Rekultywacja składowisk odpadów w województwie kujawsko-pomorskim na cele przyrodnicze.

Rekultywacja składowisk odpadów w województwie kujawsko-pomorskim na cele przyrodnicze. Zobacz więcej na: www.rekultywacja.kujawsko-pomorskie.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Zdumiewające fakty i liczby na temat ekologii: 384,4 tys. km Każdy z nas produkuje przeciętnie 245 kg odpadów domowych rocznie. Wyprodukowanie jednej tony papieru wymaga ścięcia 17 drzew. Z 19 000 puszek po konserwach można wyprodukować 1 samochód, z 670 puszek po napojach gazowanych 1 rower, a z 27 plastikowych butelek PET 1 bluzę z polaru. Każda szklana butelka ponownie wprowadzona do obiegu pozwala zaoszczędzić energię potrzebną do świecenia 100 watowej żarówki przez 4 godziny. Jeżeli każdy Polak wyrzuci w ciągu roku jeden słoik po dżemie, na składowiska trafi 10 000 ton szkła. Ponowne wprowadzenie do obiegu stosu gazet o wysokości 125 cm oszczędza 6 metrową sosnę, a jedno wydanie codziennej gazety pochłania 4 000 drzew. Z powodu połknięcia plastikowych odpadów trafiających do mórz i oceanów, rocznie na świecie ginie około 2 mln ptaków i ssaków wodnych. 1 litr zużytego oleju silnikowego wylany do kanału lub rzeki może zanieczyścić 1 mln litrów wody. Anglicy wyliczyli, że wyrzucane w ciągu roku butelki PET ustawione jedna na drugiej, utworzyły by wieżę o wysokości 28 mln kilometrów, co stanowi 73-krotną odległość Ziemi od Księżyca. x 73 2

3 Zanim wyrzucisz coś w pośpiechu, zobacz ile czasu będzie się rozkładać: RĘCZNIK PAPIEROWY 2 tygodnie PAPIEROWA CHUSTECZKA 3 miesiące BILET AUTOBUSOWY 3 miesiące ZAPAŁKA 6 miesięcy PAPIEROS ok. 2 lat GUMA DO ŻUCIA 5 lat PUSZKA 10 lat JEDNORAZOWA ZAPALNICZKA 100 lat TOREBKA FOLIOWA nawet 400 lat BUTELKA PET nawet 1000 lat SZKLANA BUTELKA 4000 lat

NIE dla śmieci, TAK dla dzieci! Kujawsko-pomorskie inwestuje w naturę. Władze województwa pozyskały środki z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na przywrócenie walorów przyrodniczych terenom po zamknięciu 22 składowisk, co oznacza, że w perspektywie kilku lat nie będzie różnicy między dawnym składowiskiem a zielonym terenem otaczającym. Na zrekultywowanych terenach powstaną ścieżki edukacyjne dla dzieci i młodzieży. To nie tylko zdrowsze otoczenie, ale także miejsce do prowadzenia edukacji ekologicznej, dotyczącej szczególnie gospodarowania odpadami. Po co rekultywować składowiska? Żeby zapewnić...porządek w systemie gospodarki odpadami na terenie województwa...bezpieczeństwo chroniąc środowisko naturalne i ograniczając negatywny wpływ na ludzi...życie dla roślin i zwierząt zamieszkujących przyległe tereny...odpoczynek przy pięknym krajobrazie poprzez utrzymanie (lub poprawę) ekologicznych funkcji terenu składowiska...oszczędność czyli zmniejszenie stałych kosztów związanych z utrzymaniem składowisk oraz uniknięcie kar UE...ZDROWIE poprzez ograniczenie natężenia zanieczyszczeń środowiska 4

5 Czy wiesz, że? Łączna powierzchnia rekultywowanych składowisk to 23,7 ha. Masa wszystkich odpadów zdeponowanych na tych składowiskach to 488 986,2 ton. Jak to działa? WARSTWA ROŚLINNA zabezpieczy powierzchnię i zbocza terenu WARSTWA MINERALNO-HUMUSOWA przykryje całość i będzie podstawą rozwoju roślinności WARSTWA ODGAZOWUJĄCA zbierze i odprowadzi biogaz migrujący z masy składowanych odpadów* WARSTWA DRENUJĄCA odprowadzi wody opadowe spływające z powierzchni składowiska do rowu opaskowego WARSTWY IZOLACYJNA WARSTWA WYRÓWNAWCZA WYRÓWNANIE TERENU zapobiegnie przemywaniu złoża odpadów jest kładziona jako pierwsza tzw. niwelacja, poprzez właściwe przemieszczenie odpadów na powierzchni składowiska * To szczególnie ważne ze względu na ochronę roślin docelowo sadzonych na rekultywowanym obiekcie

Eko-edukacja Żeby można było zamykać składowiska, potrzebna jest postawa ekologiczna każdego z nas. Wrzucanie wszystkich śmieci do jednego worka sprawia, że konieczne jest składowanie i późniejsza kosztowna rekultywacja. Segregując odpady już w domu, umożliwiasz ich recycling i przyczyniasz się do czyszczenia ziemi z niepotrzebnych składowisk. Tutaj zaczyna się eko-edukacja, czyli promocja dobrych nawyków, które zaczynają się już w domu. Akcja: edukacja w plenerze Ścieżki edukacyjne, które powstaną w miejscu zrekultywowanych składowisk, pozwolą na wzrost świadomości lokalnych społeczności w dziedzinie ekologii, ochrony środowiska, a w szczególności racjonalnego gospodarowania odpadami. Co to znaczy? Że grupy szkolne i przedszkolne oraz wszyscy chętni będą mogli w aktywny sposób dowiedzieć się jak dbać o środowisko i zaczerpnąć świeżego powietrza na ścieżce wiedzy. WARSZTATY DOBRA ZABAWA POGADANKI 6

7 Będzie się działo! Ścieżki umożliwią nie tylko edukacyjne spacery, ale także wycieczki, warsztaty, pogadanki, gry i dobrą zabawę w słusznej sprawie. Eko-edukację będą prowadzić nauczyciele, ekolodzy oraz prawdziwi pasjonaci. Jest na co czekać! Kampania informacyjna Świadome podejście do środowiska często wiąże się ze zmianą nawyków, a bywa utrudnione prze niepełną lub niewłaściwą informację. Dlatego zaplanowano szeroko zakrojoną kampanię informacyjną. Kampania pod hasłem NIE dla śmieci, TAK dla dzieci podkreśla główną korzyść z projektu rekultywacji, którą jest zaplecze edukacyjne w miejscu dawnych składowisk. Budując ścieżki edukacyjne i gwarantując zdrowsze otoczenie powiemy tak naszym dzieciom i dzieciom naszych dzieci. Natomiast poprzez sukcesywną zmianę nawyków, do której przyczyni się m.in. planowany program edukacyjny, powiemy kategoryczne nie porzuconym, nieposegregowanym śmieciom! Więcej informacji o kampanii i planowanych wydarzeniach na stronie: www.rekultywacja.kujawsko-pomorskie.pl. EDUKACYJNE SPACERY GRY WYCIECZKI

Co segregować? Już w domu zaczyna się segregacja. Jeżeli masz więcej miejsca, możesz postawić osobne kosze. Jeżeli nie, poszukaj takich specjalnie dzielonych lub zbieraj odpady do osobnych reklamówek. Tak przygotowane śmieci możesz wyrzucać do pojemników pod domem. Ponieważ odpady można dalej przetwarzać na różne sposoby zależnie od dostępnych instalacji przetwarzania odpadów, oznaczenia śmietników mogą się różnić pomiędzy gminami. Sprawdź, na stronie Twojej gminy, jakie kolory pojemników obowiązują na jej terenie. SZKŁO METAL PLASTIK PAPIER SZKŁO METAL PLASTIK PAPIER CO SIĘ DZIEJE Segregacja, czyli co się dzieje z odpadami? Z POSEGREGOWANYMI ODPADAMI SZKŁO METAL PLASTIK PAPIER POSEGREGOWANE ODPADY BIO SZKŁO POZOSTAŁE HUTA KOMPOST odpady w formie czystej biologicznie Odpady niezdatne do recyklingu Odpady zdatne do recyklingu 8

CO SIĘ DZIEJE Z NIEPOSEGREGOWANYMI ODPADAMI 9 NIEPOSEGREGOWANE ODPADY SITO BIO POZOSTAŁE STABILIZAT po przetworzeniu biologicznym trafia na składowisko Odpady niezdatne do recyklingu Odpady zdatne do recyklingu Dlaczego pozostawione sobie odpady są niebezpieczne? Gromadzone na składowiskach zaczynają się rozkładać, a trujące substancje przedostają się do gleby, wód i atmosfery, wpływając na nasze zdrowie. Wyrzucone bezmyślnie w lesie czy przy drodze są zjadane przez zwierzęta, prowadząc do ich śmierci przez zatrucie lub uduszenie.

ile faktycznie jest Ci potrzebne. KUPUJ ŚWIADOMIE Czy na pewno zjesz to wszystko? Opako Nie przestaniesz wytwarzać śmieci, ale masz Wkładaj wpływ do na koszyka ich ilość. Jaki? tylko tyle, tańsze, a ile faktycznie jest Ci potrzebne. to nie Czy na pewno zjesz to wszystko? Wkładaj do koszyka tylko tyle, ko? ile faktycznie jest Ci potrzebne. Opakowania zbiorcze np. na m, KUPUJ ŚWIADOMIE OSZCZĘ KUPUJ ŚWIADOMIE tańsze, a pojedynczo pakowane p. to niepotrzebny koszt i zbędn wszystko? lko tyle, trzebne. OSZCZĘDZAJ Lniana torba na ŚRODOWISKO zakupy może Ci Opakowania zbior I PO służyć przez lata. Nosząc ją przy UŻYWAJ WIELOKROTNIE Lniana torba na zakupy może Ci służyć przez lata. Nosząc ją przy Opakowania zbiorcze np. na mydło są tańsze, a pojedynczo pakowane produkty sobie, nie to musisz niepotrzebny za koszt każdym i zbędny śmieć. razem UŻYWAJ WIELOKROTNIE brać OSZCZĘDZAJ foliowych ŚRODOWISKO siatek. I PORTFEL Lniana torba na zakupy może Ci służyć przez lata. Nosząc ją przy sobie, nie musisz za każdym razem brać foliowych siatek. przy 10 azem DZIEL SIĘ I POŻYCZAJ Lubisz kolorowe magazyny? Może zrzucicie się z koleżanką i będziecie się wymieniać? Zawsze to o jeden wydatek i jeden śmieć mniej. UŻYWAJ WIELOKROTNIE tańsze, a pojedynczo p to niepotrzebny ko sobie, nie musisz za każdym razem brać foliowych siatek. OSZCZĘDZAJ ŚRODO Może zrz si DZIEL SIĘ I POŻY Lubisz kolorowe mag Może zrzucicie się z koleżanką i b się wymieniać? Zawsze to

11 Pamiętaj, że segregując odpady... umożliwiasz odzysk cennych surowców wtórnych, których zapasy tak szybko się kurczą, chronisz zasoby naturalne, ponieważ zastosowanie surowców wtórnych zmniejsza zużycie surowców naturalnych, SZKŁO SZKŁO META oszczędzasz energię, ponieważ potrzeba jej znacznie mniej, gdy wykorzystujemy surowce wtórne, ograniczasz emisję niebezpiecznego dla środowiska metanu, dzięki czemu powietrze staje się czystsze, dbasz o środowisko, w którym żyjesz i w którym żyć będą przyszłe pokolenia, SZKŁO METAL PLASTI SZKŁO METAL P SZKŁO METAL PLASTIK PAPIE zmniejszasz ilość i szkodliwość odpadów trafiających na składowisko, ograniczasz ilość nielegalnych dzikich wysypisk śmieci, chronisz przyrodę i zwierzęta, SZKŁO METAL PLASTIK P SZKŁO METAL PLASTIK PAPIER pozbawiasz łąki, jeziora i lasy sterty śmieci, dbasz o krajobraz Twojej okolicy, już we własnym domu masz bezpośredni wpływ na ekologię, SZKŁO METAL PLASTIK PAPIER oszczędzasz Twoje otoczenie i Twoje pieniądze.

Kiedy już są Wyprodukowane przez nas odpady mogą przejść różne drogi. Racjonalna gospodarka odpadami zakłada taki kierunek, który pozwoli na jak największe odzyskanie ich wartości. Kolejność postępowania odpadami jest więc taka: ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU PONOWNE UŻYCIE Mądrze kupujemy, rozsądnie używamy Naprawiamy, oddajemy ODZYSK RECYCLING SKŁADOWANIE Odzyskujemy np. energię ze spalenia odpadów lub nawóz dla rolników z ich przetworzenia Robimy coś nowego np. polar ze starego np. butelek PET (tylko gdy odzysk jest niemożliwy!) Wywozimy na specjalnie zabezpieczone składowiska Ekologia po europejsku Składowanie odpadów jest ostatecznością. Unia Europejska wymaga od wszystkich Państw członkowskich stosowania hierarchii postępowania z odpadami, która na pierwszym miejscu stawia zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowanie do ponownego użycia, recycling surowców i inne procesy odzysku (zobacz na str. 12). Dlatego funkcjonuje ustawa tzw. śmieciowa, która główny nacisk kładzie na zbiorowy system gospodarowania odpadami. Tylko jeśli już w domach rozpocznie się segregacja odpadów, możliwe jest ich przetworzenie, znaczne ograniczenie ilości i powierzchni składowisk oraz rekultywacja starych składowisk. Segregując już w domach, nie tylko zadbamy o środowisko i nasze zdrowie, ale także unikniemy płacenia unijnych kar. 12

13 Co jest do zrobienia: 2014 2015 2020 65% 60% SEGREGACJA 50% mniej składowanych odpadów, maksymalnie 60% wszystkich wytworzonych śmieci rozwinięty system sortowania odpadów, czyli segregacja już w domu odzysk 65% odpadów biodegradowalnych (teraz jest 50%) i recycling 50% odpadów oraz zamykanie kolejnych składowisk i ich rekultywacja konsekwentna selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych bieżące unieszkodliwianie zużytego sprzętu

14 Słowniczek pojęć ekologicznych Rekultywacja przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych terenom (przede wszystkim leśnym i rolniczym) zdewastowanym i zdegradowanym przez działalność człowieka. Zrównoważony rozwój rozwój w zgodzie ze środowiskiem, który zapewnia zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń, nie przekreślając możliwości zaspokojenia potrzeb pokoleń następnych PET poli(tereftalan etylenu), tworzywo sztuczne (rodzaj poliestru). PET jest używane do produkcji opakowań (butelek, słoików, puszek) do wody, napojów gazowanych, soków, drinków alkoholowych, olei jadalnych, środków czyszczących dla gospodarstw domowych oraz innych opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością i nie tylko. Odpady biodegradowalne resztki roślinne tj. liście, chwasty, skoszona trawa, zwiędłe kwiaty, słoma, rozdrobnione pędy i gałęzie roślin oraz wióry i odpady z drewna oraz resztki żywnościowe zarówno surowe, jak i przetworzone owoce i warzywa, ser, mięso i wędliny, skorupki jajek, zużyte filtry do kawy, torebki po herbacie, pieczywo, ciasta, oraz papier (niekolorowy). Gospodarowanie odpadami zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad tymi działaniami oraz miejscami unieszkodliwiania odpadów. Odpady komunalne zużyte, niepotrzebne i nadające się do wyrzucenia rzeczy powstające w gospodarstwach domowych. Surowiec wtórny odpad, który można przetworzyć. Segregacja sortowanie według materiału, z którego został wykonany odpad. Selektywna zbiórka odpadów odpady zbierane do oddzielnych, specjalnie tego celu przeznaczonych pojemników, worków, przyjmowane do punktu skupu.

15 PSZOK Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych to miejsce, w którym możesz zostawić wytwarzane przez siebie, selektywnie zebrane odpady komunalne: opakowania z papieru i tektury, tworzyw sztucznych, szkła, drewna, metalu oraz opakowania wielomateriałowe, odpady zielone (w szczególności gałęzie, liście, skoszona trawa), odpady wielkogabarytowe, np. meble, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, drewno, tworzywa sztuczne, odzież, tekstylia, szkło, papier i metale, zużyte baterie i akumulatory, przeterminowane leki, rozpuszczalniki, farby, tusze, kleje, lepiszcze i żywice, detergenty, zużyte opony, filtry: olejowe, paliwowe, powietrza, opakowania po farbach, rozpuszczalnikach, środkach ochrony roślin, płyny: hamulcowy, chłodniczy, żużle, gruz, popioły, odpady budowlane i rozbiórkowe. Do PSZOK-u nie wolno przywozić materiałów izolacyjnych: styropianu, wełny mineralnej, papy, zmieszanych odpadów komunalnych i budowlanych oraz materiałów zawierających azbest. Odzysk odpadów polega na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, jak również na odzyskaniu z odpadów substancji, materiałów i energii, np. wytwarzanie energii podczas spalania selektywnie zebranych odpadów bio. Podczas odzysku nie będącego recyklingiem, odpad pozostaje odpadem. Recykling odpadów jest formą odzysku i polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w celu uzyskania substancji lub materiałów, które można ponownie wykorzystać, np. kompostowanie, makulatura wykorzystywana do produkcji papieru czy tworzywa sztuczne, szczególnie butelki PET, z których powstaje m.in.: polar stosowany np. w kurtkach, dachówki, dywany, części samochodowe, plastikowe naczynia jednorazowego użytku, środki chemiczne oraz opakowania. W procesie recyklingu odpad (efekt jego przetworzenia) staje się produktem.

Ten materiał został wydrukowany na papierze ekologicznym, pochodzącym z surowców wtórnych. Szukaj więcej informacji: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu Plac Teatralny 2 87-100 Toruń tel. +48 56 62 18 600 e-mail: punkt.informacyjny@kujawsko-pomorskie.pl www.rekultywacja.kujawsko-pomorskie.pl