WSTĘP SPIS TREŚCI. Tylko naród, który ma zdrowego ducha i czułe sumienie, może tworzyć śmiałą przyszłość.

Transkrypt

1

2 WSTĘP SPIS TREŚCI Słowo wstępne 1 Mazurek Dąbrowskiego 3 Rota 4 Raduje się serce /Pierwsza Kadrowa/ 5 Przybyli ułani 6 Warczą karabiny 7 Maszerują strzelcy /Szara piechota/ 8 Pierwsza brygada /Legiony 9 Modlitwa partyzancka 10 Czerwone maki 11 Pałacyk Michla 13 Ojczyzno ma 14 Hymn Sybiraków 15 Placówki, które włączyły się w Patriotyczne Śpiewanie 18 Delegacje, które wzięły udział w Patriotycznym Śpiewaniu 19 Tylko naród, który ma zdrowego ducha i czułe sumienie, może tworzyć śmiałą przyszłość. /Ks. Jerzy Popiełuszko/ Patriotyczne Śpiewanie to uroczyste, wspólne, wielopokoleniowe śpiewanie pieśni i piosenek patriotycznych, mające na celu celebrowanie Narodowego Święta Niepodległości. Jego mottem jest myśl Oskara Kolberga: Naród, który przestaje śpiewać, przestaje istnieć. Spotykamy się na nim już po raz ósmy, wielopokoleniowo, jako główni wykonawcy, by wspólnie wyśpiewać historię Polski, opisaną w pieśniach i piosenkach patriotycznych. Dziś cieszymy się odzyskanym przed 97 laty darem wolności. 123 lata zaborów, 123 lata wynaradawiania, wyniszczania polskiej kultury nie złamało ducha w Polakach. To przede wszystkim dzięki ich ofiarności i poświęceniu możliwe było odzyskanie swojej narodowej tożsamości i suwerenności. Polacy złożyli wielką daninę krwi, bólu, łez i poniewierki, która powróciła jako dar prawdziwej wolności. Teraz żyjemy w wolnym kraju, kraju bogatym swą historią, mową i sztuką. Po co więc śpiewamy dziś wspólnie pieśni patriotyczne? Odpowiedź jest w Pieśni Wajdeloty: by wskrzesić postaci zmarłej przeszłości, by śpiewane pieśni ojczyste poruszyły nas, byśmy poczuli w sobie dawne serca bicie, dawną wielkość duszy i chwilę jedną tak górnie przeżyli, jak nasi przodkowie niegdyś całe życie 1. W sposób szczególny chcemy dziś celebrować 95. rocznicę Bitwy Warszawskiej, 70. rocznicę zakończenia II wojny światowej i 35. rocznicę powstania podlaskiej Solidarności i przywołać w naszej pamięci znanych z imienia bohaterów naszej historii, ale także tych, którzy leżą jeszcze w nieodkrytych, bezimiennych mogiłach na terenie dawnej i obecnej Polski. Oni dla nas, dla naszej przyszłości złożyli ofiarę z krwi i życia. Oni zasługują na naszą pamięć, cześć i uznanie. Śpiewając, umacniajmy więc w sobie polskiego ducha, wsłuchujmy się w głos własnego sumienia, by móc tworzyć śmiałą przyszłość, zakorzenioną w trudnym doświadczeniu naszych ojców. Pozwólmy ponad tysiącletniej historii Polski spojrzeć w nasze serca! Zaśpiewajmy więc - niech znów popłynie z serca śpiew pokoleń! 20 1 Parafraza - Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod

3 DELEGACJE SZKÓŁ, KTÓRE WZIĘŁY UDZIAŁ W P A T R I O T Y C Z N Y M Ś P I E W A N I U 2015 Gimnazjum im. Księdza Wacława Rabczyńskiego w Wasilkowie Publiczne Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi Nr 4 Publiczne Gimnazjum Nr 15 im. Wiesława Kazaneckiego Szkoła Podstawowa Nr 7 im. Hugona Kołłątaja Szkoła Podstawowa Nr 12 im. Zygmunta Glogera Szkoła Podstawowa Nr 14 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kazimierza Pułaskiego Szkoła Podstawowa Nr 21 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego Szkoła Podstawowa Nr 34 im. Józefa Zachariasza Bema Szkoła Podstawowa Nr 37 im. Kazimierza Górskiego Szkoła Podstawowa Nr 43 Szkoła Podstawowa Nr 44 im. Stanisława Moniuszki Szkoła Podstawowa Nr 50 z Oddziałami Integracyjnymi im. Świętej Jadwigi Królowej Polski Zespół Szkół Integracyjnych Nr 1 im. Św. Jana Pawła II Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Kleosinie ZSM CKP Nr 2 im. Św. Józefa Zespół Szkół Nr 17 Zespół Szkół Technicznych im. gen. Władysława Andersa 2 19

4 MAZUREK DĄBROWSKIEGO Szkoła Podstawowa Nr 7 im. Hugona Kołłątaja Szkoła Podstawowa Nr 7 im. Adama Mickiewicza w Łomży Szkoła Podstawowa Nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi im. Kornela Makuszyńskiego Szkoła Podstawowa Nr 12 im. Zygmunta Glogera Szkoła Podstawowa Nr 34 im. Józefa Zachariasza Bema Szkoła Podstawowa Nr 43 Szkoła Podstawowa Nr 50 z Oddziałami Integracyjnymi im. Św. Jadwigi Królowej Polski Zespół Szkół im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Juchnowcu Górnym Zespół Szkół Miejskich Nr 3 w Grajewie Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 ZSM CKP Nr 2 im. Św. Józefa Zespół Szkół w Jaświłach Zespół Szkół Nr 1 : Szkoła Podstawowa Nr 20, Publiczne Gimnazjum nr 30 Zespół Szkół Nr 17 Zespół Szkół Technicznych im. gen. Władysława Andersa Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy, Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy. Ref.: Marsz, marsz Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski, Za Twoim przewodem Złączym się z narodem. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami, Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Ref.: Marsz, marsz Dąbrowski Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze, Dla Ojczyzny ratowania Wrócim się przez morze. Ref.: Marsz, marsz Dąbrowski Rok tragiczny rok w naszej historii. To trzeci, ostatni rozbiór Polski, którego dokonali nasi sąsiedzi: Rosja, Prusy i Austria. Polska zniknęła z mapy świata. Nie mieliśmy państwa, lecz stworzyliśmy polskie wojsko na obcej ziemi, we Włoszech, u boku Napoleona, który walczył z naszymi zaborcami. Tragedia rozbiorów sprawiła, że Mazurek Dąbrowskiego - Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, pieśń o unikatowym dla Polski znaczeniu, powstała na terenach, które nigdy do Polski nie należały. Charakteryzuje ją prostota i ludowy charakter muzyki. Dzięki temu Mazurek Dąbrowskiego był utworem śpiewanym z radością nie tylko przez wojsko, ale nawet nuconym przez przedstawicieli różnych klas społecznych. Do tego słowa, które w lipcu 1797 roku napisał Józef Wybicki, budziły nadzieję i nawoływały do zbrojnej walki o ojczyznę. 28 kwietnia 1927 roku Mazurek Dąbrowskiego stał się oficjalnie polskim hymnem narodowym, co potwierdza zapis w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. 18 3

5 ROTA Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród. Nie damy pogrześć mowy, Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy. Nie damy, by nas gnębił wróg. Do krwi ostatniej kropli z żył, Bronić będziemy ducha, Aż się rozpadnie w proch i pył Krzyżacka zawierucha. Twierdzą nam będzie każdy próg. Nie damy miana Polski zgnieść, Nie pójdziem żywo w trumnę. Na Polski imię, na Jej cześć, Podnosim czoła dumnie. Odzyska ziemię dziadów wnuk, Rota towarzyszyła Polakom podczas różnych manifestacji patriotycznych i w swoim czasie pełniła rolę hymnu narodowego. Słowa tej pieśni napisała Maria Konopnicka w 1901 roku w proteście wobec nasilającej się germanizacji polskich dzieci w pruskim zaborze. W 1910 roku do tekstu poetki Feliks Nowowiejski skomponował muzykę i po raz pierwszy pieśń została wykonana w Krakowie podczas wielkiej uroczystości patriotycznej, upamiętniającej 500 rocznicę zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem. 4 PLACÓWKI, KTÓRE WŁĄCZYŁY SIĘ W P A T R I O T Y C Z N E Ś P I E W A N I E 2015 Gimnazjum im. Księdza Wacława Rabczyńskiego w Wasilkowie Gimnazjum Nr 2 im. Sybiraków w Augustowie Publiczne Gimnazjum Nr 15 im. Wiesława Kazaneckiego w Białymstoku Przedszkole Nr 4 z Oddziałem Integracyjnym w Suwałkach Przedszkole Publiczne Nr 2 w Łomży Przedszkole Publiczne Nr 5 w Łomży Przedszkole Samorządowe Nr 8 Przedszkole Samorządowe Nr 10 Przedszkole Samorządowe Nr 21 Przedszkole Samorządowe Nr 26 z Oddziałami Integracyjnymi im. Joanny Kuczyńskiej Przedszkole Samorządowe Nr 31 Przedszkole Samorządowe Nr 41 Integracyjne Przedszkole Samorządowe Nr 42 Niezapominajka Przedszkole Samorządowe Nr 64 Przedszkole Samorządowe Nr 58 Integracyjne im. Jana Wilkowskiego Przedszkole Samorządowe Nr 76 "Na Zielonych Wzgórzach" w Białymstoku Przedszkole Samorządowe Nr 82 Publiczna Szkoła Podstawowa w Długołęce Stowarzyszenie "Edukator" w Łomży Szkoła Podstawowa w Niecikach Stowarzyszenie "Edukator" w Łomży Szkoła Podstawowa im. Sybiraków w Bargłowie Kościelnym Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Juliusza Słowackiego Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Ks. Jana Twardowskiego w Białymstoku 17

6 Bo od września, od siedemnastego Dłuższą drogą, znów szedł każdy z nas: Przez lód spod bieguna północnego, Przez Łubiankę, przez Katyński Las! Na nieludzkiej ziemi znowu polski trakt Wyznaczyły bezimienne krzyże... Nie zatrzymał nas czerwony kat Bo przed nami Polska - coraz bliżej! I myśmy szli, i szli - dziesiątkowani! Choć zdradą pragnął nas podzielić wróg I przez Ludową przeszliśmy niepokonani Aż Wolną Polskę - raczył wrócić Bóg!!! RADUJE SIĘ SERCE /PIERWSZA KADROWA/ Raduje się serce, raduje się dusza, Gdy Pierwsza Kadrowa na wojenkę rusza. Ref.: Oj, da, oj, da, dana kompanio kochana Nie masz to jak Pierwsza, nie! Chociaż w butach dziury, na mundurach łaty, To Pierwsza Kadrowa pójdzie na armaty. Chociaż do Warszawy długą mamy drogę, Ale przejdziem migiem, byle tylko w nogę. Autorem tekstu jest Marian Jonkajtys - wielki patriota i społecznik, Sybirak, poeta, aktor i reżyser, rzeźbiarz i plastyk. Miał zaledwie 8 lat, gdy wybuchła wojna i znalazł się pod okupacją sowiecką. Jego rodzinę dotknęły bezwzględne represje stalinowskie: ojca aresztowano i zesłano do łagru, gdzie zmarł; starszy brat, podchorąży Wojska Polskiego, zginął w walce z Armią Czerwoną. W kwietniu 1940 r. wraz z matką i pięciorgiem rodzeństwa, został wywieziony z Augustowa w stepy Północnego Kazachstanu. Po tragicznych przeżyciach powrócił do kraju w 1946 roku. Jonkajtys dziś znany, jako inicjator białostockiego Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru - nazywany jest poetą Sybiraków. Niosący brzemię żywej prawdy, w swojej twórczości upamiętnił katorgę Sybiraków. W latach 80. spisał historię własnej wywózki i opisał tragedię Polaków na Wschodzie wierszem. Do części z nich Czesław Majewski skomponował muzykę. Tak powstał m.in. Marsz Sybiraków, będący od 1990 roku hymnem Polaków przesiedlonych na Syberię. Każde słowo Hymnu Sybiraków wywołuje wzruszenie, łzy tych, którzy Sybir pamiętają każde słowo jest ważne, bo opowiada okrutną historię Ich życia. 16 Po klęsce Powstania Listopadowego i kolejnych po nim - Powstania Krakowskiego (1846) i Styczniowego w (1863), Polacy zrozumieli, że są słabi, a zaborcy zbyt silni. Trzeba czekać. Ale jak? Kiedy l sierpnia l9l4 r. wybuchła wojna pomiędzy Rosją a Niemcami i Austrią w sercach Polaków zapłonęła nadzieja, że nadchodzi godzina wyzwolenia. Trzy państwa zaborcze rozpoczęły między sobą wojnę. Piosenka Pierwsza Kadrowa napisana została jeszcze przed 6 sierpnia 1914 roku, tj. przed dniem, w którym oddział strzelców obalił słupy graniczne między Austrią a Rosją i pod Michałowicami wkroczył na teren Królestwa Polskiego. Ten właśnie oddział strzelecki pod dowództwem porucznika Tadeusza Kasprzyckiego nazwany został Pierwszą Kadrową. Potem sława piosenki rosła wraz ze sławą bohaterki - walecznej brygady. 5

7 PRZYBYLI UŁANI Przybyli ułani pod okienko Stukają, pukają, puść panienko O Jezu, a cóż to za wojacy! Otwieraj, nie bój się, to Czwartacy Przyszliśmy napoić nasze konie Za nami piechoty pełne błonie O Jezu, a dokąd Bóg prowadzi? Warszawę odwiedzić byśmy radzi. Gdy zwiedzim Warszawę, już nam pilno Zobaczyć to stare nasze Wilno. Po drodze Białystok odwiedzimy Na Plantach, na Plantach posiedzimy. A z Wilna już droga jest gotowa Prowadzi prościutko aż do Lwowa. HYMN SYBIRAKÓW Z miast kresowych, wschodnich osad i wsi, Z rezydencji, białych dworków i chat Myśmy wciąż do Niepodległej szli Szli z uporem, ponad dwieście lat! Wydłużyli drogę carscy kaci Przez Syberię wiódł najkrótszy szlak I w kajdanach szli Konfederaci Mogiłami znacząc polski trakt... Z Insurekcji Kościuszkowskiej, z powstań dwóch, Szkół, barykad Warszawy i Łodzi, Konradowski unosił się duch I nam w marszu do Polski przewodził. A myśmy szli, i szli - dziesiątkowani Przez tajgę, stepy - plątaniną dróg! A myśmy szli, i szli - niepokonani Aż "Cud nad Wisłą" - darował nam Bóg. Z miast kresowych, wschodnich osad i wsi, Szkół, urzędów, i kamienic i chat: Myśmy znów do Niepodległej szli, Jak z zaboru, sprzed dwudziestu lat. Ta wesoła piosenka powstała w 1914 roku. Autorem sześciu zwrotek jest Feliks Gwiżdż - dziennikarz, działacz niepodległościowy. W czasie I wojny - oficer Czwartego Pułku Piechoty Legionów. Po wojnie senator RP, a w latach II wojny światowej oficer Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego. Po wojnie aresztowany przez komunistów, nie przeżył więzienia. Pozostała, znana część piosenki stanowi twórczość żołnierzy. Zwrotkę o Białymstoku przekazała nam pani Wanda Ogrodnik absolwentka Szkoły Podstawowej Nr 12 z 1939 r. Według jej relacji, zwrotkę tę śpiewano powszechnie na naszym terenie przed wojną, kiedy ona sama była dzieckiem. 6 15

8 OJCZYZNO MA Poprzez kraj przeszedł okrzyk grobowy, Kiedy kat podniósł znów krwawą dłoń. Pozostały sieroty i wdowy, Ojców, mężów nastąpił zgon. Ref. Ojczyzno ma, tyle razy we krwi skąpana, Ach, jak wielka dziś Twoja rana, Jakże długo cierpienie Twe trwa. Tyle razy pragnęłaś wolności, Tyle razy tłumił ją kat, Ale zawsze czynił to obcy A dziś brata zabija brat Ref. Ojczyzno ma Biały Orzeł znów skrępowany, Krwawy łańcuch zwisa u szpon, Lecz już wkrótce zostanie zerwany Bo wolności uderzył dzwon Ref. Ojczyzno ma Ojczyzno ma jest nieoficjalnym hymnem solidarnościowej Polski lat 80. Pieśń powstała w grudniu 1981 r. w Krakowie, tuż po ogłoszeniu stanu wojennego. Autorem słów i melodii jest ksiądz Karol Dąbrowski. Jak wspomina sam autor, przy powstaniu pieśni towarzyszył mu symboliczny obraz z licheńskiego sanktuarium - Biały Orzeł skrępowany łańcuchem, lecz próbujący poderwać się do lotu. Pisząc tę pieśń ( ) myślałem o ludziach, do których ją kierowałem. Pragnąłem, by ta pieśń dała im nadzieję i umocnienie. By uwierzyli, że ta ofiara, cierpienie, łzy czy nawet śmierć wielu osób w okresie stanu wojennego, mają wartość. Że przysłużą się Ojczyźnie, doprowadzą do wolności - mówił po latach ks. Karol Dąbrowski, obecnie proboszcz w parafii pw. Matki Bożej Królowej Męczenników Polskich w Przysieku k. Torunia. W grudniu 1983 r. pieśń zabrzmiała w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie, podczas mszy za Ojczyznę. Wykonał ją zespół klerycki Michael, w którym ksiądz Karol Dąbrowski grał wcześniej jako kleryk i pisał dla niego piosenki. Po występie ks. Jerzy Popiełuszko do księgi pamiątkowej zespołu wpisał następujący tekst: Jest taki dom, który można nazwać więzieniem. Gdzie uwięzione są nasze pieśni za głośne. Gdzie umieszczony jest nasz krzyk nie słyszany Niech Wam Bóg błogosławi w Waszej służbie Bogu i ludziom poprzez słowa śpiewanej poezji. Szczęść Boże. Ks. Jerzy Popiełuszko. 14 WARCZĄ KARABINY Warczą karabiny i dzwonią pałasze - znów Piłsudski rusza w pole, a z nim chłopcy nasze, a z nim chłopcy nasze. Wodzu nasz, ty, wodzu, przewódź świętej sprawie, a każ trąbić trębaczowi, gdy staniesz w Warszawie, gdy staniesz w Warszawie. Wtedy wszystkie dzwony krakowskie zadzwonią, a Kolumnie Zygmuntowskiej Tatry się pokłonią, Tatry się pokłonią. Gdy staniesz w Warszawie, wodzu strzelcu szary, podepcz nogą z ostrogami gniazdo carskiej wiary, gniazdo carskiej wiary. Gdy staniesz w Warszawie, na królewskim grodzie, to poleci do rozprawy, co jest sił w narodzie, co sił jest w narodzie A Wisła rozniesie falami jasnemi, że nie będzie już Moskala na piastowskiej ziemi, na piastowskiej ziemi. Tekst powstał w Kętach w lutym 1915 r., w czasie odpoczynku 1 pułku Legionów. Autorstwo tej piosenki opartej na melodii ludowej, ustalono na podstawie Panteonu Polskiego, gdzie znajduje się informacja, że wiersz ten dotychczas nie publikowany, napisany przez legionistę Rajmunda Scholza w Piotrkowie (1915), jest wyrazem uczuć i wiary w moc Komendanta. Autor muzyki nieznany. 7

9 MASZERUJĄ STRZELCY / SZARA PIECHOTA / Nie noszą lampasów, lecz szary ich strój, Nie noszą ni srebra, ni złota, Lecz w pierwszym szeregu podąża na bój, Piechota, ta szara piechota. Ref.: Maszerują strzelcy, maszerują, Karabiny błyszczą, szary strój, A przed nimi drzewa salutują, Bo za naszą Polskę idą w bój. Idą a w słońcu kołysze się stal, Dziewczęta zerkają zza płota, A oczy ich dumnie utkwione są w dal, Piechota, ta szara piechota. Nie grają im surmy, nie huczy im róg, A śmierć im pod stopy się miota, Lecz w pierwszym szeregu podąża na bój Piechota, ta szara piechota. PAŁACYK MICHLA Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią jej chłopcy od "Parasola", choć na tygrysy mają visy, to Warszawiaki, fajne chłopaki są. Ref.: Czuwaj wiaro i wytężaj słuch, pręż swój młody duch, pracując za dwóch. Czuwaj wiaro i wytężaj słuch, pręż swój młody duch jak stal. Każdy chłopaczek chce być ranny, sanitariuszki - morowe panny, A gdy cię kula trafi jaka, poprosisz pannę, da ci buziaka, hej! Z tyłu za linią dekowniki, intendentura, różne umrzyki, gotują zupę, czarną kawę, takim sposobem walczą za sprawę, hej! Za to dowództwo jest morowe, bo w pierwszej linii nadstawia głowę, a najmorowszy z przełożonych to jest nasz Miecio w kółko golony, hej! Jedna z najbardziej znanych polskich piosenek żołnierskich, pochodząca prawdopodobnie z okresu I wojny światowej. Powszechnie śpiewana w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Melodię skomponował Leon Łuskino - literat, kompozytor i pułkownik Wojska Polskiego. Za twórcę tekstu podawany jest Bolesław Lubicz-Zahorski. Pieśni i piosenki żołnierza polskiego z okresu pierwszej wojny światowej pozostawiły bogate dziedzictwo. W latach okupacji hitlerowskiej piosenki te stanowiły zarówno dla żołnierza polskiego podziemia, jak i dla współdziałającego z nim społeczeństwa cenne źródło pieśniowych inspiracji. W czasie II wojny światowej wykorzystano melodię Piechoty do wielu nowych piosenek partyzanckich, żołnierskich, powstańczych i jenieckich. 8 Piosenka bohaterskiego batalionu harcerskiego Parasol, którego powstańczy szlak bojowy wiódł z Woli na Stare Miasto. Autorem tej jednej z najpopularniejszych piosenek Powstania Warszawskiego, napisanej na melodię przedwojennej Nie damy Popradowej fali jest 22 letni dowódca jednej z drużyn Józef Szczepański, pseudonim Ziutek. Piosenka powstała w 1944 r. w czasie, gdy ze swą drużyną pełnił on służbę na terenie Pałacu Michla i stąd początkowe słowa. Autor nie przeżył Powstania. Piosenka zdobyła sobie ogromną popularność. Gorącym jej propagatorem był Mieczysław Fogg żołnierz zgrupowania Armii Krajowej ze Śródmieścia. Wędrował on od piwnicy do piwnicy, od barykady do barykady i w chwilach, kiedy cichły strzały, śpiewał ku pokrzepieniu serc, piosenki Polski Podziemnej. Wspomnianym w tekście piosenki Mieciem w kółko golonym był ppor. Antoni Sakowski, ranny w głowę w czasie walk na warszawskiej Woli, któremu trzeba było ogolić głowę przed założeniem opatrunku. Tygrysy to czołgi produkowane w latach , natomiast visy to polskie przedwojenne pistolety. 13

10 Czy widzisz ten rząd białych krzyży? To Polak z honorem brał ślub. Idź naprzód, im dalej, im wyżej, Tym więcej ich znajdziesz u stóp! Ta ziemia do Polski należy, Choć Polska daleko jest stąd, Bo wolność krzyżami się mierzy, Historia ten jeden ma błąd. Ref.: Czerwone maki na Monte Cassino PIERWSZA BRYGADA Legiony to żołnierska nuta, legiony to straceńców los. Legiony to żołnierska buta, Legiony to ofiarny stos. Ref.: My pierwsza brygada, Strzelecka gromada. Na stos rzuciliśmy Swój życia los, na stos, na stos! O, ile mąk, ile cierpienia, O, ile krwi, przelanych łez, Pomimo to nie ma zwątpienia, Dodawał sił wędrówki kres. Krzyczeli, żeśmy stumanieni, Nie wierząc nam, że chcieć to móc. Leliśmy krew osamotnieni, A z nami był nasz drogi Wódz. Pieśń powstała w nocy z 17 na 18 maja 1944 roku, na kilka godzin przed zdobyciem przez Polaków klasztoru na szczycie góry, obsadzonego przez Niemców podczas słynnej bitwy o Monte Cassino. Upamiętnia ona jedną z najdłuższych i najbardziej krwawych bitew II wojny światowej, podczas której zginęło prawie tysiąc polskich żołnierzy. Zdobycie wzgórza otworzyło drogę do wyzwolenia Italii. Autorem słów piosenki był Feliks Konarski, żołnierz 2 Korpusu, ale też polski poeta, pisarz, a także znany przed wojną piosenkarz. Natomiast muzykę stworzył Alfred Schütz, także żołnierz 2 Korpusu, kompozytor, pianista i dyrygent. Po wojnie Schütz osiadł w Brazylii, a potem przeniósł się Monachium, gdzie zmarł w 1999 roku nie pozostawiając spadkobierców. W związku z tym prawa autorskie do stworzonej przez niego muzyki do Czerwonych maków na Monte Cassino przypadły Wolnemu Państwu Bawarii. We wrześniu 2015 r. Bawaria przekazała Polsce prawa autorskie do muzyki pieśni. Czerwone maki na Monte Cassino to dla Polaków jeden z najważniejszych utworów w historii. Niestety nie zawsze mógł być rozpowszechniony tak, jak mu się to należało. W latach jego wykonywanie było w Polsce zakazane. 12 Nie chcemy już od was uznania, Ni waszych mów, ni waszych łez. Skończyły się dni kołatania Do waszych serc, do waszych kies. 10 sierpnia 1924 roku w przemówieniu wygłoszonym z okazji III Zjazdu Legionistów Józef Piłsudski miał powiedzieć: Dziękuję za tę najdumniejszą pieśń, jaką kiedykolwiek Polska stworzyła. Melodia tej pieśni pochodzi sprzed 1914 roku i jest dziełem nieznanego kompozytora. Wykonywała ja orkiestra stacjonującego w Kielcach Syberyjskiego Pułku Piechoty Rosyjskiej, jako marsz. W 1917 roku do melodii marsza dołączony został tekst. Do jego autorstwa przyznawało się dwóch legionistów: Tadeusz Biernacki i zamordowany później w Katyniu - Andrzej Tadeusz Hałaciński. Pierwsza Brygada była ulubioną pieśnią Wojska Polskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Dziś rozbrzmiewa podczas uroczystości patriotycznych, jako hymn Wojska Polskiego. 9

11 MODLITWA PARTYZANCKA O, Panie, któryś jest na niebie, Wyciągnij sprawiedliwą dłoń, Wołamy ze wszech stron do Ciebie O polską moc i polską broń. Ref.: O, Panie, skrusz ten miecz, co siekł nasz kraj, Do wolnej Polski nam powrócić daj, By stał się źródłem nowej siły Nasz dom nasz kraj. O, Panie, usłysz prośby nasze, Wysłuchaj nasz tułaczy śpiew, Znad Wilii, Niemna, Bugu, Sanu, Męczeńska do Cię woła krew. W poszumie drzew, o Twórco Panie, Błogosław nasz żołnierski trud. Cokolwiek stało się lub stanie, Nie damy Kresów to nasz ślub. Pierwsza z własną melodią pieśń żołnierska z II wojny światowej. Modlitwa obozowa narodziła się w październiku 1939 r. w obozie internowanych żołnierzy polskich w miejscowości Bals, na terenie Rumunii. Pieśń dotarła do okupowanego kraju za pośrednictwem skoczków spadochronowych. Zyskała szeroki rozgłos, śpiewały ją wszystkie formacje Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Zgrupowania kresowe AK, w tym także partyzanci Okręgu Wileńskiego. Pieśń ta stała się hymnem sławnych oddziałów partyzanckich Ponurego. Autor - Adam Kowalski był kapitanem Wojska Polskiego. CZERWONE MAKI Czy widzisz te gruzy na szczycie? Tam wróg twój się kryje, jak szczur. Musicie, musicie, musicie Za kark wziąć i strącić go z chmur. I poszli szaleni, zażarci, I poszli zabijać i mścić, I poszli jak zawsze uparci, Jak zawsze za honor się bić. Ref.: Czerwone maki na Monte Cassino, Zamiast rosy piły polską krew. Po tych makach szedł żołnierz i ginął, Lecz od śmierci silniejszy był gniew. Przejdą lata i wieki przeminą, Pozostaną ślady dawnych dni I tylko maki na Monte Cassino Czerwieńsze będą, bo z polskiej wzrosły krwi. Runęli przez ogień, szaleńcy Nie jeden z nich dostał i padł, Jak ci, z Samosierry szaleńcy, Jak ci, spod Rokitny, sprzed lat. Runęli impetem szalonym, I doszli. I udał się szturm. I sztandar swój biało-czerwony Zatknęli na gruzach, wśród chmur. Ref.: Czerwone maki na Monte Cassino 10 11