Biblioteka Dyrektora Placówki Oświatowej Precedencja na uroczystości szkolnej
Podczas uroczystości szkolnych, takich jak święto patrona, nadanie szkole imienia, rocznica powstania placówki, czy zakończenie roku szkolnego, obowiązują oficjalne zasady precedencji tj. porządku witania, przemawiania i zajmowania miejsc przez zaproszonych gości. Nieznajomość tych zasad będzie dużym nietaktem, dlatego jeszcze przed uroczystością zakończenia roku szkolnego, przybliżamy Państwu zasady organizacji uroczystości zgodnie z oficjalnym protokołem. Ceremoniał szkolny Ceremoniał szkolny to opis sposobów przeprowadzania najważniejszych uroczystości szkolnych z udziałem sztandaru szkoły, a także zbiór zasad zachowania się młodzieży w trakcie tych uroczystości. Okazji do stosowania zasad ceremoniału szkolnego jest wiele: rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego, nadanie imienia szkole, pożegnanie uczniów kończących szkołę, święto szkoły, uroczystości związane ze świętami narodowymi oraz nawiązujące do ważnych wydarzeń historycznych w państwie i regionie, uroczystości rocznicowe organizowane przez administrację samorządową i państwową, uroczystości religijne. Ceremoniał szkolny powinien być ważnym elementem 2
szkolnego programu wychowawczego, stanowić integralną część z przyjętą tradycją szkolną i harmonogramem uroczystości i imprez szkolnych. Zapisy dotyczące organizacji uroczystości szkolnych mogą się znaleźć w statucie szkoły. Precedencja w szkole Ważnym elementem ceremoniału szkolnego jest precedencja. Jest to porządek witania, przemawiania, zajmowania miejsc podczas oficjalnych spotkań władz państwowych. Uzależniona jest od posiadanych tytułów szlacheckich, honorowych lub odznaczeń, a w praktyce szkolnej - od zajmowanego stanowiska. W szkole odbywa się wiele uroczystości, na które zapraszani są goście spoza szkoły, zwykle osoby zajmujące ważne stanowiska. Zazwyczaj wówczas powstaje problem, w jakiej kolejności powinno się ich powitać i przedstawiać, w jaki sposób, w jakiej formie, jak tytułować każdego z gości. W Polsce precedencja wygląda następująco: 1) Precedencja stanowisk umocowanych konstytucyjnie i kierowniczych państwowych: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, marszałek Sejmu, 3
marszałek Senatu, prezes Rady Ministrów, prezes Trybunału Konstytucyjnego, prezes Sądu Najwyższego, ministrowie, prezes NBP, prezes NSA, prezes NIK, rzecznik praw obywatelskich, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, parlamentarzyści, szef Kancelarii Prezydenta, szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu, szef Kancelarii Premiera, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, sekretarz stanu, kierownik urzędu centralnego, wojewoda. 2) Precedencja stanowisk administracji rządowej i samorządowej w województwie: wojewoda, marszałek województwa, przewodniczący Sejmiku Województwa, 4
wicewojewoda, kurator oświaty, prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej, przewodniczący Samorządowego Kolegium Odwoławczego, wiceprzewodniczący Zarządu Województwa, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa, wizytator kuratorium oświaty, członek Zarządu Województwa, radny województwa, dyrektor generalny Urzędu Wojewódzkiego, skarbnik województwa. 3) Precedencja stanowisk samorządowych w powiecie: starosta, przewodniczący Rady Powiatu, wicestarosta, dyrektor wydziału oświaty, wiceprzewodniczący Rady Powiatu, inspektor wydziału oświaty, członek Zarządu Powiatu, radny powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu. 5
4) Precedencja stanowisk w gminie (mieście): wójt (burmistrz, prezydent miasta), przewodniczący rady gminy (miasta), zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), dyrektor wydziału oświaty, wiceprzewodniczący rady gminy (miasta), radny gminy (miasta), sekretarz gminy (miasta), skarbnik gminy (miasta), inspektor nadzorujący placówkę, sołtys, przewodniczący zarządu dzielnicy (osiedla). Organizacja uroczystości szkolnej SCENARIUSZ UROCZYSTOŚCI ZAKOŃCZENIA ROKU SZKOLNEGO I. WPROWADZENIE SZTANDARU, HYMN PAŃSTWOWY II. CZĘŚĆ OFICJALNA: 1. Powitanie zaproszonych gości oraz zgromadzonych nauczycieli i uczniów. 6
2. Przemówienie zaproszonych gości oraz dyrekcji szkoły. 3. Wręczenie nagród i dyplomów wyróżniającym się uczniom (olimpijczykom, zwycięzcom konkursów, turniejów, wzorowym uczniom z najlepszymi wynikami w nauce). 4. Wręczenie dyplomu/nagrody klasie, która osiągnęła najwyższą średnią ocen. 5. Wręczenie rodzicom listów gratulacyjnych oraz podziękowań. 6. Wręczenie podziękowań sponsorom szkoły. 7. Przemówienie przedstawiciela rady rodziców oraz przedstawiciela samorządu uczniowskiego. 8. Wręczenie dyplomów nauczycielom wyróżnionym przez uczniów szkoły. 9. Pożegnanie nauczycieli kończących pracę w szkole. III. CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA IV. Złożenie życzeń udanych wakacji i zaproszenie wychowawców i uczniów poszczególnych klas do sal, w których nastąpi rozdanie świadectw. 7
Uroczystości związane z zakończeniem roku szkolnego zazwyczaj nie wiążą się z tak dużą liczbą znamienitych gości, ale bywa, że są obecni w szkole w tym dniu. Czasem są to tylko rodzice i proboszcz najbliższej szkole parafii, innym razem przedstawiciele mediów, niekiedy przedstawiciele organu prowadzącego, kuratorium oświaty, ale zdarza się też, że uroczystościom towarzyszy obecność Prezydenta Rzeczypospolitej, prezesa Rady Ministrów lub ministra edukacji narodowej albo innych przedstawicieli władz państwa lub władz lokalnych. W każdej z tych sytuacji należy stosować się do obowiązujących zasad i zadbać o właściwą kolejność powitania. Obecność gości wymaga wielu dodatkowych czynności, o których należy pomyśleć przed rozpoczęciem uroczystości. Na początku, ze znacznym wyprzedzeniem, trzeba przygotować i przekazać zaproszenia. Zaproszenia powinny być starannie wykonane, najlepiej z logo szkoły, z własnoręcznym podpisem dyrektora szkoły, który zaprasza w imieniu całej społeczności szkolnej. Należy zadbać, aby były ładnie wypisane, zwrócić się w nich do zapraszanych gości wymaganym tytułem, dostarczyć z kilkutygodniowym wyprzedzeniem, a w przypadku takich osób jak Prezydent czy premier ustalić wręczenie zaproszenia z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Trzeba przygotować miejsca dla gości, ustalić, które miejsca powinni zająć, a także sposób ich wskazywania gościom. Można 8
każdemu z zaproszonych gości przydzielić opiekuna, tzn. osobę, która przywita przybyłą osobę, w razie potrzeby zaprowadzi do miejsca, w którym będzie można zostawić wierzchnie okrycie lub parasol, przejrzeć się w lustrze, wskaże przeznaczone dla niego miejsce, ale także zadba, by gość nie pozostawał sam, oczekując na rozpoczęcie uroczystości ani podczas jej trwania. Osobą dbającą o gościa może być każdy pracownik szkoły, jeśli do tego zadania wyznaczy go dyrektor szkoły. Najważniejszych gości powinien powitać dyrektor przy wejściu do szkoły. Jeżeli nie może tego zrobić sam, deleguje swojego zastępcę. Gospodarze powinni powitać przybyłych gości, będąc gotowymi do rozpoczęcia uroczystości, nie powinni się spóźniać, nie mogą pozwolić gościom na siebie czekać ani zostawiać ich samych nawet na krótko. Dyrektor witając się z przybyłymi gośćmi, powinien także zapytać, czy zechcą zabrać głos podczas uroczystości i oczywiście umożliwić im wystąpienie. Należy jednak zadbać o kolejność zgodną z hierarchią zajmowanego stanowiska zaproszonych gości. Witając gości i przedstawiając ich zgromadzonym, należy najpierw używać imienia i nazwiska, a następnie nazwę zajmowanego stanowiska. Wszyscy, nie tylko dyrektor szkoły, powinni wiedzieć, w jaki sposób tytułować zaproszonych gości. Do kardynała należy zwracać się Jego Eminencjo, do arcybiskupa, biskupa, ambasadora Jego Ekscelencjo. 9
Czas przeznaczony na część oficjalną nie powinien być zbyt długi, bo uczestnikami uroczystości zakończenia roku szkolnego są uczniowie, którzy szybko się znudzą zbyt długimi przemówieniami. Po przemówieniach kończy się część oficjalna, następuje wówczas wyprowadzenie sztandaru i rozpoczyna się część artystyczna. Precedencja na uroczystości zakończenia roku szkolnego: I. Przykład 1. Biskup 2. Wojewoda 3. Burmistrz/wójt/prezydent miasta 4. Kurator oświaty 5. Radny wojewódzki 6. Radny gminy/miasta 7. Wizytator Kuratorium Oświaty 8. Inspektor wydziału oświaty 9. Główni sponsorzy 10. Przewodniczący rady rodziców 11. Pozostali goście. II. Przykład 1) Proboszcz 2) Starosta 3) Przewodniczący rady powiatu 10
4) Wicekurator oświaty 5) Dyrektor (naczelnik) wydziału oświaty 6) Wizytator Kuratorium Oświaty 7) Inspektor wydziału oświaty 8) Przewodniczący rady rodziców 9) Pozostali goście. Od przestawionej powyżej propozycji mogą być odstępstwa wynikające ze szczególnej roli, pozycji lub wieku zapraszanego gościa, którego dyrektor szkoły pragnie szczególnie uhonorować. Więcej wskazówek na temat zasad organizowania uroczystości szkolnych znajdą Państwo już wkrótce w serwisie Kwadrans dla Dyrektora: www.kwadransdyrektora.wip.pl 11