Bezpieczeństwo dokumentów

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo dokumentów

2 Dokument w prawie karnym materialnym definicja stworzona w aspekcie ochrony publicznego zaufania do wszystkich dokumentów, do ich autentyczności, wiarygodności; pewności obrotu prawnego. Przepisy penalizujące przestępstwa przeciwko dokumentom (rozdział XXXIV k.k.) Art k.k. (art.47 8 k.w.; art k.k.s.) - Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa (np. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku), stosunku prawnego (np. umowa kupna- sprzedaży) lub okoliczności mającej znaczenie prawne (np. zaświadczenie o zarobkach).

3 Nośnik informacji: przedmiot (kartka papieru, klisza, fotografia, twardy dysk, karta pamięci, płyta CD, DVD, taśma magnetofonowa, płyta gramofonowa, dyskietka komputerowa.) lub nie mający charakteru przedmiotu (fale radiowe, impuls elektromagnetyczny, promień światła podczerwonego). Zapis może być alfabetyczny, mechaniczny, cyfrowy, magnetyczny. - Dokument elektroniczny- logicznie spójna porcja informacji przetwarzana w systemie komputerowym ( plik tekstowy, graficzny, muzyczny). Musi stanowić dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.

4 Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym związane jest określone prawo.. Definicja obejmuje także rzeczy, które nie wyrażają żadnej myśli człowieka, ale są objęte ochroną prawnokarną. W procesie karnym traktowane będą jako przedmioty poddawane oględzinom, okazaniu, eksperymentowi procesowemu. (W. Daszkiewicz, Prawo karne procesowe, zagadnienia ogólne, t. II, Oficyna Wydawnicza Branta, 2001)

5 Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji.., który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa (postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku), stosunku prawnego (umowa kupna- sprzedaży) lub okoliczności mającej znaczenie prawne (np. zaświadczenie o zarobkach).

6 Kodeks cywilny- Art Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. art k.p.c. Dokumenty urzędowe sporządzane są w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. art. 245 k.p.c. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. art k.p.a. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

7 Dokument w kryminalistyce Każdy przedmiot zawierający treść słowną mogącą mieć znaczenie prawne. Istotą dokumentu są słowa wyrażające określoną treść i utrwalone dowolną techniką umożliwiającą późniejsze jednoznaczne odtworzenie. Może to być technika: pisemna (np. literowa), wykorzystująca pamięć półprzewodnikową, zapis fonograficznocyfrowy, fonooptyczny lub fonomechaniczny względnie na taśmie perforowanej. (definicja M. Kulickiego)

8 Dokumenty publiczne Dokumenty publiczne- dokumenty, które ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo i porządek powszechny powinny być w szczególny sposób zabezpieczone przed możliwością podrobienia lub przerobienia lub przed drukiem w ilościach niekontrolowanych przez uprawnionego zleceniodawcę. Projekt ustawy o dokumentach publicznych, Człowiek i dokumenty, nr 3/2006, s Dokument publiczny - odpowiednio zabezpieczony dokument urzędowy, wytwarzany według określonego wzoru w seriach lub w znacznej ilości, w całości gotowy lub jako blankiet wymagający indywidualizacji bądź personalizacji, służący do identyfikacji osób, rzeczy lub potwierdzający stan prawny lub prawa osób posługujących się takim dokumentem. W. Brzęk, M. Goc, Znaczenie uregulowań prawnych w aspekcie produkcji dokumentów, Człowiek i dokumenty, nr 3/2006, s.4k

9 Przestępcze wykorzystanie dokumentów 1. Obiekt przestępstwa (przedmiot zamachu przestępczego); zamach skierowany przeciwko dokumentowi. 2. Narzędzie przestępstwa; dokument może być wykorzystany jako środek lub sposób popełnienia wielu przestępstw, zwłaszcza gospodarczych. 3. Dowód popełnienia przestępstwa; dokumenty znalezione przy osobie mogą dowodzić, iż uprawia ona działalność przestępczą, mogą być w późniejszym czasie wykorzystane jako dowody. 4. Środek maskowania (kamuflowania, zatajania) przestępstwa; np. faktura wystawiona jako dowód (fikcyjnej) sprzedaży w celu zamaskowania przemytniczego pochodzenia danego towaru.

10 Przykładowe cele przestępczego wykorzystania fałszywego/sfałszowanego dowodu osobistego 1.Założenie fikcyjnej firmy i dokonywanie wyłudzeń towarów 2.Założenie fałszywego konta osobistego bankowego. 3.Wyłudzanie kredytów bankowych 4.Wyrobienie na podstawie DO innych dokumentów. 5.Wyłudzenia ogłoszeniowe (oszust pośrednikiem). 6. Wynajem mieszkania. H.Kołecki, Techniczno-kryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych, Poznań 2002

11 Dokument podrobiony- stworzony przez fałszerza, nazywany jest dokumentem fałszywym. Dokument przerobiony- dokument sfałszowany, gdy do dokumentu autentycznego wprowadzono nieuprawnione zmiany (dodanie treści, usunięcie i dodanie treści). Stwierdzenie autentyczności dokumentu jest możliwe dzięki badaniom podłoża i środka kryjącego, a także poprzez sprawdzenie jego innych zabezpieczeń.

12 Poziom zabezpieczenia dokumentów zależy od jego rodzaju: - Dokumenty wymagające najwyższego stopnia zabezpieczenia (np. banknoty, paszporty, dowody osobiste, prawa jazdy, świadectwa kwalifikacji, dowody rejestracyjne, pozwolenia na broń, wizy, karty pobytu cudzoziemca, znaki akcyzy, legitymacje służbowe urzędników państwowych), - Wysokiego stopnia zabezpieczenia (np. czeki, weksle, akcje, bony oszczędnościowe, obligacje, karty płatnicze, świadectwa ukończenia szkół wszystkich szczebli, dokumenty stanu cywilnego, polisy ubezpieczeniowe), - Dokumenty innego stopnia zabezpieczenia (np. bilety komunikacji miejskiej, druki mandatów, druki zwolnień lekarskich, recepty). U. Konarska, Problematyka fałszywych dokumentów w polskim prawie karnym, Człowiek i dokumenty, nr31/2013, PWPW

13 I. Zabezpieczenia: Rodzaje zabezpieczeń 1. Antypodrobieniowe (utrudniające fotograficzne kopiowanie dokumentu). 2. Antymultiplikacyjne (utrudniające powielenie dokumentu poprzez kserokopiowanie, skanowanie). 3. Antyprzerobieniowe

14 II. Zabezpieczenia: 1. Zabezpieczenia jawne 2. Zabezpieczenia półjawne (nie są dostrzegalne gołym okiem, wymagają wizualizacji przy użyciu prostych urządzeń) 3. Zabezpieczenia tajne (objęte tajemnicą wytwórcy). III. Zabezpieczenia: 1. Zabezpieczenia weryfikowalne przez wszystkich użytkowników 2. Zabezpieczenia weryfikowalne przez kontrolerów przy użyciu prostych urządzeń 3. Zabezpieczenia weryfikowalne przez ekspertów przy użyciu aparatury laboratoryjnej 4. Zabezpieczenia weryfikowalne w laboratoriach wytwórcy dokumentów.

15 IV. Rodzaje zabezpieczeń wg techniki sporządzenia 1. Treść przypisana do rodzaju dokumentu dane, ich rozmieszczenie. 2. Podłoże (papier, płytka poliwęglanowa) Papier o specjalnych właściwościach, wysokiej jakości, odporny na zginanie, zniszczenia. W trakcie produkcji umieszcza się zabezpieczenia w papierze: - broki (krążki metaliczne, przezroczyste, fluoryzujące), - włókna ochronne: barwne lub fluoryzujące,

16 - nici zabezpieczające (ciągłe, okienkowe, zwykłe, fluoryzujące, z mikrodrukiem, hologramem.), - znaki wodne, - zabezpieczenia reagujące chemicznie (zabezpieczenie antyprzerobieniowe).

17 Płytka poliwęglanowa Dokumenty produkowane są warstwowo. Rdzeń wykonany jest z papieru lub białego poliwęglanu, który jest laminowany kolejnymi warstwami przeźroczystego poliwęglanu. Elementy graficzne, zabezpieczenia w druku oraz w stosowanych farbach nanoszone są na rdzeń. Po naniesieniu zewnętrznej warstwy przezroczystego poliwęglanu dokonuje się personalizacji dokumentu techniką grawerowania laserowego. W takim dokumencie można umieścić również mikroprocesory.

18 3. Zabezpieczenie poprzez zastosowanie technik druku, np.: - druk wklęsły, - druk płaski, - druk wypukły, - sitodruk, - druk atramentowy, - druk laserowy, - druk termotransferowy (wykorzystanie temperatury do stopienia i przyklejenia barwnika do podłoża), - druk igłowy.

19 4. Zabezpieczenia graficzne : -gilosz (układ cienkich linii) -druk irysowy -tło antykseryczne

20 -suche tłoczenie -recto-verso

21 - mikrodruk, - efekt kątowy

22 5. Zabezpieczenia w farbie, np.: - farby luminescencyjne (fluoryzujące, fosforyzujące), nadruk fluoryzujący ukryty widoczny w świetle UV,

23 - farba zmienna optycznie OVI, - farba opalizująca (zawiera drobne płatki miki, które pod wpływem światła połyskują), - farba termochromowa (zmienia kolor pod wpływem temperatury),

24 - farba metalizowana (zawiera pigmenty metaliczne, które połyskują), - farba reaktywna chemicznie ze środkami służącymi do wywabiania tekstu, - farba typu fugitive (przy próbie użycia wywabienia, farba rozmazuje się i uszkadza dokument), - farba krwawiąca.

25 6. Elementy i znaki zabezpieczająco- kontrolne: *Elementy zmienne optycznie (zależnie od kąta obserwacji lub oświetlenia)- hologramy: - kinegram- dwuwymiarowy hologram dający efekt kinematyczny, - zmienny obraz laserowy CLI (w zależności od kąta padania zmienia się wyrazistość obrazu).

26 *Perforacja *Laminacja *Elementy do odczytu maszynowego- ukryte lub widoczne elementy graficzne (pola przeznaczone do odczytu maszynowego zadrukowane specjalnymi czcionkami, paski magnetyczne, kody kreskowe) oraz mikroprocesory. *Dane biometryczne.

27 * Przeźroczyste okienko (MLI w okienku).

28 Dokumenty jako forma ustalania i weryfikowania tożsamości osoby

29 Tożsamość osoby - podmiotu prawa (osoby fizycznej), to jej indywidualne oznaczenie, posiadanie takich cech osobistych, które wyróżniają ją od innych; wyznacza jej sytuację prawną, powoduje że konkretna osoba staje się zindywidualizowanym podmiotem praw i obowiązków.

30 Ustalanie tożsamości poprzez legitymowanie osób - podstawa prawna Ustawa o Policji- art Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości.. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów

31 Policjant ma prawo legitymowania osób, gdy ustalenie ich tożsamości jest niezbędne do wykonania czynności służbowych, a w szczególności w celu: - identyfikacji osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, - ustalenia świadków zdarzenia powodującego naruszenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego, - wykonania polecenia wydanego przez sąd, prokuratora, organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego, - identyfikacji osób wskazanych przez pokrzywdzonych jako sprawców przestępstw lub wykroczeń, - poszukiwania osób zaginionych lub ukrywających się przed organami ścigania albo wymiarem sprawiedliwości.

32 Policjant ustala tożsamość osoby legitymowanej na podstawie: Policjant ustala tożsamość osoby legitymowanej na podstawie: 1) dowodu osobistego; 2) dokumentu paszportowego; 3)zagranicznego dokumentu tożsamości; 4)innego dokumentu zawierającego fotografię i oznaczonego numerem lub serią; 5)informacji o osobie w postaci zdjęcia wraz z opisem wizerunku osoby lub odcisków linii papilarnych zgromadzonych w policyjnych zbiorach danych lub zbiorach danych, do których Policja ma dostęp na podstawie art. 20 ust. 15 i 16 ustawy o Policji; 6) oświadczenia innej osoby, której tożsamość została ustalona na podstawie dokumentów, o których mowa w pkt Policjant może odstąpić od legitymowania osoby, która jest mu znana osobiście.

33 Policjant dokumentuje legitymowanie osoby w notatniku służbowym lub na odpowiednim nośniku technicznym albo w notatce służbowej, określając datę, czas, miejsce i przyczynę legitymowania oraz następujące dane osoby legitymowanej: 1) imię (imiona) i nazwisko; 2) datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz, w miarę możliwości, numer PESEL; 3) rodzaj i cechy identyfikacyjne dokumentu, na podstawie którego ustalono tożsamość osoby legitymowanej. Dokumentowanie czynności może nastąpić drogą elektroniczną.

34 Oprócz Policji uprawnionymi do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości są funkcjonariusze innych organów, na podstawie zapisów ustaw kompetencyjnych.

35 Wprowadzenie policjanta lub innego uprawnionego funkcjonariusza w błąd co do tożsamości własnej lub innej osoby, bądź co do swego zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania podlega karze grzywny (art kw). Tej samej karze podlega bezpodstawne nieujawnienie takich informacji (art k. w. ).

36 Wynikiem legitymowania może być ustalenie, że: 1. Osoba posługuje się swoją tożsamością i autentycznym dokumentem. 2. Osoba posługuje się swoją tożsamością, ale nieautentycznym dokumentem. 3. Osoba posługuje się fałszywą- skradzioną tożsamością: - posługuje się nie swoim, ale autentycznym dokumentem, - posługuje się fałszywym dokumentem z cudzymi danymi osobowymi.

37 Weryfikowanie tożsamości na podstawie dokumentów 1. Weryfikowanie na podstawie warstwy graficznej - porównanie twarzy osoby z fotografią w dokumencie; twarzy osoby z danymi rysopisowymi (w przypadku starych dowodów osobistych), - przepytanie z danych dokumentu, - podpisanie się w taki sposób jak w dowodzie osobistym (w przypadku starych dowodów osobistych). 2. Odczytanie danych maszynowych i potwierdzenie ich zgodności z warstwą graficzną. 3. Porównanie danych biometrycznych (fotografia, linie papilarne - paszport ).