Nazwy programów, polece, katalogów, wyniki działania wydawanych polece.

!"! " #$%& $$'()*+'$%,)-#! #$!$ $!!%&" -$$!.$$&%$! /0 /10!2$ Czcionka o stałej szerokoci Nazwy programów, polece, katalogów, wyniki działania wydawanych polece. Czcionka o stałej szerokoci pogrubiona Podaje tekst, który naley dosłownie przepisa. W przypadku plików ródłowych wyrónia istotniejsze fragmenty. Czcionka o stałej szerokoci kursyw Tekst komentarza w przykładowych sesjach przy terminalu. Czcionka o stałej szerokoci kursyw pogrubiona Wyrónia istotniejsze fragmenty wyników działania wydawanych polece. 3!*%$ Celem pierwszego wiczenia jest zapoznanie studenta z najwaniejszymi zasadami pracy w systemie LINUX. Poniewa systemy operacyjne z rodziny UNIX bd (były lub s) tematem innego przedmiotu, dlatego te podane zostanie tylko minimum informacji niezbdnych do opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 1

rozpoczcia programowania w jzyku C w rodowisku systemu LINUX. Student powinien samodzielnie, stopniowo zapoznawa si z tym systemem operacyjnym. Poniej podano tylko najwaniejsze informacje, które naley traktowa jako wstp do bardziej wnikliwego poznawania systemu LINUX. Zakładamy, e praca z systemem bdzie odbywa si wyłcznie w czystej postaci, czyli bez porednictwa adnego menadera okien (jak na przykład GNOME, KDE, czy te inne). Wszystkie polecenia bd wic wydawane z konsoli a uywane programy bd pracowa w trybie tekstowym (cho niektóre z nich, jak np. bardzo popularny Midnight Commander, bd posiadały namiastk grafiki, tzw. semigrafik). "!4$$'()*+!(%5$ Po rozpoczciu zaj prowadzcy poda kademu studentowi: nazw serwera, nazw konta, hasło dostpowe, do systemu LINUX. Kady student otrzyma indywidualne konto, które nie bdzie zmieniane w czasie trwania kursu. Nie bdzie te kasowana zawarto jego katalogu roboczego. Jakkolwiek podłczenie si do serwera LINUX moliwe jest na wiele rónych sposobów i z uyciem wielu rónych programów, sugerujemy aby uywa do tego celu programu o nazwie PuTTY (jest to bezpłatny program, który mona pobra ze strony WWW: http://www.chiark.greenend.org.uk/~sgtatham/putty/). Jego niewtpliw zalet jest bardzo prosta, wrcz intuicyjna obsługa. Po prawidłowym zalogowaniu si powiniene zobaczy ekran podobny do pokazanego poniej: login as: lab1 lab1@mykonos.iie.uz.zgora.pl's password: Linux mykonos 2.4.18-bf2.4 #1 Son Apr 14 09:53:28 CEST 2002 i686 unknown ********************************************** * Witamy na serwerze * * mykonos.iie.uz.zgora.pl * * Debian GNU/Linux * * * * Uniwersytet Zielonogorski * * Instytut Informatyki i Elektroniki * ********************************************** Czytam plik: /etc/profile lab1@mykonos:~$ Wygld ekranu (czyli np. uyta czcionka, kolorystyka itd.) mona z łatwoci zmieni konfigurujc odpowiednio program PuTTY. Poniewa obsługa tego programu jest bardzo intuicyjna proponujemy samodzielnie dostosowa wygld ekranu do swoich upodoba. Katalogiem domowym kadego uytkownika jest odpowiedni podkatalog w katalogu /home (np. dla uytkownika lab1 bdzie to /home/lab1). Na dzie dobry w kadym z tych katalogów znajduj si pliki ukryte (o nazwach zaczynajcych si od znaku kropki).bash_profile oraz.bashrc (ten drugi jest wywoływany z wntrza tego pierwszego). Wszystkie wpisane tam polecenia bd wykonywane automatycznie w czasie logowania si uytkownika do systemu. opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 2

Mona wiec wpisywa tam swoje własne polecenia dostosowujce rodowisko pracy do indywidualnych potrzeb. Aby zakoczy prac z systemem naley wyda polecenie exit lub logout (czasami mona równie uy kombinacji klawiszy Ctrl-D). '''!( Pracujc z systemem LINUX bardzo czsto musimy wpisywa do długie nazwy plików i komend (zwłaszcza te pierwsze potrafi by naprawd baaaaaardzo długie). Aby nie wklepywa ich za kadym razem moemy wykorzysta bardzo prosty i jednoczenie bardzo funkcjonalny mechanizm automatycznego uzupełniania nazw. Po wpisaniu pocztkowego fragmentu nazwy wciskamy klawisz Tab. Jeeli ten pocztkowy fragment jednoznacznie wskazuje na dokładnie jeden plik lub dokładnie jedn komend nastpuje automatyczne uzupełnienie nazwy. Gdy natomiast pocztkowy fragment moe zosta skojarzony z dwoma lub wicej plikami lub komendami to system, po powtórnym naciniciu klawisza Tab, wywietli wszystkie nazwy pasujce do podanego wzorca. Moemy wówczas doprecyzowa zapytanie wpisujc kolejne znaki nazwy i ponownie nacisn klawisz Tab. Jeeli wprowadzany tekst jest pierwszym słowem w linii to system zakłada, e jest to nazwa komendy i próbuje wówczas dopasowa do podanego wzorca te komendy, które s dostpne w lokalizacjach okrelonych przez zmienn PATH. Poniej pokazano fragment sesji przy terminalu. Tab oraz Enter oznacza nacinicie klawisza Tab oraz Enter. $ ls Enter moj_plik1 moj_plik2 plik1 plik2 Poniewa fraza 'pl' jest pierwszym słowem w linii, wic LINUX traktuje je jako nazw komendy. Wywietlane s wic wszystkie komendy, które rozpoczynaj si od frazy 'pl'. $ pl Tab Tab pl2pm pldes plog $ pl Teraz (przy pomocy komendy cat) chcemy wywietli zawarto wybranego pliku. Po wpisaniu frazy 'p' i naciniciu Esc LINUX automatycznie uzupełni nazw do 'plik'. Poniewa 'moj_plik1' oraz ' moj_plik2' nie pasuj do wzorca s pomijane przy wywietlaniu. $ cat p Esc $ cat plik Tab Tab plik1 plik2 Dopisujemy do nazwy '1' i wywietlamy zawarto pliku. $ cat plik1 Enter Oto jest zawartosc pliku 'plik1' $ opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 3

6!)7$$% Poniej zebrano kilkanacie najwaniejszych polece systemu LINUX, bez znajomoci których praktycznie nie sposób pracowa z systemem. Kade z tych polece posiada pewn liczb opcji (czasem do pokan!), których szczegółowy opis mona znale w dokumentacji systemowej man patrz opis w kolejnym rozdziale. Opcje, czsto jednoliterowe, umieszczane s zawsze za nazw polecenia i poprzedzone s znakiem minusa. Naley samodzielnie przewiczy kade z tych polece 1. ls, cp, rm, rmdir, mv, mkdir, touch, find, cat, grep, sort, cd, chmod, pwd, head, tail, id, info, man, more, less, passwd, logout, exit Uwaga: w systemie LINUX (i kadym innym z rodziny UNIX) rozróniane s małe i due litery, wic polecenie ls to nie to samo co LS lub Ls (te dwa ostatnie nie wystpuj po prostu w standardowej instalacji systemu cho oczywicie nic nie stoi na przeszkodzie, aby napisa samodzielnie programy o takich włanie nazwach). Poniej podano polecenia, które naley wykona. Naley do kadego z nich dopasowa odpowiednie polecenie z podanych powyej. Jeeli uda Ci si wiadomie wszystkie je wykona moesz przyj, e masz opanowany podstawowy kanon polece systemu UNIX (LINUX). zmieni swoje hasło dostpowe, wywietli dane o sobie (nazw konta, grup lub grupy, do których naley zalogowany uytkownik), wywietli zawarto swojego katalogu roboczego. Uy opcji a, l, C, F, R odpowiedniego polecenia i zaobserwowa ich działanie, utworzy w swoim katalogu domowym (czyli /home/nazwa_konta) katalog o nazwie kat1 a w nim jeszcze jeden katalog o nazwie podkat1, wywietli informacj o katalogu, gdzie w danej chwili jestemy (czyli katalogu biecym), przej do katalogu podkat1. Nastpnie przej do katalogu głównego (ang. root directory, oznaczanego znakiem ukonika /) i z powrotem do katalogu domowego (szybki sposób przejcia do katalogu domowego to uycie znaku tyldy ~). Katalog domowy przechowywany jest w zmiennej rodowiskowej $HOME, utworzy w katalogu podkat1 plik pierwszy.txt i wpisa do niego dowolny tekst. Zamkn ten plik i ponownie wczyta go do dowolnego edytora tekstowego. Dopisa do niego dowolny tekst (tak, aby było w sumie około 50 linii tekstu), wywietli 5 pierwszych linii tekstu z pliku pierwszy.txt, wywietli 5 ostatnich linii tekstu z pliku pierwszy.txt, wywietli na ekranie te linie z pliku pierwszy.txt, które zawieraj słowo LINUX (zakładamy oczywicie, e w pliku to słowo si znajduje. W przeciwnym wypadku polecenie oczywicie nic nie wywietli na ekranie), zmieni nazw pliku pierwszy.txt na drugi.txt, skopiowa plik drugi.txt do katalogu kat1 1 Niektóre z podanych tu polece s bardzo proste, inne dosy rozbudowane i o bardzo wielu moliwociach (opcjach). opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 4

dla pliku $HOME/kat1/drugi.txt odebra prawa dostpu dla wszystkich innych uytkowników ni właciciel pliku. Jak przekona si, e prawa zostały rzeczywicie odebrane? usun katalogi kat1 oraz podkat1 wraz z zawartoci, nada dla wszystkich uytkowników prawo do czytania dla dowolnego pliku w swoim katalogu domowym. W odpowiednim poleceniu uy zarówno trybu symbolicznego jak i ósemkowego do okrelania praw dostpu, znale na dysku wszystkie pliki, których nazwa rozpoczyna si fraz lin. Znalezion list zapisa do pliku z pominiciem ewentualnych komunikatów o błdach, odnale na dysku wszystkie pliki, których rozmiar mieci si w zakresie od 100kb do 500kb i nazwy tych plików wywietli poleceniem ls. Polecenie napisa w taki sposób, aby wszelkie ew. komunikaty o błdach (np. zwizane z brakiem uprawnie do przegldania plików) były ignorowane, tzn. nie pojawiały si na ekranie. (wskazówka: uy przełczników size, -exec oraz przekierowania 2>/dev/null), posortuj alfabetycznie (!?) tre manual-a (polecenie man) polecenia passwd, prawidłowo zakoczy prac w systemie LINUX.! Wikszo polece zawartych w ramce powyej moe korzysta z bardzo efektywnych operatorów systemowych jakim s tzw. przekierowania i potoki. Bez moliwoci ich stosowania, wikszo polece systemu Linux byłaby bardzo uboga i mało uyteczna. Kady działajcy w systemie proces (program) ma przypisany do siebie jeden lub wicej tzw. strumieni danych. W systemie UNIX strumieniem okrela si ródło danych, na których pracuje proces (program) lub miejsce, do którego proces wysyła dane bdce efektem jego działania. Takim strumieniem moe by dowolny plik, czyli na przykład plik dyskowy, ekran monitora, klawiatura 2. Domylnie dla kadego procesu tworzone s trzy tzw. strumienie standardowe: standardowy strumie wejciowy o numerze 0 (ang. standard input) oznaczany przez stdin, standardowy strumie wyjciowy o numerze 1 (ang. standard output) oznaczany przez stdout, standardowy strumie błdów o numerze 2 (ang. standard error) oznaczany przez stderr. Podczas normalnej pracy procesy (programy) pobieraj dane ze standardowego strumienia (domylnie klawiatura), a wyniki wysyłaj na standardowe wyjcie (domylnie na ekran). Przypisanie strumieni wejciowych i wyjciowych mona jednak prosto zmieni (przekierowa) przed uruchomieniem procesu. Słu do tego operatory <, >, <<, >>. Wypisuje zawarto pliku na ekranie $ cat plik.txt 2 W systemie UNIX klawiatura i ekran traktowane s jak pliki, z których mona czyta dane i do których mona wysyła dane. opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 5

Zmieniono standardowe wyjcie z ekranu (który z punktu widzenia systemu operacyjnego jest plikiem) na własny plik o nazwie plik.txt. Standardowego wejcia nie zmienilimy, wic system oczekuje na dane ze standardowego pliku wejciowego, czyli z klawiatury. $ cat > plik.txt Piszemy cokolwiek Ctrl-D To co napisalimy trafia do wskazanego pliku, czyli do plik.txt. Plik plik.txt zostanie wic utworzony i po naciniciu Ctrl-D zapisany na dysku. Uwaga: Ta wersja tworzenia pliku jest troch niebezpieczna. Gdy ponownie wydamy polecenie i gdy plik.txt ju istnieje, to zostanie on usunity i utworzony na nowo stracimy wic cał jego dotychczasow zawarto! $ cat > plik.txt Teraz zmieniamy standardowe wejcie. Dane zamiast z klawiatury bd pobierane z pliku. $ cat < plik.txt Teraz zmieniamy standardowe wejcie i wyjcie jednoczenie. Dane z jednego pliku zostan skierowane do drugiego pliku. $ cat < wej.txt > wyj.txt Teraz zamiast nadpisywa wyniki, dopiszemy je do pliku. $ cat >> plik.txt Piszemy cokolwiek Ctrl-D Gdy wywietlamy zawarto np. 300 plików i w czasie wykonywania tej czynnoci 18. plik nie istnieje, to pojawi si komunikat o błdzie. W wielkiej iloci informacji wywietlajcych si na ekranie prawdopodobnie tego nie zauwaymy. Moemy jednak skorzysta ze standardowego strumienia błdów. Ewentualne komunikaty o błdach znajd si w pliku err.txt. $ cat 1.txt 2.txt... 456.txt 2> err.txt Uwaga: kropki nie s elementem polecenia! W tej wersji ewentualne komunikaty zostan, poprzez przesłanie ich do specjalnego strumienia o nazwie null, zignorowane. $ cat 1.txt 2.txt... 456.txt 2> /dev/null W tej wersji wynik pojawi si w pliku out.txt a ewentualne komunikaty zostan tak jak poprzednio zignorowane. $ cat 1.txt 2.txt... 456.txt > out.txt 2> /dev/null Bez przekierowania dla zwykłego uytkownika na ekranie bdzie pojawia si bardzo duo informacji o braku praw odczytu do katalogu. Aby odsia te błdy, pozbdziemy si ich przez odpowiednie przekierowanie strumienia. $ find /usr name abc* 2> /dev/null opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 6

Strumienie procesów mona ze sob łczy, tworzc tzw. potoki. Przykładowo dane wyjciowe z jednego procesu mog sta si danymi wejciowymi drugiego procesu. Do obsługi potoków słuy operator (pionowa kreska). Polecenie more zatrzymuje (strona po stronie) informacje pojawiajce si na ekranie (bardziej ogólnie: bdce jego argumentem). Łatwo moemy wic obejrze zawarto duego katalogu. $ ls la /usr/bin more Wywietlamy najpierw pierwsze 10 linii z pliku plik.txt a nastpnie z tych 10 linii wywietlamy pi ostatnich linii. $ cat plik.txt head n 10 tail n 5 Błdy trafiaj NIE do potoku, ale (domylnie) na ekran. Na ekranie pojawi si wic pierwsze 10 znalezionych plików oraz komunikaty o błdach. $ find /usr name abc* head n 10 Teraz odsialimy błdy. $ find /usr name abc* 2> /dev/null head n 10 Teraz komunikaty o błdach obsługujemy na równi z wynikami polecenia find. Zarówno wyniki polecenia find jak i komunikaty o błdach przesłalimy do strumienia jednego stdout (o numerze 1). Nastpnie dane w tym strumieniu obrabiamy poleceniem head. $ find /usr name abc* 2>&1 head n 10 Istnieje moliwo łczenia całego szeregu potoków. Ponisze polecenie wywietli objto w megabajtach (przełcznik m) wszystkich podkatalogów w naszym katalogu domowym uytkownika (polecenie du i symbol tyldy ~), wynik zostanie posortowany w odwróconym porzdku (przełcznik r) i według wartoci liczbowych łacuchów (przełcznik n). Na ekranie pojawi si pierwszych 20-tu rekordzistów jeli chodzi o zajto dysku (polecenie head) $ du b ~ sort -rn head -20 Teraz dodatkowo do pliku wylemy wszystkie wyniki, a na ekran (tak jak poprzednio) tylko pierwsze 20 pozycji. Skorzystano tu z bardzo uytecznego narzdzia tee. $ du b ~ sort -rn tee plik.txt head -20 8!. Podstawowym ródłem wiedzy na temat systemu UNIX (LINUX) (oprócz oczywicie ksiek, których jest na rynku ksigarskim bardzo duo i kady student powinien wybra sobie tak / takie, które jemu najbardziej odpowiadaj) jest system pomocy man (ang. manual). Jest to zestaw dokumentów tekstowych opisujcych róne aspekty systemu. Jako parametr polecenia naley poda nazw polecenia, dla którego pomoc ma by przywołana, np: $ man ls Poniewa plików z pomoc systemow jest bardzo wiele, podzielono je na grupy (sekcje). Kada grupa zawiera opisy pewnego typu. Przykładowo opis formatów plików konfiguracyjnych znajduje opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 7

si w grupie 5. Chcc przykładowo przywoła pomoc na temat formatu pliku passwd naley wyda nastpujce polecenie: $ man 5 passwd Instrukcja obsługi samego programu man dostpna jest równie w ten sam sposób, czyli po wydaniu nastpujcego polecenia: $ man man Uwaga: po odpowiednim skonfigurowaniu systemu LINUX moliwe jest wywietlanie tekstów pomocy systemowej w rónych jzykach, w tym te w jzyku polskim. Wymaga to jednak odpowiedniego ustawienia zmiennej rodowiskowej LANG. W przypadku jzyka polskiego oraz powłoki bash (jeeli nie wiesz co to jest powłoka oraz zmienne rodowiskowe spytaj si kogo bardziej dowiadczonego) naley wykona komend: $ export LANG=pl_PL Od tej pory wikszo tekstów dokumentacji bdzie wywietlała si w jzyku polskim. Powrót do oryginalnej wersji angielskiej uzyskamy wydajc jedno z dwóch poniszych polece: $ export LANG=eng_ENG $ export LANG=c_C Nieco inne podejcie do dokumentacji systemowej prezentuje system info. Program info naley uruchomi, podobnie jak w przypadku programu man, z parametrem wskazujcym na poszukiwane słowo kluczowe. Wywołanie programu bez parametru przywoła indeks zawartoci systemu info. Proponujemy samodzielnie zapozna si z tym poleceniem. Na koniec naley równie wspomnie o tzw. plikach HOWTO. Jest to ogromna baza wiedzy na temat systemu LINUX. Opisane s tam w szczegółach róne kwestie dotyczce działania systemu. Wiele z tych dokumentów zostało przetłumaczonych na jzyk polski. W dystrybucji o nazwie Debian znajduj si one w katalogu /usr/share/doc/howto. Na pocztek warto zapozna si z dwoma dokumentami napisanymi specjalnie dla tych uytkowników systemu LINUX, którzy do tej pory pracowali jedynie z systemami DOS / Windows. S to pliki: /usr/share/doc/howto/pl-txt/dos2linux-howto.pl.txt.gz /usr/share/doc/howto/en-txt/dos-win-to-linux-howto.gz 9! Tworzc i edytujc pliki tekstowe musimy uywa jakiego edytora tekstowego. W systemie LINUX istnieje pokana liczba tego typu programów. Kady powinien wybra sobie najbardziej mu odpowiadajcy (wybór jest jednak zwykle ograniczony do tych, które zainstalował administrator zawsze jednak mona spróbowa poprosi go o zainstalowanie dodatkowego edytora). Proponujemy zapozna si z nastpujcymi edytorami: vi klasyka gatunku. Istniał w systemie UNIX od zawsze i wstyd po prostu go nie zna. W wielu dystrybucjach LINUX-a edytor ten jest zastpiony nieco unowoczenion jego wersj o nazwie vim. Wersja ta zachowuje oryginaln koncepcj edytora vi, jednak wprowadza wiele udogodnie (jak np. moliwo podwietlania składni, wielopoziomowe undo i wiele innych patrz system pomocy man), ed obecnie, ze wzgldu na archaiczny sposób obsługi, trci nieco myszk. Znajomo jego przydaje si jednak wówczas, gdy mamy awari systemu i aden inny edytor nie jest w danym momencie dostpny. Aby jednak poczu ducha historii, proponujemy choby pobienie zapozna si z nim, opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 8

joe całkiem wygodny i przyjazny w uyciu edytor, elvis jak wyej, Midnight Commander to w zasadzie LINUX-owa wersja znanego pewnie wszystkim klasycznego programu Norton Commander (bez niego wiat informatyki wygldałby inaczej, prawda ;-)). Ma jednak wbudowany bardzo przyjazny edytor, który ma t przyjemn cech, e umie podwietla w rónych kolorach słowa kluczowe w jzyku C (oraz innych jzyków programowania). Uruchamiamy go poleceniem mc. :!.%;. Pracujc na serwerze LINUX, bardzo czsto bdziemy mie potrzeb kopiowania plików z oraz do serwera (np. z dyskietki do swojego katalogu domowego lub odwrotnie). Najwygodniej uy do tego klasycznego programu ftp. Student powinien samodzielnie zapozna si z podstawowymi jego komendami (poniej podano te najwaniejsze). Wicej informacji mona znale na stronach pomocy systemowej man ftp. ls, pwd, cd, lcd, put, get mput, mget, hash, binary, ascii, prompt, quit, bye, close, Przykładowa sesja na komputerze moe wyglda nastpujco: Z maszyny Windows-owej uruchamiamy program ftp i łczymy si do serwera LINUX-owego. Logujemy si na uytkownika lab1. C:\>ftp mykonos.iie.uz.zgora.pl Connected to mykonos.iie.uz.zgora.pl. 220 mykonos FTP server (Version 6.4/OpenBSD/Linux-ftpd-0.17) ready. User (mykonos.iie.uz.zgora.pl:(none)): lab1 331 Password required for lab1. Password: 230- Linux mykonos 2.4.18-bf2.4 #1 Son Apr 14 09:53:28 CEST 2002 i686 unknown 230-230- ********************************************** 230- * Witam na serwerze * 230- * mykonos.iie.uz.zgora.pl * 230- * Debian GNU/Linux * 230- * * 230- * Uniwersytet Zielonogorski * 230- * Instytut Informatyki i Elektroniki * 230- ********************************************** 230-230 User lab1 logged in. Patrzymy jaki jest nasz biecy katalog na zdalnej maszynie. ftp> pwd 257 "/home/lab1" is current directory. Wywietlamy zawarto katalogu biecego na zdalnej maszynie. ftp> ls -la 200 PORT command successful. 150 Opening ASCII mode data connection for '/bin/ls'. total 24 drwxr-xr-x 2 lab1 students 4096 Sep 22 10:14. drwxrwsr-x 4 root staff 4096 Sep 22 10:14.. -rw-r--r-- 1 lab1 students 266 Sep 22 10:14.alias opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 9

-rw-r--r-- 1 lab1 students 509 Sep 22 10:14.bash_profile -rw-r--r-- 1 lab1 students 1093 Sep 22 10:14.bashrc -rw-r--r-- 1 lab1 students 375 Sep 22 10:14.cshrc 226 Transfer complete. ftp: 393 bytes received in 0,00Seconds 393000,00Kbytes/sec. Ustawiamy katalog biecy na lokalnej maszynie. ftp> lcd a:\ Local directory now A:\. Ustawiamy tryb przesyłu na binarny. ftp> binary 200 Type set to I. Przesyłamy plik z katalogu biecego na maszynie lokalnej (dysk a:\) do katalogu biecego na maszynie zdalnej (katalog /home/lab1). ftp> put tematy.doc 200 PORT command successful. 150 Opening BINARY mode data connection for 'tematy.doc'. 226 Transfer complete. ftp: 41472 bytes sent in 0,76Seconds 54,50Kbytes/sec. Sprawdzamy, czy plik został przesłany na maszyn zdaln. ftp> ls -la total 68 drwxr-xr-x 2 lab1 students 4096 Sep 22 10:36. drwxrwsr-x 4 root staff 4096 Sep 22 10:14.. -rw-r--r-- 1 lab1 students 266 Sep 22 10:14.alias -rw-r--r-- 1 lab1 students 509 Sep 22 10:14.bash_profile -rw-r--r-- 1 lab1 students 1093 Sep 22 10:14.bashrc -rw-r--r-- 1 lab1 students 375 Sep 22 10:14.cshrc -rw-r----- 1 lab1 students 41376 Sep 22 11:04 tematy.doc Z katalogu biecego maszyny zdalnej pobieramy plik i przesyłamy go do katalogu biecego na maszynie lokalnej. ftp> get.bash_profile 200 PORT command successful. 150 Opening BINARY mode data connection for '.bash_profile' (509 bytes). 226 Transfer complete. ftp: 509 bytes received in 0,42Seconds 1,21Kbytes/sec. Literatura Uwaga: literatura na temat postaw działania systemu LINUX jest bardzo obszerna. Nie sposób poda tu choby jej czci. Ponisza lista kilku pozycji powinna by potraktowana jako subiektywny wybór autora niniejszej instrukcji a nie jako zalecane czy te obowizujce pozycje. 1. Cezary Sobaniec. System operacyjny LINUX przewodnik uytkownika. Wydawnictwo NAKON, Pozna, 2002. 2. Wiesława Bartol, Małgorzata Lisowiec, Jan Ogłaza. Unix kurs uytkownika. Oficyna Wydawnicza READ ME, Warszawa, 1994. opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 10

3. P. Silvester. System operacyjny UNIX. PWN, Warszawa, 1990. 4. Z. Królikowski, M. Sajkowski. System operacyjny UNIX dla pocztkujcych i zaawansowanych. Wydawnictwo NAKOM, Pozna, 1995. opracowali: dr in. Artur Gramacki, dr in. Jarosław Gramacki 11