523 km), 23.10 (536 km, odpoczywające stado 23 os.) i 13.11 (490 km, 1 os.). Gęś białoczelna Anser albifrons Dwukrotnie obserwowano stado migrujących ptaków: 29.09 70 os. na 490 km i 9.10 17 os. na 498 km. Gągoł Bucephala clangula Pierwsza obserwacja miała miejsce 30.08, potem stwierdzany był od końca października do końca listopada. Najwyższą liczebność stwierdzono w drugiej połowie listopada. Ptaki gromadziły się głównie na 504 i 516-517 km. Nurogęś Mergus merganser Liczebność nurogęsia rosła niemal stale z kontroli na kontrolę. Szczyt liczebności przypadał na listopad (Ryc. 1). Nurogęsie obserwowano na całym badanym odcinku, a szczególnie licznie w środkowej jego części (516-517, 512, 506 km, Ryc. 2). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 47,8 os., zatem zanotowano jedną z najniższych liczebności nurogęsia w badanym okresie od 2012 r. Zaobserwowano także jedno stadko rodzinne, 31.07 na 497 km rzeki. 7

Ryc. 1. Liczebność nurogęsia w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 2. Rozmieszczenie nurogęsi w okresie lipiec-listopad 2017 r. Krzyżówka Anas platyrhynchos Liczebność w kolejnych kontrolach była zbliżona, wyższa tylko 13.08 i 7.09 (Ryc. 3). Krzyżówka najliczniej obserwowana była w środkowej części badanego obszaru: 504-530 km, szczególnie na 527 8

km (Ryc. 4). Stwierdzono także 5 stadek rodzinnych (18.07 po jednym na 493 i 531 km oraz 13.08 - dwa na 526 km i jedno na 502 km). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 754,4 os., co stanowi jedną z najniższych liczebności krzyżówki w badanym okresie od 2012 r. Ryc. 3. Liczebność krzyżówki w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 4. Rozmieszczenie krzyżówki w okresie lipiec-listopad 2017 r. 9

Głowienka Aythya ferina 31.07 obserwowano 3 żerujące osobniki na 527 km. Czernica Aythya fuligula 23.10 obserwowano lecące stado 8 os. na 492 km i 1 odpoczywającego os. na 521 km, 31.10 obserwowano 1 odpoczywającego os. na 531 km. Płaskonos Anas clypeata Obserwowany trzy razy, 13.08 (1 os., 527 km), 30.08 (1 os., 498 km) i 23.10 (stado 6 przelatujących ptaków, 488 km). Krakwa Anas strepera Obserwowano 3 żerujące osobniki 21.08 (493 km). Świstun Anas penelope Jeden odpoczywający osobnik 23.10 (527 km). Cyraneczka Anas crecca Najliczniej obserwowana we wrześniu. Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 16,1 os., co stanowi jedną z najniższych liczebności cyraneczki w badanym okresie od 2012 r. Ptaki stwierdzano przede wszystkim na 493-495, 504 i 527 km. Cyranka Anas querquedula Obserwowana kilka razy, 31.07 (1 os., 497 km), 13.08 (1 os., 527 km), 23.10 (5 os., 502 km) i 31.10 (2 os., 517 km). Ohar Tadorna tadorna Pojedyncze osobniki stwierdzono 21.08 (1 os., wysoki przelot), 18.09 (1 os., 493 km) i 7.10 (2 os., 517 km) Mandarynka Aix galericulata Obserwowana raz, 7.09 (1 odpoczywający os., 513 km). 10

Perkozowe Podicipediformes Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus Stwierdzono jednego osobnika 23.10 (501 km). Perkozek Tachybaptus ruficollis Stwierdzono 2 os. (23.10, 517 km). Żurawiowe Gruiformes Żuraw Grus grus Obserwowano ptaki podczas migracji, 30.08 (stado 21 os., 505 km) i 9.10 (2 os., 494 km). Łyska Fulica atra Obserwowana tylko na 521 km biegu rzeki, w sierpniu (21.08, stado 13 os. i 30.08, 2 os.) i wrześniu (29.09, 2 os.). Siewkowe Charadriiformes Siewnica Pluvialis squatarola Stwierdzona dwukrotnie (13.08, 1 os. - 528 km i 9.10, 1 os. - 489 km). Sieweczka obrożna Charadrius hiaticula Obserwowana nielicznie od końca lipca do początku października, najczęściej 30.08 i 7.09 (Ryc. 5). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 4.0 os. Jest to jedna z niższych liczebności zanotowanych od 2012 r. Ptaki stwierdzano na południowym krańcu badanego obszaru, przede wszystkim na 493 km (Ryc. 6). 11

Ryc. 5. Liczebność sieweczki obrożnej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 6. Rozmieszczenie sieweczki obrożnej w okresie lipiec-listopad 2017 r. 12

Sieweczka rzeczna Charadrius dubius Stwierdzana od lipca do początku września, najliczniej od końca lipca do końca sierpnia (Ryc. 7). Obserwowana głównie na południowym odcinku badanego terenu (490-499 km) oraz na 516 km (Ryc. 8). Liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 9,8 os. i była jedną z wyższych obserwowanych od 2012 r. Ryc. 7. Liczebność sieweczki rzecznej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 8. Rozmieszczenie sieweczki rzecznej w okresie lipiec-listopad 2017 r. 13

Czajka Vanellus vanellus Czajkę obserwowano od końca lipca do końca września, ze szczytem liczebności w drugiej połowie września. Największe stado stwierdzono 29.09 (300 odpoczywających os., 489 km). Czajki gromadziły się przede wszystkim na plażach i łachach na 488-489 km, a także na 497-498 km. Batalion Calidris pugnax Bataliony obserwowano od połowy lipca do końca września, najliczniej w końcu lipca. Ptaki stwierdzano na południowym i północnym krańcu badanego obszaru (488-498 km oraz mniej licznie 527-538 km). Biegus mały Calidris temminckii Pojedyncze stwierdzenia żerujących ptaków od końca lipca do początku września: 31.07 (493 km, 1 os.), 13.08 (527 km, 2 os.), 21.08 (496 km, 1 os.), 30.08 (493 km, 1 os.) i 7.09 (493 km, 2 os.). Biegus zmienny Calidris alpina Obserwowany od końca lipca do drugiej dekady września. Najwięcej osobników zanotowano 31.07 (21 os.). Ptaki stwierdzano na 493 i 536 km rzeki. Biegus malutki Calidris minuta Stwierdzany 31.07 (1 os.) i 30.08 (łącznie 4 os.), na 493 i 488 km. Biegus krzywodzioby Calidris ferruginea Obserwowany dwukrotnie: 31.07 (4 os.) i 30.08 (1 os.), wyłącznie na 493 km. Kszyk Gallinago gallinago Od jednego do kilku osobników obserwowano od połowy sierpnia do drugiej dekady września, w południowej i północnej części badanego terenu. Najwięcej osobników (5) zanotowano 21.08. Brodziec piskliwy Actitis hypoleucos Ptaki obserwowano od połowy lipca do pierwszej dekady września, ze szczytem liczebności w połowie sierpnia (Ryc. 9). Liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 67,7 os., a zatem była jedną z wyższych obserwowanych od 2012 r. Brodźce piskliwe wykorzystywały dość równomiernie cały monitorowany odcinek rzeki, z wyraźnie większą liczebnością na jego południowym krańcu (488-499 km) (Ryc. 10). 14

Ryc. 9. Liczebność brodźca piskliwego w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 10. Rozmieszczenie brodźca piskliwego w okresie lipiec-listopad 2017 r. 15

Samotnik Tringa ochropus Stwierdzany podczas kontroli od 31.07 do 18.09, ze szczytem w połowie sierpnia. Samotniki wykorzystywały w rozproszeniu i nierównomiernie cały badany odcinek, najliczniej na 493, 518, 527 i 530 km. Kwokacz Tringa nebularia Obserwowany w kontrolach od 18.07 do 23.10. Szczyt wędrówki przypadał na drugą połowę sierpnia. Kwokacza stwierdzano w południowej i północnej części badanego obszaru (488-500, szczególnie łacha na 493 km, oraz mniej licznie 526-530 i 534-538 km). Liczebność na kontrolę ze stwierdzeniem gatunku wyniosła 19,9 os., zatem jest jedną z wyższych obserwowanych w latach poprzednich. Łęczak Tringa glareola Stwierdzany od 18.07 do 21.08, najliczniej w drugiej połowie sierpnia. Łęczaki obserwowane były przede wszystkim na odcinku 490-499 km, a także na 517 km. Liczebność na kontrolę ze stwierdzeniem gatunku wyniosła 23,5 os. i była jedną z wyższych od 2012 r. Brodziec śniady Tringa erythropus Zaobserwowano pojedyncze żerujące osobniki od końca lipca do końca sierpnia (496-497, 527 i 536 km). Krwawodziób Tringa totanus Stwierdzony 31.07 (491 km, 1 os.) i 13.08 (517 km, dwa stada po kilka os. i 528 km 1 os.). Kulik mniejszy Numenius phaeopus Jedna obserwacja: 30.08, 504 km (1 os.). Kulik wielki Numenius arquata Stwierdzono dwukrotnie odpoczywające ptaki, 31.07 (517 km 1 os.) i 21.08 (490 km 1 os.). 16

Słonka Scolopax rusticola Widziana 13.08 (1 os, 518 km). Bekasik Lymnocryptes minimus Dwukrotnie stwierdzono jednego osobnika, 18.09 (żerujący, 512 km) i 23.10 (odpoczywający, 515 km). Ostrygojad Haematopus ostralegus Stwierdzony podczas trzech kontroli, od połowy sierpnia do połowy września: 13.08 (494 km 3 os.), 30.08 (491 km 4 os., 495 1 os.) i 18.09 (490 km 1 os.). Śmieszka Chroicocephalus ridibundus Obserwowana we wszystkich kontrolach, najczęstszy gatunek mewy. Najliczniejsza od końca lipca do początku września (Ryc. 11). Największe skupiska śmieszek stwierdzano na 516-517 km, mniejsze na 527-528 km i 520 km (Ryc. 12). Liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 1133,4 os. i była zbliżona do średniej z ostatnich pięciu lat. Ryc. 11. Liczebność śmieszki w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 17

Ryc. 12. Rozmieszczenie śmieszki w okresie lipiec-listopad 2017 r. Mewa mała Hydrocoloeus minutus Stwierdzana nielicznie w kontrolach od połowy sierpnia do pierwszej dekady września, najliczniej 13.08 (26 os.), w rozproszeniu na prawie całym badanym odcinku. Mewa siwa Larus canus Stwierdzana we wszystkich kontrolach, najliczniej od końca lipca do końca sierpnia oraz bardziej nieregularnie od końca października do końca listopada (Ryc. 13). Mewy siwe obserwowano na całym odcinku rzeki, z wyraźnie większymi skupiskami w południowej i środkowej części badanego odcinka, w szczególności na 495, 512 i 517 km (Ryc. 14). Liczebność na kontrolę wyniosła 103,3 os. i była najwyższa od 2012 r. 18

Ryc. 13. Liczebność mewy siwej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 14. Rozmieszczenie mewy siwej w okresie lipiec-listopad 2017 r. Mewy z grupy mew srebrzystych Larus argentatus sensu lato Druga najliczniejsza grupa mew, stwierdzana w każdej kontroli. Ich liczebność była najwyższa 18.07, nieco niższa od końca lipca do drugiej dekady września i najniższa od końca września do końca listopada (Ryc. 15). Mewy te obserwowano wyraźnie częściej na odcinku 497-500 i 506 km, a także 19

512 i 517 km (Ryc. 16). Średnia liczebność na kontrolę wyniosła 264,8 os. Spośród mew oznaczonych do gatunku (1581 os.) zanotowano 155 stwierdzeń mewy srebrzystej L.a. argentatus (86 os. stacjonarnych), 1422 os. mewy białogłowej L. a. cachinnans (1237 stacjonarnych) oraz 4 os. mewy romańskiej L. a. michahellis (wszystkie stacjonarne). Ryc. 15. Liczebność mew L. a. sensu lato w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 16. Rozmieszczenie mew L. a. sensu lato w okresie lipiec-listopad 2017 r. 20

Mewa siodłata Larus marinus Po jednym lub kilka osobników stwierdzano w każdej kontroli od 31.10 do 30.11, najwięcej (7 os.) 31.10. Obserwowana na 500, 512, 514-515 i 520 km. Mewa żółtonoga Larus fuscus Stwierdzona 18.09, po jednym odpoczywającym osobniku na 488 i 512 km. Rybitwa rzeczna Sterna hirundo Rybitwy rzeczne obserwowano najliczniej w lipcu, znacznie rzadziej w sierpniu, a ostatnia obserwacja miała miejsce 7.09 (Ryc. 17). Najwięcej osobników stwierdzano na 516-517 km, poza tym ptaki występowały przede wszystkim na południowym odcinku badanego terenu (488-499 km), oraz mniej licznie i nierównomiernie na północnym odcinku (521-538 km) (Ryc. 18). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 127,7 os., co jest jedną z wyższych liczebności notowanych od 2012 r. Ryc. 17. Liczebność rybitwy rzecznej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 21

Ryc. 18. Rozmieszczenie rybitwy rzecznej w okresie lipiec-listopad 2017 r. Rybitwa białoczelna Sternula albifrons Rybitwy białoczelne stwierdzano najliczniej w lipcu (Ryc. 19). Ptaki obserwowano przede wszystkim w południowej i północnej części badanego odcinka rzeki, a szczególnie wysokie liczebności obserwowano na 527 i 498 km (Ryc. 20). Średnia liczebność na kontrolę wyniosła 16,4 os., co stanowi jedną z niższych liczebności stwierdzanych w ostatnich pięciu latach monitoringu. Ryc. 19. Liczebność rybitwy białoczelnej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 22

Ryc. 20. Rozmieszczenie rybitwy białoczelnej w okresie lipiec-listopad 2017 r. Rybitwa czarna Chlidonias niger Obserwowana przede wszystkim 18.07 i 31.07 (maksymalna liczebność, 20 os.), jednego osobnika widziano także 18.09. Stwierdzana w dużym rozproszeniu na niemal całym badanym odcinku. Rybitwa wielkodzioba Hydroprogne caspia Zaobserwowano jednego migrującego osobnika 13.08 (535 km). Pełnopłetwe Pelecaniformes Bocian czarny Ciconia nigra Od końca lipca do końca września obserwowano od jednego do kilku osobników (Ryc. 21), w dużym rozproszeniu na całym badanym odcinku, szczególnie na 516 i 531 km (Ryc. 22). Ptaki stacjonarne obserwowane były podczas żerowania lub odpoczynku. 23

Ryc. 21. Liczebność bociana czarnego w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 22. Rozmieszczenie bociana czarnego w okresie lipiec-listopad 2017 r. Bocian biały Ciconia ciconia Wykorzystywał rzekę przede wszystkim jako korytarz przelotowy: 13.08 obserwowano dwa żerujące osobniki (489 km), 21.08 stado 200 migrujących ptaków. 24

Czapla siwa Ardea cinerea Obserwowana w każdej kontroli. Zanotowano dwa szczyty przelotu - od połowy sierpnia do drugiej dekady września oraz od połowy października do końca listopada (Ryc. 23). Czaple siwe stwierdzano w rozproszeniu na całym badanym odcinku, szczególnie licznie na 517, 520 i 530 km (Ryc. 24). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 55,0 os. i była jedną z wyższych od 2012 r. Ryc. 23. Liczebność czapli siwej w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 24. Rozmieszczenie czapli siwej w okresie lipiec-listopad 2017 r. 25

Czapla biała Casmerodius albus Obserwowana od końca lipca do końca listopada, najliczniej 13.08 (28 os.) i 18.09 (37 os. największe stado, 11 os., stwierdzono na 489 km; po 4-6 ptaków obserwowano na 496, 499 i 528 km). Czaple białe najchętniej wykorzystywały południowy i północny odcinek badanego terenu (szczególnie 528, 489 i 531 km). Kormoran Phalacrocorax carbo Obserwowany w każdej kontroli, ze szczytem liczebności między połową września a drugą dekadą października (Ryc. 25). Kormorany były obecne na całym badanym odcinku, a szczególnie chętnie wykorzystywały 517, 530 i 497 km biegu rzeki (Ryc. 26). Średnia liczebność na kontrolę z obserwacją gatunku wyniosła 488,7 os., a więc była zbliżona do lat poprzednich. Ryc. 25. Liczebność kormorana w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 26

Ryc. 26. Rozmieszczenie kormorana w okresie lipiec-listopad 2017 r. Bączek Ixobrychus minutus Bączka stwierdzono 7.09 na 521 km (1 os.). Szponiaste Accipitiriformes Rybołów Pandion haliaaetus Pojedyncze osobniki obserwowano 30.08, 7.09 i 18.09, na 496, 488 i 498-499 km. Błotniak zbożowy Circus cyaneus Jeden dorosły osobnik obserwowany 9.10 (498 km). Błotniak stawowy Circus aeruginosus Stwierdzony 31.07 (496 km 1 os.), 7.09 (521 km 2 os. w wysokim przelocie) i 18.09 (521 km 1 os. w wysokim przelocie). 27

Błotniak łąkowy Circus pygargus Jeden lecący osobnik 21.08 (537 km). Krogulec Accipiter nisus Od jednego do kilku osobników obserwowano w prawie każdej kontroli, najwięcej (7) 31.10. Krogulce stwierdzano najczęściej na 518 km, a poza tym głównie w południowej i północnej części badanego odcinka (488-498, 528-533 km). Jastrząb Accipiter gentilis Pojedyncze obserwacje w większości kontroli, wyłącznie na południowym i północnym krańcu badanego odcinka. Bielik Haliaeetus albicilla Obserwowany w prawie wszystkich kontrolach, najczęściej od września do końca listopada (Ryc. 27). Bieliki wykorzystywały południową i północną część badanego odcinka (489-499 i 519-533 km), szczególnie 520, 497 i 489 km (Ryc. 28). Ryc. 27. Liczebność bielika w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. 28

Ryc. 28. Rozmieszczenie bielika w okresie lipiec-listopad 2017 r. Myszołów Buteo buteo Obserwowany prawie w każdej kontroli, najliczniej 29.09 (15 os.) i 31.10 (25 os.), na południowym i północnym krańcu badanego odcinka. Orlik krzykliwy Aquila pomarina Jeden dorosły osobnik w wysokim przelocie 29.09 (518 km). Trzmielojad Pernis apivorus Stwierdzony głównie w wysokim przelocie, 13.08 (1 os.), 7.09 (4 os., w tym dwa odpoczywające na 491 km) i 29.09 (1 os.). 29

Kraskowe Coraciiformes Zimorodek Alcedo atthis Stwierdzany w każdej kontroli, najliczniej 18.07 (10 os., Ryc. 29), dość równomiernie na całym badanym odcinku i znacznie częściej na 495 km (Ryc. 30). 18.07, 31.07 i 21.08 obserwowano ptaka w kat. lęgowości C (494-495 km) z pokarmem dla młodych lub odchodami. Ryc. 29. Liczebność zimorodka w kolejnych kontrolach w okresie lipiec-listopad 2017 r. Ryc. 30. Rozmieszczenie zimorodka w okresie lipiec-listopad 2017 r. 30

Sokołowe Falconiformes Pustułka Falco tinnunculus Od jednego do kilku osobników obserwowano w prawie każdej kontroli, najwięcej (4-5 os.) 18.09 i 29.09. Pustułki stwierdzano w dużym rozproszeniu na całym badanym odcinku. Kobuz Falco subbuteo Po jednym stwierdzeniu 21.08 (517 km), 18.09 (513 km) i 29.09 (518 km), prawdopodobnie 1-2 osobników. Sokół wędrowny Falco peregrinus Jeden dorosły polujący osobnik 31.07 (493 km). Kobczyk Falco vespertinus Obserwowano jednego migrującego osobnika 18.09 (519 km). Drzemlik Falco columbarius Młody osobnik stwierdzony dwukrotnie w tej samej lokalizacji (499 km, 29.09 i 23.10). 31