Rola Szpitala dla dzieci im. Anny Marii (obecnie im. Janusza Korczaka) w rozwoju pediatrii łódzkiej

Transkrypt

1 Rola Szpitala dla dzieci im. Anny Marii (obecnie im. Janusza Korczaka) w rozwoju pediatrii łódzkiej Prof.dr hab. n.med. Maria Gołębiowska Łódź, 26 czerwca 2012 r.

2 Dr Janusz Korczak (właśc. Henryk Goldszmit) ur. 22 lipca 1878 r. Zginął wraz ze swoimi wychowankami w obozie śmierci w Treblince w 1942 r. Pisarz, lekarz, społecznik, wychowawca. Kierował Domem Sierot dla dzieci żydowskich, pracował na rzecz Naszego Domu sierocińca dla dzieci polskich. Autor ponad 20 książek i ok tekstów drukowanych.

3 1. Nie psuj mnie. 2. Nie bój się stanowczości. 3. Nie bagatelizuj moich złych nawyków. 4. Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. 5. Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. 6. Nie chroń mnie przed konsekwencjami. 7. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. 8. Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. 9. Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. 10. Nie zrzędź. 11. Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. 12. Nie zapominaj, że trudno mi precyzyjnie wyrazić myśli. 13. Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. 14. Nie bądź niekonsekwentny. 15. Nie odtrącaj mnie, gdy męczę Cię pytaniami. 16. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. 17. Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. 18. Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. 19. Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. 20. Nie bój się miłości.

4 Anna Maria Herbst z rodzicami Matyldą z d. Scheibler i Edwardem Herbst

5 Pierwsze lata działalności Szpitala Anny Marii w Łodzi 1902 r. położono kamień węgielny. 16 maja 1905 r. oficjalne otwarcie. Szpital w momencie otwarcia dysponował ambulatorium oraz 120 łóżkami dla chorych dzieci. Należał w owym czasie do najnowocześniejszych obiektów tego typu nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Przyjmował wszystkie łódzkie chore dzieci, niezależnie od ich pochodzenia i zamożności.

6 W 1930 r. z fundacji Maksymiliana Wűnsche zbudowany został pawilon dla dzieci chorych na gruźlicę mieszczący 20 łóżek.

7 W 1938 r. zbudowano nowoczesny 20-łóżkowy oddział izolacyjny zaprojektowany przez ówczesnego Dyrektora dr. Tadeusza Mogilnickiego. Źródło: dr T. Mogilnicki Oddział izolacyjny Szpitala Anny Marii dla Dzieci w Łodzi, Zdrowie Publiczne 1938, RLIH, nr 9, str

8 Dr Józef Brudziński oraz pracownicy i pacjenci Szpitala Anny Marii (1910 r.).

9 r. w czasie II wojny światowej Szpital administrowany był przez okupanta i przeznaczony tylko dla dzieci niemieckich. 19 stycznia 1944 r. Niemcy pociągiem ewakuacyjnym wywieźli sprzęt, personel, akta oraz chore dzieci pozostawiając jedno dziecko polskie chore na czerwonkę. Szpital nie przestał działać, gdyż natychmiast tym dzieckiem zajęły się dr Helena Orylska i Maria Kwiatkowska- służąca (salowa).

10 1 listopada1945 r. na terenie Szpitala Anny Marii powstała Katedra i Klinika Pediatrii Wydziału Lekarskiego nowoutworzonego Uniwersytetu Łódzkiego. Na stanowisko organizatora i kierownika katedry powołany został z Warszawy prof. Stanisław Torokan-Popowski. 1 stycznia 1950 r. Szpitalowi nadano imię dr. Janusza Korczaka i przeszedł w administrację Akademii Medycznej w Łodzi stając się szpitalem klinicznym. Szpital posiadał wówczas 140 łóżek pediatrycznych, 60 łóżek chirurgicznych i 30-łóżkowy oddział noworodków. W 1950 r. powołano II Klinikę Pediatrii kierowaną przez prof. Franciszka Redlicha. W 1958 r. kliniki pediatryczne zostały przeniesione do nowowybudowanego Szpitala im. Marii Konopnickiej przy ul. Spornej. 1 października 2003 r. szpital został przyłączony do Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. M. Kopernika i otrzymał nazwę Ośrodka Pediatrycznego im. Janusza Korczaka.

11 Zachowajcie swoje korzenie, Strzeżcie wartości waszej kultury Jan Paweł II

12 Stanisław Torokan-Popowski ( ) Profesor pediatrii AM w Łodzi, organizator Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Katedry i I Kliniki Pediatrii

13 Środowisko rodzinne Stanisław Torokan-Popowski urodził się 3 lipca 1894 r. w Żmerynce na Podolu. Ojciec Michał Bolesław posiadał zacięcie literackie, posiadał zbiory książek. Matka Anna z Ośmiałowskich była uzdolniona muzycznie. Starszy brat Stanisław Bolesław uzdolniony medyk zmarł na tyfus brzuszny pełniąc obowiązki lekarza frontowego w czasie I Wojny Światowej.

14 Wykształcenie średnie uzyskał w Kijowie w jednym z najlepszych gimnazjów. Studiował medycynę na Uniwersytecie Kijowskim ( r.) i ukończył ją z odznaczeniem. Utrzymywał się z korepetycji. Od maja 1922 r. rozpoczął pracę w Klinice Chorób Dzieci Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez prof. Mieczysława Michałowicza.

15 Działalność akademicka 1922 r. wolontariusz, st. asystent, adiunkt- kierownik naukowej pracowni klinicznej 1932 r. dr medycyny za pracę Gruźlica dzieci 1939 r. rozprawa habilitacyjna Toksyna błonicza w świetle badań biochemicznych nauczał na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie 14 lutego 1946 r. nominacja na profesora na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Łódzkiego

16 Łódzka Szkoła Pediatrii Klinicznej 1 czerwca 1945 r. prof. Popowski został powołany z Warszawy dla zorganizowania od podstaw Kliniki Pediatrii na Wydziale Lekarskim nowoutworzonego Uniwersytetu Łódzkiego. Klinice przydzielono jeden pawilon w Szpitalu Anny Marii. Początkowo nauczano pediatrii tylko studentów V roku medycyny. Wykłady prowadzone przez prof. Popowskiego rozpoczęły się 15 grudnia 1945 r. Odbywały się dwa razy w tygodniu w sali biblioteki szpitalnej, gdzie gromadzili się nie tylko pediatrzy, ale również lekarze innych specjalności z całej Łodzi.

17 Pracę usługową Klinika rozpoczęła w styczniu 1946 r. organizując kolejno oddziały: niemowlęcy, wewnętrzny i obserwacyjny. W kwietniu 1948 r. powstał oddział dla dzieci chorych na gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W 1949 r. przekształcony został w jedyny w Polsce ośrodek leczenia streptomycyną. Prof. Popowski ze studentami, 1948 r.

18 Prof. Stanisław Popowski ze studentami, 1951 r. absolutorium pierwsi absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Łódzkiego (później Akademia Medyczna)

19 Oddziały wyposażono w nowy sprzęt i kuchnię mleczną Zorganizowano kliniczne laboratorium biochemicznobakteriologiczne (królikarnia, pracownia histopatologiczna)

20 Zjawiska alergiczne Główne dziedziny naukowe Ostre stany biegunkowe, zapalenia płuc i niedożywienie Hipoteza o konieczności zwalczania zaburzeń biochemicznych w leczeniu antybiotykami ostrych stanów zapalnych Gruźlica dzieci i leczenie streptomycyną Hipoteza encephalomeningitis tbc Choroba Heinego-Medina rozpoznanie i leczenie

21 Działalność naukowa Ogłosił drukiem 46 prac naukowych oraz 6 rozdziałów w podręcznikach. Współautor pierwszego po II Wojnie Światowej podręcznika pediatrii klinicznej, wydanego po śmierci prof. Popowskiego i jemu poświęcony.

22 Pierwsze doktoraty 1951 r. Zofia Pszenicka-Gundlach: Badania zjawisk nasilenia i gaszenia odczynów tuberkulinowych za pomocą sulfatiazolu i witaminy B r. Stanisława Grygielowa: Poziom chlorków w płynie mózgowo-rdzeniowym i w surowicy krwi w przebiegu gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu u dzieci leczonych streptomycyną ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia dla rokowania 1951 r. Stanisława Sobień-Kopczyńska: Zapaść hemodynamiczna w ostrych biegunkach u dzieci

23 Habilitacje Teofila Lewenfisz-Wojnarowska: Próba eozynofilowa w ostrych stanach biegunkowych Kazimierz Ereciński: Rola tkanki śródmiąższowej w patogenezie zapaleń płuc w wieku niemowlęcym Kazimierz Sroczyński Zapaść protoplazmatyczna w ostrych stanach biegunkowych u niemowląt i jej sprawdzian w obrazie histopatologicznym

24 Wyjazdy zagraniczne w celach naukowych do Stanów Zjednoczonych, Włoch, Czechosłowacji Z T. Lewenfisz-Wojnarowską Zjazd pediatrów Praga 1948 r. Z Z. Pszenicką-Gundlach

25 Istotą życia prof. Stanisława Torokan Popowskiego była praca dla człowieka, był rzecznikiem i realizatorem idei wolności, równości, braterstwa i sprawiedliwości społecznej

26 Działalność patriotyczna Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Kijowskim St. Popowski wrócił do Polski wraz z gen. Dowbór-Muśnickim. Od stycznia 1919 do maja 1922 r. jako młody lekarz służy w Wojsku Polskim i brał udział w obronie Warszawy. W 1939 r. brał udział w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli radzieckiej w Brześciu nad Bugiem, skąd udało mu się uciec wraz z warszawskim tramwajarzem. W ubraniu cywilnym dotarł do Warszawy. Nazwiska kolegów lekarzy, którzy z nim przebywali w niewoli znalazły się wkrótce na liście katyńskiej.

27 W okresie okupacji działał konspiracyjnie w Armii Krajowej w formacji Lombard, która zajmowała się głównie zagadnieniami wojskowymi. Współpracował z inż. Witoldem Szczęsnym, który pracował na Okęciu i przekazywał St. Popowskiemu strategiczne dane z lotniska. Brał udział w akcji wykrycia V1. Miał bezpośrednie kontakty z emisariuszami z Londynu, spotkania te miały miejsce w Klinice przy ul. Litewskiej, w których organizacji pomagał profesorowi woźny Szymczak. W latach był członkiem tajnego Komitetu Porozumiewawczego Lekarzy Demokratów i Socjalistów. Dostarczał leki więźniom Pawiaka i Oświęcimia. Zagrożonych przez Gestapo umieszczał w szpitalach na przechowanie. Brał czynny udział w ratowaniu dzieci z Zamojszczyzny.

28 Prof. Popowski był jednym z tych, którzy podczas okupacji ratowali Żydów. Współpracował z Matyldą Getter Matką Przełożoną Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Marii przy ul. Hożej w Warszawie. Matka Getter nadzorowała duży teren wokół Warszawy i często podróżowała od klasztoru do klasztoru umieszczając w przyklasztornych sierocińcach żydowskie dzieci. W ten sposób wraz z profesorem Popowskim uratowali setki dzieci (niektóre źródła podają tysiące dzieci).

29 Jedną z ocalonych z getta warszawskiego przez prof. St. Popowskiego była Żydówka - Bianca Perlmutter Lerner. Jej wspomnienia pt. Pod opieką doktora zamieszczone zostały w zbiorowym wydaniu Heroes of the Holocaust pod redakcją Arnolda Geiera w 1991 r.

30 Z córką Hanną Ewą Popowską Taborską, prof. w Zakładzie Słowianoznawstwa PAN w Warszawie Prof. Popowski z żoną Marią Antoniną (z domu Grabowska)

31 Zmarł 16 maja 1953 r. w wieku 59 lat. Prof. Stanisław Popowski z żoną Marią w 1989 r. zostali pośmiertnie odznaczeni medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata (Yad Vashem).

32 Pamięć prof. Stanisława Popowskiego została uczczona nadaniem imienia Wojewódzkiemu Specjalistycznemu Szpitalowi Dziecięcemu w Olsztynie. Jedna z łódzkich ulic w pobliżu Szpitala Anny Marii (obecnie im. J. Korczaka) nosi nazwę prof. Stanisława Popowskiego. Tablica pamiątkowa w Szpitalu im. Marii Konopnickiej przy ul. Spornej w Łodzi

33 Grobowiec prof. St. Torokan-Popowskiego na Cmentarzu Katolickim na Dołach w Łodzi

34

35 Nazwa oddziału L. łóżek Pediatryczny 12 Chirurgii Dziecięcej 12 Otolaryngologii Dziecięcej 15 Neurologii Dziecięcej 5 Intensywnej Opieki Medycznej i Anestezjologii 1 RAZEM 45 W roku 2011 hospitalizowano 2627 pacjentów. Średnie wykorzystanie łóżek wyniosło 58,3 %. Średni czas pobytu pacjenta w szpitalu - 6,3 doby. W 2011 r. do pomocy doraźnej (ambulatoryjnej): pediatrycznej, chirurgicznej i laryngologicznej zgłosiło się 9558 pacjentów.

36 Poradnie specjalistyczne działające przy Ośrodku Pediatrycznym im. J. Korczaka: 1. Poradnia Audiologiczna 2. Poradnia Chirurgiczna 3. Poradnia Gastroenterologiczna 4. Poradnia Laryngologiczna 5. Poradnia Leczenia Zeza 6. Poradnia Logopedyczna 7. Poradnia Nefrologiczna 8. Poradnia Neurologiczna 9. Poradnia Okulistyczna 10. Poradnia Pulmonologiczna 11. Poradnia Szczepień Ochronnych 12. Poradnia Zaburzeń Rozwoju W 2011 r. poradnie specjalistyczne przyjęły pacjentów.