Citroën. Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku

Transkrypt

1 Citroën Krzysztof Wisłocki Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku Poznań,, 2001, 2007

2 Marka Citroën francuska fabryka samochodów, założona w Paryżu w 1913 przez André G. Citroëna jako La Societé Citroën; początkowo produkcja kół zębatych, następnie amunicji; po I wojnie światowej produkcja samochodów od 1919 r.; po śmierci André Citroëna w wyniku kryzysu finansowego w 1934 r. zakłady dostały się pod zarząd firmy Michelin (60%); w 1965 r. przejęcie firmy Panhard (1967 likwidacja marki); współpraca z Fiatem i przygotowanie fuzji w 1968 r. nie zrealizowana z powodu sprzeciwu francuskich akcjonariuszy; w 1968 r. przejęcie firmy Berliet, a w 1974 r. przejęcie firmy Ligier; w 1969 r. przejęcie udziałów Maserati; od 1976/77 r. tworzy z Peugeotem i Talbotem koncern PSA; w 1978 r. w ramach PSA przejęcie europejskiej filii Chryslera; Osiągnięcia: Mistrzostwo Europy w rajdach w 1959, kolejne po 2000 r.; wiele zwycięstw w rajdach, m.in. Monte Carlo, Acropolis, Rajd Marokko; trzykrotne zwycięstwo w konkursie Samochód Roku" modele GS (1974), CX (1975) i XM (1991);

3 André Gustave Citroën urodzony 5 II 1878 r. w Paryżu, zmarł 3 VII 1935 r.; w 1898 r. ukończy czył Politechnikę Paryską; 5-ty syn kupca holenderskiego, matka Amelia Kleinman pochodzenia polskiego; ślub w 1880 r. w Warszawie; ożenił się z Giorginą Bingen w 1914 r. w Paryżu (inne źrodła: w Warszawie z panną Goldfeder,, córkc rką przemysłowca zamieszkałą przy ul. Zielnej); w Warszawie poznał wynalazcę,, od którego odkupił patent na stożkowe koła a zębate z o uzębieniu daszkowym; przy finansowym wsparciu Jacquesa Hinstina uruchomił ich produkcję w Paryżu u na Qui de Javel,, w 1890 r.; za namową bankiera został dyrektorem fabryki samochodów w Mors i istotnie je unowocześni nił; w okresie I wojny światowej uruchomił produkcję amunicji, jako pierwszy w Europie stosując c zasady produkcji taśmowej (dzienna produkcja granatów w i pocisków); w 1917 r. powstała a fabryka samochodów w Citroën.

4 André G. Citroën Podczas wizyty w Łodzi u rodziny swej matki, polsko-rosyjskiej Żydówki zauważył w tartaku drewniane koło zębate o podwójnym uzębieniu ukośnym, ułożonym "w jodełkę". W trzy tygodnie później (1904 r.) został oficjalnym właścicielem patentu na dwuukośnie koło zębate, które stały się jego znakiem firmowym. W czasie pobytu w USA spotkał się z Henrym Fordem, od którego przejął ideę produkcji masowej; zastosował ją najpierw w produkcji wojskowej (amunicji), a następnie wykorzystał przy tworzeniu fabryki samochodów. Wykorzystując swoją wiedzę inżynierską dotyczącą produkcji samochodów (wcześniej w fabryce Mors) opracował pierwszy pojazd prosty w konstrukcji, tani w produkcji i niezawodny w eksploatacji; doskonale wyczuł zainteresowania i potrzeby klientów, i w krótkim czasie przekroczył wielkość produkcji zakładów Forda. Citroën znany był z niekonwencjonalnych pomysłów marketingowych: głośny był neon z nazwą marki zrobiony ze 250 tys. żarówek i umieszczony w Paryżu na wieży Eiffela (promocja modelu A, 1919 r.); był też pomysłodawcą pierwszego w dziejach świata sloganu reklamowego rysowanego na niebie przez lecący samolot; był czasami nazywany ojcem marketingu; Dzięki swojemu wyczuciu i odwadze inwestorskiej A. Citroën był fenomenem szybkiego zarabiania pieniędzy, które jednak potrafił bardzo szybko wydawać; stał się także hazardzistą; Przedwczesna śmierć w 1935 r. wiązała się pośrednio z bankructwem firmy.

5 hala produkcji podzespołów Hale produkcyjne w fabryce Citroën n w Paryżu u na Qui de Javel, ok r. Na skutek wizyty A. Citroëna w Warszawie w 1928 r. powstała a polska montownia zajmująca powierzchnię 7 tys. m 2, która rozpoczęł ęła a produkcję w 1930 r. Wyprodukowano ok samochodów w C 4 i C 6 z zamkniętymi nadwoziami; w 1934 r. montownię zlikwidowano. hala montażowa owa modelu A

6 hala na Qui de Javel, 1952 r. hala na Qui de Javel, ok r. Produkcja Citroëna na: tys tys tys tys tys ,3 tys tys tys tys tys tys tys tys. 38% prod.. koncernu PSA tys. ok. 36% PSA tys. ok. 32% PSA hala na Qui de Javel, 1955 r. w 1973 r. produkcja przeniesiona do Aulnay-Sur-Bois, na północy Paryża

7 model A (określany także jako 10 CV) opracowany wspólnie z inż. Jules em Salomon em; pierwszych kilkanaście prototypów powstało już w 1917 r.; początek produkcji seryjnej w maju 1919 r.; pierwszy seryjnie i masowo produkowany samochód w Europie 100 sztuk dziennie; początek stosowania linii produkcyjnej w Europie (po Fordzie w USA); w okresie VI 1919-XII 1920 wyprodukowano , w tym sztuk wersji torpedo z otwieranym dachem i szt. w wersji conduite interieure; duża nowość: stalowe nadwozie z tłoczonych blach (od 1924 r.), wymienne tarczowe koła stalowe i opony pneumatyczne, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; nowością było także przewożenie kompletnego koła zapasowego w miejsce zestawu do naprawy w podróży i składany dach; zawieszenie na ćwierćeliptycznych resorach piórowych, duży komfort resorowania cecha charakterystyczna wszystkich samochodów tej marki;

8 model A (10 CV) silnik 4-cylindrowy, monoblok: blok silnika połączony z przekładnią i sprzęgłem, odejmowana głowica, D/S=65/100 mm; silnik 1327 cm 3, moc 10 KM, później 1452 cm 3 18 KM / 2100 obr/min; prędkość maksymalna 65 km/h; zużycie paliwa 7,5 dm 3 /100 km, zużycie oleju 0,25 dm 3 /100 km; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym, sprzęgło suche, jednotarczowe ze sprężyną stożkową. pierwszy egzemplarz sprzedano 4 czerwca 1919 r. za franków; wytwarzano także czteromiejscowy saloon oraz wersję A sport silnik o mocy zwiększonej do 22 KM; osiągał prędkość 90 km/h; zużycie paliwa ok. 8,7 dm 3 /100 km;

9 model B2 (10 CV) wyposażony w silnik 20 KM / 2100 obr/min (4 cyl., 1452 cm 3, S/D=100/68); silnik chłodzony wentylatorem i pompą wodną nowość w stosunku do stosowanego wówczas chłodzenia termosyfonowego; 3-stopniowa skrzynia biegów, sztywny tylny most, prędkość 70 km/h; w kwietniu-czerwcu 1921 r. uruchomiono produkcję modelu B2; był to 3-miejscowy saloon ze składanym siedzeniem obok kierowcy, masa 850 kg; występował w kilkunastu różnych odmianach; produkowany równolegle z modelem A; po przejęciu firmy Clement- Bayard zwiększono produkcję do 3000 tys. egzemplarzy; pojazdy te były wytwarzane taśmowo tworząc przełom w systemie produkcji samochodów w Europie; w 1921 r. osiągnięto produkcję 20 tys. sztuk rocznie;

10 model B2 (10 CV) B2 Caddy, 1922 r. Model B2 występował także w wersji sportowej zwanej Caddy 4 cyl., 1452 cm 3, 22 KM / 2100 obr/min; silnik bocznozaworowy, zwiększony stopień sprężania w stosunku do wersji 20 KM; B2, kareta 1922

11 model B2 (10 CV) Model B2 różne wersje nadwoziowe: w 1921 r. inż. Adolphe Kégresse (emigrant z Rosji, wcześniej szef garaży carskich) opracował pojazd z napędem półgąsienicowym; gąsienice gumowe zawieszone na resorowanych rolkach, z kołem napędowym i napinającym; wytrzymałość gąsienic - ok km. B2 Kegresse 1921 B2 Normande 1924 w latach kilka pojazdów B2 Kegresse przejechało Saharę, a w Afrykę; 108 sztuk było na wyposażeniu polskiej 30 armii; w 1928 r. taki napęd zastosowano na podwoziach modeli C4 i C6.

12 model C 2 (5 CV) wiosną 1922 r. uruchomiono produkcję małego, dwuosobowego samochodu typu C2 (5 CV) z nadwoziem torpedo, będącego pomniejszoną wersją modelu 10 CV; 4-ro cylindrowy silnik z rozrządem dolnozaworowym o pojemności 750 cm 3 ; później 856 cm 3 (D/S=55/90 mm), moc 11 KM, prędkość 60 km/h; hamulec nożny (nowość) działający na wał napędowy, ręczny na koła tylne; 3-biegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; w układzie elektrycznym wykorzystano akumulator i dynamo; łatwa obsługa; lakierowany zwykle na kolor żółty; ulubiony przez kobiety, zwany Małą cytrynką; łączna produkcja egz.

13 1924 model C 3 (5 CV) C3 Cloveleaf, 1922 r. w 1924 r. w modelu 5 CV zastosowano trzecie siedzenie umieszczone z tyłu w tzw. układzie trefl model zwany także C3. Stał się on pierwowzorem innych konstrukcji; np. Opel 5 PS Laubfrosch (licencja Citroëna), Peugeot i Renault; w 1924 r. Citroën osiągnął produkcję 250 egz. dziennie; powstały filie firmy w Belgii, Włoszech, Holandii, Szwajcarii, Danii i Wielkiej Brytanii, w której w 1930 r. otwarto nowy zakład w Slough, gdzie produkowano samochody do 1965 r. większość tych samochodów nie miała mechanizmów różnicowych, a koła osadzone były na niedzielonej osi. C3 Torpedo, 1926 r.

14 1925 model B10 w 1925 r. model B2 został zastąpiony modelem B10 z całkowicie stalowym nadwoziem (licencja, patent amerykański Edwarda Gowena Budda); zastosowanie stalowego nadwozia na podwoziu B2 nie powiodło się ze względu na zbyt słabą konstrukcję podwozia; w konsekwencji inż. A. Kégresse opracował model B10/12; kształt i wymiary nadwozia pozostały prawie niezmienione; silnik S/D=100/68 mm, V s =1452 cm 3, 20 KM / 2100 obr/min, elektryczny rozrusznik i oświetlenie; prędkość 70 km/h.

15 1926 modele B12 w 1926 r. inż. A. Kégresse opracował model B12; pierwszy Citroën z hamulcami na przednie koła; B12 był wyposażony w silnik 1452 cm 3, 20 KM przy 2100 obr/min, znany z modelu B2; rozwinięciem modelu B12 był model B14. B12 Torpedo, 1925 r.

16 model B14 model B14 był wyposażony w piękną tablicę rozdzielczą i regulowane siedzenia; produkowany prawie wyłącznie jako torpedo, którego wyprodukowano 119 tys. egz.; wszystkich wersji wyprodukowano 139 tys. sztuk. B14 Torpedo, 1926 r. B14 z nadwoziem taxi-landaulet, 1926 r. B 14 silnik 1539 cm 3, S/D=100/70 mm, moc 22 KM, prędkość maksymalna 80 km/h; silnik czterocylindrowy, wał korbowy podparty na 2 łożyskach; trzybiegowa skrzynia przekładniowa z biegiem wstecznym; przekładnia główna ze stożkowymi kołami zębatymi i uzębieniem śrubowym; hamulec nożny na 4 koła ze wspomaganiem podciśnieniowym systemu Westinghouse; trapezoidalne podwozie z podłużnicami;

17 modele C4, C6 w 1928 r. przedstawiono modele André Citroën 4 (AC4) i André Citroën 6 (AC6) znane później jako C4 i C6; wersje C4-E i C6-E produkowane były w dużych seriach z blach stalowych wytłaczanych na prasach hydraulicznych. silniki Floating Power na licencji Chryslera; model C4 posiadał 4-cyl. silnik 1628 cm 3 o mocy 30 KM / 3000 obr/min; silnik: D/S=72/100 mm, wał korbowy podparty na 3 łożyskach; synchronizowana skrzynia biegów, jednotarczowe sprzęgło; Modele te produkowane głównie z nadwoziami zamkniętymi; wytwarzane także w małych seriach w wersjach torpedo i cabriolet. C4 z nadwoziem torpedo, r.

18 model C4 C4, 1929 r. w 1928 r. samochody C4 reklamowano hasłem: Idealny samochód dla pań, premjowany w roku bieżącym na konkursach piękności i elegancji w Paryżu, Rzymie, Medjolanie i Berlinie. (Polska, czasopismo Auto ); w 1930 r. uruchomiono produkcję silników wysokoprężnych; stosowano je w samochodach ciężarowych; C4 G Roadster, 1932 model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C4 P17.

19 model C6 (15 CV) model C6 określany był także jako 15 CV jeden z pierwszych samochodów osobowych z silnikiem 6-cio cylindrowym; model C6 był konstrukcyjnie podobny do modelu C4, lecz od niego dłuższy; wyprodukowano przeszło 300 tys. egz.; silnik D/S=72/100 mm, 2442 cm 3, moc 42 KM, prędkość 105 km/h, później stosowano silnik 2600 cm 3 ; model wytwarzano także z podwoziem półgąsienicowym w wersji C6 P14 i P 19. C6-E E z nadwoziem conduite interier,, 1929 r.

20 model C6 C6 G 1931 w Polsce samochody C6 reklamowano hasłem: Niema złych dróg w Polsce dla osób podróżujących samochodem Citroën; dzięki doskonałemu resorowaniu płynie on wprost, bez skoków i wstrząsów, po każdej drodze, co pozwala z łatwością i bez zmęczenia osiągać średnie szybkości ponad 50 km na godzinę. Komfortowe urządzenie wnętrza podnosi do maximum wygodę podróży. (reklama Tow. Samochodów Citroën w Warszawie).

21 1932 model 8 CV 8CV 1932 w 1932 r. opracowano model 8 CV z silnikiem 1,5 dm 3, zwany też Rosalie; model produkowano głównie jako limuzynę; zdjęcia reklamowe zgodne z hasłem: Idealny samochód dla pań; model 1933 r. różnił się m.in. ozdobami na otworach wentylacyjnych komory silnika. La Petite Rosalie 8CV 1933 w 1933 r. model 8 CV w wersji La Petite Rosalie bezawaryjnie przejechał w ciągłej próbie (133 dni) dystans 300 tys. km ze średnią prędkością 93 km/h, ustanawiając 106 rekordów światowych i 191 międzynarodowych. Rekord ten pobiła dopiero w 1953 r. Simca Aronde, poprawiony przez Polskiego Fiata.

22 1932 model 10 CV Ewolucja układów napędowych samochodów Citroën: model A, modele typu B i C, modele typu Traction Avant (7, BL 11, BL 15 i późniejsze DS, GS itd.) 10CV 1932 model 10 CV wyposażony był w 4-ro cylindrowy silnik, S/D = 100/75 mm, 1767 cm 3, 36 KM / 3200 obr/min; zawieszenie z amortyzatorami hydraulicznymi, prędkość maksymalna 100 km/h; zewnętrznie od modelu 8 CV odróżniało go koło zapasowe przy burcie nadwozia; ostatnie modele 10 CV miały niezależne zawieszenie przednie z drążkami skrętnymi; rozwiązanie zastosowane później w modelach 7 i BL 11; produkowany od 1934 roku model 15 L coach został gruntownie przekonstruowany, wyposażony w silnik 2,7 l o mocy 56 KM, osiągał prędkość 120 km/h.

23 1934 seria Traction Avant, model 7 pokazany po raz pierwszy w kwietniu 1934 r. Citroën 7 (wersja A) był wyposażony początkowo w czterocylindrowy silnik o pojemności 1298 cm 3 (32 KM) z mokrymi tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV); rewelacją było zastosowanie przedniego napędu i nadwozia samonośnego; pierwszy samochód o całkowicie metalowym nadwoziu montowanym na stałe na ramie płytowej; zespół napędowy montowany do ramy w całości; nadwozie aerodynamiczne, bez stopni pod drzwiami (nowość), nisko położony środek ciężkości zapewniał stabilność jazdy; resorowanie za pomocą drążków skrętnych (wg patentu F. Porsche); niezależne zawieszenie wszystkich kół; 7 CV, 1949 r. 7 CV Tourer,, 1937 r. r 7 CV, 1936 r.

24 1934 seria Traction Avant, model 7 i BL 11 model 7 w wersji A już po 2 miesiącach został zastąpiony wersją B z większym silnikiem 1529 cm 3, 35 KM; w 1935 r. wprowadzono wersję 7C z silnikiem 1628 cm 3 o mocy 36 KM; model 7 poddano próbie trwałościowej na trasie km odbytej w ciągu 28 miesięcy na torze Monthléry i zakończonej sukcesem; doświadczenie to pozwoliło na stworzenie wersji ulepszonej - modelu BL 11; pierwsza wersja 11 AL powstała już w 1934 r. z silnikiem 1911 cm 3 ; BL 11 seria Traction Avant produkowana była do 1957 r. wytworzono 750 tys. egzemplarzy.

25 1935 model BL 11 model BL 11 powstał przez poszerzenie modelu 7 o 12 cm; BL 11 został zaprezentowany w 1935 r. i był produkowany przez kolejne 22 lata do 1957 r.; stał się prekursorem Citroëna DS; pierwsza seria wyposażona była w silnik 1298 cm 3 (32 KM), szybko zastąpiony przez silnik 1911 cm 3, 46 KM, z mokrymi tulejami cylindrowymi i zaworami w głowicy (OHV); silnik ten prawie bez zmian wytwarzany był do 1965 r., a po modyfikacjach do końca lat 70-tych; BL 11 silnik 1911 cm 3 masa samochodu 1000 kg, prędkość maks. 106 km/h; zużycie paliwa ok. 10 dm 3 /100 km; przedni napęd, niezależne zawieszenie kół przednich; koła tylne na stalowej osi, elementem resorującym były drążki skrętne zajmujące dużo mniej miejsca niż stosowane wcześniej resory piórowe lub resory sprężynowe; w 1936 r. powstała wersja BL 11 UD z silnikiem wysokoprężnym 1767 cm 3 i mocy 40 KM (produkowana przez 3 lata);

26 modele BL BL 11 B, 1939 BL 11 Saloon, 1938 r., produkcja: Slough, Wlk. Brytania Traction Avant wersje wojenne z zasilaniem gazowym, 1941 r.

27 model BL 15 w 1934 r. opracowana została a wersja z silnikiem 8-io 8 cylindrowym o poj cm 3 i mocy 80 KM określana jako model 22; ponieważ nadwozie nie było dostosowane do przeniesienia takiej mocy, silnik zmniejszono do jednostki 6-cio 6 cylindrowej o pojemności 2867 cm 3, 77 KM (wersja 15Six G); model ten ukazał się dopiero w roku 1938 r. jako wersja BL 15 i był wytwarzany do 1957 r. Cechy charakterystyczne modelu BL 15 BL 11 BL 15

28 modele BL BL 15/6 H, 1954 w modelu BL 15 zastosowano po raz pierwszy elementy zawieszenia hydraulicznego przy tylnych kołach rozwiązanie zostało rozwinięte na całe zawieszenie w modelu DS. Prototyp wersji Traction Avant 22 CV, 1938 r.

29 1939, model 2 CV prace nad prototypem od 1936 r., do 1938 r. zbudowano 250 egz.; premiera modelu 2 CV w 1939 r. na Salonie paryskim nie mogła się odbyć ze względu na wybuch wojny, przechowano tylko 1 egz., resztę zniszczono; charakterystyczne nadwozie z jednym reflektorem z przodu; zblokowany układ napędowy przed przednią osią; napęd na koła przednie; chłodzony wodą silnik z tłokami przeciwsobnymi (boxer) o poj. 375 cm 3 (S/D=62/62 mm) i mocy 8 KM; rozruch za pomocą korby; chłodnica umieszczona za silnikiem; od 1948 r. silnik chłodzony powietrzem; moc silnika zwiększona do 9 KM; szybkość 55 km/h, później 65 km/h; zużycie paliwa ok. 5 dm 3 /100 km; 4-biegowa niesynchronizowana skrzynia biegów, dźwignia zmiany biegów w desce rozdzielczej; niezależne zawieszenie wszystkich kół na podłużnych wahaczach z amortyzatorami ciernymi; nadwozie wykonane z płaskich blach ze stopu lekkiego, pokrywa silnika usztywniona rowkowymi przetłoczniami; boczne okna częściowo podnoszone; dach zwijany wykonany z płótna.

30 model 2 CV w 1948 r. odbyła się premiera zmodyfikowanego modelu z dwoma reflektorami; początek produkcji; podwójne wycieraczki przedniej szyby; dwa reflektory przednie; skrzynia przekładniowa z 4 biegami do jazdy w przód, z synchronizacją; hydrauliczny układ hamulcowy na 4 koła; oryginalne zawieszenie sprzężone na wahaczach wzdłużnych; poziome sprężyny wzdłużne sprzężone parami przód-tył ograniczenie przechyłów wzdłużnych; amortyzatory bezwładnościowe; siedzenia z rurek metalowych z nasuniętymi pasami parcianymi (koncepcja wykorzystana później przez Boeninga); błotniki przykręcane do szkieletu śrubami; od 1954 r. wyposażony w silnik 425 cm 3 (S/D=62/66 mm) o mocy 12 KM / 5000 obr/min, synchronizowane 3 z 4 biegów; 75 km/h; masa pojazdu 510 kg; od 1957 r. zmieniony kształt pokrywy silnika; 2CV, 1959 r. od 1963 r. moc silnika 16 KM (18 KM SAE), szybkość 95 km/h, zużycie paliwa 5 dm 3 /100 km; od 1965 r. przeguby krzyżakowe zastąpiono przegubami homokinetycznymi; od 1967 r. wprowadzono nowy silnik 602 cm 3 (S/D=74/74 mm), 29 KM / 5750 obr/min, stopień sprężania 8,5; prędkość maks. 115 km/h; do 1970 r. model 2 CV miał instalację elektr. 6 V; po 1973 roku reflektory przednie prostokątne; ostatnia wersja Charleston z 1983 r. wyposażona była w silnik 602 cm 3, 29 KM;

31 model 2 CV 2CV 1969 r. 2CV Charleston, 1980 r. wersja Citroneta z dodatkowym tylnym bagażnikiem, sztywnym dachem i zmienioną maską silnika wytwarzana była w Chile przez Industrias Citroën Chilenas; produkcja 2 tys. sztuk rocznie. Produkowane wersje: Sahara (1958 r.), Spot (1976), Charleston (1980), James Bond (1981), France 3 (1983-4),Dolly (1985-6), Cocorico (1986).

32 model 2 CV Sahara 2CV Sahara 1961 r. w 1954 r. inż. Ch. Bonnafous zainstalował w bagażniku swojego samochodu 2CV drugi silnik umieszczony w osi tylnej zmieniając kierunek jego obrotów; powstał pojazd napędzany 2 silnikami 375 cm 3 z napędem na 4 koła; prototyp przejechał 100 tys. km; Citroën podął tę koncepcję i uruchomił w 1960 r. produkcję w fabryce po przejętej firmie Panhard; w wersji seryjnej zastosowano 2 silniki 425 cm 3, 12 KM; zastosowano całkowicie synchronizowaną 4-ro biegową skrzynię przekładniową i odśrodkowe sprzęgło jednotarczowe; w podłodze umieszczono tunel, w którym umieszczono cięgna mechaniczne służące do synchronizacji pracy silników i ich sterowania; wzmocniona została rama pojazdu, zawieszenie, wahacze i amortyzatory; w samochodzie umieszczono 2 zbiorniki paliwa po 15 dm 3 ; ze względu na duży koszt produkcji i ograniczone zapotrzebowanie do 1966 r. wyprodukowano tylko 694 egzemplarzy;

33 model DS 19 pokazany po raz pierwszy na Salonie paryskim w październiku 1955 r.; pierwszego dnia zebrano 12 tys. zamówień; początek sprzedaży w 1956 r.; zastąpiony modelem CX w 1974 r. model DS zwany był przez Francuzów Déesse - boginii do 1970 r. wyprodukowano łącznie ponad egz. wszystkich modeli i wersji nadwoziowych. Paryż,, premiera DS 19, 1955 r.

34 model DS 19 Cechy charakterystyczne modelu 1955 r: wloty powietrza na błotnikach; od 1963 r. pod reflektorami; podwójny zderzak przedni; kształt kołpaków kół; kierownica obciągnięta jasną taśmą z elastycznego tworzywa, później czarną; Nowatorskie rozwiązania zania modelu DS 19: przedni napęd; zawieszenie pneumatyczne z amortyzacją hydrauliczną; stały y prześwit (sensacja(!! ); pierwsze na świecie hamulce tarczowe ze wspomaganiem; wspomaganie mechanizmu kierowniczego; automatyczne sprzęgło o (jednotarczowe suche) sterowane hydraulicznie i automatyczna zmiana biegów; niezależne ne sterowanie ogrzewania i nawiewu z prawej i lewej strony; bardzo duży y rozstaw osi (3125 mm); rozstaw kółk z przodu większy od rozstawu z tyłu u (1550/1300); blachy nadwozia przykręcane (błotniki: 1 lub 2 śruby). Paryż 1965, premiera modelu Pallas

35 1955 model DS 19 Silnik z modelu BL 11: 4-ro cylindrowy, rzędowy, pionowy, z zapłonem iskrowym, gaźnikowy, chłodzony cieczą, mokre tuleje cylindrowe; umieszczony z przodu, napędzający koła przednie (skrzynia biegów przed osią); głowica ze stopu lekkiego, zawory rozchylone pod kątem 60 o, rozrząd popychaczowy, napęd łańcuchem; pompa paliwa mechaniczna, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/30, przewód dolotowy podgrzewany cieczą z układu chłodzenia; D=78 mm, S=100 mm, V ss =1911 cm 3, stopień sprężania 7,5; moc 70,5 KM przy 4500 obr/min, maks. moment obrotowy 14 kgm (140 Nm) przy 3000 obr/min.

36 1955 model DS 19 Zawieszenie: 4 koła zawieszone niezależnie: przód na wahaczach poprzecznych, tył na wahaczach wleczonych; zbiorniki wysokiego ciśnienia jako element resorujący, samoczynna regulacja prześwitu, koła przykręcane na 1 śrubie; dwa niezależne układy hamulcowe (przód/tył), przód tarczowe, tył bębnowe; Nadwozie: długość mm, Break 4970 mm, szerokość 1790 mm, wysokość 1470 mm (poz. do jazdy), dach winylowy, później także wersje stalowe; Instalacja elektryczna 6V (do 1961 r.), akumulator 6V/45 Ah, prądnica 210 W, dwie cewki zapłonowe i dwa niezależne przerywacze, każdy na 2 cylindry; Prędkość maksymalna: 140 km/h, zużycie paliwa 10 dm 3 /100 km, pojemnościowy wskaźnik mocy 38,2 KM/dm 3, masa jednostkowa 14,8 kg/km; Cena w Anglii 1726 funtów (1960 r.).

37 1957, 1959 model ID 19 / Safari ID 19 premiera 1957 r.: konwencjonalna skrzynia biegów 4-ro przekładniowa, hamulce hydrauliczne bez dodatkowego wspomagania, konwencjonalny zębatkowy mechanizm kierowniczy bez wspomagania; 1959 r. model Safari, później zwany także Break, Familiale, Commercialle, Ambulance; ogromna przestrzeń ładunkowa za przednimi siedzeniami: dł x szer. 1220/970 mm.

38 modele DS / ID 19 od końca 1961 instalacja elektryczna 12 V (wcześniej 6 V), prądnica 300 W; DS 19: S/D=78/100; V ss = 1911 cm 3, ε=8,5; moc= 83 KM SAE/4500; M o =145 Nm/3000 obr/min, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32; masa = 1130 kg; V max =150 km/h, w 1965 r. 160 km/h; ID 19: S/D=78/100; V ss = 1911 cm 3, ε =7,5; moc= 69 KM SAE/4500; M o =135 Nm/2500 obr/min, gaźnik Solex PBIC; masa = 1095 (Break 1245) kg; V max =145 km/h; w 1963 r. wloty powietrza usunięte z błotników nad kołem, umieszczone pod reflektorami; od 1965 r. ID 19: S/D=86/85,5; V ss = 1985 cm 3, ε =8,0; moc= 84 KM SAE/5250 obr/min (78 KM DIN); M o =147 Nm SAE/3000, gaźnik SOLEX pojedynczy; masa = 1245 kg; V max =160 km/h; DS 19: V ss = 1985 cm 3, ε =8,75; moc= 90 KM SAE/5250 obr/min (84 KM DIN); M o =152 Nm SAE/3000, gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32 DDC; masa = 1275 kg (Pallas 1290 kg); V max =165 km/h; cena $, Pallas $; DS 21: S/D=90/85,5 mm, V ss = 2175 cm 3, ε =8,75; moc= 109 KM SAE/5250 obr/min (100 KM DIN); M o =177 Nm SAE/ , gaźnik dwugardzielowy Weber 24/32 DDC; masa = 1280 kg (Pallas 1295 kg); V max =175 km/h; cena $, Pallas $.

39 modele DS / ID 19 Q deska rozdzielcza modelu DS 19 z 1955 r. Q deska rozdzielcza modelu DS 19 z 1959 r. Q deska rozdzielcza modelu ID 19, r.

40 modele DS / ID 19 DS 19 w r. wnętrze DS 19 w 1960 r., wersja angielska ID 19 w r.

41 1966 modele DS / ID 19 modele: Cabriolet Pallas wersja luksusowa (srebrne wykończenia, skórzane siedzenia, seryjne reflektory przeciwmgielne, później światła jodowe); Prestige wersja opracowana jako samochód prezydencki dla generała Charlesa De Gaulla; produkowana później jako samochód dyrektorski i ministerialny

42 1967 modele DS / ID Wprowadzono 4 reflektory za szybą; w wersjach droższych: wewnętrzne skręcane, zewnętrzne poziomujące się w zależności od wysokości nadwozia.

43 1967 modele DS / ID prototyp rajdowej wersji modelu DS Coupe z rozstawem osi zmniejszonym o 50,5 cm, Rajd Marokko 1969 r. potrójne zwycięstwo ID 19, Monte Carlo 1959 DS 21, 1969 r., rajd Marokko, załoga: R. Neyret, J. Terramorsi

44 1968 DS Présidentielle Spéciale ten model powstał w 1968 roku w pracowni Henri ego ego Chapron a jako samochód d prezydencki; w latach następnych był wykorzystywany przez Charlesa de Gaulle a i Geogesa Pompidou; samochód d miał długość 6530 mm, szerokość 2130 mm, rozstaw osi 3780 mm; masa własna w 2260 kg, pojazd obciąż ążony 2660 kg; silnik i zawieszenie hydropneumatyczne pochodziły y z seryjnego modelu DS 21 (2175 cm 3, 115 KM SAE); pojazd przeznaczony do celów w reprezentacyjnych; umożliwiono długotrwad ugotrwałą jazdę z prędko dkością minimalną 6-7 km/h, prędko dkość maksymalna wynosiła a poniżej 140 km/h; pojazd był wyposażony ony w system klimatyzacji i wymiany powietrza we wnętrzu, kabina podzielona pancerną szybą na dwa przedziały;

45 modele DS, DSpecial, DSuper w 1969 wprowadzone modele DS 20, ID 20; od 1970 r. model ID zastąpiony modelem DSpecial; DSpecial: V ss = 1985 cm 3, 81 KM DIN (91 SAE)/5500 obr/min; V max = 160 km/h; DSuper, DS 20: V ss = 1985 cm 3, 91 KM DIN (103 SAE)/5900 obr/min; V max = 165 km/h; DS 21: V ss = 2175 cm 3, 106 KM DIN/5500 obr/min; V max = 178 km/h; DS 21 z wtryskiem paliwa Bosch: V ss = 2175 cm 3, 125 KM DIN/5250 obr/min; V max = 188 km/h; masa 1260 kg; w zestawie zegarów obrotomierz; zmiana deski rozdzielczej na zegary okrągłe od 1970 w 1972 r. poprawiona kolorystyka, 5 biegowa całkowicie zsynchronizowana skrzynia biegów z modelu SM; zmiana klamek drzwiowych na wpuszczane.

46 model Ami 6 od 1961 do 1971 r. produkowany był model Ami 6 z chłodzonym powietrzem silnikiem typu boxer (S/D = 70/74 mm) o pojemności 602 cm 3 i mocy 22 KM (28 wg SAE) przy 5400 obr/min, stopień sprężania 7,75; maks. moment obr. 40 Nm/3000 obr/min; w roku 1968 zmodyfikowano konstrukcję silnika zachowując jego pojemność 602 cm 3 ; miał charakterystycznie podciętą szybą tylną (podobnie jak Ford Anglia) i owalne reflektory; w 85% sprzedawano wersję kombi, limuzynę jedynie w 15%.

47 model Ami 6 Ami 6 Break, 1966 r. skrzynia przekładniowa całkowicie synchronizowana, przeguby homokinetyczne; zawieszenie na wahaczach wzdłużnych sprzężonych parami ze sobą poprzez sprężyny śrubowe znajdujące się we wspólnych ruchomych obudowach; przy każdym kole umieszczone bezwładnościowe tłumiki drgań; hamulce hydrauliczne bębnowe, z przodu umieszczone przy skrzyni biegów; nadwozie złożone z elementów łatwo wymiennych, mocowanych śrubami do szkieletu; silnik wyposażony w chłodnicę oleju; układ elektryczny z alternatorem 12 V, 210 W; masa pojazdu 670 kg, masa dopuszczalna 1060 kg; maksymalna szybkość 110 km/h; przyśpieszenie 0-80 km/h - 20,5 s. zużycie paliwa 6,5 dm 3 /100 km; cena 6960 franków (1969 r.).

48 modele Dyane 4 i 6 w 1967 r. pokazano unowocześnioną nadwoziowo wersję modelu 2 CV Dyane 4; początkowo zastosowano w nim silnik z modelu 2 CV o pojemności 425 cm 3 (S/D=62/66 mm) o mocy 12 KM / 5000 obr/min; po 5 miesiącach od premiery wymieniono na silnik nowej konstrukcji o pojemności 435 cm 3, S/D = 62/66 mm, stopień sprężania 7,9; moc 18,5 KM / 4750 obr/min, moment maksymalny 29 Nm / 3500 obr/min; hamulce bębnowe, hydrauliczne, przednie, umieszczone przy skrzyni biegów; prędkość maksymalna 95 km/h; przyspieszenie 0-80 km/h 46,5 s; masa pojazdu 570 kg; cena wersji Dyane franków (1969 r.); zawieszenie przednie i tylne sprzężone; wahacze wzdłużne, sprężyny śrubowe umieszczone poziomo między osiami pojazdu; 4 amortyzatory bezwładnościowe, amortyzatory hydrauliczne przy kołach tylnych.

49 modele Dyane 6, Mehari w 1968 r. ukazał się model Dyane 6 z silnikiem z modelu Ami 6 o pojemności 602 cm 3, 28 KM SAE/5400 obr/min, S/D = 70/74 mm, stopień sprężania 7,75; prędkość maks. 110 km/h; masa 585 kg, 0-80 km/h 25 s; w 1977 r. samochód został wyposażony w hamulce tarczowe z przodu; specjalną wersją był Citroën Mehari (1968 r.) pseudoterenowa wersja modelu Dyane 6 z otwartym 4-osobowym nadwoziem wykonanym z termplastycznego tworzywa sztucznego ABS; nadwozie na metalowej ramie; pierwsze na świecie nadwozie z tworzywa ABS.

50 model Ami 8 w 1969 r. w Paryżu zaprezentowano następcę Ami6 model Ami8; konstrukcja jak modelu Ami 6, nowe nadwozie, pierwszy od 1939 r. Citroën z blaszanym dachem; klosze kierunkowskazów z elastycznego tworzywa odporne na małe kolizje; elementy nadwozia mocowane do szkieletu za pomocą śrub; pokrywa silnika wyłożona materiałem dźwiękochłonnym; zastosowano amortyzatory hydrauliczne dla 4 kół; z przodu hamulce tarczowe; wprowadzono stabilizator przechyłu przy wahaczach przednich; silnik 598 cm 3 (S/D = 70/74 mm), stopień sprężania 9, moc 32 KM przy 5750 obr/min, maks. moment obrotowy 42 Nm przy 4750 obr/min; prędkość maks. 118 km/h, 0-80 km/h 18 s.; model Ami 8 produkowano do 1971 r. Ami 8, 1969 r. Ami 8 Break, 1969 r. Ami 8, 1973 r.

51 model Ami 8 od 1973 r. model Ami 8 Super z silnikiem 1015 cm 3 i mocy 54 KM (z modelu GS); wprowadzono zmiany modernizacyjne nadwozia pojazdu i zawieszeniu; wprowadzono hamulce tarczowe z przodu; w przednich drzwiach wprowadzono opuszczane szyby, w tylnych pozostały przesuwane; ciekawostką silnika modelu Ami 8 było wykorzystanie wentylatora jako urządzenia sprężającego świeży ładunek do uzyskania niewielkiego doładowania silnika i zwiększenia mocy w stosunku do silnika 602 cm 3 z modelu Ami 6

52 1969 M 35, GS Birotor 1969 w 1969 r. premiera modelu M 35 opracowanego jako modyfikacja Ami 8; jednowirnikowy silnik Wankla (KKM 500), V ss =497,5 cm 3, 49 KM DIN / 5500 obr/min, M o =70 Nm/2745 obr/min; prędkość maks. 145 km/h, zużycie paliwa 9,6 dm 3 /100 km; w r. wyprodukowano 847 sztuk modelu GS Birotor z dwuwirnikowym silnikiem Wankla o mocy 107 KM przy 6500 obr/min (KKM 624, 990 cm 3 ); zużycie paliwa ok. 12,8 dm 3 /100 km;

53 1970 model GS w 1970 r. premiera modelu GS, nadwozie projektu Bertone; w 1970 r. wersja kombi; najmniejszy samochód z zawieszeniem hydropneumatycznym; 4-ro cylindrowy boxer chłodzony powietrzem, OHC; uznawany za najcichszy chłodzony powietrzem silnik świata; wał pompy oleju napędzany paskiem zębatym; poj. silnika 1020 cm 3, S/D=59/74 mm, 55,5 KM DIN/6500 obr/min, M o =72 Nm/3500 obr/min; prędkość maks. 145 km/h; Premiera, Paryż,, 1970 r.

54 1970 model GS później także wersja 1222 cm 3, S/D=65,6/77 mm, 64 KM / 5750 obr/min; prędkość maksymalna 156 km/h, przyspieszenie km/h 14,8 s, zużycie paliwa 8,5 dm 3 /100 km; hydropneumatyczne zawieszenie z modelu DS/ID, podnoszenie i samopoziomowanie; masa własna 880 kg; zużycie paliwa 7-8 dm 3 /100 km; przyspieszenie km/h 18,5 s. cyfrowe wyświetlacze na desce rozdzielczej; wersja GSA miała silnik 1301 cm 3, 64 KM i 5- biegową skrzynię biegów; produkowany także w wersjach GSX, GS Club, GS Pallas; wyprodukowano 2,5 mln egz. różnych wersji. Deska rozdzielcza modelu GS A GS A, 1979 r. GS Break, 1971 r. GSX, 1975 r.

55 model SM premiera modelu SM (Série Maserati) kwiecień 1970 r. na Salonie genewskim; projekt firma Frua, reflektory poziomowane hydraulicznie; światła mijania skręcane; silnik Maserati V6 (90 o ), całkowicie ze stopu lekkiego; 2 OHC, napęd łańcuchem pomiędzy cylindrami (!); 3 gaźniki dwuprzelotowe Weber, od 1973 r. z wtryskiem elektronicznym; S/D=75/87, V ss = 2670 cm 3, ε =9,0, moc 170 KM (DIN) / 5500 obr/min; w wersji z automat. skrzynią biegów stosowano silnik 2974 cm 3, 180 KM.

56 model SM projekt Henry ego de Segur Lauve; nadwozie długości 4910 mm; współczynnik oporu aerodynamicznego Cx=0,27; napęd przedni, hydropneumatyczne zawieszenie; hamulce tarczowe na 4 koła; SM, wersja rajdowa, 1971 r.

57 model SM 2 obroty kierownicy (przełożenie 9,4:1); wspomaganie zależne od prędkości, kierownica owalna samopowracalna na postoju, 7 ustawień prześwitu (3 do jazdy); zbiornik paliwa 90 dm 3 ; masa 1450 kg; V max =220 km/h; km/h: 8,9 s; produkowany do 1975 r. w zakładach po przejętej firmie Ligier; wyprodukowano 12,920 egz.

58 seria X, model CX premiera modelu CX w 1974 r., Samochód d Roku 1974 ; zastąpiony w 1989 r. modelem XM; po raz pierwszy Citroën n zastosował silnik umieszczony poprzecznie; deska rozdzielcza z wyświetlaczami wietlaczami cyfrowymi; bardzo mały y współczynnik oporów w aerodynamicznych Cx=0,3 (stąd d symbol modelu); wersje: Break, Diesel, Pallas, Prestige; w 1989 r. zakończenie produkcji wersji limuzyna (wyprod( wyprod. łącznie 1,041,560 egz.), a w 1991 r. produkcji wersji Break (wyprod. łącznie 128,185 egz.);

59 seria X, model CX Od 1974 r. CX 2000, silnik z wcześniejszego modelu DS 20, 1985 cm 3, 102 KM przy 5500, 4 biegi, 174 km/h; oraz z wcześniejszego modelu DS 24, 2347 cm 3 /115 KM od 1975 r. CX 2200, silnik 2175 cm 3, 112 KM przy 5500, 179 km/h; od XII 1975 CX 2200 D, silnik 2175 cm 3, 66 KM przy 4500, 146 km/h, 6.3 dm 3 /100 km (w opcji 3-biegowa półautomatyczna skrzynia biegów C-Matic); od 1976 r. wersje Break (CX 2000 i 2200D), wersja Prestige z nadwoziem przedłużonym o 27 cm; od jesieni 1976 r. model CX 2200 zastąpiony modelem CX 2400, silnik nowej konstrukcji 2400 cm 3, 115 KM przy 5500, 181 km/h, 8,3 dm 3 /100 km; od maja 1977 r. model CX 2400 GTI, silnik 2347 cm 3, elektroniczny wielopunktowy wtrysk paliwa, 128 KM przy 4800 obr/min, 202 Nm przy 3600 obr/min, skrzynie biegów 5-cio przekładniowa, 189 km/h; od lutego 1978 r. model CX 2200 D zostaje zastąpiony przez CX 2500 D, silnik 2500 cm 3, 75 KM przy 4250 obr/min, 156 km/h; od 1979 r. modele CX Reflex i CX Athena, nowy silnik ze stopów lekkich z wałkiem rozrządu w głowicy (do 1985 r.), 1995 cm 3, 106 KM przy 5500 obr/min; model opancerzony CX Prestige Protection produkowany od 1979 r. w Tajlandii; w 1980 r. wprowadzona zostaje opcja automatycznej skrzyni biegów w modelu CX 2400; w 1982 r. modele Reflex i Athena zostają zastąpione przez CX 20 i CX 20 TRE; model CX 25, silnik 2500 cm 3, 138 KM i 168 KM w wersji turbodoładowanej; od 1983 r. model CX 25 RD TURBO i CX 25 TRD TURBO z nowym silnikiem wysokoprężnym 2500 cm 3, 95 KM przy 3700 obr/min (później zwiększona do 106 KM), 210 Nm przy 2000 obr/min, skrzynie 5-cio biegowa, 174 km/h;

60 seria X, model CX Od 1985 model CX GTI TURBO wyposażony w ABS, modyfikacje zawieszenie i wyposażenia, zmiana deski rozdzielczej, nowy silnik w wersji CX 22 TRS, 2165 cm 3 ; Od 1986 r. model CX GTI TURBO 2 z chłodnic odnicą powietrza doładowanego, prędko dkość maks. 230 km/h; W 1987 r. w modelu CX 25 TRD TURBO 2 zostaje zastosowana chłodnica powietrza dołado ado- wanego,, wzrost mocy do 120 KM przy 3900 obr/min i momentu obrotowego do 260 Nm przy 2000 obr/min; Premiera w Paryżu, 1974 r.

61 model LN skrócona wersja Peugeota 104, jego płyta podłogowa; ogowa; silnik ustawiony poprzecznie, napęd przedni; w 1976: silnik 652 cm 3, moc 35 KM, prędko dkość 125 km/h; w 1978 r. oferowany w wersji LNA; od 1983 r. z silnikiem 1,1 dm 3. LNA

62 model Visa rozwinięcie modelu LN; premiera w 1978 r. duża a liczba plastikowych elementów w nadwozia; oryginalna deska rozdzielcza z przełą łącznikami umieszczonymi na bębnach b bnach pod kierownicą; od 1981 r. wersja II; ; nadwozie zmodyfikowane w firmie Heuliez,, szczególnie przednia atrapa, zderzaki, obramowanie przednich lamp oraz pokrywy silnika; od 1983 r. nowe wersje z silnikami 1360 cm 3 : Chrono 90 KM, GT 78 KM; wprowadzono także e wersję ze składanym dachem (Plain( Air) ) i Enterprise (tył pojazdu przekształ- cony w przestrzeń bagażow ową); od 1985 r. zmiana deski rozdzielczej; od 1983 r. także e w wersji kabriolet; Visa, wersja I

63 model Visa wersje silnikowe: Club,, 10E, Super, Super E, 11 E, 11 RE; Super X, 14 TRS, GT, GTi; masa: kg, przyspieszenie km/h: 26,2 8,8 s. Silniki benzynowe: początkowo: 2-cylindrowy 2 silnik 652 cm 3 z LN oraz silniki 4-cylindrowe 1129 i 1299 cm 3 z modelu GS. 602 cm 3 (36 KM, 2-cyl. 2 boxer), moment obr.. 48 Nm/3500 obr/min; 954 cm 3 (45 KM, 4-cyl.rz4 cyl.rzęd.), moment obr.. 65 Nm/2750 obr/min; 1124 cm 3 (50 KM), moment obr.. 83 Nm / 2500 obr/min; 1219 cm 3 (64 KM), moment obr.. 91 Nm / 3000 obr/min; 1360 cm 3 (60 KM), moment obr Nm / 3000 obr/min; 1360 cm 3 (80 KM), moment obr Nm / 3000 obr/min; 1580 cm 3 ( KM), moment obr Nm/4000 obr/min; Silniki wysokopręż ężne: 1769 cm 3 (60 KM), moment obr Nm/2000 obr/min; od 1984 r. Axel, 1984 r. Visa GT wersja przeznaczona na rynki wschodnie pod nazwą Axel produkowana w zakładach adach Olcit w Rumunii; na rynkach zachodnich dostępna w latach ; 88;

64 seria X, model AX debiut w 1986 r. jako następca modeli Visa i LN; początkowo tylko w wersji 3-drzwiowej; 3 od 1987 r. wersja 5-drzwiowa 5 i wersja usportowiona GT; od 1988 r. także e w wersjach z silnikiem wysokopręż ężnym najoszczędniejszy samochód świata 3,5 dm 3 /100 km; w 1991 r. modernizacja: zmiana deski rozdzielczej, przetłoczenia na zderzakach, zmieniony wlot powietrza, dodatkowe kierunkowskazy na błotnikach b i zmieniony kolor kloszy głównych g na biały; inne przetłoczenie na pokrywie bagażnika (z tworzywa sztucznego); przed 1991 r. po 1991 r.

65 seria X, model AX od 1991 r. w silnikach benzynowych 1,4 dm 3 zastosowano wtrysk paliwa oraz katalizator; wprowadzono model GTi,, opcjonalnie wyposażany any w system ABS; od 1992 r. dodano wersję z silnikiem GTT o mocy 95 KM; wprowadzono także e wariant z napędem 4x4 napędzany silnikiem 1,4 dm 3 o mocy 75 KM (najmniejszy samochód d z napędem na cztery koła); wytwarzany jako samochód d 3-3 i 5-drzwiowy; 5 wiele wersji: sportowy AX GT, AX 4x4, AX 1.4 Diesel; wersje silnikowe benzynowe: AX 1,0i (954 cm 3 ), AX 1,1 i (1124 cm 3 ), AX 1,4i (1360 cm 3 ), wysokopręż ężne: AX 1,4D (1360 cm 3 ), AX 1,5D (1527cm 3 ); prędko dkości maks km/h; był jedną z najlepiej sprzedających się konstrukcji w historii; wyprodukowano w sumie ok. 180 tys. egz. masa własna w kg; AX, wersja przed 1991 r. AX, wersja po 1991 r.

66 seria X, model BX nadwozie Bertone,, dwie wersje nadwoziowe: Berline i Break; 3 wersje wyposażenia: Clasic (BX E), Tecnik (BX RE i RS), GT (BX TRS); nowe technologie wytwarzania, duży y udział elementów w plastikowych, wiele wersji silnikowych: 1,1 1,9 dm 3, moce: KM; automatyczna skrzynia biegów w w wersjach TZI, napęd d 4x4 oznaczony 4WD (silniki o mocach KM);

67 seria X, model BX Układ zawieszenia hydropneumatycznego zintegrowany z układem hamulcowym, wspomaganiem kierownicy i korektorem prześwitu pojazdu; zawieszenie hydropneumatyczne, niezależne, ne, z przodu kolumny McPherson; ; możliwo liwość ustawiania prześwitu; nadwozie z blachy stalowej obustronnie ocynkowanej od 1986 r.; pokrywa silnika z tworzywa sztucznego do 1986 r. w 1986 r. modernizacja nadwozia; zmieniono deskę rozdzielczą wprowadzając c konwencjonalne przełą łączniki i liczniki zegarowe w miejsce przełą łączników klawiszowych i wyświetlacza wietlacza prędko dkości;. wersja BX Digit: elektroniczny wyświetlacz, komputer pokładowy wyświetlający czas, zużycie paliwa średnie i chwilowe, średnią prędkość, dystans możliwy do pokonania na pozostałym paliwie; Wnętrze po 1986 r. deska rozdzielcza wersji Digit deska rozdzielcza przed 1986 r.

68 model XM następca modelu CX; w 1991 r. Samochód d Roku; stylistyka Bertone; uznany za jeden z najważniejszych niejszych modeli firmy Citroen; niski współczynnik oporu aerodynamicznego Cx =0,28 do 0,31 (w zależno ności od wersji); bardzo obszerne wnętrze nadwozia; niezależne ne zawieszenie kół: k : z przodu jednoramienne, odkuwane wahacze, hydropneumatyczne elementy resorująco co-tłumiące, stabilizator skrętny; z tyłu wahacze wleczone, poziome elementy tłumiąco- resorujące ce,, stabilizator skrętny; układ kierowniczy ze wspomaganiem progresywnym w zależno ności od prędko dkości jazdy; występowa pował z silnikami 2000 i 3000 cm 3, 12 zaworowym silnikiem wysokopręż ężnym i turbodieslem; silniki umieszczone poprzednie, napęd d na koła a przednie; XM 3.0 V6, 1990: silnik 2975 cm 3, moc 170 KM, prędkość 220 km/h. Silnik V6

69 model XM Klinowe, dwubryłowe nadwozie, zabezpieczone antyko- zawieszenie hydropneumatyczne w 3 wersjach, rozyjnie przez fosforanowanie niskocynkowe, malowa- także e z elektronicznym sterowaniem Hydroactive 2; nie kataforetyczne,, pokrycie szwów zgrzewczych regulacja sztywności i wysokości, automatyczne pianką poliuretanową oraz obustronne pokrycie wielu poziomowanie; elementów w warstwą cynku galwanicznego;

70 seria X, model ZX stylistycznie nawiązywa zywał do projektu N2 Bertone; początkowo tylko jako pięciodrzwiowy hatchback, później model trzydrzwiowy (1992) i kombi (1994); wyprodukowano 1,5 mln egz., także e w wersji kombi; znany w sporcie samochodowym, osiąga gał znaczne sukcesy m.in. rajdy Paryż-Dakar; w modelu ZX zrezygnowano z zawieszenia hydropneumatycznego (z z modeli GS, DS, CX, SM) i zastąpiono je tradycyjnym mechanicznym; w zawieszeniu przednim zastosowano kolumny McPherson; ; w zawieszeniu tylnym oś sztywną podatną na przemieszczenia skrętne; w zależno ności od wersji stosowano układ hamulcowy tarcze-bębny bny lub tarcze-tarcze; tarcze; opcjonalnie układ przeciwblokujący cy ABS;

71 seria X, model ZX Silniki: 1991 r cm 3, 75 KM, 114 Nm (gaźnik, od 1996 r. wtrysk paliwa); 1580 cm 3, 89 KM; 1905 cm 3, 122 KM; 1992 r. silniki benz. z wtryskiem paliwa: 1124 cm 3, 60 KM, 87,5 Nm; 1761 cm 3, KM, 142 Nm; 1998 cm 3, 16V, KM, 176 Nm; 1905 cm 3, KM; od 1991 r. wysokoprężne: 1,9/69 KM; Turbodiesel: 1,9/90 KM; 1995 r. face lifting (wlot chłodnicy); 1997 r. zastąpiony modelem Xara. produkowany także w Chinach na licencji; Sztywna ośo tylna, podatna na skręcanie

72 model Xantia Debiut w Genewie, 1993 r., zastąpi pił model BX; zmiana stylu oznaczania kolejnych modeli; projekt nadwozia Bertone; samochód d dostępny w wersjach X, SX, VSX; od 1995 r. wersja Break; zawieszenie hydropneumatyczne oraz podatna skrętnie tylna oś o (jak w ZX); wprowadzono dodatkową wersję zawieszenia aktywnego Hydroactive 2 z opcją Sport usztywniającą zawieszenie; od 1993 r. dodatkowy akumulator ciśnienia hydraulicznego w zawieszeniu kółk tylnych; od 1997 r. wersja II, trochę wydłużona, ze zmienioną atrapą przednią,, deską rozdzielczą oraz innymi szczegółami stylizacyjnymi; Xantia Break, wersja I Xantia wersja II, od 1997 r. od 1995 r. wersja Activa z systemem SC.CAR sterującym zawieszeniem; pierwszy na świecie seryjny samochód d z aktywnym zawieszeniem, kompensującym przechyły y boczne i wzdłużne nadwozia przez dynamiczną regulację ciśnienia hydraulicznego w siłownikach poszczególnych kół; k zastosowano 10 akumulatorów w ciśnienia hydraulicznego oraz dwa siłowniki: z przodu przy lewym kole oraz drugi przy prawym tylnym kole.

73 model Xantia Silniki benzynowe: Od 1993 r. : 1,8i (8 zaworowy); 2,0i (8 zaworowy); 2,0i (16 zaworowy o mocy 155 KM); Od 1994 r. : 1,6i (88 KM, 8 zaworowy) Od 1995 r. : 1,8 16V o mocy 112 KM, 2,0 16V o mocy 135 KM 2,9 V6 24V o mocy 194 KM (od 1996 r. w wersji Exclusive,, ale tylko z automatyczną skrzynią biegów). 2,0 8V turbo, 150 KM (wersja TCT - Turbo Continuesly Torque) zastąpiony przez silnik 2,0 16V o mocy 155 KM, maksymalny moment obrotowy 235 Nm od 2500 obr/min. Silniki wysokopręż ężne: Od 1993 r. 1,9 diesel wolnossący (71 KM), z turbodoładowaniem (92 KM); Od 1995 r. silnik 1,9 SD o mocy 75 KM, oraz 2,1 TD o mocy 109 KM; Od 1988 r. silnik 1,9 TD 92 KM zastąpiony jednostką 2,0 HDi 90 KM; a silnik 2,1 TD 12V 109 KM jednostką 2,0 HDi 110 KM (chłodzenie powietrza doładowanego, także e w wersji Activa);

74 model Xantia Deska rozdzielcza modelu Xantia II, wyposażenie SX Produkowane wersje: 1994 r.: Anniversaire, Prestige, Meribel, 1995 r.: Tentation, Exclusive, Sensation, Onyx 1996 r.: Harmonie, Audace, Allure 1997 r.: Tentation, Athena 1998 r.: Pallas, 75th Anniversary 1999 r.: Seduction, Millesime, Elegance 2000 r.: Plaisir 2001 r.: Tendance,, Plus Ocean, Monaco, Opera, Collection,, Forte, Top, Dimension Nie zrealizowany projekt modelu Xantia Coupe

75 model Saxo Premiera wiosną 1996 r.; zastąpi pił model AX; projektowany pod kierunkiem Donato Coco; konstrukcyjnie spokrewniony z modelem AX i Peugeotem 106; wersje nadwoziowe 3-3 i 5-cio 5 drzwiowe; obszerne wnętrze, duży y bagażnik 280 dm 3 (po złożeniu z siedzeń 950 dm 3 ); zawieszenie niezależne, ne, z przodu kolumny McPherson,, dolne wahacze trójk jkątne, spręż ężyny spiralne, stabilizator; z tyłu u wahacze wleczone, drąż ążki skrętne, poziome amortyzatory, stabilizator; hamulce tarczowo-bębnowe, bnowe, w wersjach z silnikiem 1,6i 16V tarczowe; masa samochodu: kg; wersje nadwoziowe: A, X, SX, VSX, VTL, VTR, VTS; serie limitowane: Audace, Athena, Athena 2, Mischief, Bic, K.Way, Nouvelles Frontičres res, Série Clim, Vélours, RendezVous; Saxo,, 1996 r.

76 model Saxo wersje silnikowe: 1.0i 954 cm 3, 8V OHC, SPI, 50 KM/6000 obr/min, maks. moment obrotowy 74 Nm/ 3700 obr/min; 1.1i 1124 cm 3, 8V OHC, SPI, KM/6200 obr/min, maks. moment obr.. 88 Nm /3700 obr/min; 1.4i 1361 cm 3, 8V OHC, SPI, 75 KM/5500 obr/min, maks. moment obr Nm/3400 obr/min; 1.6i 1587 cm 3, 8V OHC, MPI, 88 KM/5600 obr/min, maks. moment obr Nm/3000 obr/min; 1.6i 16V 1587 cm 3, 16V OHC, sekwencyjny MPI, 120 KM/6600 obr/min, maks. moment obr Nm /5200 obr/min; km/h: 7.7 s, prędko dkość maks. 205 km/h. 1.5D wolnossący silnik wysokopręż ężny, 1527 cm 3, 8V OHC, komora spalania wirowa, pompa wtryskowa rozdzielaczowa,, 58 KM/5000 obr/min, maks. moment obr.. 95 Nm /2250 obr/min; 1124 cm 3 system Dual-Fuel silnik zasilany gazem lub benzyną,, moc 59 KM; prototyp; Saxo, restyling,, 1998 r. Saxo,, II restyling,, 1999 r.

77 model Xsara Premiera na salonie we Frankfurcie nad Menem we wrześniu 1997 r.; premiera w Polsce w listop r.; produkowana od lipca 1998 r. w trzech wersjach nadwoziowych: Coupe, Berline,, Break; projekt nadwozia opracowany pod kierownictwem Donato Coco; współczynnik oporu powietrza dla Xsary wynosi Cx=0,32; opracowanie modelu trwało o 4 lata, koszt 4,8 mld FRF, w tym badania 2,2 mld FRF; łączny przebieg prototypów w 5 mln km; wersja Xara I wyposażana ana w silniki: 1.4, 1.6, V, V, 1.9 D, 1.9 TD; płyta podłogowa ogowa z modelu ZX ze zmianami; hamulce tarczowo-bębnowe bnowe lub tarczowe w modelach V, V (przednie tarcze wentylowane); zawieszenie niezależne, ne, przednie kolumny MacPherson,, trójk jkątne wahacze dolne, spręż ężyny spiralne, stabilizator; tylne oś samoskrętna tna,, wahacze wleczone, poprzeczne drąż ążki skrętne, amortyzatory hydrauliczne ustawione poziomo, stabilizator; masa samochodu: kg; wersje limitowane: Série Clim Xsara Intel Xsara Auto PC Xsara Windows CE, Prestige Millesime Sport Perfect Exclusive;

78 model Xsara face lifting w 2000 r.; Xara II,, zapowiedź stylistyki modelu C5 i następnych; wzmocnione nadwozie przez zastosowanie nowej struktury poprawiającej sztywność ść; ; zwiększone bezpieczeństwo: 4 poduszki powietrzne, zastosowanie ABS w prawie wszystkich wersjach; zastosowano system ochrony bocznej SPL; po raz pierwszy w tej klasie pojazdów w umożliwienie montażu u poduszek kurtynowych ostatecznie nie stosowany; w układzie elektrycznym wprowadzono system multipleksowania wykorzystania jednego przewodu elektrycznego; Xara II Xara Picasso jednostki napędowe modelu Xsara II: 1.4, V, V, 1.9 D, 2.0 HDI; rozwinięciem Xary był model Xara Picasso;

79 Bibliografia 1. Citroën. Materiały prasowe, r. 2. W. Rychter. Dzieje samochodu. WKiŁ, Warszawa, D. Puiboube. Das grosse Citroën-DS-Buch. Heel Verlag GmbH, M. Ruiz. Encyklopedia Samochody. Muza S.A., Warszawa K. Vose. Samochody marzeń. Science Press, Warszawa G. Lorieux, J. Wolgensinger. Citroën - Genealogie. Paris. 7. A. M. Rostocki. Historia starych samochodów. WKiŁ, Warszawa Czasopisma motoryzacyjne: Motor, Auto Motor i Sport, Auto-Technika Motoryzacyjna, Auto Świat, Automobilista. 9. Źródła internetowe: (teksty: Piotr Biegała, Stefan Staszczak, Paweł "Citro, Andrzej Piłat, Przemysław Sosnowski, Ryszard Olszewski),

80 Citroën Krzysztof Wisłocki Krótka historia modeli od 1919 do 2000 roku KONIEC Poznań,, 2001, 2007