» Vademecum 1. Od kiedy obowiązuje ustawa o weteranach Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa, podpisana przez Prezydenta RP w dniu 7 września 2011 r., weszła w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia tj. 30.03.2012 (Dz.U. nr 205/2011 poz.1203). 2. Kiedy jest obchodzony Dzień Weterana? Zgodnie z ustawą, dzień 29 maja jest Dniem Weterana Działań poza Granicami Państwa. 29 maja, wskazany przez organizacje zrzeszające uczestników misji, stosownie do uchwały ONZ jest jednocześnie Międzynarodowym Dniem Uczestników Misji Pokojowych. Po raz pierwszy Dzień Weterana był obchodzony 29 maja 2012 r., czyli po wejściu w życie rzeczonej ustawy. 3. Kiedy rozpoczęto prace nad ustawą i kto brał udział w konsultacjach? Projekt ustawy, przygotowany przez resort obrony narodowej, został przesłany do uzgodnień międzyresortowych w czerwcu 2010 roku. Ze względu na rozszerzenie kręgu beneficjentów ustawy, prace nad jej projektem trwały do października 2010 roku. W konsultacjach uczestniczyły organizacje zrzeszające uczestników misji pokojowych i stabilizacyjnych. 4. Kto może być uznany za weterana? Weteranem działań poza granicami państwa może być osoba, która brała udział, na podstawie skierowania, w działaniach poza granicami państwa w ramach: misji pokojowej lub stabilizacyjnej, kontyngentu policyjnego, kontyngentu Straży Granicznej, zadań ochronnych Biura Ochrony Rządu lub zapewniania bezpieczeństwa państwa, nieprzerwanie przez okres, na jaki została skierowana, jednak nie krócej niż przez okres 60 dni; grupy ratowniczej Państwowej Straży Pożarnej, łącznie przez okres nie krótszy niż 60 dni. 5. Kto może być uznany za weterana poszkodowanego? Weteranem poszkodowanym w działaniach poza granicami państwa, może być osoba, która biorąc udział na podstawie skierowania w działaniach poza granicami państwa, doznała uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z tymi działaniami lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych poza granicami państwa, z tytułu których przyznano jej świadczenia odszkodowawcze. Jakie najważniejsze uprawnienia nadaje ustawa weteranom i weteranom poszkodowanym? Ustawa ma na celu zapewnienie weteranom uczestnikom działań poza granicami państwa odpowiedniego uhonorowania (podziękowania) za udział w tych działaniach, stosownie do przyznanego im statusu. Weteran ma prawo do: otrzymania legitymacji weterana; Strona 1
uzyskania bezpłatnej pomocy psychologicznej (którą objęci będą również jego bliscy); ubiegania się o zapomogę; korzystania (stałego lub czasowego) z Domu Weterana; otrzymania odznaki honorowej. Weteran poszkodowany, oprócz uprawnień przewidzianych powyżej ma prawo do skorzystania z: bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie urazów i chorób nabytych podczas działań poza granicami państwa; pomocy finansowej na kształcenie na wybraną formę kształcenia (pomoc do wysokości400% najniższej emerytury); nauka na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej; studia pierwszego stopnia; studia drugiego stopnia; jednolite studia magisterskie; studia podyplomowe); świadczeń określonych w ustawie o inwalidach wojennych i wojskowych (w przypadku żołnierzy i pracowników pobierających rentę), np. ulgowych opłat za przejazdy komunikacją miejską i środkami krajowego transportu publicznego (PKP); dodatkowego urlopu wypoczynkowego (5 dni); dodatku dla weterana (tylko w przypadku osób pobierających emeryturę lub rentę); zwolnienia przyznanych mu w/wym. świadczeń od podatku dochodowego; asysty honorowej podczas pogrzebu; bezpłatnego umundurowania (jednorazowo, tylko w przypadku żołnierzy nadterminowych); zwrotu kosztów przejazdu i zakwaterowania w przypadku udziału w uroczystościach organizowanych przez MON lub MSWiA. Strona 2
Jakie inne formy pomocy przysługują weteranowi poszkodowanemu pobierającemu rentę inwalidzką z tytułu urazów lub chorób powstałych w związku z udziałem ze służbą poza granicami? dodatek weterana w wysokości uzależnionej od ustalonego procentu uszczerbku na zdrowiu ( od 10% do 80% podstawy wymiaru najniższej emerytury); skierowanie na pobyt w sanatorium co najmniej raz na 3 lata niezależnie od przysługującego mu z tytułu zatrudnienia urlopu wypoczynkowego, jeżeli wymaga leczenia sanatoryjnego; specjalnego leczenia, przeszkolenia oraz usprawnienia w ośrodkach rehabilitacji w celu całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do pracy albo zapobieżenia pogorszeniu stanu zdrowia; korzystania z pierwszeństwa w umieszczeniu, na jego wniosek, w domu kombatanta lub w domu pomocy społecznej, jeżeli wymaga szczególnej opieki; zwolnienia z opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych; ulga taryfowa w wysokości 50% przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej; ulga w wysokości 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego w komunikacji krajowej w: 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusach w komunikacji zwykłej i przyspieszonej - na podstawie biletów jednorazowych, 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne - na podstawie biletów jednorazowych; Dokumentami potwierdzającymi prawo do korzystania z uprawnień, o których mowa powyżej, jest legitymacja weterana poszkodowanego wraz z legitymacją emeryta-rencisty. 8. Jak wygląda procedura uzyskania statusu weterana? Status weterana oraz weterana poszkodowanego przyznaje, na wniosek żołnierza, funkcjonariusza lub funkcjonariusza ABW, w drodze decyzji administracyjnej, Minister Obrony Narodowej w odniesieniu do żołnierzy, minister właściwy do spraw wewnętrznych w odniesieniu do funkcjonariuszy, oraz Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w odniesieniu do funkcjonariuszy ABW. 9. Jakie są warunki i tryb przyznawania zapomóg? Kto je wypłaca? Istnieje możliwość przyznania przez Ministra Obrony Narodowej zapomogi weteranowi - żołnierzowi, który ukończył 65 lat życia i weteranowi poszkodowanemu -żołnierzowi (bez względu na wiek), którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Warunkiem przyznania zapomogi weteranowi - żołnierzowi i weteranowi poszkodowanemu -żołnierzowi będzie konieczność poniesienia wydatków pieniężnych z tytułu pokrycia kosztów określonych w ustawie, tj. na zaspokojenie potrzeb bytowych i ochronę zdrowia w przypadku choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, w tym zakup leków, środków opatrunkowych oraz koszty dojazdów do zakładów opieki zdrowotnej na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne oraz usługi pielęgnacyjne niezbędne ze względu na wiek i stan zdrowia oraz kosztów zaistnienia zdarzeń losowych, mających wpływ na pogorszenie w istotny sposób Strona 3
sytuacji materialnej weterana żołnierza lub weterana poszkodowanego żołnierza. Przy przyznawaniu zapomogi uwzględniane są okoliczności mające wpływ na sytuację materialną weterana - żołnierza i weterana poszkodowanego - żołnierza. Podstawą przyznania zapomogi są dokumenty potwierdzające konieczność poniesienia wyżej wskazanych wydatków lub zdarzenia. Organem właściwym do wypłaty zapomogi w formie gotówkowej lub bezgotówkowej jest dyrektor wojskowego biura emerytalnego. 10. Jakie odznaki wprowadza ustawa o weteranach? Ustawa ustanawia wojskową odznakę Za rany i kontuzje, odznakę honorową Za zasługi w działaniach poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz odznakę honorową Za zasługi w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Minister Obrony Narodowej może przyznać weteranowi poszkodowanemu (żołnierzowi) za rany i kontuzje odniesione podczas działań poza granicami państwa wojskową odznakę Za rany i kontuzje. Minister właściwy do spraw wewnętrznych może nadać weteranowi (funkcjonariuszowi) oraz weteranowi poszkodowanemu (funkcjonariuszowi) - za zasługi podczas działań poza granicami państwa - odznakę honorową Za zasługi w działaniach poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Prezes Rady Ministrów może nadać weteranowi - funkcjonariuszowi ABW oraz weteranowi poszkodowanemu - funkcjonariuszowi ABW - za zasługi podczas zapewniania bezpieczeństwa państwa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej - odznakę honorową Za zasługi w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 11. Jaka jest oferta Domu Weterana? W styczniu 2011 roku, z inicjatywy Ministra Obrony Narodowej oraz Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia, rozpoczął swoje funkcjonowanie Dom Weterana w Lądku Zdroju. W wydzielonym obiekcie przygotowano miejsca dla 30 osób - uczestników zagranicznych misji Wojska Polskiego. W przypadku większego zapotrzebowania zostanie zwiększony o kolejnych 60 miejsc.dom Weterana powstał na bazie 23. Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowego - Rehabilitacyjnego w Lądku Zdroju i funkcjonuje jako podmiot leczniczy. Celem Domu Weterana jest zapewnienie kompleksowej opieki medycznej weteranom żołnierzom i weteranom poszkodowanym żołnierzom, biorącym udział w misjach poza granicami państwa, w tym także weteranom-pracownikom cywilnym. Jego pacjenci mają zapewnione: leczenie, badania diagnostyczne, świadczenia rehabilitacyjne i terapię psychologiczną; uzyskują też wsparcie w przygotowaniu do samodzielnego funkcjonowania w warunkach domowych lub w razie braku możliwości powrotu do domu pobyt stały. Szpital od lat specjalizuje się w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Dysponuje wysoko wykwalifikowaną kadrą medyczną oraz znakomitym zespołem fizjoterapeutów. Baza zabiegowa wyposażona jest w najnowocześniejsze urządzenia do prowadzenia rehabilitacji. Odpłatność za pobyt w Domu Weterana realizowana będzie na ogólnych zasadach, przyjętych w podmiotach leczniczych. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości odpowiadającej 250% najniższej emerytury krajowej, z tym że nie może ona być wyższa niż kwota odpowiadająca 70% miesięcznego dochodu weterana. W przypadku gdy koszt pobytu weterana przekroczy miesięczna opłatę w Domu Weterana, uiszczoną przez zainteresowanego, dalsze finansowanie jest refundowane z budżetu pozostającego w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej. Jak wygląda legitymacja weterana? Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 16 lutego 2012 r. w sprawie wzoru legitymacji weterana i weterana poszkodowanego oraz trybu ich wydania, wymiany lub zwrotu wprowadza wzór legitymacji weterana i weterana poszkodowanego oraz wzór zaświadczenia będącego podstawą ubiegania się o status weterana. Legitymacja weterana i weterana poszkodowanego zawiera imię i nazwisko osoby uprawnionej, numer ewidencyjny PESEL, serię i numer legitymacji oraz datę wydania. Projektując wzór legitymacji Strona 4
kierowano się zasadą, aby była ona prosta i czytelna dla wszystkich. Wzory legitymacji różnią się kolorystyką. Legitymacja weterana jest koloru zielono-żółtego, natomiast legitymacja weterana poszkodowanego w kolorze jasnoniebieskim. Ponadto w rozporządzeniu określono tryb wydawania, wymiany lub zwrotu powyższych legitymacji. WZÓR LEGITYMACJI WETERANA Legitymacja pozioma, o wymiarach 54 mm x 86 mm, o krawędziach zaokrąglonych, koloru zielono-żółtego cieniowanego z naniesionymi liniami gilosza, wykonana z PVC. Awers: 1. W lewym górnym rogu wizerunek orła według wzoru ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. 2. W prawym dolnym rogu hologram z nadrukiem MON". 3. Napisy w kolorze czarnym wykonane różną czcionką: po prawej stronie wizerunku orła napisy: RZECZPOSPOLITA POLSKA", poniżej THE REPUBLIC OF POLAND", poniżej MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ", poniżej MINISTRY OF NATIONAL DEFENCE"; pośrodku napisy: LEGITYMACJA WETERANA POSZKODOWANEGO", poniżej SUFFERED VETERAN'S IDENTITY CARD", poniżej miejsce na dokonanie wpisu serii i numeru legitymacji, poniżej SERIA I NUMER/ SERIAL AND NUMBER"; po lewej stronie miejsce na dokonanie wpisu nazwiska, poniżej napis NAZWISKO/SURNAME", poniżej miejsce na dokonanie wpisu imienia, poniżej napis IMIĘ/FIRST NAME", poniżej miejsce na dokonanie wpisu numeru PESEL, poniżej napis NR EWIDENCYJNY PESEL/PERSONAL NUMBER (PESEL)"; pośrodku w dolnej części napis "WAŻNA WRAZ Z DOWODEM TOŻSAMOŚCI/EXPIRATION TOGETHER WITH AN ID CARD". Rewers: Napisy w kolorze czarnym wykonane różną czcionką: 1. w lewym górnym rogu napis MINISTER OBRONY NARODOWEJ", poniżej MINISTER OF NATIONAL DEFENCE", poniżej ORGAN WYDAJĄCY/ISSUING AUTHORITY"; Strona 5
2. poniżej po prawej stronie napis z up. DYREKTOR, poniżej miejsce na dokonanie wpisu; 3. poniżej po lewej stronie napis DATA WYDANIA/DATE OF ISSUE. WZÓR LEGITYMACJI WETERANA POSZKODOWANEGO Legitymacja pozioma, o wymiarach 54 mm x 86 mm, o krawędziach zaokrąglonych, koloru jasnoniebieskiego cieniowanego z naniesionymi liniami gilosza, wykonana z PVC. Awers: 1. W lewym górnym rogu wizerunek orła w według wzoru ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. 2. W prawym dolnym rogu hologram z nadrukiem MON". 3. Napisy w kolorze czarnym wykonane różną czcionką: po prawej stronie wizerunku orła napisy: RZECZPOSPOLITA POLSKA", poniżej THE REPUBLIC OF POLAND", poniżej MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ", poniżej MINISTRY OF NATIONAL DEFENCE"; pośrodku napisy: LEGITYMACJA WETERANA POSZKODOWANEGO", poniżej SUFFERED VETERAN'S IDENTITY CARD", poniżej miejsce na dokonanie wpisu serii i numeru legitymacji, poniżej SERIA I NUMER/ SERIAL AND NUMBER"; po lewej stronie miejsce na dokonanie wpisu nazwiska, poniżej napis NAZWISKO/SURNAME", poniżej miejsce na dokonanie wpisu imienia, poniżej napis IMIĘ/FIRST NAME", poniżej miejsce na dokonanie wpisu numeru PESEL, poniżej napis NR EWIDENCYJNY PESEL/PERSONAL NUMBER (PESEL)"; pośrodku w dolnej części napis "WAŻNA WRAZ Z DOWODEM TOŻSAMOŚCI/EXPIRATION TOGETHER WITH AN ID CARD". Rewers: Napisy w kolorze czarnym wykonane różną czcionką: Strona 6
1. w lewym górnym rogu napis MINISTER OBRONY NARODOWEJ", poniżej MINISTER OF NATIONAL DEFENCE", poniżej ORGAN WYDAJĄCY/ISSUING AUTHORITY"; 2. poniżej po prawej stronie napis z up. DYREKTOR, poniżej miejsce na dokonanie wpisu; 3. poniżej po lewej stronie napis DATA WYDANIA/DATE OF ISSUE. Strona 7