Czynności kryminalistycznoprocesowe

Transkrypt

1 Czynności kryminalistycznoprocesowe

2 1. Oględziny miejsca, osoby, rzeczy, zwłok 2. Przesłuchanie 3. Konfrontacja jako szczególna metoda przesłuchania 4. Przeszukanie 5. Eksperyment procesowy 6. Okazanie osób, rzeczy, miejsca, zwłok 7. Wizja lokalna? 8. Opinia biegłego

3 Oględziny

4 Oględziny- czynność procesowo- kryminalistyczna polegająca na ścisłej, szczegółowej, celowej, zaplanowanej obserwacji jej przedmiotu. Spostrzeganie odbywa się przy pomocy zmysłów człowieka, a także przy wykorzystaniu dostępnych środków i metod technicznych.

5 Podstawą faktyczną oględzin jest zawiadomienie o zdarzeniu (art. 304 k.p.k.) lub informacja uzyskana w wyniku działań własnych Policji lub innych uprawnionych organów. Podstawy prawne oględzin to: art. 207 k.p.k. - oględziny miejsca, osoby lub rzeczy, art. 209 k.p.k. - obligatoryjne oględziny i otwarcie zwłok w przypadku podejrzenia przestępnego spowodowania śmierci, art k.p.k. - obowiązek poddania się oględzinom ciała przez pokrzywdzonego, jeśli karalność czynu zależy od stanu jego zdrowia, Art k.p.k.- oględziny ciała świadka, Art i 2-obowiązek poddania się przez oskarżonego i osobę podejrzaną oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom, art. 308 k.p.k.- oględziny w ramach czynności w niezbędnym zakresie.

6 art k.p.k.- oględziny przedmiotów wydanych lub znalezionych w czasie przeszukania, Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. regulamin wewnętrznego funkcjonowania jednostek prokuratury ( 169. W sprawach o zabójstwo, katastrofę komunikacyjną i budowlaną oraz wypadek przy pracy ze skutkiem śmiertelnym, a także w innych poważniejszych sprawach, których skutkiem jest śmierć człowieka, prokurator osobiście kieruje oględzinami miejsca zdarzenia oraz - dla policjantów- WYTYCZNE NR 1 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI z dnia 23 lipca 2015 r. w sprawie wykonywania czynności dochodzeniowo śledczych przez policjantów. - dla innych podmiotów- ustawy kompetencyjne (np. Straż Graniczna, ABW, CBA, Żandarmeria Wojskowa), delegacja ustawowa Ministra Sprawiedliwości- art. 325 d k.p.k., podmioty wskazane w innych ustawach.

7 Kiedy przeprowadza się oględziny? Oględziny miejsca, osoby lub rzeczy przeprowadza się w razie potrzeby (art. 207 k.p.k.). Art. 209 k.p.k. nakazuje podjęcie oględzin zwłok w razie podejrzenia przestępnego spowodowania śmierci.

8 Oględziny miejsca zdarzenia

9 Najbardziej złożoną postacią oględzin są oględziny miejsca, które zawsze przeprowadzane są na miejscu zdarzenia. W ich ramach mogą być również przeprowadzone oględziny zwłok, rzeczy, czy osoby. Oględziny rzeczy, osoby mogą być przeprowadzone również poza miejscem zdarzenia.

10 Zadania oględzin Zapoznanie się i utrwalenie wyglądu i stanu przedmiotu oględzin. Wykrycie i zabezpieczenie śladów mających związek z badanym zdarzeniem. Wnioskowanie na podstawie powyższych informacji o przebiegu zdarzenia, jego przyczynach, przebiegu i skutkach wersja zdarzenia.

11 Ślady kryminalistyczne

12 Ślady kryminalistyczne- zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które jako spostrzegalne znamiona po zdarzeniach będących przedmiotem postępowania mogą stanowić podstawę do odtworzenia i ustalenia przebiegu tych zdarzeń zgodnie z rzeczywistością.

13 PODZIAŁ ŚLADÓW

14 Podział śladów I. Podział wg stopnia zorganizowania materii: 1. Ślady substancjalne, materialne (lica czynu, lica przestępstw, corpora delicti), t.j. zmiany w istocie, ukształtowaniu lub położeniu materii (ślady linii papilarnych, plama krwi, włókno, ślady obuwia, odkształcenie, przemieszczenie). 2. Ślady pamięciowe ( wygląd osoby, odgłos strzału, krzyku). Ślady idealne Zapisy pamięciowe- spostrzeżenia (wrażenia) zmysłowe (wzrokowe lub słuchowe, a wyjątkowo wrażenia powonienia, smaku lub dotyku) osób trzecich, świadków, powstałe skutkiem okoliczności towarzyszących zdarzeniu, wyprzedzających je lub po nim następujących. Ślady emocjonalne.

15 II. Podział wg mechanizmu powstania: 1. Odwzorowania : odbitki, odciski. Odbitka ślad, który powstaje w wyniku zetknięcia obiektu z powierzchnią gładką, powstaje odwzorowanie cech charakterystycznych powierzchni działającej. Odbitka nawarstwiona powstaje na skutek przeniesienia substancji przez przedmiot tworzący ślad. Odbitka odwarstwiona powstaje na skutek zetknięcia i zabrania substancji pokrywającej powierzchnię.

16 Odcisk ślad, który powstaje na jakiejś powierzchni w wyniku nacisku obiektu na podłoże plastyczne, odtwarza kształt lub co najmniej kontury obiektu. Następuje odkształcenie powierzchni. Odwzorowania powstają w sposób statyczny lub dynamiczny (kierunek działania siły prostopadły, mniejszy lub większy niż 90 ).

17 2. Plama- każda zmiana barwy, każde zabrudzenie, każda widoczna lub niewidoczna substancja, która przywrze do powierzchni ciała ludzkiego, narzędzia, ubrania albo jakiegoś innego obiektu. Badanie plamy dotyczyć może jej składu chemicznego, ale również kształtu. ( Jan Sehn za A. Nicerforo, H. Lindenau) Plamy tworzone przez substancje płynne, półpłynne, sproszkowane lub lotne. Powstają poprzez rozlanie, rozsypanie, wyciek substancji. Plamy wydzielin, wydalin, wyrobów lakierniczych, olejów, smarów, substancji łatwopalnych.

18 3. Inne: - przedmioty pozostawione, porzucone, zgubione, które zostały ujawnione na miejscu zdarzenia, odzieży, zwłokach, ciele osoby (np. narzędzia, włókna, niedopałki papierosów); - brak śladów w miejscach, gdzie powinny się znajdować jako logiczne następstwo zdarzenia, - brak przedmiotów w miejscach, gdzie znajdowały się wcześniej, - zmiany w usytuowaniu przedmiotów lub ich części na skutek przemieszczenia, - zmiany powstałe jako ubytki, odkształcenia, zmiany wywołane działaniem np. prądu, ciepła, wilgoci, - zapachy w postaci molekuł substancji w powietrzu.

19 Podział śladów wg ich rodzaju 1. Ślady dermatoskopijne: - linii papilarnych ( opuszek palców, wewnętrznych części dłoni, spodnich części stóp), - czerwieni wargowej, - małżowiny usznej, - fragmentu skóry ludzkiej o jej poletkowej budowie. Ślady powierzchniowe (nawarstwione, odwarstwione), wgłębione.

20 2. Ślady mechanoskopijne: - ślady narzędzi, - ślady mechanicznego oddziaływania różnych powierzchni względem siebie, - ślady odłamań, rozerwań. Powierzchnie: metal, drewno, papier, tkanina, skóra ludzka, kości ludzkie, szkło.

21 3. Ślady traseologiczne: - ślady obuwia : pojedyncze, grupowe (ichnogram), - ślady środków transportu (odwzorowania, przesuwu, wleczenia), - ślady zwierząt. Ślady powierzchniowe, wgłębione, powierzchniowowgłębione, widoczne, niewidoczne.

22 4. Ślady zapachowe w postaci molekuł zapachowych powstające w wyniku kontaktu sprawcy z przedmiotem lub miejscem. Substancje determinujące zapach człowieka, znajdują się przede wszystkim we krwi, gruczołach potowych, łojowych, w złuszczającym się naskórku, włosach, wydzielinach jamy nosowo- gardłowej, w wydzielinach zewnętrznych narządów płciowych. Zapach tworzą cząsteczki, które odparowały bądź też wysublimowały z powierzchni lub wnętrza tych substancji. Najlepsze nośniki śladu zapachowego: ślady biologiczne i rzeczy osobiste.

23 Gdy kontakt osoby z przedmiotem wynosi ponad 30 minut, ślad osmologiczny może się utrzymać od kilkunastu do 24 godzin. Ślady osmologiczny na śladach obutych stóp utrzymują się do 10 godzin. Ślad osmologiczny w śladach biologicznych- kilka lat. Ślad osmologiczny na rzeczach osobistych utrzymuje się kilkanaście miesięcy.

24 5. Ślady biologiczne - (człowiek, zwierzę, roślina) - ślady pochodzenia tkankowego: krew, tkanka skórna, tkanki miękkie, włosy, sierść, paznokcie, pazury, kości, zęby, fragmenty roślin, jaja i larwy owadów, - wydzieliny : np. ślina, sperma, wydzielina z pochwy, pot, śluz z nosa, łzy, wydzielina łojowa, - wydaliny: mocz, kał, wymiociny.

25 6. Mikroślady: ślady, które są niedostrzegalne albo słabo dostrzegalne przez człowieka ze względu na małe rozmiary lub inne szczególne właściwości. Mikroślady: biologiczne chemiczne Występują w postaci cząstek o konsystencji stałej lub ciekłej.

26 Przykłady: cząstki pochodzące od makrośladów; cząstki roślinne w glebie, zanieczyszczenie w chemikaliach; np. włókna materiałów tekstylnych, gleby na butach odłamki szkła lub płytki wyrobu lakierniczego; naturalne mikroobiekty, np. pyłki kwiatowe, okrzemki, pyły, kurz. Cechy mikrośladów: mikroskopijność, powszechność występowania, reprezentatywność, niemożliwość uniknięcia pozostawienia, konieczność stosowania w badaniu metod mikroanalitycznych.

27 - na sprawcach, - pokrzywdzonych, - przedmiotach, - narzędziach. Mikroślady: Mikroślady: - kontaktowe powstające w wyniku kontaktu dwóch lub więcej przedmiotów, - bezkontaktowe : naturalne zanieczyszczenia, które osiadają na osobach lub na przedmiotach.

28 7. Ślady użycia broni palnej: - ślady na ostrzelanej powierzchni (ślady osmalenia, opalenia, rozdarcie wlotowe), - ślady na elementach naboju (ślady ładowania, odpalania, ślady wystrzału i usuwania łuski), - ślady na broni palnej (np. osad powystrzałowy na przewodzie lufy oraz), - ślady strzału na osobie trzymającej broń, na rękach, na garderobie (cząsteczki GSR).

29 8. Ślady fizykochemiczne : substancje stałe, substancje ciekłe, płynne, półpłynne, substancje gazowe i pary lotne cieczy, zmiany materialne obiektu. Np.: włókna i wyroby włókiennicze, szkło i ceramika, wyroby alkoholowe, środki kryjące, gleba, wyroby papiernicze, produkty ropopochodne i tłuszcze metale, wyroby z metali i ich stopów, wyroby lakiernicze, tworzywa sztuczne i gumy, chemiczne środki znakujące, środki odurzające i psychotropowe, pozostałości powystrzałowe.

30 9. Ślady w postaci pisma ręcznego, treści, ślady przerobienia, podrobienia dokumentu. 10. Ślady fonoskopijne głos ludzki utrwalony na nośniku, ślady otoczenia, w którym odbywało się nagranie, ślady montażu. 11. Ślady termiczne ślady powstające w wyniku emisji promieniowania podczerwonego przez wszystkie istoty żyjące i obiekty, które mają temp. wyższą od zera bezwzględnego. Istnieje różnica temperatur między poszukiwanym obiektem a otoczeniem.

31 ŚLADY widoczne niewidoczne

32 Ujawnianie śladów niewidocznych 1. Ujawnianie śladów powinno być planowe. 2. Należy zachować kolejność ujawniania i zabezpieczania śladów ze względu na ich trwałość: zapachowe, inne które mogą zostać zniszczone, do identyfikacji indywidualnej, do identyfikacji grupowej. 3. Należy udokumentować umiejscowienie śladów i ich cechy charakterystyczne.

33 2. Metody chemiczne (ninhydryna, czerń amidowa, czerwień węgierska, azotan srebra, roztwór gencjanyzdjęcie). Zanurzanie w roztworze, przetaczanie tamponem, natrysk, płukanie, suszenie, fotografia. 3. Metody mieszane (cyjanoakrylan, metoda jodowa). Metoda cyjanoakrylowa. Pary kleju osiadają na śladach linii papilarnych, wilgoć, jaka znajduje się w substancji potowo-tłuszczowej, powoduje reakcję polimeryzacji, w wyniku której ślad ujawnia się w postaci zaschniętej, szarobiałej substancji. Guma, szkło, taśma klejąca, tworzywo sztuczne, metal, przedmioty niklowane, chromowane.

34 Metoda jodowa- kryształki jodu odparowują w temperaturze pokojowej, osadzając się na powierzchni barwią ślad na kolor żółty, brązowy, ciemnobrązowy. Papier, ściany pomalowane farbami klejowymi, koperty. Rozpylacz, komorowa jodowa, pistolet jodowy.

35 1. Zabezpieczenie formalno-procesowe: - protokół, metryczka -część protokołu: ( opis śladu: lokalizacja, właściwości śladu i podłoża, metoda ujawnienia, metoda zabezpieczenia technicznego, oznaczenie śladu cyframi arabskimi w kolejności ujawniania; zwłok nie oznacza się numerem, jeżeli jest ich więcej, oznacza się je kolejnymi literami alfabetu- Wytyczne nr 1 Komendanta Głównego Policji w sprawie wykonywania czynności dochodzeniowośledczych przez policjantów), - fotografia- tablica fotograficzna, - szkic, - nagranie filmowe lub głosowe.

36

37 2. Zabezpieczenie techniczne: - Wykonanie odlewu silikonowego lub gipsowego (np. wgłębione ślady obuwia, uzębienia, opon samochodowych; również ślady linii papilarnych na powierzchniach nierównych ). - Przeniesienie na folię daktyloskopijną (np. odbitki linii papilarnych, obuwia ). - Zabranie śladu wraz z podłożem lub jego częścią (np. mikroślady, ślady biologiczne, użycia broni palnej) - Zebranie śladu z podłoża (np. ślady zapachowekonserwa zapachowa, ślady krwi, mikroślady- za pomocą taśmy przylepnej). - Sfotografowanie śladu.

38 Oględziny zwłok na miejscu zdarzenia I. Badanie medyczno- sądowe: - stwierdzenie zgonu, - wstępne określenie rodzaju śmierci (z powodu choroby, śmierć naturalna, śmierć gwałtowna: nieszczęśliwy wypadek, zabójstwo, samobójstwo), czasu śmierci, przyczyny śmierci (tzw. czynnik sprawczy, np. uraz głowy, czaszki, postrzał klatki piersiowej, uduszenie z powodu utonięcia, porażenie prądem.), mechanizmu śmierci (który z podstawowych układów był niewydolny i spowodował śmierć: układ krążenia, oddychania, ośrodkowy układ nerwowy, - możliwość ustalenia mechanizmu powstania obrażeń.

39 II. Badania kryminalistyczne - utrwalenie wyglądu zwłok, - utrwalenie pozycji zwłok, - utrwalenie miejsca znalezienia zwłok, - ustalenie, czy na zwłokach i w miejscu ich znalezienia widoczne są ślady walki, - ustalenie, czy na miejscu znalezienia zwłok znajduje się przedmiot, który spowodował zgon lub obrażenia na ciele, - ustalenie, czy na miejscu zdarzenia widoczne są ślady, które mogą świadczyć o odebraniu sobie życia, - zabezpieczenie materiału dowodowego, - ustalenie tożsamości zwłok, jeżeli jest to możliwe (np. na podstawie dokumentów), - dokumentacja oględzinowa.

40 Oględziny ciała i odzieży Oględzinom ( obejrzeniu, ujawnieniu, opisaniu z uwzględnieniem umiejscowienia, kształtu i rozmiaru śladów, ewentualnie utrwaleniu w sposób techniczny) podlegają: - uszkodzenia ciała (szczególnie rany, oparzenia, zadrapania, blizny, guzy, podbiegnięcia krwawe, otarcia, deformacje i tatuaże), - zabrudzenia, zamoczenia, okopcenia, nadpalenie tkanek, - wszelkie ślady na odzieży, przedmioty w kieszeniach lub ukryte w odzieży.

41 Oględziny zewnętrzne ciała może przeprowadzić samodzielnie organ procesowy, który ustala, czy na ciele występują ślady: obrażenia, zmiany, znaki szczególne i dokumentuje je. Nie powinien określać pochodzenia zmian, obrażeń ani ich szczegółowo charakteryzować (kompetencje biegłego). Oględzin lub badań ciała, które mogą wywołać uczucie wstydu, powinna dokonać osoba tej samej płci, chyba że wiążą się z tym szczególne trudności; inne osoby odmiennej płci mogą być obecne tylko w razie konieczności. Art.208 k.p.k.

42 Zazwyczaj ustalenie rodzaju i stopnia uszkodzenia ciała oraz charakteru obrażeń, czasu i mechanizmu ich powstania odbywa się w ramach badań przeprowadzonych przez biegłego lekarza, który w ich wyniku wydaje opinię.

43 W trakcie oględzin osoby można pobrać od osoby materiał do badań kryminalistycznych (odbitki daktyloskopijne, wymaz ze śluzówki policzków, ślinę, włosy, zapach, odciski uzębienia ) Wytycznych nr 1 W trakcie oględzin osoby przeprowadza się także oględziny odzieży w celu ustalenia: - uszkodzeń, z których można wnioskować o użytych narzędziach, - ubytków odzieży, które mogą znajdować się na miejscu oględzin, - śladów (biologicznych lub innego pochodzenia, mikrośladów.). W uzasadnionych wypadkach należy zabezpieczyć do badań całą odzież lub jej części Wytycznych nr 1

44 Jeżeli Policja uzyskała informację o przestępstwie przeciwko wolności seksualnej i obyczajności bezpośrednio albo w krótkim czasie po zdarzeniu, osobę pokrzywdzoną kieruje się na kompleksowe badania lekarskie, w tym ginekologiczne, połączone w razie konieczności z zabezpieczeniem przez lekarza dowodów mających związek z przestępstwem. W postanowieniu o powołaniu biegłego należy wskazać, w razie potrzeby, na konieczność zabezpieczenia dowodów Wytycznych nr 1

45 Oględziny rzeczy

46 Przedmioty podlegające oględzinom (znalezione na miejscu oględzin, w trakcie przeszukania, miejsca, pomieszczenia lub osoby, zatrzymania rzeczy): - służące do realizacji działań przestępnych (np. narzędzia), - pochodzące z przestępstwa (np. biżuteria), - będące obiektem przestępstwa (np. przerobiony dokument). Oględziny rzeczy mogą odbyć się na miejscu zdarzenia lub w innym miejscu.

47 Celem oględzin rzeczy (np. pojazd, odzież, broń, dokument- jego cechy fizyczne ) jest: - identyfikacja (rodzaj, typ, przeznaczenie, materiał, z którego jest wykonany, parametry, wielkość, ciężar, cechy grupowe, indywidualne), - utrwalenie istotnych cech i właściwości rzeczy, - wykrycie, ujawnianie, zabezpieczenie śladów, - wytypowanie materiału porównawczego do badań kryminalistycznych. Przed właściwymi oględzinami należy utrwalić położenie przedmiotu (protokół, fotografia).

48 1. Protokół oględzin 2. Szkic miejsca zdarzenia 3. Fotografia 4. Film Dokumentacja oględzinowa