LPO 4101-026-04/2013 P/13/189 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LPO 4101-026-04/2013 P/13/189 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana P/13/189 Lokalizacja i budowa lądowych farm wiatrowych. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu 1. Jacek Młynarczyk, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 87753 z dnia 04 listopada 2013 r. 2. Piotr Białka, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 87769 z dnia 26 listopada 2013 r. Starostwo Powiatowe w Kole, ul. Sienkiewicza 21/23, 62-600 Koło (dowód: akta kontroli str. 1-4) Kierownik jednostki kontrolowanej Wieńczysław Oblizajek, Starosta Kolski (dowód: akta kontroli str. 3) II. Ocena kontrolowanej działalności Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie 1 działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. Starosta Kolski w wyniku wszczętych 26 postępowań, wydał 23 pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 25 970 kw. We wszystkich zbadanych sześciu przypadkach Starosta nie przeprowadził jednak w sposób wyczerpujący postępowań wyjaśniających, w zakresie pozwalającym na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. W decyzji pozwoleniu nr 452.2011 na budowę dwóch elektrowni wiatrowych o mocy 330 kw każda, błędnie ustalono strony postępowania administracyjnego, w wyniku powyższego Wojewoda Wielkopolski uchylił zaskarżoną decyzję w całości. W siedmiu postępowaniach na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak nie uwzględniono łącznie 20 stron tych postępowań. W decyzji nr 196.2011 Starosta Kolski zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej o mocy 800 kw na działce nr 134/5, przyjmując warunki dla budowy tej elektrowni na działkach nr 134/3 i 134/2 i uwarunkowania środowiskowe określone dla tej inwestycji na działkach nr 237 i 134. W wyniku udzielonego pozwolenia, wybudowano elektrownię wiatrową na działce nr 134/5 z elementami (wirującymi łopatami) na sąsiedniej działce nr 134/2 nie objętej pozwoleniem budowlanym. 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2

Opis stanu faktycznego III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Działania starosty powiatu w zakresie wydawania decyzji administracyjnych w procesie budowlanym elektrowni wiatrowych. 1.1. Starosta Kolski wszczął 26 postępowań dotyczących pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych, w wyniku których wydał 23 pozwolenia na budowę elektrowni o łącznej mocy 25 970 kw, z tego dwa pozwolenia na budowę elektrowni (o mocy 90 MW i 330 KW) uchylił Wojewoda Wielkopolski. Postępowanie o pozwolenie na budowę sześciu turbin wiatrowych E40/500 kw Starosta Kolski umorzył i jedno postępowanie z 30 września 2013 r. o wydanie pozwolenia na budowę elektrowni o mocy 500 kw pozostaje w toku. Jedno postępowanie z 2011 r. w sprawie pozwolenia na budowę elektrowni o mocy 330 kw zakończono decyzją odmowną. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w odniesieniu do wydanych pozwoleń budowlanych wydał 23 pozwolenia na użytkowanie elektrowni, w tym cztery, na użytkowanie elektrowni w gminie Babiak. (dowód: akta kontroli str. 4-29, 30-31, 195,196, 197, 426-437) 1.2. Odwołania (trzy) dotyczyły decyzji o pozwoleniu na budowę nr: 705/2010 z dnia 14 grudnia 2010 r.; 452.2011 z dnia 5 maja 2011 r. oraz 7.2012 z dnia 5 stycznia 2012 r. Ustalono, że: decyzję nr 705/2010 Wojewoda Wielkopolski utrzymał w mocy uznając m.in., że decyzja o warunkach zabudowy wiąże organ wydający decyzję o pozwoleniu na budowę (art. 55 w związku z art. 64 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 2 ). Rozpatrzenie ewentualnego naruszenia przepisów prawa cywilnego nie mieści się w zakresie właściwości kompetencyjnej organu architektury budowlanej, ze względu na jego cywilny charakter. Odwołanie złożyły dwie osoby określone w decyzji, jako strony postępowania; w przypadku decyzji nr 452.2011 o pozwoleniu na budowę dwóch elektrowni wiatrowych o mocy 330 kw każda, Wojewoda Wielkopolski uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał ją Staroście Kolskiemu, wskazując, że organ I instancji (Starosta Kolski) nie przeprowadził w sposób wyczerpujący postępowania wyjaśniającego w zakresie pozwalającym na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. W decyzji o pozwoleniu na budowę błędnie ujęto część działek, a w konsekwencji, błędnie ustalono strony postępowania administracyjnego. Określony (w decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych realizacji inwestycji) obszar oddziaływania, oznacza minimum 200 metrów odległości pomiędzy planowaną budową elektrowni wiatrowej, a najbliższymi zabudowaniami. W postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę stronami są inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. Zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa proceduralnego, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy (ustalenie właściwych stron postępowania) ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Odwołanie złożyły trzy osoby ujęte w decyzji, jako strony postępowania; decyzję nr 7.2012 o pozwoleniu na budowę dwóch elektrowni wiatrowych o mocy 330 kw każda, Wojewoda Wielkopolski utrzymał w mocy wskazując, że w promieniu 200 m od planowanej budowy znajdują się działki 2 Dz. U. z 2012 r., poz. 647, ze zm. 3

odwołujących się, ale obejmują one grunty rolne. Odwołujący się nie przedstawili żadnych dowodów, na potwierdzenie, iż odległość ich zabudowań od miejsca realizacji inwestycji jest inna niż wykazuje inwestor, nie wykazali również jakie inne czynniki i okoliczności miałyby przesądzić o negatywnym wpływie inwestycji na ich życie. Odwołanie złożyły dwie osoby, ujęte w decyzji jako strony postępowania. (dowód: akta kontroli str. 69-73, 149-153, 172-176) 1.3. Stosownie do wymagań art. 35 1, 2 i 3 Kodeksu postępowania administracyjnego 3 (dalej Kpa), Starosta Kolski decyzje zatwierdzające projekt budowlany z pozwoleniem na budowę elektrowni wiatrowych wydał w terminie od 17 do 63 dni od dnia złożenia wniosku. Przyczyną wydania pozwoleń budowlanych w powyższych terminach, jak wyjaśniła Naczelnik Wydziału Architektury i Budownictwa była konieczność wzywania inwestorów do uzupełnienia dokumentacji, konieczność ustalenia właściwych stron postępowania i zawiadomienie ich o prowadzonym postępowaniu. (dowód: akta kontroli str. 193, 194, 200, 415-423, 440-441) 1.4. W zakresie przestrzegania, wymaganych przepisami Prawa budowlanego 4 oraz Kpa, procedur związanych z zatwierdzaniem projektu budowlanego i udzielaniem pozwolenia na budowę, kontrolą objęto siedem postępowań (sześć decyzji zatwierdzających projekty budowlane i udzielających pozwoleń) w sprawie budowy elektrowni wiatrowych w gminie Babiak o łącznej mocy 5 120 kw. Decyzje te zawierały wymagane dyspozycją art. 107 1 Kpa: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, podstawę prawną, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, a także podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby wydającej decyzję. W przypadku czterech decyzji - pozwoleń budowlanych, inwestorzy zgłosili zakończenie robót budowlanych, w wyniku czego wydano pozwolenia na ich użytkowanie. Dokumentacja wszystkich badanych postępowań o udzielenie pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak zawierała m.in.: projekty budowlane wraz z opiniami Zespołu Uzgodnień Dokumentacji i wymagane uzgodnienia Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Operatora Energa, Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, zezwolenia na wyłączenie gruntów z produkcji rolniczej, oświadczenia inwestora o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, decyzje o warunkach zabudowy i decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji. (dowód: akta kontroli str. 4-7, 38, 66, 100, 124, 157, 169, 30-34) 1.5. Postępowania administracyjne Starosty Kolskiego w sprawie udzielenia pozwoleń budowlanych na budowę elektrowni wiatrowych na terenie gminy Babiak były przedmiotem uwag i odwołań stron oraz mieszkańców gminy. W toku prowadzonych postępowań, do Starosty Kolskiego skierowano 13 podań, w tym cztery protokoły przyjęcia podania (uwag) wniesionych ustnie i trzy odwołania od decyzji. Według wyjaśnienia Naczelnika Wydziału Architektury i Budownictwa (dalej: naczelnik) nie były one traktowane jako skargi, a były rozpatrywane w trakcie prowadzonych postępowań administracyjnych i włączane do akt sprawy. W pismach tych wskazywano m.in. na: rozbieżności pomiędzy warunkami określonymi w decyzjach wójta gminy Babiak o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji, a uzgodnieniami Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska oraz na 3 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Dz. U. z 2013 r., poz. 267. 4 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane - Dz. U. z 2013 r., poz. 1409. 4

Ustalone nieprawidłowości negatywny wpływ budowy elektrowni wiatrowej na otoczenie; brak zgody właścicieli nieruchomości na przeprowadzenie kabla po ich działce i konieczność ustalenia linii granicznej planowanego miejsca jego położenia; brak prawa dysponowania przez inwestora działką nr 5174/4 i 51/73 na cele budowlane w związku z budową infrastruktury technicznej elektrowni wiatrowej i konieczność wstrzymania decyzji - pozwolenia na jej budowę; protest przeciwko budowie elektrowni wiatrowej 19 osób; odwołanie od decyzji pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej; na lokalizację elektrowni wiatrowej w odległości mniejszej niż 200 m od zabudowań osób je wnoszących i usytuowanie elektrowni na działce 11/1 i 11/2 w odległości 165 m od zabudowań wnoszących uwagi. (dowód: akta kontroli str. 385-401, 415-423) Na skutek wniesionych ww. uwag, inwestor wycofał wniosek o pozwolenie na budowę elektrowni wiatrowej w miejscowości Zakrzewo, a Starosta Kolski, decyzją z dnia 17 września 2012 r., umorzył postępowanie w tej sprawie. W postępowaniu administracyjnym zakończonym decyzją pozwoleniem budowlanym nr 705/2010, w wyniku wniesionych uwag i odwołania, Wojewoda Wielkopolski utrzymał decyzję Starosty Kolskiego o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej. W odniesieniu do postępowania zakończonego decyzją pozwoleniem budowlanym nr 452.2011, w następstwie wniesionych uwag i odwołania, Wojewoda Wielkopolski uchylił decyzję Starosty Kolskiego o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, a Starosta Kolski wydał decyzję o odmowie wydania przedmiotowego pozwolenia. W następstwie wniesionych uwag i odwołania, w postępowaniu administracyjnym zakończonym decyzją Starosty Kolskiego o pozwoleniu na budowę nr 7.2012, Wojewoda Wielkopolski utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej. (dowód: akta kontroli str. 7, 211-234, 397, 399, 401, 378-401, 406) W przypadku trzech decyzji zatwierdzających projekty budowlane i udzielających pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak, decyzje te dotyczyły budowy elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W przypadku dwóch decyzji pozwoleń budowlanych Starosta Kolski na wniosek inwestora wydał odrębne dwie decyzje na budowę linii kablowo-napowietrznej, w tych przypadkach dokumentacja zawierała projekt zagospodarowania terenu. (dowód: akta kontroli str. 424-425) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Starosta Kolski decyzją nr 196.2011 z dnia 5 maja 2011 r. zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej o mocy 800 kw i wysokości 73,25 m nad poziomem terenu na działce nr 134/5 w miejscowości Zakrzewo. Pozwolenie na budowę tej elektrowni Starosta Kolski wydał w oparciu o: decyzję o wyłączeniu z produkcji rolnej powierzchni 0,1042 ha z działki 134/3; decyzję o warunkach zabudowy nr 65/2010 dla działek nr 134/3, 134/2; decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji na działkach nr 237, 134 oraz 257. Ustalono, że w dniu 6 grudnia 2010 r. (w toku prowadzonego postępowania) zatwierdzono podział działek 134/4 i 134/6 na powiększenie działki 134/2 i 134/5. Starosta Kolski wyjaśnił, że w tej sprawie nastąpił jedynie podział geodezyjny, co nie zmieniło warunków oddziaływania na środowisko. Naczelnik w wyjaśnieniu podała, iż uważała, że decyzja o warunkach zabudowy i o uwarunkowaniach środowiskowych mimo, iż dotyczy innych numerów działek, to zgodnie z załącznikiem graficznym obejmuje to samo 5

miejsce, a warunki zabudowy i uwarunkowania środowiskowe dla działki 134/5 byłyby takie same, jak dla działek objętych tymi decyzjami. Zmiana numeru (i powierzchni) działki w wyniku podziału nieruchomości, nie miała istotnego wpływu na warunki, które muszą być spełnione przy wydaniu decyzji określającej warunki zabudowy. Decyzja środowiskowa Wójta gminy Babiak również obejmuje te same współrzędne lokalizacji elektrowni, mimo podziału nieruchomości. (dowód: akta kontroli str. 124-143, 135, 131, 124, 133, 135, 142, 208-209, 413-414) NIK wskazuje, że decyzja o warunkach zabudowy i decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych realizacji inwestycji określają warunki budowy elektrowni wiatrowej na konkretnej działce o konkretnych parametrach w konkretnych warunkach. Przeprowadzony geodezyjny podział działek zmienia podstawowe warunki realizacji inwestycji - stanowiące podstawę rozstrzygnięcia przy określaniu uwarunkowań środowiskowych jej realizacji, ma także istotny wpływ na warunki budowy elektrowni. 2. Starosta Kolski decyzją nr 196.2011 zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej na działce 134/5, w sytuacji gdy inwestycja została zrealizowana według zatwierdzonego projektu budowlanego na działce nr 134/5 i na działce 134/2 (przechodzące łopaty elektrowni). Starosta Kolski, budowę elektrowni wiatrowej poza terenem objętym pozwoleniem budowlanym wyjaśnił tym, że nie uwzględniony w decyzji o pozwoleniu budowlanym podział działki, spowodował budowę elektrowni wiatrowej poza obszarem objętym pozwoleniem. Naczelnik wyjaśniła m.in., że omyłkowo nie wpisano działki nr 134/2, na którą przechodzi zaprojektowane śmigło, ale właściciele tych działek brali udział w prowadzonym postępowaniu i nie wnieśli odwołania. Dnia 7 grudnia 2012 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Kole wydał decyzję - pozwolenie na jej użytkowanie. (dowód: akta kontroli str. 402-405, 407, 413-414) 3. Starosta Kolski nie przeprowadził w sposób wyczerpujący postępowań wyjaśniających w zakresie pozwalającym na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowych, gdyż błędnie ustalił strony postępowania administracyjnego. W prowadzonym postępowaniu o udzielenie pozwolenia na budowę dwóch elektrowni wiatrowych o mocy 330 kw każda i wysokości 50,20 m nad poziomem terenu oraz średnicy wirnika 33 m, Starosta Kolski nie ustalił prawidłowo kręgu stron postępowania, co było przyczyną uchylenia decyzji nr 452.2011 z dnia 26 sierpnia 2011 r. W postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę stronami są inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. Na podstawie art. 138 2 Kpa Wojewoda Wielkopolski skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu swej decyzji Wojewoda Wielkopolski wskazał, iż w myśl decyzji Wójta gminy Babiak z dnia 21 października 2008 r. o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji obszar oddziaływania oznacza minimum 200 metrów odległości pomiędzy planowaną elektrownią wiatrową, a najbliższymi zabudowaniami. 6 (dowód: akta kontroli str. 149-153) 4. W wyniku porównania danych zawartych w rejestrze gruntów oraz danych zawartych w pozwoleniach budowlanych, stwierdzono, że wszystkie (sześć) pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak zawierały nieprawidłowości w ustaleniu kręgu stron danego postępowania administracyjnego. Nieprawidłowości dotyczyły zarówno nieobjęcia postępowaniem administracyjnym stron postępowania, jak również objęcia

Uwagi dotyczące badanej działalności Ocena cząstkowa postępowaniem osób niebędących jego stronami. W postępowaniach tych pominięto łącznie 20 właścicieli działek w obszarze oddziaływania obiektów objętych pozwoleniami budowlanymi. Starosta Kolski wyjaśnił, że przyczyną powyższych nieprawidłowości było przyjęcie i powielenie sposobu ustalenia stron postępowania w decyzjach o warunkach zabudowy i oddziaływania na środowisko. Naczelnik wyjaśniła, że przyczyną pominięcia stron w postępowaniach było m.in. nieustalenie następców prawnych nieruchomości nieżyjących właścicieli działek, uznanie za stronę postępowań dzierżawców nieruchomości (a nie ich właścicieli), uznanie dzieci lub małżonków nieżyjących właścicieli nieruchomości - bez postępowania spadkowego (w sześciu przypadkach), pominięcie omyłkowo właściciela nieruchomości znajdującej się na pograniczu obszaru oddziaływania inwestycji oraz przyjęcie za stronę postępowania mieszkańca lub użytkownika nieruchomości zamiast właściciela nieruchomości. (dowód: akta kontroli str. 149-153, 208-209, 211-371, 413-414) NIK zwraca uwagę, iż art. 156 1 pkt 6 Kpa stanowi, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie. Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. Opis stanu faktycznego 2. Prawidłowość sprawowanego przez Starostę Kolskiego nadzoru nad zadaniami realizowanymi przez podległe jednostki organizacyjne, w odniesieniu do budowanych na terenie powiatu elektrowni wiatrowych. 2.1. Wszystkie 24 decyzje Starosty Kolskiego zatwierdzające projekt budowlany i udzielające pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych były poprzedzone decyzjami o wyłączeniu z produkcji użytków rolnych, w myśl art. 11 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych 5. (dowód: akta kontroli str. 205, 210, 193, 194, 38, 44, 66, 74, 100, 106, 124, 131, 157, 160, 169, 180) Wyłączenia gruntów z produkcji rolniczej były ujawnione w prowadzonej przez Starostę Kolskiego ewidencji gruntów i budynków, za wyjątkiem wyłączenia gruntów dotyczących czterech pozwoleń budowlanych, w przypadku których budowli nie oddano jeszcze do użytkowania. Kontrolą objęto wszystkie (sześć) decyzji pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak. Ustalono że wydanie decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Babiak, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, Starosta Kolski poprzedził wydaniem sześciu decyzji o wyłączeniu z produkcji użytków rolnych. Decyzje te zezwalały na wyłączenie z produkcji rolnej łącznej powierzchni gruntów 0,2815 ha przeznaczonej pod zabudowę elektrowni wiatrowych. Decyzje te obejmowały klasy: IV, IVa i V gruntów wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego o powierzchni 0,1514 ha. Według wyjaśnienia Naczelnika Wydziału Gospodarki Nieruchomościami, grunty te nie podlegały opłatom, gdyż sklasyfikowane były jako użytek klasy IV i V i są pochodzenia mineralnego, nie były 5 Dz. U. z 2013 r., poz. 1205. 7

chronione i mogły zostać wyłączone z produkcji rolniczej bez zezwolenia wymaganego art. 11 ustawy o ochronie gruntów rolnych. W pozostałych przypadkach, decyzje obejmowały wyłączenia z produkcji rolniczej, gruntów ornych klasy IIIb ogólnej powierzchni 0,1201 ha i klasy IIIb o powierzchni 0,0100 ha, za które naliczono opłatę jednorazową w łącznej kwocie 28 309,49 zł i roczną w łącznej kwocie 2 887,98 zł, i w wysokości odpowiadającej wartości 1 tony ziarna żyta, płatną przez okres 10 lat. (dowód: akta kontroli str. 44, 74, 106, 131, 180, 200) Faktyczna powierzchnia gruntów wyłączonych z produkcji rolnej, w związku z budową elektrowni wiatrowych w gminie Babiak wynosiła 0,2925 ha, natomiast Starosta Kolski decyzjami administracyjnymi zezwolił na wyłączenie z produkcji rolnej użytków rolnych o powierzchni łącznej 0,2815 ha. Obowiązek uzyskania zezwolenia na wyłączenie z produkcji rolnej użytków rolnych wynikał z art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych stanowiącego, że: wyłączenie z produkcji użytków rolnych wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego, zaliczonych do klas I, II, III, IIIa, IIIb, oraz użytków rolnych klas IV, IVa, IVb, V i VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego, a także gruntów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-10 tej ustawy, oraz gruntów leśnych, przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne - może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie wyłączenie. Różnicę powierzchni faktycznie wyłączonej z produkcji rolniczej do powierzchni objętej zezwoleniami na ich wyłączenie stanowiła: powierzchnia (+) 0,0328 ha (dodatkowo wyłączona przez inwestora powierzchnia gruntów nie podlegających opłatom) oraz powierzchnia (-) 0,0018 ha gruntów nie wyłączona, a objęta decyzjami zezwalającymi na jej wyłączenie i powierzchnia (-) 0,0200 ha objęta decyzją o wyłączeniu gruntów z produkcji rolniczej nie ujęta jeszcze w ewidencji z uwagi na budowę w toku. W myśl art. 11 pkt 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych w odniesieniu do powyższych różnic nie wszczynano postępowań, ponieważ powierzchnia gruntów wyłączonych nieobjętych decyzjami zezwalającymi na ich wyłączenie dotyczyła gruntów nie podlegających opłatom z tytułu wyłączenia. (dowód: akta kontroli str. 4-7, 200, 202-204) Stosownie do wymogów art. 22 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne 6, właściciele działek wyłączonych z produkcji rolniczej w związku z budową elektrowni wiatrowych, po zrealizowaniu obiektu budowlanego dostarczyli (przed uzyskaniem decyzji - pozwolenia na użytkowanie elektrowni wiatrowych) do Powiatowego Ośrodka Geodezyjno-Kartograficznego w Kole, wykazy zmian gruntowych i mapy uzupełniające, wykonane przez uprawnioną jednostkę wykonawstwa geodezyjnego. (dowód: akta kontroli str. 5, 6, 44, 74, 106, 131, 180, 196, 198) 2.2. Wniesione do Starosty Kolskiego skargi (sześć) nie dotyczyły pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych lub innych aspektów z nimi związanych. W kontrolowanym okresie nie wpłynęły skargi dotyczące budowy takich elektrowni. Wniesiono natomiast trzy odwołania od decyzji pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych (opisane w punkcie 1 niniejszego wystąpienia pokontrolnego). (dowód: akta kontroli str. 4-7, 199, 211-234) 6 Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287, ze zm. 8

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Wnioski pokontrolne Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków 2.3. Starosta Kolski nie był kontrolowany w zakresie wydawania pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego w 2013 r. przeprowadził kontrolę w zakresie uzupełniania braków we wnioskach o pozwolenie na budowę o charakterze formalnym, usuwania nieprawidłowości o charakterze materialnym, działań po wezwaniu do uzupełniania braków o charakterze materialnym oraz sposobu sprawowania funkcji kontrolnej w stosunku do osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, w latach 2009-2012 r. (do 30 czerwca). (dowód: akta kontroli str. 4-7, 199, 202-203, 408-412) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: Stwierdzone nieprawidłowości przy wydawaniu decyzji w sprawie pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych (opisane w pkt 1 niniejszego wystąpienia pokontrolnego), wskazują na brak skuteczności sprawowanego przez Starostę Kolskiego nadzoru nad zadaniami będącymi przedmiotem kontroli NIK. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonej nieprawidłowości działalność w badanym obszarze. IV. Wnioski Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 7, wnosi o: 1. Prowadzenie postępowań dotyczących pozwoleń na budowę elektrowni wiatrowych w sposób wyczerpujący, poprzez ustalenie właściwych stron postępowania. 2. Objęcie skutecznym nadzorem Starosty Kolskiego zadań będących przedmiotem kontroli. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK, kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. 7 Dz. U. z 2012 r., poz. 82, ze zm. 9

W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Poznań, dnia 31 grudnia 2013 r. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu Kontrolerzy: Dyrektor Jacek Młynarczyk główny specjalista kontroli państwowej z up. Krzysztof Matuszek Wicedyrektor Piotr Białka główny specjalista kontroli państwowej 10