REKOMENDACJE SPOŁECZNE

Transkrypt

1 REKOMENDACJE SPOŁECZNE przygotowane w ramach Energetycznej narady obywatelskiej Włącz się w Rykach maj 2014 Projekt pt. Udział społeczny w tworzeniu lokalnych strategii i planów energetycznych współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.

2 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach Lista rekomendacji: 1. OPRACOWANIE I WDROŻENIE PROGRAMU EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ 2. ENERGOOSZCZĘDNE ROZWIĄZANIA 3. OŚWIETLENIE ULICZNE 4. STWORZENIE ENERGETYCZNEJ KOMÓRKI DORADCZEJ (PUNKTU INFORMACYJNEGO) 5. ZACHĘTY FINANSOWE 6. EDUKACJA MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH 7. TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW 8. MODERNIZACJA SIECI CIEPŁOWNICZEJ 9. INSTALACJE SOLARNE 10. POPRAWA EFEKTYWNOŚCI CIEPLNEJ 11. GOSPODARKA ODPADAMI 12. GMINNY KOORDYNATOR ENERGETYCZNY 13. PRZYGOTOWANIE INTERPELACJI DLA POSŁÓW LUB SENATORÓW 2

3 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 1 Opracowanie i wdrożenie programu efektywności energetycznej Zlecenie specjalistycznej firmie przez gminę: o przeprowadzenia diagnozy pod względem potencjału oszczędności energii, o przeprowadzenia konsultacji społecznych, o opracowania programu poprawy efektywności energetycznej. Przyjęcie programu przez radę gminy. Przeprowadzenie kampanii informacyjnej na temat programu. Urząd gminy, eksperci. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić diagnozę potencjału oszczędności energii w gminie, następnie konsultacje społeczne programu, potem powinien powstać program efektywności energetycznej, który następnie zostanie przyjęty przez radnych. Przyjęciu programu powinna towarzyszyć szeroka kampania edukacyjna. Zebranie doświadczeń innych gmin w temacie efektywności energetycznej i opracowywania podobnych dokumentów. Program efektywności energetycznej będzie dokumentem spajającym wszystkie działania gminy w dziedzinie efektywności energetycznej, będzie stawiał jasne cele i stanie się ramą do podejmowania kolejnych działań. Jego wdrożenie pozwoli na osiągnięcie realnych oszczędności. Będzie miał także wymiar edukacyjny. Potencjalny opór rady miejskiej 3

4 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 2 Energooszczędne rozwiązania Wprowadzenie rozwiązań służących oszczędzaniu energii w budynkach użyteczności publicznej, gospodarstwach indywidualnych oraz w małych i średnich przedsiębiorstwach: wymiana oświetlenia na energooszczędne, zakup energooszczędnego sprzętu AGD, modernizacja instalacji cieplnej, zakup nowych kotłów, wymiana okien i montaż żaluzji/rolet, zastosowanie rekuperacji (odzysk ciepła z wentylacji), energooszczędna aranżacja zieleni, zastosowanie inteligentnych systemów zarządzania energią. Urząd gminy, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie, gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa. Organizacje pozarządowe (edukacja i informacja). Dystrybutorzy energii, przedsiębiorstwa usług energetycznych (ESCO) Edukacja mieszkańców. 2. Wprowadzanie rozwiązań w budynkach publicznych. 3. Wprowadzanie rozwiązań w przedsiębiorstwach i prywatnych mieszkaniach. Rozpoznanie potrzeb i warunków dla poszczególnych budynków oraz obiektów. Możliwość wykonania audytu i informacja o tym, kto i jak go wykona. Analiza termowizyjna. Zbadanie możliwości zakupów grupowych czy też grupowego korzystania z usług firmy ESCO. Wprowadzenie energooszczędnych rozwiązań to wymierne korzyści finansowe, lepsza ochrona środowiska, a także promocja i rozwój gminy (wzrost jej prestiżu przykład dla sąsiednich gmin). Konieczność pozyskania zewnętrznego finansowania. Brak doświadczeń we współpracy z firmami ESCO. Wprowadzanie rozwiązań energooszczędnych powinno być zgodne z gminnym programem efektywności energetycznej i koordynowane przez gminnego koordynatora energetycznego. 1 Przedsiębiorstwo usług energetycznych (ang. Energy Service Company, w skrócie ESCO lub ESCo) zgodnie z dyrektywą 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych są to przedsiębiorstwa świadczące usługi energetyczne lub dostarczające innych środków poprawy efektywności energetycznej w zakładzie lub w pomieszczeniach użytkownika (Wikipedia) 4

5 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 3 Oświetlenie uliczne Modernizacja oświetlenia ulicznego poprzez zastosowanie lamp LED-owych lub diodowych, które mogłyby być zasilane energią słoneczną i wiatrową (lampy hybrydowe), jak również dostosowanie tego oświetlenia do pory roku i pory dnia. Regulacja natężenia prądu. Urząd gminy, zakład energetyczny. Pierwszy etap: regulacja poboru prądu poprzez regulację jego natężenia. Drugi etap: zmiana i rozbudowa na oświetlenie hybrydowe i LED-owe. Analiza wymaganego zapotrzebowania na prąd. Wymiana świetlówek wiąże się z wymiernymi oszczędnościami dla budżetu gminy. Koszty inwestycji i znalezienie źródeł finansowania. Opór zakładu energetycznego. 5

6 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 4 Stworzenie energetycznej komórki doradczej (punktu informacyjnego) Organizacja gminnej energetycznej komórki doradczej (punktu informacyjnego), świadczącej bezpłatne porady w zakresie: energooszczędnego budownictwa, zakupów sprzętu o wysokiej efektywności energetycznej, instalacji odnawialnych źródeł energii, wyboru dostawcy energii elektrycznej i cieplnej, efektywności energetycznej w budynkach, wyboru firm realizujących ww. zadania, edukacji na temat efektywnego i bezpiecznego palenia w piecach, kojarzenia przedsiębiorców, pomocy w tworzeniu grup zakupowych energii, źródeł finasowania czy też montażu finansowego. Urząd gminy, Najpilniejsze zadania to zebranie informacji i kontaktów służących ograniczeniu strat energii, wprowadzenie rozwiązań oszczędzających energię i uefektywniających jej wykorzystanie, a następnie wspieranie budowy instalacji przez udzielanie informacji na temat dostępnych rozwiązań i możliwości. Doświadczenie innych (np. gmin posiadających takie jednostki). Istnieje bardzo duża potrzeba dostępu do obiektywnych i zrozumiałych informacji w temacie energetyki, zarówno wśród mieszkańców gminy, jak i przedsiębiorców, czy przedstawicieli organizacji pozarządowych i instytucji publicznych. Rozbieżność pomiędzy zapotrzebowaniem na informacje a możliwościami ich dostarczenia. Dla pełnej transparentności utworzenie komórki mogłoby się odbyć w wyniku gminnego przetargu (prowadzenie punktu przez firmę lub organizację pozarządową). Takie działanie może być również zlecone organizacji jako zadanie własne gminy (zmniejszenie emisji i zanieczyszczeń). Należy znaleźć środki finansowe na uruchomienie takiego punktu, a potem opracować plan jego utrzymania. 6

7 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 5 Zachęty finansowe Stworzenie systemu zachęt i wsparcia dla działań w zakresie energooszczędnego budownictwa i stosowania nowoczesnych, efektywnych energetycznie technologii. Możliwe rozwiązania to np. ulgi w podatkach lokalnych, dopłaty do kredytów, pomoc w wycenie stopy zwrotu inwestycji (pokazanie skali oszczędności). Motywowanie do zmian instytucji podległych gminie, np. przez przekazanie im połowy kwoty zaoszczędzonej na rachunkach za energię. Warto połączyć te działania z programem efektywności energetycznej. Urząd gminy. Osobne programy dla terenów miejskich i wiejskich. Opinia prawnika. Zachęty finansowe są bardzo skuteczną metodą zachęcania ludzi do podejmowania konkretnych działań. Pieniądze wydane na ich wprowadzenie będą mogły się zwrócić dzięki oszczędnościom i efektywniejszemu gospodarowaniu energią. Wzrośnie też poziom życia mieszkańców. Znalezienie odpowiednich do potrzeb źródeł finansowania. Osoby korzystające z dotacji będą się mogły stać ambasadorami programu efektywności energetycznej i zachęcać do zmian innych. Dzięki temu że mieszkańcy wymienią np. kotły, będą realizować zadanie publiczne, dzięki czemu będą mogli być zwolnieni z podatku od dotacji. 7

8 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 6 Edukacja młodzieży i dorosłych Prowadzenie akcji edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym przede wszystkim organizacja konkursów w szkołach oraz włączanie ich w działania promujące poprawę efektywności energetycznej. Promowanie działań i zachowań służących oszczędnemu gospodarowaniu energią (np. wymiana żarówek na świetlówki energooszczędne, wybór energooszczędnego sprzętu AGD i RTV, montaż czujników termostatycznych). Imprezy, festiwale tematyczne. Monitoring zużycia energii w budynkach publicznych - informacje dostępne na stronie internetowej urzędu miejskiego. Urząd gminy, szkoły, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia biznesowe. Należy działania edukacyjne podjąć od zaraz (nie muszą się wiązać z dużymi nakładami finansowymi) będą skuteczne tylko jeśli będzie to proces długofalowy. Do skutecznego przeprowadzenia akcji konieczne jest wyedukowanie osób, które będą się nią zajmować (edukatorów, animatorów). Przed podejmowaniem decyzji potrzebna jest wiedza mieszkańcy i mieszkanki gminy muszą być przygotowane do decydowania w kwestiach energetycznych i podejmowania świadomych wyborów. Finansowanie przedsięwzięć, należy poszukać źródeł finansowania w nowej perspektywie finansowej UE czy też z funduszy ekologicznych. Konieczna współpraca z komórką informacyjną / gminnym koordynatorem energetycznym (rekomendacja Punkt informacyjny w gminie i Gminny koordynator energetyczny ). Współpraca z działem promocji w gminie przy organizacji imprezy. 8

9 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 7 Termomodernizacja budynków Przygotowanie i wykonanie działań w zakresie ocieplenia ścian zewnętrznych, montażu zaworów termostatycznych i liczników ciepła, odzysku ciepła w instalacji wentylacyjnej, inteligentnego zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej. Zachęcanie do modernizacji innych podmiotów oraz ich wsparcie niefinansowe (edukacja i doradztwo). Urząd gminy, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorcy, gospodarstwa domowe. Konieczne przeprowadzenie rozpoznania potrzeb. Termomodernizacja powinna odbywać się kompleksowo (wymiana okien, zaworów, modernizacja sieci), zgodnie z długofalowym planem. Konieczne połączenie z modernizacją sieci przesyłowej. Termomodernizacja budynków skutkuje o wiele mniejszym zużyciem energii na ogrzewanie pomieszczeń i wiąże się z bardzo dużymi oszczędnościami. Liczniki ciepła montowane w indywidualnych mieszkaniach budzą opory mieszkańców przez nierówny podział kosztów (najwięcej płacą lokatorzy mieszkań skrajnych). Konieczne znalezienie źródeł finansowania. 9

10 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 8 Modernizacja sieci ciepłowniczej Poprawa izolacji rur przesyłowych oraz zastosowanie inteligentnych systemów zarządzania. Urząd gminy, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie. Sieć można modernizować przy okazji napraw, awarii itp. Modernizacja ciepłownicza powinna być wpisana w gminny program efektywności energetycznej i być zsynchronizowana z jego realizacją. Rozpoznanie zasięgu sieci ciepłowniczej. Rozpoznanie zapotrzebowania na modernizację. Modernizacja sieci ciepłowniczej ograniczy straty energii oraz zmniejszy koszty ogrzewania. Współpraca z właścicielem sieci ciepłowniczej. 10

11 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 9 Instalacje solarne Montaż instalacji solarnych i fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej oraz działania na rzecz promocji i stworzenia możliwości instalowania takich instalacji w gospodarstwach indywidualnych, budynkach wielorodzinnych oraz w małych i średnich przedsiębiorstwach. Urząd gminy, gospodarstwa domowe, przedsiębiorcy, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Instalacje solarne powinny być montowane na budynkach po termomodernizacji lub w nowych budynkach energooszczędnych). Fotowoltaikę powinny uzupełniać małe wiatraki i ew. pompy ciepła. Wszystko powinno być uzupełniane i połączone systemem rekuperacji ciepła z powietrza. Szeroka kampanii promocyjna korzyści z energetyki solarnej. Instalacje solarne przyczynią się do zmniejszenia rachunków za ogrzewanie wody użytkowej, jak również do zwiększenia niezależności energetycznej gminy. Konieczna pomoc doradcy, który pomoże opracować dobrą dokumentację (taką funkcję mogłaby pełnić energetyczna komórka doradcza). Znalezienie źródeł finansowania. Należy zorganizować spotkania informacyjne, publikować porady w gazetach, uruchomić na festynach specjalne stoisko edukacyjne (nauka przez zabawę), przekazywać wiedzę na podstawie lokalnych danych związanych z zużyciem i oszczędzaniem energii z Ryk. Warto przeznaczyć pulę środków na dofinansowanie (dopłaty do kredytów) Nie rekomendujemy instalacji na szkołach, które nie działają latem oraz na budynkach, które są podłączone do sieci CO. 11

12 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 10 Poprawa efektywności cieplnej Zakup i montaż nowych, wysokowydajnych źródeł ciepła dla odbiorców publicznych i prywatnych. Uświadomienie mieszkańcom, instytucjom i innym korzyści płynących z takich inwestycji. Partycypacja w kosztach przez gminę np. przez dopłatę różnicy w cenie urządzenia niewydajnego i wydajnego. Urząd gminy, spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, gospodarstwa domowe. Etap 1. Akcja informacyjno-edukacyjna (np. podczas zebrań wiejskich). Etap 2. Inwestycje w budynkach publicznych. Etap 3. Inwestycje u odbiorców prywatnych. Poprawa efektywności cieplnej wiąże się z wymiernymi oszczędnościami dla budżetu gminy i prywatnych odbiorców. Realizacja inwestycji w tym zakresie w budynkach należących do majątku gminy z wykorzystaniem nowoczesnych technologii OZE będzie stanowiła dobry przykład dla innych użytkowników energii: spółdzielni, wspólnot, przedsiębiorców, mieszkańców. Konieczność pozyskania zewnętrznego finansowania. Gminna energetyczna komórka doradcza (punkt informacyjny) mogłaby wspierać wdrażanie rekomendacji przez udzielanie odpowiednich informacji zainteresowanym osobom. 12

13 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 11 Gospodarka odpadami Racjonalna gospodarka odpadami na terenie gminy. Rozpoznanie możliwości wykorzystania odpadów do celów energetycznych. Rozważenie możliwości wybudowania spalarni odpadów w regionie. Działania edukacyjne. Urząd gminy, przedsiębiorcy, mieszkańcy. Etap 1. Rozpoznanie możliwości wykorzystania odpadów do celów energetycznych. Etap 2. Podjęcie ewentualnych inwestycji. Etap 3. Działania edukacyjne wśród mieszkańców. Nawiązanie rozmów z sąsiednimi urzędami gmin odnośnie budowy spalarni dla regionu. Prawna konieczność spalania odpadów wysokokalorycznych (będzie obowiązywała w niedalekiej przyszłości). Osiągniecie porozumienia miedzy gminami i zgoda mieszkańców (zwłaszcza jeśli chodzi o lokalizację spalarni). Potrzeba przeprowadzenia szerokich konsultacji społecznych. 13

14 Energetyczna narada obywatelska Włącz się w Rykach REKOMENDACJA NR 12 Gminny koordynator energetyczny Utworzenie stanowiska gminnego koordynatora energetycznego, który będzie koordynował wszystkie działania związane z tematem energii i efektywności energetycznej na terenie gminy. Urząd gminy. Jak najszybciej. Niezbędnym jest powiązanie stanowiska koordynatora z punktem informacyjnym. Jak pokazują przykłady (np. Bielsko-Biała), koordynator energetyczny jest niezbędny, aby skutecznie wprowadzić zmiany i podjąć spójne i długofalowe działania związane z oszczędzaniem energii, efektywnym jej wykorzystaniem. Ma to wpływ na polepszenie stanu budżetu gminnego, jak również poprawę jakości życia mieszkańców. Ważne, aby w urzędzie była jedna osoba, która ma pełną wiedzę na temat obecnych i planowanych działań, a także możliwych rozwiązań. Znalezienie środków finansowych. Koordynator energetyczny może nadzorować prace nad gminnym programem efektywności energetycznej. 14

15 Rekomendacje społeczne REKOMENDACJA NR 13 Przygotowanie interpelacji dla posłów lub senatorów Zainteresowanie posłów i senatorów z województwa lubelskiego problemami dotyczącymi energetyki lokalnej, w tym brakiem wsparcia dla działań w zakresie efektywności energetycznej. Zbudowanie koalicji na rzecz zbudowania systemu wsparcia takich działań (np. preferencyjne kredyty na zakup urządzeń wysokowydajnych energetycznie, energooszczędnych przy budowach budynków energooszczędnych i domów pasywnych), a także zmiany prawa energetycznego w kierunku większej opłacalności małych, indywidualnych instalacji OZE (np. obowiązek zakupu energii po gwarantowanej cenie). Przygotowanie interpelacji dla osób zasiadających w Parlamencie, z prośbą o jej przedstawienie na forum Sejmu i Senatu. Przedstawiciele urzędu gminy, liderzy lokalni, eksperci. 1. Zebranie wszystkich pomysłów z różnych środowisk i grup (w ramach gminnego punktu doradczego). 2. Akcje informacyjne dotyczące postulowanych rozwiązań. 3. Przygotowanie tekstu interpelacji przy udziale ekspertów. Konieczne są zmiany w prawie - z zakresu prawa energetycznego i finansowego - aby umożliwić większe wsparcie dla lokalnej energetyki (np. w formie ulg podatkowych). Służyć to ma włączeniu poszczególnych obywateli, przedsiębiorców jak i przedstawicieli władz samorządowych w budowanie oddolnie bezpieczeństwa energetycznego. Przełamanie monopolu lobby energetycznego. 15