Zadania gmin: 1/ ustalanie kierunków rozwoju sieci w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego 2/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) obowiązany jest informować mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi 3/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje zezwolenie na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków w formie decyzji
Zadania gmin c.d.: 4/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w zakresie zgodności wykonywanej działalności z udzielonym zezwoleniem 5/ rada gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków (akt prawa miejscowego) 6/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) sprawdza wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych przedsiębiorstwa a uchwala go rada gminy
Zadania gmin c.d.: 7/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) sprawdza taryfy a rada gminy zatwierdza je (lub nie) w drodze uchwały 8/ wójt (burmistrz, prezydent miasta) wymierza kary za stosowanie taryf nieprzedstawionych do zatwierdzenia radzie gminy lub zawyżonych
*Dane GUS. Tablice Regon. PKD 36.00.Z Liczba przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych na dzień 31.10.2016* - 1850
Ustalanie taryf: Art. 24.1. Taryfy podlegają zatwierdzeniu w drodze uchwały rady gminy, z wyjątkiem taryf zmienionych w związku ze zmianą stawki podatku od towarów i usług. 2. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, w terminie 70 dni przed planowanym dniem wejścia taryf w życie, przedstawia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek o ich zatwierdzenie.
Ustalanie taryf c.d.: Art. 24.4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) sprawdza, czy taryfy i plan zostały opracowane zgodnie z przepisami ustawy, i weryfikuje koszty, o których mowa w art. 20 ust. 4 pkt 1, pod względem celowości ich ponoszenia. Art. 24.5. Rada gminy podejmuje uchwałę o zatwierdzeniu taryf, w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2, albo o odmowie zatwierdzenia taryf, jeżeli zostały one sporządzone niezgodnie z przepisami.
Ustalanie taryf c.d.: Art. 24.5a. W razie stwierdzenia przez organ nadzoru nieważności uchwały o zatwierdzeniu taryf albo niestwierdzenia nieważności uchwały o odmowie zatwierdzania taryf, czas obowiązywania dotychczasowych taryf przedłuża się o 90 dni od dnia doręczenia przedsiębiorstwu wodociągowokanalizacyjnemu rozstrzygnięcia nadzorczego. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Ustalanie taryf c.d.: Art. 24.5b. W razie stwierdzenia przez organ nadzoru nieważności uchwały o odmowie zatwierdzenia taryf, taryfy zweryfikowane przez wójta ( burmistrza, prezydenta miasta) wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia doręczenia przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu rozstrzygnięcia nadzorczego. Art. 24.8. Jeżeli rada gminy nie podejmie uchwały w terminie, o którym mowa w ust. 5, taryfy zweryfikowane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wchodzą w życie po upływie 70 dni od dnia złożenia wniosku o zatwierdzenie taryf.
Pierwsze badanie ankietowe* Wg. ankietowanych, taryfy powinny być zatwierdzane przez: niezależnego regulatora( zewnętrznego) 44,2% wójta ( burmistrza, prezydenta miasta) - 33,3% radę gminy - 15,8% radę gminy lub wójta - 1,7% wojewodę - 1,7% wojewodę lub niezależnego regulatora 1,7% wójta lub niezależnego regulatora 0,8% *W badaniu ankietowym wzięło udział 140 przedsiębiorstw (członkowie Izby)
Drugie badanie ankietowe* Kwestionariusz ankietowy zawierał pytania dotyczące: zakresu działalności niezależnego regulatora szczebla na jakim powinien on funkcjonować wad i zalet niezależnego regulatora wad i zalet obecnego systemu zatwierdzania taryf *W badaniu ankietowym wzięły udział 102 przedsiębiorstwa (członkowie Izby)
1. Czym powinien zajmować się regulator? kontrolowanie taryf 61,8%, wsparcie w występujących problemach prawnych, rozstrzyganie sporów 55,9%, kontrolowanie kosztów - 16,7%, zatwierdzaniem planów inwestycyjnych - 2,9%
2. Na jakim szczeblu powinien funkcjonować niezależny regulator? wojewódzkim - 59,8% regionalnym - 27,5% centralnym - 19,6%. Niektóre podmioty zaznaczały, iż regulator powinien działać jednocześnie na szczeblu centralnym oraz wojewódzkim.
3. Na jakim etapie regulator miałby rozpoczynać swoją działalność? w momencie zaskarżenia wniosku taryfowego 44,1% przy weryfikacji wniosku taryfowego - 33,3% w momencie nie zatwierdzenia przez Radę Gminy wniosku taryfowego -32,4% przy sporządzaniu wniosku taryfowego 16,7%
4. Jakie są zalety zatwierdzania taryf przez niezależnego regulatora? niezależność - 62,7% brak politycznych nacisków - 55,9% specjalistyczna kadra 28,4% Zdarzały się opinie, które wyrażały wątpliwość co do pełnej niezależności oraz zatrudnienia przez regulatora tak wielu wykwalifikowanych pracowników, którzy posiadaliby specjalistyczną wiedzę i doświadczenie w branży wodociągowo-kanalizacyjnej.
5. Jakie są wady zatwierdzania taryf przez niezależnego regulatora? zbyt duża liczba podmiotów wymagających badania - 65,7% konieczność utrzymania regulatora - 63,7% możliwe utrudnienia w kontakcie na linii regulator-przedsiębiorstwo - 46,1% brak doświadczenia w branży potencjalnych kontrolerów taryf - 44,1% Z opinii wynikało, iż wodociągi mają świadomość, że w celu utrzymania niezależności takiej instytucji, winna ona być utrzymywana z opłat od przedsiębiorstw. Koresponduje to z obawami, które ankietowani zawarli w otwartych opiniach na temat niezależnego regulatora.
6. Jakie są zalety obecnego systemu zatwierdzania taryf? bezkosztowość - 73,5% znajomość wzajemnych potrzeb i planów inwestycyjnych - 69,6% realizacja przez przedsiębiorstwa wod-kan zadań własnych gminy, która jest jednocześnie regulatorem - 66,7% łatwy i szybki bezpośredni kontakt pomiędzy przedsiębiorstwem a regulatorem - 47,1% wieloletnia praktyka współpracy - 46,1% Z poszczególnych ankiet widać było, iż nawet przedsiębiorstwa, które były za wprowadzeniem zewnętrznego regulatora, zauważały zalety bieżącego systemu (głównie bezkosztowość oraz znajomość planów inwestycyjnych).
7. Jakie są wady obecnego systemu zatwierdzania taryf? upolitycznienie - 75,5% trójdzielczość regulatora - 48,0% kadencyjność organu nadzorującego 41,2% brak specjalistów, którzy nadzorują taryfy 35,3%
7. Jakie są wady obecnego systemu zatwierdzania taryf? wydłużoną i różnorodną procedurę odwoławczą - 34,3% zbyt duża liczba uczestników procesu zatwierdzania taryf - 16,7% wydłużona procedura kontrolna niedostosowania do racji ekonomicznych - 12,7% Widać niespójność w odpowiedziach wielu przedsiębiorstw, które zaznaczyły w tym punkcie upolitycznienie oraz w pytaniu 4 brak nacisków politycznych i jednocześnie w punkcie 6 chwaliły realizację zadań własnych gminy, która jest jednocześnie regulatorem i wieloletnią współpracę gminy i przedsiębiorstw. Wskazuje to na brak jednoznaczności i klarownej opinii dotyczącej zarówno obecnego systemu zatwierdzania taryf jak i działalności niezależnego regulatora.
Wyniki wskazują na mocny podział w branży. Część przedsiębiorstw, która ma problemy z zatwierdzaniem taryf oraz w kontaktach z władzą samorządową, bardzo chciałaby kontroli niezależnego regulatora. Druga część, dla której współpraca przebiega pomyślnie nie widzi potrzeby wprowadzania regulatora, a nawet postrzega go jako kolejny, zbędny organ nadzoru.
Były ankiety, w których przedsiębiorstwa najpierw zaznaczały wszystkie podpunkty w pytaniu dotyczącym zalet obecnego porządku prawnego, po czym w wadach zaznaczali upolitycznienie oraz kadencyjność. Widać tu wyraźną niechęć do nowego urzędu oraz jednocześnie wolę pozostania przy obecnym układzie, znając jego niedoskonałości.
W przypadku pozytywnych ocen niezależnego regulatora najczęstszą odpowiedzą były niezależność i brak nacisków politycznych. Jako główne wady wskazywane były konieczność jego utrzymania oraz trudności w skutecznej kontroli tak dużej liczby podmiotów podlegających kontroli.
Reasumując, można zaryzykować stwierdzenie, że branża chciałaby wprowadzenia niezależnego regulatora, który byłby organem niezależnym politycznie, wysoce wyspecjalizowanym i kompetentnym w zakresie wsparcia w momencie zaskarżenia wniosku taryfowego, kontrolowania taryf oraz problemów prawnych.
Dziękuję za uwagę