Nr 4/2014 MAJ W numerze!!! Majowe święta narodowe Dzień Matki Kącik młodego Europejczyka Dzień Matki Polscy Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury Powieść w odcinkach Język angielski dla każdego
1 MAJA 10. ROCZNICA PRZYSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 roku na mocy Traktatu podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach będącego prawną podstawą przystąpienia (akcesji) Polski do Unii Europejskiej. Faktyczny proces integracji Polski rozpoczął się w Atenach 8 kwietnia 1994 r. z chwilą złożenia przez Polskę wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej i potwierdzenia go przez wszystkie państwa członkowskie podczas konferencji w Essen 9-10 grudnia 1994 r. W tym roku uroczyście obchodzimy 10. rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Dużo uwagi poświęciły temu wydarzeniu media. Rozmawiano na temat naszego miejsca w strukturach UE oraz korzyściach, jakie płyną z członkostwa. W wielu miastach odbyły się oficjalne uroczystości, koncerty, festyny, imprezy sportowe. PIERWSZY MAJA ŚWIĘTO PRACY Święto Pracy, Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy, popularnie zwany 1 Maja międzynarodowe święto klasy robotniczej, obchodzone od 1890 roku corocznie 1 maja. W Polsce Święto Pracy jest świętem państwowym od 1950 roku. 2
WITAJ, MAJOWA JUTRZENKO 3 maja 1791 rok WITAJ MAJ! TRZECI MAJ! Ojczyzna, Polska, naród słowa zwykłe czy bliskie i ważne? 3 maja cóż to za dzień? Dla setek młodych ludzi to data, która nic nie znaczy. Dziś, na początku XXI wieku, żyjąc w zawrotnym tempie, odrzucamy wartości, ideały i autorytety, wysuwamy na pierwszy plan życie tu i teraz. Coraz trudniej jest przekonać młodych ludzi do zainteresowania się dziejami własnego kraju. Buntujemy się bowiem przeciwko pompatycznym i górnolotnym słowom. Nudzą nas wiece, uroczystości, akademie, rocznice i święta. Ale czy tak być powinno?! Przecież naród, który nie zna lub zapomina o swojej przeszłości powoli ginie i nie zbuduje przyszłości. Zatrzymajmy się na chwilę, aby zastanowić się nad znaczeniem słów, które widniały na sztandarach i zbudowały naszą przeszłość. Brzmią one: BÓG, HONOR,OJCZYZNA. 3
Opowiedz nam moja ojczyzno, jak matka dzieciom ciekawym, o latach znaczonych blizną, na wiekach chwały i sławy! Wytłumacz nam, tak jak umiesz, skąd czerwień i biel sztandarów, niech ludzie żyją tu w dumie, że taki wydał ich naród! A jeśli wielka historia i dla nas ma trochę miejsca, bądź z wiernych mi najwierniejsza i mnie weź sobie do serca! Po I rozbiorze Polski nastąpił okres ożywionej działalności politycznej, mającej na celu zreformowanie ustroju ówczesnej Rzeczypospolitej. Istniała potrzeba uzdrowienia Polski. W początkach 1778 roku zebrał się w Warszawie najważniejszy sejm w dziejach Rzeczypospolitej. Obradował przez 4 lata, do 1792 roku, dlatego nazwano go Sejmem Czteroletnim lub też Sejmem Wielkim, ze względu na wagę przyjętych uchwał. Marszałkami sejmu zostali: Stanisława Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha. Obrady dotyczyły reform ustrojowych i społecznych. Wiosną 1791 roku stosunki w Europie zaczęły się układać dla Polski niepomyślnie. Rosja zawarła pokój ze Szwecją i doprowadziła do zwycięskiego końca wojnę z Turcją. Jednocześnie starała się skierować uwagę państw europejskich na wypadki we Francji, żeby w ten sposób zdobyć swobodę działania w Polsce. Rząd pruski doszedł do porozumienia z Austrią i zmierzał do odnowienia dobrych relacji z carycą rosyjską Katarzyną II. W parlamencie angielskim nie znalazł poparcia plan polegający na tym, aby przeciwstawić Polskę potędze rosyjskiej niepokojącej Anglię. W kraju przeciwnicy reform rozwijali coraz bardziej energicznie swoją działalność, szukali poparcia u obcych dworów, podburzali zacofaną szlachtę przeciw projektom patriotów. Wtedy to, 3 maja 1791 roku, Sejm Czteroletni uchwalił tzw. Ustawę Rządową. Była ona efektem pracy i zabiegów stronnictwa patriotycznego, które dążyło do zreformowania ustroju ówczesnej Rzeczypospolitej, istniała bowiem nagląca potrzeba uzdrowienia Polski, wyciągnięcia jej z anarchii. Konstytucja 3 Maja porządkowała wewnętrzne sprawy kraju, umacniała pozycję króla, znosiła liberum veto i wolną elekcję, wprowadzając w Polsce monarchię konstytucyjną, brała pod opiekę państwa mieszczan i chłopów. Dokument ten był wyrazem miłości do ojczyzny oraz odpowiedzialności za jej przyszłość. 4
Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiązek. Cyprian Kamil Norwid Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy. Piotr Skarga 5
KĄCIK MŁODEGO EUROPEJCZYKA 9 maja 2014 roku obchodziliśmy w naszej szkole 10. rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Uroczystość przygotowała p. M. Konopińska opiekun Szkolnego Klubu Europejskiego. Po krótkim wstępie wysłuchaliśmy Hymnu Rzeczpospolitej Polskiej, a następnie Hymnu Unii Europejskiej. Członkowie klubu oraz jego sympatycy w ciekawy sposób przedstawili korzyści płynące z naszej przynależności do Unii Europejskiej. Następnie mogliśmy wraz z nimi odbyć podróż po krajach europejskich, by lepiej poznać ich historię, geografię i kulturę. Dużą atrakcją programu były piękne i oryginalne stroje występujących oraz ciekawe rekwizyty. Uczniowie wykonali także okolicznościową dekorację. Zajęcia Szkolnego Klubu Europejskiego dają uczniom wiele radości. 6
7
26 MAJA - DZIEŃ MATKI Dzień Matki święto obchodzone corocznie jako wyraz szacunku dla wszystkich matek. Dokładna data Dnia Matki zależy od kraju, w którym jest świętowany. W Polsce święto to przypada na 26 maja. W tym dniu matki są zwykle obdarowywane laurkami, kwiatami oraz różnego rodzaju prezentami przez własne dzieci, rzadziej inne osoby. To święto ma na celu okazanie matkom szacunku, miłości, podziękowania za trud włożony w wychowanie. W Polsce Dzień Matki obchodzono po raz pierwszy w 1914 roku w Krakowie. 8
Początki święta sięgają ę ą czasów starożytnych Greków i Rzymian. Kultem otaczano wtedy matki-boginie, symbole płodności i urodzaju. Zwyczaj powrócił w siedemnastowiecznej Anglii pod nazwą niedziela u matki i początkowo oznaczał wizytę w katedrze. Dzień, w którym obchodzono to święto, był wolny od pracy. Do tradycji należało ało składanie matce podarunków, głównie kwiatów i słodyczy w zamian za otrzymane błogosławieństwo. Zwyczaj przetrwał do XIX wieku. Ponownie zaczęto go obchodzić po zakończeniu II wojny światowej. W Dniu Matki pragniemy w różny sposób wyrazić ć swoją miłość naszym mamom. Tego dnia możesz zrobić mamie śniadanie, posprzątać mieszkanie, podarować kartkę z życzeniami, piękne kwiaty. A jeśli nie masz pomysłu, przytul się do mamy i powiedz, jak bardzo ją kochasz. Czasem proste słowa znaczą więcej niż wymyślne życzenia, czy drogie prezenty. Jeśli pragniesz jednak bardziej uroczyście wyrazić soje uczucia, wykonaj własnoręcznie laurkę i napisz na niej życzenia. Na tę okazję najlepsze będą ę ą pogodne wiersze. Przeczytaj! Może jeden z wybranych wierszy umieścisz w swojej laurce jako motto, wstęp do własnych życzeń. Nie zapomnij użyć cudzysłowu, gdy cytujesz słowa innych osób. Ona mi pierwsza pokazała księżyc I pierwszy śnieg na świerkach I pierwszy deszcz. Byłem wtedy mały jak muszelka, A czarna suknia mojej matki, Szumiała jak Morze Czarne... (Konstanty Ildefons Gałczyński) Za to, że zawsze jesteś przy mym boku, Za to, że wskazujesz drogę mi w mroku, Za to, że dni moje tęczą malujesz, dziś Mamo z głębi serca Ci dziękuję. 9
Dnie urocze, piękne, młode, w drodze życia napotkamy, ale jednym z najpiękniejszych, będzie Dzień Mamy. Więc serdecznie Ci winszuję, aby przez ten dzionek cały, tylko nuty zdrowia, szczęścia, w Twoim sercu, Mamo, grały! W zielonych oczach matki świeci wiosenna łąka, Słońce na drzewach śpiewa i budzi kwiaty w pąkach. W błękitnych oczach matki pogodne niebo fruwa, Kiedy zasypiasz, matka jak gwiazda nad snem czuwa. W niebieskich oczach matki szepcze kwitnący strumień, tak opowiadać bajki tylko mama umie. A w czarnych oczach matki noc od samego świtu, okrywa cię skrzydłami ze srebra i błękitu. Dziękuję, że znosiłaś to, czego nie sposób było znieść, że robiłaś coś z niczego, że dawałaś, mając puste kieszenie, że kochałaś, gdy kochać mnie się nie dało, że zarabiałaś pieniądze, aby mnie wychować, że robiłaś rzeczy niemożliwe z uśmiechem. 10
Cudze chwalicie, Swego nie znacie, Sami nie wiecie, Co posiadacie. Stanisław Jachowicz POLSCY NOBLIŚCI W DZIEDZINIE LITERATURY Kilka słów wstępu o Nagrodzie Alfred Nobel chemik, wynalazca i filantrop. Jego najbardziej znanym i najważniejszym osiągnięciem było wynalezienie dynamitu, który opatentował w 1867 roku. Niestety nie przewidział, że dynamit będzie wykorzystywany nie tylko w celach pokojowych (np. w budownictwie dróg, kolei, w kopalniach), lecz i podczas działań wojennych. Aby zrekompensować światu szkodliwość swego wynalazku w swej ostatniej woli Nobel przeznaczył cały majątek o wartości około 31,5 mln koron szwedzkich na nagrody dla naukowców, artystów i polityków działających na rzecz ludzkości i pokoju. Pierwsza uroczystość wręczenia tej nagrody miała miejsce w Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w 1901 roku. Nagroda im. Alfreda Nobla przyznawana jest każdego roku od 1901 - w dniu 10 grudnia, czyli w dniu śmierci uczonego. Przyznaje się ją w pięciu dziedzinach. Z fizyki i chemii nagrodę przyznaje Szwedzka Królewska Akademia Naukowa w Sztokholmie, w dziedzinie fizjologii i medycyny Instytut Karoliński, Szwedzka Akademia Literatury przyznaje nagrodę literacką. Poza tym są jeszcze ekonomiczna i dla instytucji działających dla pokoju. Obecnie nagroda to medal oraz kwota około 10 mln szwedzkich koron przeznaczona na badania naukowe. Wręcza ją osobiście król Szwecji. W szerokim gronie laureatów w dziedzinie literatury znalazło się tez kilku znamienitych Polaków. Henryk Sienkiewicz Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz pseudonim Litwos urodził się 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej. Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey w Szwajcarii. Polski powieściopisarz i publicysta. W 1905 r. Henryk Sienkiewicz uhonorowany został literacką Nagrodą Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu i jak podkreślił jeden z jurorów rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu. W swoim odczycie noblowskim laureat powiedział, że choć Polska uważana jest za martwą i pogrzebaną, to jednak dzięki jego nagrodzie dała ona świadectwo swej sile przetrwania i woli zwycięstwa. Szczególne uznanie wzbudziła powieść Sienkiewicza Quo vadis, która przedstawia początki 11
chrześcijaństwa, ukazuje barwny obraz Rzymu za czasów panowania Nerona. Zawiera przejmujące sceny prześladowania chrześcijan. Władysław Reymont Władysław Stanisław Reymont urodził się 7 maja 1867 we wsi Kobiele Wielkie k. Radomska. Zmarł 5 grudnia 1925 w Warszawie. Właściwie to Stanisław Władysław Rejment. - polski pisarz, prozaik i nowelista. W 1924 r. Władysław Reymont wyróżniony został literacką Nagrodą Nobla za wybitny epos narodowy, powieść Chłopi. Powieść opowiada o życiu na wsi, które toczy się w ustalonym rytmie, w zgodzie z naturą. Kolejne tomy powieści noszą nazwy pór roku i w prawdziwie malarski sposób ukazują losy rodziny Borynów i pozostałych mieszkańców wsi Lipce. Czesław Miłosz Urodził się 30 czerwca 1911 w Szetejniach na Litwie. Zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie. Polski oraz litewski poeta. W roku 1980 otrzymał nagrodę za całokształt twórczości. Twórczość Czesława Miłosza jest różnorodna. Wiersze mówią o pięknie życia, ale też ukazują zło, jakim jest wojna. Poeta w swych utworach broni wartości, jaką jest życie, podziwia piękno natury, zachwyca się kulturą, lecz także wyraża obawę o jej przyszłość. Niezwykła powieść Dolina Issy to malarski opis krainy dzieciństwa. Wisława Szymborska Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 r. w Bninie koło Poznania. Zmarła po ciężkiej chorobie 1 lutego 2012 r. Polska poetka, eseistka i krytyk literacki, a także tłumaczka literatury francuskiej. Nagrodę Nobla otrzymała w 1996 roku za poezję, "za niezwykły sposób pisania i ujmowania rzeczywistości. Szymborska prostym, a jednocześnie lirycznym językiem mówi o tym, co dla człowieka jest najważniejsze o życiu i przemijaniu, miłości i samotności. Jej poezja łączy żart i powagę, zaskakuje trafnością metafor. Tu każdy znajdzie coś dla siebie. Dzięki wierszom Damy Polskiej Poezji można nauczyć się mądrego patrzenia na otaczającą nas rzeczywistość, spróbować spojrzeć z dystansem na wiele spraw. Utwory polskich noblistów znajdują wielbicieli na całym świecie, a powieści Sienkiewicza, Reymonta i Miłosza były wielokrotnie przenoszone na ekran. 12
Literackie talenty naszych uczniów Oda do Wiosny Wiosno moja, Twoja uroda To słońce i woda. Kwiaty i pąki Czarne w kokonach pająki. Zarośla i trawy, Bociany i żaby, Żurawie w kluczu lecące, Pszczoły pyłki zbierające. W Tatrach krokusy zakwitaj ą i urokiem swym urzekają. Owce przez górali wypędzane, Na halach są pasane. Kocham Cię Wiosno, Bo jesteś radosna. Kocham Twoje włosy, Jak młode zboża kłosy. Podziwiam Twe policzki rumiane, Pudrem z fiołków obsypane. Ubóstwiam Twe oczy błyszczące, Jak krople rosy na łące. Uczucie moje Za piękno Twoje Na papierze i w sercu, Wyglądasz jak panna Na ślubnym kobiercu. Antonina Adamyan-Lis Kl. VId Lubię czasem chodzić do kina, Oglądać filmy i je wspominać. Najbardziej lubię te przygodowe, Ponieważ są kolorowe. Bohaterowie pięknie się prezentują, Przyjaźń i prawdę pokazują. Lubię oglądać też polskie komedie, Słucham kiedy śmiech na sali się rozlegnie. Po kinie zrelaksowana wracam do domu, I już nie przeszkadzam nikomu. Anastazja Kubuj Kl. Vd 13
Marcin i Tortosia na tropie skarbu Pewnego letniego poranka Marcin, chłopak o blond włosach i niebieskich oczach, poszedł pojeździć na deskorolce i odwiedzić swoją przyjaciółkę Tortosię. Drzwi otworzył Robert, ojciec dziewczyny. -Dzień dobry. Jest Tortosia?-zapytał chłopak. -Dzień dobry, tak, zaraz ją zawołam. Tortosia była, według Marcina, idealną dziewczyną. Chłopiec nie miał odwagi wyznać jej miłości. Tortosia była skryta i kiedy pojawiał się jakiś problem, chowała nos w książki. Po chwili rudy kucyk dziewczyny pojawił się w drzwiach. Spod długiej grzywki było widać śliczne, niebieskie oczy. Przywitali się i chłopak powiedział, że muszą się spieszyć i biec do biblioteki, ponieważ tam jest pierwsza wskazówka, która ma doprowadzić ich do skarbu. -No to na co czekamy! Tato wychodzę, biorę rolki! -Dobrze- było słychać z salonu. Po kilkunastu minutach zdyszani wpadli do budynku biblioteki. -Musimy spytać o książkę pt. Magik i Cylinder na tropie skarbu. -Czemu? -Jest tam notatka mówiąca o tym, że Cylinder znalazł przejście do skarbca. Podeszli do siedzącego przy biurku mężczyzny. -Witam, w czym mogę pomóc?-powiedział bibliotekarz. -Szukamy książki Magik i Cylinder na tropie skarbu - powiedział Marcin. -Mamy jeszcze jeden egzemplarz. Rząd B, półka 1, przegroda 8.- odpowiedział zdziwionym głosem mężczyzna. -Dziękujemy -rzekła Tortosia. -Rząd B, półka 1, przegroda 8. Jest!!! -Bierzemy! Po dwudziestu minutach byli w parku, usiedli na ławce przed fontanną. -Tortosia, posłuchaj..-zaczął chłopak, ale nie dał rady skończyć. -Marcin mam. Posłuchaj, przeczytam ci : Coś spadło, był to wieli głaz. Wtedy Cylinder spostrzegł wejście do jakiegoś pokoju. -Magik coś znalazłem! -Co?! 14
-Choć i sam zobacz!! Magik wszedł do pokoju i zapalił pochodnię. -To jakiś skarbiec. Wszystko miało miejsce w małym miasteczku nad Liwcem, a było to W... Przestała czytać, zdziwiony szóstoklasista zapytał, dlaczego zamilkła. Dziewczyna odpowiedziała mu, że dalsza część tej książki jest w Warszawie. Oboje zaczęli myśleć, gdzie mógł znajdować się głaz, o którym przeczytali. Po kilku minutach krzyknęli oboje:,,kamień to pomnik i ruszyli w jego kierunku. Jakiś kwadrans później byli na miejscu. -Zobacz, tutaj za kamieniem jest dziura. Uważaj! Marcin próbował ostrzec swoją ukochaną, ale na marne. Tortosia wskoczyła do dziury i przy kilku promieniach słonecznych znalazła pochodnię. Poprosiła chłopaka, aby rzucił jej zapałki. Po chwili namysłu on dołączył do niej. Dziewczyna zapaliła pochodnię. Jasne światło przecięło mrok i na ścianie ukazał się napis: Jesteś odważny że ho, ho. Dotarłeś tu, ale skarbu nie ma. Na zachód rusz i znajdziesz już to, czego szukasz. Adolf -Jak ty to przeczytałaś, przecież to po niemiecku? -Chodziłam na dodatkowe lekcje, żeby było łatwiej w gimnazjum. -A no to spoko. Pamiętasz, pani od historii mówiła nam, że Adolf Hitler był tydzień w Węgrowie. -No tak. Oczy dziewczyny zaczęły błyszczeć, ukazał się jej portret Adolfa, ale wcale nie Hitlera. -Marcin patrz jest podpis Adolf Jakub Henryk D..., dalej nic nie ma. -Poczekaj, Jakub Henryk Dorsz to mój prapradziadek, ale Adolf to chyba był jego pradziadek. -Mam pomysł, zapytajmy się twojego dziadka? -Dobra, idziemy. Bez namysłu popędzili do domu dziadka Henia. Ciąg dalszy nastąpi... Karolina Leszczyńska kl. VI D 15
Find and circle the spring words. Znajdź i zakreśl wiosenne słowa 16
17
Do the crossword. Rozwiąż krzyżówkę 18