REKOMENDACJE SPOŁECZNE przygotowane w ramach Energetycznej narady obywatelskiej Włącz się w Poniatowej maj 2014 Projekt pt. Udział społeczny w tworzeniu lokalnych strategii i planów energetycznych współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej Lista rekomendacji: 1. PRZYGOTOWANIE INTERPELACJI DLA POSŁÓW Z LUBELSZCZYZNY 2. EDUKACJA MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH 3. ENERGOOSZCZĘDNE OŚWIETLENIE W i PRZY BUDYNKACH PUBLICZNYCH 4. REKUPERATORY ORAZ INNE NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W BUDYNKACH NISKOENERGETYCZNYCH 5. FINANSOWE WSPARCIE ROZWOJU ODNAWIALNYCH I ALTERNATYWNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII 6. ROZWÓJ MAŁEJ ENERGETYKI WODNEJ 7. ROZWÓJ INSTALACJI BIOGAZOWYCH 8. POZYSKIWANIE CIEPŁA Z BIOMASY 9. ZAKUP TAŃSZEJ ENERGII ELEKTRYCZNEJ 10. NOWOCZESNE OŚWIETLENIE ULICZNE 11. TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW 12. MODERNIZACJA SIECI CIEPŁOWNICZEJ 2
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 1 Przygotowanie interpelacji dla posłów z Lubelszczyzny Zainteresowanie posłów i senatorów z województwa lubelskiego problemami dotyczącymi podłączenia instalacji OZE do sieci przez PGE Dystrybucja. Przygotowanie tekstu interpelacji dla osób zasiadających w Sejmie RP, z prośbą o jego przedstawienie. Stworzenie nacisku w sprawie zwiększenia możliwości rozwoju OZE w regionie. Nacisk na zakład energetyczny, by montowały energooszczędne oświetlenie Wysłanie materiałów do wszystkich posłów z Ziemi Lubelskiej. Przedstawiciele gminy, Liderzy lokalni, Eksperci (np. Wojciech Stępniewski). Jak najszybciej. Niedługo wybory dobry moment, by podjąć temat. Obecna niechęć PGE Dystrybucja do podłączenia ekologicznych instalacji energetycznych zniechęca wiele osób do inwestowania w OZE. Dla zakładów energetycznych drobne źródła energii z OZE, z uwagi na niestabilność produkcji, są trudne do przyjęcia. 3
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 2 Edukacja młodzieży i dorosłych Prowadzenie akcji edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych w dziedzinie oszczędzania energii i efektywności energetycznej. Promowanie działań i zachowań służących oszczędnemu gospodarowaniu energią (np. wymiana żarówek na energooszczędne świetlówki, wybór energooszczędnego sprzętu AGD, montaż zaworów termostatycznych, propagowanie właściwych zachowań). Zachęcanie do zakupu małych instalacji OZE na własny użytek. Przykładowe metody edukacji mogłyby obejmować: o Uczenie od najmłodszych lat konkursy w szkołach; o Pokazywanie dobrych praktyk cykl wykładów i prelekcji; o Dzień oszczędności energii pod hasłem to się opłaca ; o Mini audyty energetyczne w szkołach. Gmina. Szkoły różnego szczebla. Organizacje pozarządowe. Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Uniwersytety Trzeciego Wieku. Jak najszybciej. Dostępność środków zewnętrznych na edukację, np. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zmiana postaw przynosi realne oszczędności. Pozyskiwanie środków zewnętrznych (publicznych oraz od sponsorów), np. na nagrody w konkursach dla uczniów. Koordynacja różnych działań i dopasowanie treści do wieku odbiorców. 4
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 3 Energooszczędne oświetlenie w i przy budynkach publicznych Montaż w budynkach użyteczności publicznej: energooszczędnych świetlówek, źródeł światła LED, czujników ruchu. Gmina ocena stanu obecnych instalacji, kalkulacje oszczędności, zamówienia publiczne. W starszych budynkach natychmiast. W przypadku nowszych budynków w miarę przeprowadzania remontów. Uzyskanie znaczących oszczędności dla budżetu gminy. Rola edukacyjna działań samorządu. Konieczność odpowiedniego sformułowania zapisów w przypadku zamówień publicznych. 5
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 4 Rekuperatory oraz inne nowoczesne technologie w budynkach niskoenergetycznych Montaż gruntowych wymienników ciepła i rekuperatorów w nowobudowanych budynkach. Wykorzystanie innych dostępnych technologii wykorzystujących energię odnawialną (słoneczną, wiatrową, biomasową). Promocja budownictwa energooszczędnego. Gospodarstwa indywidualne. Urząd powiatowy pozwolenia na budowę. Gmina promowanie dobrych przykładów w budynkach publicznych, doradztwo w zakresie dostępnych technologii i finansowania. Od teraz zbieranie informacji, wspieranie potencjalnych inwestorów (np. ulgi podatkowe, zapisy w dokumentach strategicznych). Inwestycje w przyszłości. W 2019 roku wejdzie w życie dyrektywa wyznaczająca poziom zapotrzebowania na energię dla nowych budynków. Promocja energooszczędnego budownictwa i zgromadzenie niezbędnych informacji już teraz, pozwoli przygotować się do nowych przepisów. Młodzi ludzie chcą budować tanio, a budownictwo energooszczędne jest droższe na etapie inwestycji od tradycyjnego. Uzyskanie dofinansowania (np. z NFOŚiGW) wiąże się z bardzo trudnymi procedurami. 6
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 5 Finansowe wsparcie rozwoju odnawialnych i alternatywnych źródeł energii Pozyskiwanie środków zewnętrznych na projekty wspierające rozwój odnawialnych i alternatywnych źródeł energii oraz realizowane przez gminę we współpracy z mieszkańcami. Wsparcie zakupu kolektorów słonecznych, wykorzystania energetyki wiatrowej, fotowoltaiki, biogazowni, bioelektrowni, energetyki wodnej. Przygotowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, który ułatwi pozyskiwanie środków. Gmina. W momencie pojawiania się nowych źródeł finansowania, np. w ramach środków europejskich. Gmina angażowała się już z sukcesem w podobne działania. Przykładem jest realizowany przez Urząd Miasta Poniatowej projekt zakupu kolektorów słonecznych ze środków Regionalnego Programu Obywatelskiego (Działanie 6.2 Energia przyjazna środowisku). Po 5 latach od instalacji, dofinansowane solary staną się własnością właścicieli domów. Dużo środków w perspektywie finansowej 2014-2020. Programy, w których można się ubiegać o podobne dofinansowanie są bardzo skomplikowane przygotowanie wniosku wymaga dużo czasu oraz wiedzy. Istnieje również konkurencja ze strony innych samorządów chcących skorzystać z podobnych możliwości są ograniczone środki, a duże zainteresowanie. 7
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 6 Rozwój małej energetyki wodnej Ponowne wykorzystanie istniejących spiętrzeń do budowy mikro-, mini- i małych elektrowni wodnych, np. na rzece Chodelce. Inwestorzy prywatni. Właściciele gruntów. Gmina punkt kontaktowy gromadzący informacje, też o innych OZE. Od teraz zbieranie informacji, wspieranie potencjalnych inwestorów. Po wejściu w życie nowej ustawy o OZE rozpoznanie możliwości. W przyszłości realizacja inwestycji. Przy okolicznych rzekach (np. Chodelce) istniały w przeszłości młyny gospodarcze. Choć dziś już nie działają, to pozostały po nich spiętrzenia ułatwiające rozwój energetyki wodnej. Niski poziom wód w rzekach, co wpływa na wydajność tego źródła energii i opłacalność przyszłych inwestycji. Trudności z przyłączeniem podobnych, małych instalacji do sieci przez PGE Dystrybucja. Trudności z uzyskaniem pozwoleń wodnoprawnych (procedura może trwać nawet 8-10 lat). 8
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 7 Rozwój instalacji biogazowych Opracowanie optymalnego łańcucha surowców do biogazowni. Zachęcanie inwestorów prywatnych do budowy biogazowni. Gmina gromadzenie i przekazywanie niezbędnych informacji, w tym dobrych przykładów inwestycji. Przedsiębiorcy, rolnicy potencjalni inwestorzy. Od teraz zbieranie informacji, wspieranie potencjalnych inwestorów. W przyszłości konsultacje społeczne i inwestycje. Duży potencjał surowców do instalacji biogazowych przede wszystkim obornik od miejscowych rolników. Możliwość wykorzystania odpadów z oczyszczalni ścieków Złe wyobrażenie o biogazowniach w Polsce. Możliwość pojawienia się sprzeciwu wśród mieszkańców. Problemy z odbiorem prądu przez zakład energetyczny. 9
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 8 Pozyskiwanie ciepła z biomasy Instalacja nowoczesnych, efektywnych wysokowydajnych i niskoemisyjnych pieców/kotłów w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych przystosowanych do spalania biomasy. Wykorzystanie ciepła ze spalania biomasy do ogrzewania budynków i podgrzewania wody użytkowej. Inwestorzy prywatni gospodarstwa rolne, przedsiębiorcy (np. hotele). Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Gmina wsparcie dla potencjalnych inwestorów, informacja o dostępnych technologiach i zasobach surowców, prowadzenie punktu kontaktowego. Od teraz zbieranie informacji, wspieranie potencjalnych inwestorów. W przyszłości konsultacje społeczne i inwestycje. Znaczne zasoby surowców na terenie gminy, które mogą posłużyć jako źródło energii cieplnej w przeszłości rolnicy już gromadzili biomasę. Możliwość wykorzystania odpadów z konserwacji zieleni. Potencjalny sprzeciw okolicznych mieszkańców. 10
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 9 Zakup tańszej energii elektrycznej Organizacja przetargów na zakup energii elektrycznej. Stworzenie grup zakupowych z udziałem zarówno JST, jak i wspólnot oraz spółdzielni mieszkaniowych. Znalezienie partnerów wśród innych gmin. Gmina Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe Przy okazji najbliższych przetargów na zakup energii elektrycznej. Możliwość ograniczenia kosztów zakupu energii elektrycznej. Wzmocnienie pozycji negocjacyjnej w rozmowach z dostawcami energii elektrycznej. Dostawcy energii elektrycznej niższy zysk ze sprzedaży energii starają sobie zrekompensować wyższymi cenami za przesył. Znalezienie partnerów i koordynacja grup zakupowych. Trudne rozmowy z dostawcami energii. 11
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 10 Nowoczesne oświetlenie uliczne Zastąpienie lamp sodowych nowymi lampami LED-owymi. W miejscach oddalonych od sieci instalowanie lamp hybrydowych (zasilanych energią słoneczną i wiatrową). Próba negocjacji wymiany oświetlenia ulicznego należącego do zakładu energetycznego. Gmina. Zakład energetyczny. Wymiana powinna następować sukcesywnie, w miarę możliwości. W nowych punktach, przy nowych inwestycjach, powinno być od początku instalowane nowoczesne oświetlenie. Przy podobnych kosztach zakupu i instalacji, lampy LED zapewniają porównywalny poziom oświetlenia przy mniejszych kosztach eksploatacji. Nowe inwestycje tego typu są dobrym przykładem dla mieszkańców. Gmina jest właścicielem znikomej części oświetlenia ulicznego. W większości przypadków oświetlenie uliczne jest własnością zakładu energetycznego (gmina jedynie instalacje dzierżawi). Zakład energetyczny nie ma interesu w obniżaniu kosztów eksploatacji oświetlenia ulicznego. Nowe rozwiązania zawsze trudno wprowadzić. 12
Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 11 Termomodernizacja budynków Przeprowadzenie audytów energetycznych Ocieplenie ścian zewnętrznych oraz dachów/stropodachów; Montaż zaworów termostatycznych, liczników ciepła itp. w budynkach: o wielorodzinnych o wspólnot mieszkaniowych o spółdzielczych o użyteczności publicznej. Prowadzenie doradztwa dot. źródeł oraz mechanizmów finansowania Gmina inwestycje w swoich budynkach, przekazywanie informacji innym podmiotom Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie przeprowadzenie audytu, pozyskanie środków i przeprowadzenie remontów Sukcesywnie od 2015 r., bowiem wtedy będą dostępne środki europejskie w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020. Największy potencjał w oszczędności energii cieplnej. Dostępność środków zewnętrznych na ten cel. To ostatnia szansa, bowiem w kolejnej perspektywie finansowej może nie być podobnych środków. Mało środków własnych w budżecie gminy, w ramach funduszy remontowych spółdzielni i wspólnot. Powszechna termomodernizacja mogłaby doprowadzić do wzrostu cen. Przekonanie spółdzielni i wspólnot oraz mieszkańców do wartości podobnych działań. 13
Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Poniatowej REKOMENDACJA NR 12 Modernizacja sieci ciepłowniczej Stworzenie nowego systemu zaopatrzenia mieszkańców w energię cieplną: opracowanie strategii rozwoju gminy wz. energetyki cieplnej; odłączenie od istniejącej ciepłowni; utworzenie nowych źródeł ciepła dla każdego osiedla; modernizacja istniejącej sieci przesyłowej montaż rur preizolowanych. Gmina. PGK Poniatowa. Wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe. Gospodarstwa indywidualne, przedsiębiorcy. Strategia rozwoju gminy natychmiast. Inwestycje po określeniu możliwego zwrotu nakładów. Po upadłości Zakładów Elektromaszynowych EDA miejska ciepłownia, projektowana na potrzeby zakładu, została sprywatyzowana. Obecnie ciepłownia jest przewymiarowana w odniesieniu do mocy cieplnej. Ceny energii cieplnej, które płacą mieszkańcy, są bardzo wysokie, ze względu na brak konkurencji na lokalnym rynku energii. Poszukiwanie źródeł finansowania dla tak dużej inwestycji. Wyliczenie możliwego okresu zwrotu inwestycji. Trudne negocjacje z właścicielem ciepłowni. 14