Rada Unii Europejskiej. Glosariusz

Transkrypt

1 * v co05.pl13 Rada Unii Europejskiej Glosariusz PRADO (013) Terminy techniczne związane z zabezpieczeniami i, ogólnie, dokumentami zabezpieczonymi (013) (w porządku alfabetycznym)

2 Przedmowa Niniejszy dostępny publicznie glosariusz, którego pierwsze wydanie ukazało się w roku 2007, jest przykładem udanej współpracy między europejskimi ekspertami w dziedzinie dokumentów ze wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii, którzy spotykają się regularnie na posiedzeniach Grupy Roboczej ds. Granic i Komitetu Mieszanego ds. Dokumentów Fałszywych. Zadaniem niniejszego glosariusza jest nie tylko wyjaśnianie terminów technicznych używanych w opisach dokumentów w systemie PRADO (PUBLIC REGISTER OF AUTHENTIC IDENTITY AND TRAVEL DOCUMENTS ONLINE PUBLICZNY REJESTR ON-LINE AUTENTYCZNYCH DOKUMENTÓW TOŻSAMOŚCI I DOKUMENTÓW PODRÓŻY), ale również wspieranie stosowania spójnej terminologii oraz przyczynianie się do wzajemnego zrozumienia jako podstawy skutecznej komunikacji oraz współpracy policyjnej i administracyjnej w 23 językach urzędowych UE. Ma on również uwrażliwiać osoby, których obowiązki obejmują sprawdzanie tożsamości i dokumentów tożsamości eksperci od dokumentów będą mogli orzekać o autentyczności kwestionowanego dokumentu jedynie wówczas, gdy użytkownicy PRADO będą zgłaszali podejrzenia, zwracając się do miejscowej policji lub odnośnego krajowego punktu kontaktowego o dalsze wskazówki. Przyczynianie się do lepszej komunikacji i współpracy jest środkiem w walce z nielegalną imigracją i zorganizowaną przestępczością; wzmacnia ono również bezpieczeństwo na granicach zewnętrznych i gdzie indziej. Pragnę wyrazić podziękowania wszystkim tym, którzy umożliwili powstanie niniejszego glosariusza PRADO. Christine Roger Dyrektor Generalna Dyrekcja Generalna Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne Sekretariat Generalny Rady Unii Europejskiej

3 000 Przedmowa Wstęp Broki Broki fluoryzujące Dane personalne / inne wpisy personalizacyjne Dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) Druk atramentowy Druk igłowy Druk irysowy Druk laserowy / kopiowanie laserowe Druk offsetowy Druk szablonowy Druk termotransferowy Druk wklęsły (wklęsłodruk) Druk wypukły (typograficzny) Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID Efekt kątowy Element odczytywany maszynowo Element optycznie zmienny (OVD) FADO Farba fluoryzująca Farba fotochromatyczna Farba krwawiąca (penetrująca) Farba metalizowana Farba opalizująca Farba optycznie zmienna (OVI) Farba reaktywna typu fugitive Farba termochromowa Farby metameryczne Fluoryzująca nić introligatorska Fluoryzująca nić zabezpieczająca Fluoryzujący efekt rozgwieżdżonego nieba Fluoryzujący numer seryjny Folia opalizująca Foliowanie Gilosze / wzory z cienkich kresek Grawerowanie laserowe Hologram Identigram Identyfikator biometryczny (biometria) E-paszport ifado Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem Kinegram 3

4 Kod dokumentu Kod kreskowy / kod mozaikowy Laminat Nadruk na laminacie Wytłoczenia w laminacie Laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie Laminat retrorefleksyjny Metoda fototechniczna Metoda sublimacji Mikroprocesor bezstykowy Mikroprocesor stykowy Minidruk i mikrodruk Nadruk fluoryzujący Nić introligatorska Nić zabezpieczająca Niekończący się tekst Numer seryjny Numeracja Obraz zawierający niewidzialne (zakodowane - "scrambled") informacje osobowe (IPI) lub informacje dotyczące dokumentu Oszustwo dotyczące tożsamości i oszukańcze posługiwanie się dokumentem Oświetlenie kątowe Papier fotograficzny Pasek magnetyczny Pasek optyczny Perforacja igłowa Perforacja laserowa Perforowany laserowo numer seryjny Perforowane laserowo złożone struktury i wzory: sztancowanie - specjalnie zaprojektowane słabsze strefy laminatu Perforowany laserowo powtórzony wizerunek Perforacja laserowa połączona z zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) Pieczęć sucha Pieczęć tuszowa / stempel tuszowy Podłoże pozbawione wybielacza optycznego Pole przeznaczone do odczytu maszynowego Polichlorek winylu (PCW) Poliwęglan (PC) Powtórzony wizerunek PRADO Promieniowanie UV (ultrafioletowe) Przezroczyste okienko Radełkowanie Recto-verso Relief Rotograwiura Sitodruk Sygnatura grzbietowa / numeracja sekwencyjna 4

5 Światło koaksjalne Światło przechodzące Technika łączenia elementów dokumentu Tekst gotowy Tło / nadruk zabezpieczający Tło antykseryczne Wizerunek posiadacza metody zespolenia zdjęcia z podłożem Powierzchnia samoprzylepna Przyklejenie Izy (nity) Przymocowanie zszywkami Włókna barwne Włókna fluoryzujące Włókna syntetyczne Zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV Zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) Zakodowane informacje (zakodowany obraz) Zmienny obraz laserowy Znak wodny Znak wodny jednotonowy Znak wodny dwutonowy Znak wodny wielotonowy 5

6 186 Wstęp Niniejszy załączony glosariusz ma pomóc czytelnikowi zorientować się w terminach, które występują w PRADO; glosariusz ten NIE podaje definicji naukowych jego głównym zadaniem jest pomóc wszystkim tym, którzy na co dzień nie sprawdzają dokumentów zabezpieczonych, w zrozumieniu znaczenia pojęć i rozpoznawaniu niektórych ważnych elementów zabezpieczających stosowanych w dokumentach tożsamości i dokumentach podróży. W tym celu przedstawiono proste, niewyczerpujące definicje, przykłady i wyjaśnienia. Aby znaleźć dany rozdział w innej wersji językowej niniejszego dokumentu, należy wyszukać go za pomocą szarego trzycyfrowego numeru znajdującego się obok tytułu rozdziału, po prawej stronie u góry. Propozycje usprawnień i uwagi o błędach prosimy kierować do: helpline.prado@consilium.europa.eu Jeżeli pragną Państwo zapoznawać się z niniejszym glosariuszem alfabetycznym np. do celów szkoleniowych, proponujemy rozpocząć od rozdziału OSZUSTWO DOTYCZĄCE TOŻSAMOŚCI I OSZUKAŃCZE POSŁUGIWANIE SIĘ DOKUMENTEM Broki 080 Broki są to niewielkie barwne krążki dodane do podłoża papierowego (lub rozproszone w nim) podczas jego produkcji. Broki są wprowadzane do papieru w podobny sposób jak barwne włókna zabezpieczające. Broki mogą być również metaliczne lub przezroczyste; mogą także fluoryzować w promieniowaniu UV lub być wykonane z opalizującej substancji wykazującej zmiany barwy. 6

7 Barwne broki i włókna fluoryzujące Broki termochromowe broki fluoryzujące barwne włókna zabezpieczające włókna fluoryzujące podłoże pozbawione wybielacza optycznego Broki fluoryzujące 134 Broki (małe barwne krążki) o właściwościach fluorescencyjnych (widoczne w promieniowaniu UV) dodane do masy papierniczej podczas produkcji podłoża papierowego, służące jako zabezpieczenie. W normalnym oświetleniu broki fluoryzujące mogą być widoczne lub niewidoczne. 7

8 włókna fluoryzujące fluoryzujący efekt rozgwieżdżonego nieba podłoże pozbawione wybielacza optycznego 8

9 123 Dane personalne / inne wpisy personalizacyjne Personalizacja jest procesem, w którym do dokumentu są wprowadzane wizerunek, podpis i dane personalne posiadacza. Dane personalne posiadacza widnieją zarówno w polu przeznaczonym do oceny wizualnej, jak i w polu przeznaczonym do odczytu maszynowego w paszporcie (na stronie personalizacyjnej), dokumencie tożsamości lub wizie; w e-paszportach są one również zapisane w mikroprocesorze. holograficzna spersonalizowana nić zabezpieczająca Zintegrowana karta (strona) personalizacyjna w paszporcie Pole przeznaczone do oceny wizualnej Pole przeznaczone do odczytu maszynowego integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem 9

10 Dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) 188 Specyfikacje dokumentów podróży przeznaczonych do odczytu maszynowego paszportów, wiz i dokumentów tożsamości zawarte są w dokumencie 9303 Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Większość krajów stosuje te zasady w swoich przeznaczonych do odczytu maszynowego paszportach, wizach i dokumentach tożsamości używanych do przekraczania granic. Zgodnie z tymi standardami strona personalizacyjna takiego dokumentu podzielona jest na dwa odrębne pola: pole przeznaczone do badania wzrokowego zawierające nazwę dokumentu, wizerunek posiadacza, dane personalne oraz dane dotyczące wydania i ważności dokumentu; 082 pole przeznaczone do odczytu maszynowego zawierające niektóre informacje z pola przeznaczonego do badania wzrokowego. Przykład: wymagane elementy wizy przeznaczonej do odczytu maszynowego (MRV) zgodnej ze specyfikacjami ICAO Terytorium objęte wizą Liczba dozwolonych wjazdów Pole przeznaczone do badania wzrokowego: Okres ważności Długość pobytu Pole przeznaczone do odczytu maszynowego element odczytywany maszynowo mikroprocesor bezstykowy ustanowienie połączenia uwierzytelnionego hasłem 10

11 Druk atramentowy (196) 047 Druk atramentowy jest to metoda nanoszenia środka kryjącego wykorzystująca pewien rodzaj drukarki komputerowej, która działa na zasadzie natryskiwania drobnych kropelek tuszu bezpośrednio na podłoże, przy czym tusz wnika w podłoże. Może on być stosowany np. do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. Integracja danych personalnych / wizerunku z podłożem za pomocą druku atramentowego 11

12 Integracja danych personalnych i wizerunku z podłożem za pomocą druku atramentowego Druk atramentowy personalizacja barwna wewnątrz karty z poliwęglanu: Za pomocą specjalnej farby przeznaczonej do drukowania na poliwęglanie dane personalne są nanoszone na podłoże z poliwęglanu podczas produkcji karty z poliwęglanu (PC); np. technika Innosec Fusion, Polycore, PCC lub personalizacja barwna na poliwęglanie (PCP). 196 Integracja fotografii z kartą poliwęglanową (technika Innosec Fusion ) 12

13 Technika personalizacji barwnej na poliwęglanie (PCP) 13

14 Druk igłowy 155 Drukarka igłowa lub mozaikowa to drukarka komputerowa, która drukuje przez mechaniczne uderzanie igieł w nasączoną tuszem taśmę i dociskanie jej w ten sposób do podłoża, podobnie jak w maszynie do pisania, ale w odróżnieniu od maszyny do pisania litery powstają z punktów odpowiadających uderzeniom pojedynczych igieł. Druk igłowy 14

15 Druk irysowy 045 Druk irysowy zwany jest również drukiem tęczowym. Ta metoda uzyskiwania efektów barwnych, stosowana w druku offsetowym, ma uniemożliwić dokonanie separacji barwnej lub kopiowanie dokumentów zabezpieczonych, gdyż subtelnie łączy z sobą barwy tak, że powstaje płynne przejście jednej barwy w drugą. 15

16 tło / nadruk zabezpieczający druk szablonowy 16

17 Druk laserowy / kopiowanie laserowe Drukarka laserowa jest drukarką cyfrową wykorzystującą procesy elektrofotograficzne. Obraz powstaje z tonera, który przenoszony jest na podłoże, podobnie jak w przypadku konwencjonalnych fotokopiarek. Druk laserowy jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. (044), (098) Technika integracji danych personalnych i wizerunku z podłożem: druk laserowy 17

18 Pole przeznaczone do odczytu maszynowego metoda integracji: druk laserowy 18

19 Druk offsetowy 157 Druk offsetowy (czasem, zwany litografią lub offsetem wodnym) jest techniką drukowania pośredniego, w której tekst lub obraz są przenoszone z cylindra formowego (o gładkiej powierzchni) na cylinder pośredni (z gumowym obciągiem), a stamtąd nadrukowywane na podłoże. Charakteryzuje się równomiernym rozprowadzaniem środka kryjącego i dokładnymi konturami. 199 W drukach zabezpieczonych powszechnie stosowany jest inny proces drukarski, mianowicie druk typooffsetowy (czasem zwany suchym offsetem). Stosuje się w nim techniki laserowe lub fotograficzne (np. nyloprint fotopolimerowa klisza drukarska) oddziałując nimi na elastyczną kliszę drukarską, otrzymuje się powierzchnią reliefową. Jedynie jej wypukłe miejsca stykają się z obciągiem. Otrzymany wydruk jest bardzo podobny do wodnego offsetu (cechy charakterystyczne druku wypukłego nie zawsze są widoczne). druk irysowy 19

20 Druk szablonowy 170 Druk szablonowy czasem określany również drukiem Orłowa stosowany jest w druku wklęsłym; umożliwia on jednoczesne precyzyjne drukowanie więcej niż jednej barwy jedną płytą drukarską. Nowoczesna prasa drukarska często może drukować kilka barw (np. 3, 4 lub 5). Poszczególne barwy są nanoszone za pomocą osobnych szablonów, odpowiadających elementom lub częściom docelowego wzoru. Farby drukarskie mogą w niewielkim stopniu zachodzić na siebie, przez co w ostatecznym obrazie widoczne może być płynne przejście kolorystyczne. 2 colours 20

21 3 barwy To przejście kolorystyczne nie musi być równoległe do kierunku druku w maszynie drukarskiej, jak w druku irysowym (w technice druku offsetowego). tło / nadruk zabezpieczający 21

22 Druk termotransferowy 048 W druku termotransferowym półtony generowane są przez rastrowanie. Przeniesienie jednorodnej warstwy barwnej daje w wyniku punkty lub powierzchnie o ostrych konturach. Możliwe jest również stosowanie specjalnych taśm tuszowych, np. z pigmentami metalicznymi. Druk termotransferowy jest jedną z metod stosowanych do personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. integracji danych 22

23 Druk wklęsły (wklęsłodruk) 002 Druk wklęsły (wklęsłodruk) jest to technika nanoszenia środka kryjącego pozwalająca uzyskać wypukły, wyczuwalny dotykowo relief (element wyczuwalny dotykowo), który można również dostrzec w oświetleniu kątowym. Ta cecha druku wklęsłego pozwala również uzyskiwać efekt kątowy. 23

24 Wypukła powierzchnia (= relief) Cienie rzucane w oświetleniu kątowym Nie należy mylić z rotograwiurą. 204 Nie należy mylić z techniką PEAK stanowiącą połączenie druku offsetowego i wklęsłodruku: zmiany barw (lub inne zmiany) stają się widoczne w zależności od kąta patrzenia i kąta padania światła. Nie należy mylić z wyczuwalnym dotykowo kartach z tworzywa sztucznego. grawerowaniem laserowym w laminatach lub 198 Wklęsłodruk bez użycia farby powoduje odkształcenia papieru, a zatem może być wykorzystywany do uzyskiwania efektu tłoczenia (reliefu) za pomocą techniki litograficznej. Efekty kątowe bez użycia farby można również uzyskiwać w technice ślepego wklęsłodruku (tłoczenia wklęsłodrukowego). Druk szablonowy 24

25 Druk wypukły (typograficzny) 097 Technika nanoszenia środka kryjącego, w której miejsca drukujące są wypukłe, podobnie jak w pieczęci. Jest to jedna z najstarszych technik drukarskich. Zalicza się do technik druku bezpośredniego, podobnie jak (nieco nowsza) fleksografia; za jej pomocą można drukować na niemal każdym podłożu, w tym na przykład na foliach z tworzyw sztucznych. W dokumentach zabezpieczonych druk wypukły stosowany jest często do drukowania kolejno następujących po sobie numerów, np. numerów seryjnych. Numer seryjny wydrukowa ny drukiem wypukłym (typograficz nym) Forma drukarska do druku tekstu techniką typograficzną Nie należy mylić z suchym offsetem typooffsetem. 25

26 Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID 190 Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID jest rodzajem zmiennego (DOVID). elementu dyfrakcyjnego optycznie DID zawiera dwie barwy dyfrakcyjne widoczne pod kątem bezpośredniego odbicia. Przy obrocie o 90º w tej samej płaszczyźnie widoczna jest wyraźna zmiana barwy. Ułatwia to inspekcję wzrokową. Można włączać dodatkowe efekty stosując inne (DOVID). elementy dyfrakcyjne optycznie zmienne DID Hologram.Industries Zobacz: element optycznie zmienny (OVD) 26

27 Efekt kątowy 043 Motyw wykonany techniką druku wklęsłego, widoczny po odchyleniu w oświetleniu kątowym. W zależności od kierunku padania oświetlenia kątowego obraz widoczny jest jako jasny na ciemnym tle lub odwrotnie. W zależności od kąta padania oświetlenia kątowego litery RP widoczne są jako jasne lub ciemne. Struktura linii (90º) w motywie wykonanym z użyciem efektu kątowego 27

28 Efekt kątowy uwidoczniony przez odchylenie dokumentu tło / nadruk zabezpieczający 28

29 Element odczytywany maszynowo 150 Elementy odczytywane maszynowo (elementy do wspomaganej maszynowo weryfikacji zabezpieczeń dokumentów) są to zabezpieczenia, które mogą być odczytywane i weryfikowane przez maszyny (czytniki dokumentów); służą do uwierzytelniania dokumentu podróży lub tożsamości przez wykrywanie lub pomiar szczególnych fizycznych właściwości elementów lub struktur dokumentu, pomagają również uwierzytelnić posiadacza dokumentu. Zob.: dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) kod kreskowy / kod mozaikowy numer dostępu karty (CAN) i Ustanowienie Połączenia Uwierzytelnionego Hasłem (PACE) Pole przeznaczone do odczytu maszynowego mikroprocesor stykowy mikroprocesor bezstykowy pasek magnetyczny pasek optyczny Inne (opcjonalne) elementy odczytywane maszynowo obejmują: 1. elementy zabezpieczające związane ze strukturą jak np. elementy optycznie zmienne (OVD), laminaty retrorefleksyjne i przezroczyste okienka 2. elementy zabezpieczające związane z substancją, takie jak pigmenty dodawane np. do farb zabezpieczających oraz barwne i/lub fluoryzujące włókna i oraz broki dodawane do podłoża 3. elementy zabezpieczające związane z danymi, jak np. holograficzne lub magnetyczne nici zabezpieczające, na których zapisane są zakodowane dane, lub obraz (druk) zawierający niewidzialne informacje osobowe (IPI) lub zakodowane informacje dotyczące dokumentu. 29

30 Pole szare, w którym ICAO zaleca umieszczanie informacji o elementach związanych ze strukturą Pole szare, w którym ICAO zaleca umieszczanie informacji o elementach związanych z substancją Nominalny środek elementu związanego ze strukturą Pole przeznaczone do odczytu maszynowego Nominalny środek elementu związanego z substancją (Wymiary w mm) Element optycznie zmienny (OVD) (079), (115), (177), (178) 011 Elementy optycznie zmienne (OVD) są to zabezpieczenia ukazujące różne informacje w zależności od kąta obserwacji lub warunków oświetlenia. Ta zmiana wyglądu jest odwracalna, przewidywalna i powtarzalna. Rozróżniamy następujące rodzaje OVD: 1. Elementy zmieniające barwę w wyniku interferencji cienkich warstw: OVI: farba optycznie zmienna folia opalizująca farba opalizująca 2. Materiały/struktury o zmiennej charakterystyce odbijania: laminat retrorefleksyjny zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych (tilting effect)

31 3. Elementy dyfrakcyjne optycznie zmienne DOVID: Elementy typu DOVID zawierają siatki (zwykle w postaci reliefów powierzchniowych), które modyfikują światło przez dyfrakcję. W ten sposób tworzy się różne efekty, jak np. obrazy dwu- lub trójwymiarowe, efekty kinematyczne bądź zmiany barw. Poszczególne elementy typu DOVID różnią się między sobą rozdzielczością obrazu, jasnością i możliwościami animacji. Zwykle są znane pod nazwami handlowymi: hologram DOVID generowane komputerowo: Kinegram, Identigram, Dyfrakcyjny element identyfikacyjny DID 177, 079, 178 Hologram punktowy, Exelgram, Movigram (177), Pixelgram (079), Stereogram (178). 183 FADO System FADO (False and Authentic Documents Online - Fałszywe i Autentyczne Dokumenty Online) został utworzony na mocy wspólnego działania Rady nr 98/700/WSiSW. 1. System Expert FADO jest systemem niejawnym ("RESTREINT UE / EU RESTRICTED") służącym wymianie informacji (na temat fałszywych i autentycznych dokumentów podróży oraz dokumentów tożsamości) między ekspertami od dokumentów spotykającymi się regularnie w ramach Grupy Roboczej ds. Granic - Komitetu Mieszanego, w gronie ekspertów od dokumentów fałszywych. 2. System ifado, system o ograniczonym dostępie, stanowi drugi poziom FADO. Zawiera on najważniejsze informacje dotyczące sprawdzania tożsamości i dokumentów, zaczerpnięte z systemu Expert FADO. Przeznaczony jest on do użytku organów państwowych i organów ścigania. 3. System PRADO zawiera jeszcze bardziej ograniczony zestaw informacji na temat dokumentów autentycznych i został udostępniony ogółowi społeczeństwa przez Sekretariat Generalny Rady Unii Europejskiej pod adresem: Informacje w nim zawarte zostały wyselekcjonowane i dostarczone przez ekspertów od dokumentów z państw członkowskich UE, Islandii, Norwegii i Szwajcarii. Informacje we wszystkich trzech systemach są obecnie dostępne w 24 językach urzędowych Unii Europejskiej. 31

32 Najwyższa jakość i rzetelność Dokumenty są wprowadzane do systemu przez wyspecjalizowanych ekspertów z całej Europy. Podawane informacje są weryfikowane przez wszystkich uczestniczących ekspertów. Weryfikacja i zapewnienie jakości odbywa się w kilku etapach, co zapewnia spójność i wysoką standaryzację informacji. Wysokiej jakości tłumaczenia są wykonywane automatycznie przez system oraz przez wyspecjalizowanych tłumaczy w Sekretariacie Generalnym Rady. FADO jest prowadzone na serwerach Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej Dyrekcja Generalna Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne, Dyrekcja Spraw Wewnętrznych - Dział spraw Schengen, wiz i granic (DGD 1A). Realizacja techniczna i obsługa są w gestii DGA 5. helpline.prado@consilium.europa.eu 32

33 Farba fluoryzująca 133 Farba zawierająca nie tylko pigmenty barwne, ale także substancje (pigmenty) fluoryzujące, stosowana do drukowania zarówno tekstów, jak i motywów, nazywana jest farbą fluoryzującą. Tego rodzaju farba jest widoczna w normalnym oświetleniu, a w promieniowaniu UV fluoryzuje. Fluorescencja jest krótkotrwałą emisją światła, która ustaje praktycznie natychmiast po wygaszeniu źródła światła w ciągu 10-8 sekund. Tło w oświetleniu normalnym Ten sam paszport: farba fluoryzująca barwa brązowa w tle fluoryzuje na zielono Nie należy mylić z: nadrukiem fluoryzującym tło / nadruk zabezpieczający 33

34 Farba fotochromatyczna 160 Farby fotochromatyczne zmieniają barwę pod wpływem promieniowania UV. Po usunięciu źródła promieniowania UV zmiana barwy utrzymuje się jeszcze przez jakiś czas, po czym obraz wraca do barwy pierwotnej. Przykłady: Estonia paszport, Malta paszport (od listopada 2000 r.). Nadruk na laminacie wykonany farbą opalizującą fotochromatyczną Po ekspozycji na promieniowanie UV zielonkawy opalizujący nadruk przez pewien czas pozostaje niebieski Nie należy mylić z: farbą opalizującą Farba krwawiąca (penetrująca) 124 Farba krwawiąca (penetrująca) jest farbą zabezpieczającą zawierającą pigmenty, które wraz z zastosowanym rozpuszczalnikiem wnikają ( rozpływają się lub przebijają na drugą stronę ) w papierowe podłoże tak, że wszelkie próby mechanicznego usunięcia spowodują widoczne uszkodzenie dokumentu. 34

35 Numer seryjny wydrukowany farbą krwawiącą (penetrującą) Farba zastosowana do druku numeracji częściowo przeniknęła przez podłoże papierowe i jest widoczna na odwrocie Nie należy mylić z farbą reaktywną typu fugitive. Farba metalizowana 151 Pigmenty metaliczne, takie jak aluminium lub brąz, są stosowane jako składniki farb drukarskich do tworzenia powierzchni o połysku metalicznym. Farba metalizowana nie jest farbą zabezpieczającą w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ wszystkie drukarnie komercyjne mają do niej swobodny dostęp. Niemniej jednak farba metalizowana jest typową farbą antykseryczną, ponieważ kopia (w tym również wykonana za pomocą drukarki biurowej) nie jest w stanie oddać efektu oryginalnego. Srebrna farba metalizowana 35

36 Farba opalizująca 052 Na ogół farby opalizujące (np. farby perłowe, farby o połysku perłowym lub farby z efektem macicy perłowej) zawierają przezroczyste pigmenty tworzące cienką warstwę zawierającą drobne płatki miki. Płatki te powodują interferencję światła rozproszonego. Tworzy to połyskliwe, perłowe efekty zmieniające barwę przy zmianie kąta patrzenia lub oświetlenia. 36

37 folia opalizująca 37

38 Farba optycznie zmienna (OVI) 092 Farba optycznie zmienna (OVI) jest to farba drukarska, która zawiera mikroskopijne pigmenty działające jak filtry interferencyjne dające w efekcie dużą zmienność barwy w zależności od kąta obserwacji lub oświetlenia. Farby optycznie zmienne są stosowane w w sitodruku. druku wklęsłym (wklęsłodruku) lub 38

39 Farba optycznie zmienna zastosowana we wklęsłodruku Farba optycznie zmienna: (zob. zmianę barwy w przykładzie po prawej) Farba optycznie zmienna naniesiona sitodrukiem na banknocie 50 euro Podrobienie Autentyk Oesterreichische Nationalbank (OeNB.at) Oesterreichische Nationalbank (OeNB.at) farba opalizująca 39

40 Farba reaktywna typu fugitive 093 Farba reaktywna typu fugitive jest jednym z typów farby rozpuszczalnej. Rozpuszcza się w niektórych rozpuszczalnikach lub wodzie. Zastosowanie tej farby powoduje, że określone fragmenty druku zabezpieczającego / tła znikają lub blakną (np. kiedy fałszerz próbuje usuwać lub zmieniać nadrukowany na nim tekst personalizacyjny). Nie należy mylić z farbą krwawiącą (penetrującą). 40

41 Farba termochromowa 094 Farba termochromowa jest to specjalna farba, która zmienia barwę w sposób odwracalny w zależności od temperatury. 41

42 Farby metameryczne (197) 187 Farby metameryczne są to pary (chemicznie) różnych farb, które w danym oświetleniu są niemal nie do odróżnienia (zwykle w jasnym świetle dziennym), ale wykazują zauważalne różnice kontrastu barwnego w innym świetle (często w promieniowaniu podczerwonym) lub pod specjalnym czerwonym filtrem optycznym. Specjalnym efektem metamerycznym może być np. znikanie w podczerwieni: farba widoczna w normalnych warunkach nie jest widoczna w podczerwonym zakresie widma. 197 Farby metameryczne zostały zastosowane na przykład na banknotach EURO. W oświetleniu normalnym Zniknięcie w podczerwieni 42

43 Fluoryzująca nić introligatorska 137 Fluoryzująca nić introligatorska jest to nić (która może również składać się z kilku pojedynczych splecionych ze sobą nici) stosowana do zszywania stron książeczki. Pod wpływem promieniowania UV fluoryzuje jednobarwnie lub wielobarwnie. W oświetl eniu normal nym W promien iowaniu UV nić introligatorska Fluoryzująca nić zabezpieczająca 135 Cienki pasek z tworzywa sztucznego, metalu lub innego materiału zatopiony częściowo lub całkowicie w podłożu podczas produkcji podłoża papierowego. Fluoryzująca nić zabezpieczająca fluoryzuje pod wpływem promieniowania UV. Reakcja ta może być również wielobarwna. 43

44 nić zabezpieczająca Zobacz: podłoże 44

45 Fluoryzujący efekt rozgwieżdżonego nieba 111 Fluoryzujący efekt rozgwieżdżonego nieba uzyskuje się dzięki bardzo małym fluoryzującym drobinom w podłożu (widocznym w promieniowaniu UV). Drobiny te są dodawane do masy papierniczej podczas produkcji podłoża papierowego i służą jako zabezpieczenie. włókna fluoryzujące broki fluoryzujące podłoże pozbawione wybielacza optycznego 45

46 Fluoryzujący numer seryjny 136 Niepowtarzalny numer dokumentu wydrukowany na dokumencie i przypisany mu jako dodatkowy element zabezpieczający w celu jego identyfikacji; fluoryzujący numer seryjny fluoryzuje pod wpływem promieniowania UV. numeracja 46

47 Folia opalizująca 143 Folia opalizująca daje połyskliwe, perłowe efekty zmieniające barwę przy zmianie kąta patrzenia lub oświetlenia. farba opalizująca laminat element optycznie zmienny (OVD) 47

48 Foliowanie (019,020) 140 Foliowanie polega na naniesieniu folii za pomocą rozgrzanej matrycy. Można je traktować jako pewną formę druku wypukłego (typograficznego). Podstawowe różnice między foliodrukiem a drukiem wypukłym polegają na zastosowaniu folii zamiast lepkiej farby drukarskiej jako środka kryjącego oraz na pośrednim podgrzaniu formy drukarskiej. Pod wpływem łącznego oddziaływania temperatury i ciśnienia w miejscach wypukłości matrycy warstwa folii oddziela się od nośnika i zostaje przeniesiona na podłoże, w którym zostaje trwale zatopiona w sposób uniemożliwiający usunięcie. 48

49 Foliowanie stosuje się często do drukowania tekstu i motywów na obwolucie paszportu np. foliowanie na złoto 019 lub foliowanie na srebrno Foliowanie stosuje się również jako metodę nakładania hologramów i kinegramów itd. Gilosze / wzory z cienkich kresek (110) 028 Misterne ornamenty składające się ze splecionych linii ciągłych tworzących wzory geometryczne. W druku zabezpieczającym wykorzystuje się ornamenty giloszowe lub inne wzory z cienkich kresek, aby utrudnić ponowne wykonanie i reprodukcję. Gilosze i inne wzory z cienkich kresek czasami łączy się z drukiem irysowym. Pozytywowe i negatywowe wzory giloszowe 110 Relief cienkokreskowy

50 Grawerowanie laserowe 030 Obrazy i tekst są grawerowane w laminatach z tworzywa sztucznego lub kartach za pomocą lasera. W procesie grawerowania laserowego dane są zapisywane przez zaczernianie (zwęglanie) folii czułych na promieniowanie laserowe (folii z polichlorku winylu (PCW) lub z uczulanego poliwęglanu (PC)). Przy zastosowaniu różnych materiałów światłoczułych można uzyskać również kolory. Głębokość grawerowania laserowego można regulować; stosowane są następujące warianty techniczne: Grawerowanie płaskie (w określonej warstwie): zaczernianie warstw leżących pod przezroczystymi (nieczułymi na promieniowanie laserowe) foliami okrywowymi Przykłady: Niemcy: prawo jazdy (imię, data i miejsce wydania, podpis) Szwajcaria: dowód tożsamości (nazwisko, imię) 50

51 Grawerowanie laserowe wypukłe (wyczuwalne dotykowo) Przykłady: Niemcy: prawo jazdy (nazwisko, data i miejsce urodzenia, numer seryjny, kategorie prawa jazdy) Szwajcaria: dowód tożsamości (np. data urodzenia na stronie przedniej) Laserowo wygrawerowany numer wyczuwalny dotykiem Wyczuwalna dotykiem laserowo wygrawerowana data urodzenia Nie należy mylić z wyczuwalnym dotykowon (wklęsłodrukiem) na podłożach tradycyjnych. drukiem wklęsłym zmienny obraz laserowy 51

52 Hologram 039 Hologram jest najczęściej stosowanym jako element zabezpieczający tradycyjnym rodzajem elementu dyfrakcyjnego optycznie zmiennego (DOVID). Możliwe są różne efekty, np. hologramy 2D (hologramy dwuwymiarowe) w których zmieniają się struktura i barwy, hologramy 3D (trójwymiarowe) z obrazami, hologramy z efektami kinematycznymi itd. Hologram dwuwymiarowy Hologram trójwymiarowy element optycznie zmienny (OVD) 52

53 Identigram 179 Identigram jest holograficznym elementem zabezpieczającym stosowanym na przykład w paszportach i dowodach tożsamości, łączącym kilka różnych elementów: holograficzny wizerunek posiadacza ( powtórzony wizerunek) pole przeznaczone do odczytu maszynowego z elementami, które są identyczne we wszystkich dokumentach, np. poniżej, z: trójwymiarowym niemieckim orłem strukturami kinematycznymi makrodrukiem mikrodrukiem elementami odczytywanymi maszynowo. 176 Strona personalizacyj na zawierająca identigram (obraz złożony!) element optycznie zmienny (OVD) 53

54 181 Identyfikator biometryczny (dane biometryczne) Identyfikator biometryczny jest to charakterystyczna cecha osobowa biologiczna (anatomiczna lub fizjologiczna) lub odnosząca się do zachowania dzięki której można ustalić tożsamość osoby przez porównanie z posiadanymi danymi referencyjnymi. Tradycyjnie najpopularniejszymi identyfikatorami biometrycznymi są: odbitka linii papilarnych i wizerunek. Inne często stosowane identyfikatory biometryczne obejmują obraz tęczówki i geometrię ręki. Identyfikatory biometryczne mogą być wykorzystywane do rozpoznawania biometrycznego, np. do rozpoznawania twarzy i tęczówki. Dziedzina zajmująca się mierzeniem znaków biometrycznych znana jest jako biometria. E-paszport 182 W e-paszportach nośnikiem danych personalizacyjnych jest wbudowany mikroprocesor (układ scalony). Specyfikacje ICAO (Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego) przewidują, że mikroprocesor bezstykowy przechowuje co najmniej dane widoczne w polu przeznaczonym do odczytu maszynowego na stronie personalizacyjnej paszportu oraz wizerunek twarzy jako powszechnie stosowany identyfikator biometryczny. Inne identyfikatory biometryczne, jak np. obraz odbitki linii papilarnych lub tęczówki, można dodawać fakultatywnie. Dane biometryczne zapisane w mikroprocesorze można porównywać z cechami biometrycznymi posiadacza dokumentu oraz danymi na stronie personalizacyjnej dokumentu. Można to np. robić ręcznie, za pomocą czytnika dokumentów, lub automatycznie, za pomocą bramki elektronicznej. Zabezpieczeniem chroniącym autentyczność i integralność zapisanych danych jest podpis cyfrowy. Stosowana w tym celu technologia zwana jest infrastrukturą klucza publicznego ICAO. Organy kontrolujące mogą wykorzystywać podpis elektroniczny, aby sprawdzić, czy dane w mikroprocesorze e-paszportu zostały wprowadzone przez odpowiedni, godny zaufania organ i czy nie zostały zmienione. E-paszport zgodny ze specyfikacjami ICAO ma na zewnętrznej przedniej obwolucie symbol e-paszportu: dane personalne / inne wpisy personalizacyjne integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem dokument podróży przeznaczony do odczytu maszynowego (MRTD) element odczytywany maszynowo 54

55 184 ifado intranet False and Authentic Documents Online Fałszywe i Autentyczne Dokumenty Online w intranecie ifado, czyli drugi poziom FADO, zawiera wyłącznie informacje jawne, ale o ograniczonym obiegu. Nie są one przeznaczone dla ogółu społeczeństwa i noszą oznaczenie: LIMITE/LIMITED WYŁĄCZNIE DO UŻYTKU ORGANÓW KONTROLI. Docelową grupę odbiorców stanowią wszystkie krajowe i europejskie władze i organy ścigania dokonujące kontroli tożsamości. Jeżeli sprawdza się tożsamość, należy sprawdzać również dokumenty tożsamości i dokumenty podróży. Zob.: Oszustwo dotyczące tożsamości i oszukańcze posługiwanie się dokumentem Żeby to móc robić, trzeba wiedzieć, jak powinny wyglądać te dokumenty; oprócz specyfikacji technicznych (w tym elementów zabezpieczających) dotyczących dokumentów autentycznych ifado dostarcza informacji na temat najbardziej powszechnie występujących cech umożliwiających wykrycie dokumentów fałszywych. Przy analizie dokumentu należy znać jego szczegóły techniczne ifado ma służyć podnoszeniu świadomości i pomagać w ustalaniu autentyczności dokumentów; wszelkie powstałe wątpliwości mogą zostać rozstrzygnięte przez ekspertów od dokumentów. ifado zawiera informacje o krajowych punktach kontaktowych (ekspertach od dokumentów i innych). ifado zawiera również informacje na temat typowych fałszerstw i technik fałszerskich oraz wskazówki dotyczące wykrywania oszukańczego posługiwania się dokumentem. ifado zawiera główne informacje na temat ważności i innych aspektów prawnych dokumentów, a także opisy techniczne (w tym opisy najważniejszych elementów zabezpieczeń). Opisane są w nim autentyczne dokumenty podróży i inne dokumenty tożsamości, wizy, stemple i niektóre 55

56 dokumenty stanu cywilnego państw członkowskich Unii Europejskiej i wielu krajów niebędących członkami UE. Ponieważ ifado opisuje wzory autentycznych dokumentów podróży, wiz i stempli, a także typowe przypadki fałszerstw (w których dane osobowe zostały zanonimizowane), nie dochodzi do powielania informacji między ifado a, na przykład, SIS. Informacje zawarte w systemie ifado pochodzą z systemu Expert FADO, niejawnego i opatrzonego klauzulą tajności RESTREINT UE / EU RESTRICTED. Informacje zawarte w systemie zostały wyselekcjonowane i dostarczone przez ekspertów ds. dokumentów z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz z Islandii, Norwegii i Szwajcarii (partnerzy Expert FADO). Funkcję komitetu sterującego w Radzie UE pełni Grupa Robocza ds. Granic, a konkretnie jej sekcja złożona z ekspertów ds. dokumentów fałszywych. System ifado jest prowadzony na serwerach Sekretariatu Generalnego Rady UE (SGR), w Dyrekcji Generalnej D Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne. Wdrożeniem technicznym i utrzymaniem FADO zajmuje się Dyrekcja Generalna A CIS. Oprócz systemu centralnego i centralnego punktu dostępu (centralnego proxy), które znajdują się na serwerach SGR, utworzono również krajowe serwery proxy eksploatowane przez kilku partnerów FADO. Zapewnia to użytkownikom z organów państwowych i organów ścigania w tych krajach szybszy i łatwiejszy dostęp do dokumentów. Użytkownicy docelowi Organy krajowe, które sprawdzają tożsamość oraz dokumenty tożsamości i dokumenty podróży, a także inne europejskie podmioty wykonawcze lub organy ścigania, np.: Straż graniczna Ambasady i konsulaty Policja Służby zabezpieczenia społecznego Europol Frontex Większość wpisów w dokumentach ifado ma charakter tekstu ustandaryzowanego, który jest tłumaczony automatycznie na 24 obsługiwane obecnie języki urzędowe UE. Zapewnia to natychmiastową dostępność, a opisy są bardziej jednolite. Opisy tekstowe są tłumaczone przez wyspecjalizowanych lingwistów w Sekretariacie Generalnym Rady. Misja Głównym celem ifado jest udostępnianie informacji tym organom krajowym, które (z urzędu) sprawdzają tożsamość. ifado ma na celu służyć podnoszeniu świadomości i pomagać w ustalaniu autentyczności dokumentów; wszelkie powstałe wątpliwości muszą być rozstrzygane przez ekspertów od dokumentów. Motywacja Informacje na temat dokumentów tożsamości i dokumentów podróży i ich typowych fałszerstw są ważne nie tylko w kontekście nieprzepisowej i nielegalnej imigracji, ale także w postępowaniu wobec wszelkich form przestępczości zorganizowanej, jak terroryzm, handel narkotykami, przemyt uzbrojenia i handel ludźmi. ifado jest zatem istotnym narzędziem w walce z tymi zjawiskami, które stanowią problem dla państw członkowskich UE, i przyczynia się do tworzenia bezpiecznego otoczenia i dalszego rozwoju Europy jako przestrzeni pokoju, bezpieczeństwa i stabilności w świecie. Dalsze działania w praktyce 56

57 Niezależnie od kraju pochodzenia dokumentu użytkownicy ifado powinni kierować wszelkie ewentualne pytania (w tym dotyczące szczegółowych informacji o dokumentach zagranicznych) do krajowego punktu kontaktowego ds. dokumentów tożsamości i dokumentów podróży (dane kontaktowe są dostępne w ifado). W przypadku upoważnionego personelu dostęp jest zawsze możliwy za pośrednictwem centralnego serwera proxy w Sekretariacie Generalnym Rady lub, w odpowiednich przypadkach, także za pośrednictwem krajowych serwerów proxy (intranet krajowe sieci rządowe). Prowadzeniem kont użytkowników końcowych i wsparciem dla użytkowników końcowych zajmują się zawsze organy krajowe. Dostęp do informacji na temat możliwości uzyskania konta ifado: FADO PRADO Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem 122 Integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem odnosi się do czynności wykorzystującej technikę drukarską, technikę grawerowania (laserowego) lub technikę fotograficzną (w odróżnieniu od pisania maszynowego czy odręcznego) do bezpośredniego połączenia obrazu (wizerunku posiadacza), podpisu lub danych personalnych z podłożem lub laminatem podczas personalizacji dokumentu. Integracja fotografii: wizerunek nie stanowi odrębnego (np. naklejonego) elementu dokumentu, ale jest jego integralną częścią: fotografia jest drukowana w polu przeznaczonym do badania wzrokowego na stronie personalizacyjnej (czasem stosuje się również, dodatkowo, wizerunek wtórny np. przekształcony w perforowany wzór). Integracja jest w tym przypadku niezależna od tego, czy wpisy personalizacyjne/wizerunek są laminowane czy nie. dane personalne / inne wpisy personalizacyjne 57

58 Techniki integracji: druk atramentowy grawerowanie laserowe druk laserowy metoda fototechniczna metoda sublimacji metoda termotransferu Wizerunek zintegrowany za pomocą grawerowania laserowego Integracja danych personalizacyjnych, wizerunku i podpisu za pomocą fototechnicznej metody 58

59 Kinegram 054 Kinegram jest to komputerowo generowany hologram ( element dyfrakcyjny optycznie zmienny DOVID), mogący tworzyć wiele obrazów o wysokiej rozdzielczości. Zawiera on szczególnego rodzaju komputerowo generowane dyfrakcyjne elementy optyczne. Mogą one być różnie projektowane, aby tworzyły efekty kinematyczne, efekty zmiany barwy, odwrócenia kontrastów i inne efekty specjalne. Kinegram transparentny Kinegram 59

60 Kinegram częściowo demetalizowany Kinegram metalizowany element optycznie zmienny (OVD) 60

61 Kod dokumentu 128 Kody dokumentów stosowane w niniejszej bazie danych w odniesieniu do DOKUMENTÓW AUTENTYCZNYCH (RZECZYWISTYCH) są złożone z następujących elementów: na przykład kod FRA-AO zawiera: litery FRA oznaczające Francję, państwo wystawienia dokumentu = trzyliterowy kod państwa literę A oznaczającą Paszport (krajowy) = kategoria dokumentu literę O oznaczającą Zwykły = rodzaj dokumentu (5 cyfr), z których pierwsze dwie cyfry ( 01 ) = numer dokumentu ostatnie trzy cyfry ( 001 ) = numer wersji W PRADO opisane są następujące dokumenty: Kategorie dokumentów: Rodzaje dokumentów: A Paszport * B C Dowód tożsamości Wiza E Dokument uprawniający do wjazdu O Zwykły F Prawo jazdy D Dyplomatyczny G Dokument rejestracyjny pojazdu / książeczka pojazdu H Dokument pobytu F Wojskowy S Służbowy / urzędowy I Dowód tożsamości marynarza P Tymczasowy J Dokument podróży dla cudzoziemca Y Dokument powiązany K L M S V W X Licencja maszynisty Świadectwo kwalifikacji członka personelu lotniczego / licencja pilota Świadectwo operatora pływającej jednostki rekreacyjnej / patent kapitana Karta pozwolenia specjalnego Upoważnienie do reprezentowania przedsiębiorstwa Pozwolenie na pracę Inny dokument 61

62 D Stempel / pieczęć E Stempel wjazdowy X Stempel wyjazdowy P Dokument stanu cywilnego B Urodzenie *) Wszystkie rodzaje paszportu krajowego Pole Kategoria dokumentu jest polem obowiązkowym w kodzie dokumentu w odniesieniu do każdego dokumentu N I A M U R T Obywatelstwo Karta ubezpieczenia społecznego / karta podatnika Adopcja Małżeństwo Zarejestrowany związek partnerski Rozwód Odpis aktu zgonu Pole Rodzaj dokumentu nie jest polem obowiązkowym kodu dokumentu. Nie wszystkie powyższe kategorie dokumentu i rodzaje dokumentu są opisane w bazie danych PRADO. Jeżeli w jednej z naszych innych baz danych opisywany jest DOKUMENT FAŁSZYWY, w opisie stosuje się ten sam kod dokumentu co w odpowiadającym mu dokumencie autentycznym, po czym w nawiasie umieszcza się numer kolejny ujawnionego dokumentu fałszywego (w porządku rosnącym): Na przykład: "FRA-AO (3)" oznacza trzeci z kolei ujawniony typ DOKUMENTU FAŁSZYWEGO opartego na dokumencie autentycznym "FRA-AO-01001". 62

63 Kod kreskowy / kod mozaikowy 004 Informacje przeznaczone do odczytu maszynowego. element odczytywany maszynowo Dane w kodzie kreskowym (jednowymiarowym) zapisywane są w postaci zmiennej szerokości wydrukowanych równoległych kresek i odstępów między nimi; informacje te są następnie odczytywane maszynowo metodą optyczną. Kod kreskowy (jednowymiarowy) przedstawiają cy numer seryjny Kod mozaikowy (czyli kod kreskowy dwuwymiarowy) służy do zapisu danych z wykorzystaniem dwu wymiarów i dlatego może zawierać znacznie więcej informacji: Kod mozaikowy 63

64 Laminat (018), (056), (057), (144), (145) Laminat jest to folia z tworzywa sztucznego przytwierdzona, jako dodatkowe zabezpieczenie, do dokumentu lub strony personalizacyjnej przez zastosowanie: siły nacisku: Laminat aplikowany na zimno i/lub ciepła: Laminat aplikowany na gorąco (laminat tłoczony na gorąco) 056 w celu zabezpieczenia wpisów przed sfałszowaniem. 053 Przykład: Kinefilm nałożony na gorąco laminat z integralną naklejką w postaci Kinegramu istniejący zarówno w wersji metalizowanej, jak i przezroczystej. Grube laminaty aplikowane na gorąco mogą zawierać specjalnie wprowadzone/zaprojektowane słabe punkty. W laminatach mogą się również znajdować specyficzne zabezpieczenia, które na ogół nie są swobodnie dostępne na rynku. Nadruk na laminacie 144 Nadruk na laminacie jest to element zabezpieczający umieszczany zwykle na spodniej (= wewnętrznej) stronie laminatu lub między warstwą środka klejącego a laminatem. To chroni przed ścieraniem i ingerencją. W oświetleniu normalnym nadruk na laminacie może być widoczny lub niewidoczny. Zob.: zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV Nadruki na laminacie najczęściej są wykonywane metodą sitodruku, rotograwiury lub fleksografii. 64

65 65

66 Wytłoczenia w laminacie 018 Wytłoczenia w laminacie są to wyczuwalne dotykowo zabezpieczenia laminatu, takie jak skomplikowane wzory z cienkich kresek lub mikrodruki, wykonane w laminatach zabezpieczających przez wytłaczanie. Źródło światła: oświetlenie kątowe 66

67 Mikrodrukowe wytłoczenia w laminacie relief 67

68 Laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie 145 W wielu paszportach zawierających tradycyjne strony personalizacyjne wizerunek posiadacza i dane personalne są zabezpieczone za pomocą przezroczystego laminatu. Aby utrudnić manipulacje, laminat można zintegrować z książeczką paszportu przez przeszycie. Po tym zabiegu część laminatu na ogół przechodzi na przeciwległą stronę, tworząc wąski margines przy grzbiecie dokumentu. [ 68

69 Laminat zintegro wany z dokume ntem przez przeszyci e, tworzący margines na przeciwle głej stronie technika łączenia elementów dokumentu zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV 69

70 Laminat retrorefleksyjny 055 Laminat retrorefleksyjny: w laminacie umieszczony jest niewidoczny obraz, który widać dopiero przy zastosowaniu światła koaksjalnego i specjalnego urządzenia optycznego lub sprzętu technicznego. W świetle normalnym (po lewej) i w świetle koaksjalny m (po prawej) 70

71 Metoda fototechniczna 161 Metoda fototechniczna: procesy, w których materiały światłoczułe tworzą obraz na papierze fotograficznym. Metoda fototechniczna jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. Integracja danych personalnych metodą fototechniczn ą 71

72 Metoda sublimacji 089 Metoda sublimacji: podobnie jak urządzenia do druku termotransferowego, drukarki sublimacyjne wykorzystują taśmę tuszową. Barwnik na folii jest podgrzewany do określonej temperatury, w której odparowuje, i wnika w podłoże w procesie dyfuzji. Aby proces ten mógł zajść, konieczne jest specjalnie powlekane podłoże. W zależności od zastosowanej temperatury w podłoże wtapiają się różne ilości barwnika. Ułatwia to produkcję wizerunków o barwach płynnie zmieniających tonację. Metoda sublimacji jest jedną z metod stosowanych do integracji danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem. 72

73 Mikroprocesor bezstykowy 153 Bezstykowy układ scalony (mikroprocesor) jest przeznaczony do zapisu i przetwarzania danych i zatopiony np. w paszportach, dowodach tożsamości i biometrycznych dokumentach pobytu. Mikroprocesor, który w większości dokumentów jest niewidoczny, jest połączony z anteną, co umożliwia komunikację z czytnikiem kart za pośrednictwem fal elektromagnetycznych (identyfikacja za pomocą częstotliwości radiowej - RFID). Aby rozpoczęła się transmisja, niezbędna jest bliskość czytnika. Chronioną zawartość mikroprocesora można odczytać z odległości 0 10 cm. Paszporty biometryczne lub e-paszporty zawierają mikroprocesory bezstykowe (lub zbliżeniowe). Taki mikroprocesor może być wbudowany w dokument podróży na różne sposoby. Może być (jak na ilustracji) zatopiony w grubym przezroczystym laminacie, w obwolucie dokumentu lub w specjalnej stronie z poliwęglanu. Aby utrzymać odpowiedni poziom bezpieczeństwa danych, często stosuje się podstawową kontrolę dostępu (mikroprocesor bezstykowy może być odczytywany przez odpowiedni czytnik, dopiero gdy zostanie odblokowany przy pomocy zweryfikowanego kodu PIN); możliwa jest też rozszerzona kontrola dostępu (uwierzytelnianie w terminalu): jako zabezpieczenie stosuje się podpis cyfrowy (z użyciem klucza infrastruktury publicznej ICAO) chroniący autentyczność i integralność przechowywanych danych. Ustanowienie połączenia uwierzytelnionego hasłem (PACE) wykorzystuje dane z pola przeznaczonego do odczytu maszynowego do celów uwierzytelniania; jako dodatkowy, fakultatywny element danych do celów uwierzytelniania może być wykorzystywany numer dostępu karty (CAN), wydrukowany w polu przeznaczonym do badania wzrokowego na stronie personalizacyjnej

74 Wyjątek od reguły: całkowicie widoczny (w normalnym oświetleniu) mikroprocesor i antena element odczytywany maszynowo mikroprocesor stykowy Identyfikator biometryczny 74

75 Mikroprocesor stykowy 152 Układ scalony (mikroprocesor) przeznaczony do zapisu i przetwarzania danych, zatopiony np. w dowodach tożsamości. Zabezpieczony nośnik elektroniczny, zawierający np. dane osobowe: imię, nazwisko, datę urodzenia, miejsce urodzenia, jednostkę wydającą i cyfrową wersję wizerunku posiadacza. Dowód tożsamości z mikroprocesorem stykowym należy umieścić w czytniku, aby po przyłożeniu go do styków elektrycznych móc odczytać zapisane w nim informacje. Widocznymi częściami mikroprocesora są typowe styki ze złota. : element odczytywany maszynowo mikroprocesor bezstykowy 75

76 Minidruk (067) i mikrodruk (068)) 067, 068 Minidruk i mikrodruk są to linie lub motywy składające się z bardzo drobnych liter lub cyfr, które są niemal niewidoczne dla oka; w dokumentach często tworzą one linie ułatwiające wprowadzanie tekstu pisanego. Minidruk i mikrodruk są również stosowane jako elementy zabezpieczeń tła / nadruku zabezpieczającego oraz w niciach zabezpieczających. niekończący się tekst Minidruk (067) można dostrzec gołym okiem (choć wyraźniej w powiększeniu). Mikrodruk (068) często wymaga niewielkiego powiększenia, np. za pomocą lupy zegarmistrzowskiej. Proste metody reprodukcji często nie pozwalają na odtworzenie szczegółów mikrodruku. Z tego powodu dokumenty sfałszowane często zawierają nieczytelny mikrodruk. Przy pomocy zaawansowanej techniki możliwe jest jednak reprodukowanie minidruku i mikrodruku przy zachowaniu wysokiej jakości. Minidruk (tekst niebieski) i mikrodruk (mniejsze fioletowe litery) 76

77 Nadruk fluoryzujący (051) 024 Nadruk fluoryzujący jest niewidoczny (051) (bezbarwny) w normalnym oświetleniu, ale fluoryzuje (tzn. jest widoczny w promieniowaniu UV). 051 W oświetleniu normalnym W promieniowaniu UV widoczny jest nadruk fluoryzujący Nie należy mylić z farbą fluoryzującą. zabezpieczenie na laminacie widoczne w promieniowaniu UV 77

78 Nić introligatorska 035 Zobacz: technika łączenia elementów dokumentu fluoryzująca nić introligatorska Nić zabezpieczająca (037) 036 Nić zabezpieczająca jest to cienki pasek (tworzywa sztucznego, metalu lub innego materiału) umieszczony w podłożu podczas produkcji, służący jako dodatkowe zabezpieczenie. Istnieje wiele różnych rodzajów nici zabezpieczających: od polimerowych, przez metalizowane, kolorowe paski laminatu z mikrodrukiem do bardzo skomplikowanych nici przeznaczonych do odczytu maszynowego, np. magnetycznych lub holograficznych spersonalizowanych nici zabezpieczających. 78

79 Nić zabezpieczająca z negatywowym mikrodrukiem (w świetle przechodzącym) Mikrodruk 037 Nić zabezpieczająca może być całkowicie zatopiona w podłożu lub może częściowo wychodzić na powierzchnię tworząc okienka; wtedy jest nazywana okienkową nicią zabezpieczającą lub nicią okienkową: fluoryzująca nić zabezpieczająca niekończący się tekst dane personalne / inne wpisy personalizacyjne 79

80 Niekończący się tekst (090), (091) 129 Niekończący się tekst oznacza powtarzające się, czasem bez spacji, wiersze tekstu w tle / nadruku zabezpieczającym lub w nici zabezpieczającej. Niekończący się tekst może być wydrukowany czcionką pozytywową:

81 lub czcionką negatywową: 090 minidruk i mikrodruk 81

82 Numer seryjny 169 Zob.: Zob.: druk wypukły (typograficzny) perforowany laserowo numer seryjny Numery seryjne są w naszych dokumentach opisane pod hasłem numeracja, ponieważ w wielu nowo wydawanych dokumentach zabezpieczonych numeracja nie zawsze ma charakter seryjny. Numeracja (193) 070 Aby przedstawić w tekście opisowym strukturę numeru seryjnego, stosuje się następujące znaki alfanumeryczne: A: dowolna litera N: dowolna cyfra R: dowolna litera lub cyfra (w kolejności losowej) np. AA-NNNNN, AAA NNN, AANNNN, lub A RRRRRRRR. Inne litery stosowane są wyłącznie wtedy, kiedy są one rzeczywiście wydrukowane w każdym dokumencie tej samej serii (wersji), ale wtedy są one ujęte, jako cytat, w cudzysłów: np.: "Nr EE" NNNNNN : 82

83 Numer seryjny lub numer dokumentu jest to niepowtarzalny numer wykonany drukiem i/lub perforacją na dokumencie (lub jego częściach); dzięki swojej niepowtarzalności pozwala zidentyfikować dokument np. w procesie produkcji lub w przypadku zagubienia bądź kradzieży. fluoryzujący numer seryjny perforowany laserowo numer seryjny perforacja igłowa druk wypukły (typograficzny) Nie należy mylić z numerami stron 193 wydrukowanymi np. na stronach wewnętrznych dokumentu mającego postać książeczki (paszport). 83

84 042 Obraz (druk) zawierający niewidzialne informacje osobowe (IPI) lub zakodowane informacje dotyczące dokumentu Za pomocą specjalistycznego oprogramowania koduje się niewidoczny obraz w obrazie (druku) widocznym. Na przykład: w wizerunku posiadacza zakodowuje się niewidocznie informacje indywidualne, takie jak numer paszportu, lub informacje personalizacyjne, takie jak nazwisko posiadacza (IPI niewidzialne informacje osobowe), lub w : tle / nadruku zabezpieczającym dokumentów podróży zakodowuje się informacje dotyczące dokumentu (niezmienne), takie jak nazwę kraju (niewidoczne informacje zakodowane). Informacje te są niewidoczne dla ludzkiego oka, ponieważ są wydrukowane w sposób zakodowany, i mogą być odczytane jedynie za pomocą specjalnej soczewki dekodującej (specjalnego urządzenia optycznego) lub specjalnego sprzętu technicznego (w tym skanera lub kamery i oprogramowania do obróbki obrazu). 84

85 W tym przypadku wyjątkowo karta z przezroczystego tworzywa sztucznego zintegrowana z paszportem (!) przed stroną personalizacyjną zawiera soczewkę dekodującą, która znajduje się nad wizerunkiem i umożliwia zobaczenie niewidzialnych informacji osobowych (IPI) Nie należy mylić z efektem kątowym ani z zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi zmienne kąty osi optycznych (tilting effect). 85

86 Oszustwo dotyczące tożsamości i oszukańcze posługiwanie się dokumentem Oszustwo dotyczące tożsamości i oszukańcze posługiwanie się dokumentem 192 Dokument autentyczny (rzeczywisty) Dokument fałszywy Bezprawne posługiwanie się Nieprzepisowe posługiwanie się Podszywanie się Dokument uzyskany w sposób oszukańczy Dokument nieważny Dokument używany niezgodnie z przeznaczeniem Dokument przerobiony Dokument podrobiony Pseudodokument Skradziony blankiet (bezprawnie spersonalizowany) W wykryciu nadużycia mogą być pomocne informacje zawarte w ifado. Niniejszy model oszustw dotyczących tożsamości i oszukańczego posługiwania się dokumentami został przyjęty przez unijną sieć analizy ryzyka związanego z oszukańczym posługiwaniem się dokumentami (EDF-ARA 2012 Ref R023); jest również stosowany przez FRONTEX. Podszywanie się: Osoba podszywająca się dokonuje oszustw, udając pewną inną postać, przyjmując nazwisko lub tożsamość. Oszuści tacy zawsze posługują się rzeczywistymi dokumentami, a zatem podszywanie się ma również zastosowanie np. do autentycznego paszportu zawierającego fałszywą wizę lub stempel lub do prawdziwej wizy w przerobionym paszporcie. Dokument uzyskany w sposób oszukańczy: ten termin ogólny obejmuje zarówno dokumenty autentyczne, o które wystąpiono na podstawie oszukańczych dokumentów towarzyszących, jak i dokumenty autentyczne wydane w oszukańczych okolicznościach. Dokument nieważny: Sprawdzić datę ważności ( Ważny do ) w danym dokumencie. Następnie sprawdzić, czy, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami, dany dokument jest jeszcze ważny do celu, w jakim jest używany. 86

87 Dokument używany niezgodnie z przeznaczeniem: obejmuje podejrzenia o używanie niezgodne z przeznaczeniem, np. imigracja następuje na podstawie wizy studenckiej, ale wjeżdżający na jej podstawie posiadacz od początku ma zamiar pracować w kraju docelowym; tego rodzaju nieprzepisowe posługiwanie się dokumentem obejmuje również sytuacje, kiedy posiadacz posługuje się zamiast wizy pozwoleniem na pobyt krótkoterminowy, podczas gdy jedynie posiadacz zezwolenia kategorii REZYDENT DŁUGOTERMINOWY WE (dyrektywa Rady 2003/109/WE) lub na przykład posiadacz dyplomatycznej karty pobytu może zgodnie z przepisami posługiwać się tego rodzaju zezwoleniem zamiast wizy (w przypadku gdy wiza jest wymagana). Zob.: ifado Oświetlenie kątowe 156 Oświetlenie kątowe: oświetlenie boczne, padające pod ostrym kątem, ujawniające strukturę powierzchni przedmiotu przez kontrasty światła i cienia. Oświetlenie kątowe stosowane jest w szczególności do oglądu pieczęci suchych, druku wklęsłego, efektu kątowego i miejsc, z których mechanicznie usunięto informacje. źródło światła weryfikator dokumentu kąt padania światła kąt patrzenia strona dokumentu (tilting effect) światło koaksjalne światło przechodzące promieniowanie UV (ultrafioletowe) efekt kątowy zabezpieczenia specjalne wykorzystujące zmienne kąty osi optycznych 87

88 Papier fotograficzny 088 Papier fotograficzny: podłoże papierowe jest pokryte światłoczułymi substancjami chemicznymi. (Nie należy mylić ze specjalnie pokrywanym papierem do druku atramentowego lub laserowego wysokiej jakości (do fotografii cyfrowych), który w języku potocznym również określa się jako papier fotograficzny). Zob.: metoda fototechniczna Pasek magnetyczny 119 Cienki pasek materiału magnetycznego przymocowany do karty z tworzywa sztucznego, wykorzystywany do zapisu danych. Pasek magnetyczny element odczytywany maszynowo pasek optyczny 88

89 Pasek optyczny 118 Pasek optyczny jest to nośnik pamięci przeznaczony do odczytu laserowego, posiadający pojemność do 4 MB. Umożliwia przechowywanie wielu plików danych, w tym obrazów; na potrzeby szybkiego uwierzytelnienia karty możliwe jest ponadto oglądanie elementów wizualnych, jak np. mikroobrazów, wzorów zabezpieczających i elementów optycznie zmiennych (OVD). element odczytywany maszynowo pasek magnetyczny 89

90 Perforacja igłowa 101 Perforacja igłowa jest to wykonywanie otworów sposobem mechanicznym (przez przebijanie lub dziurkowanie) w celu wprowadzenia liczby lub motywu do dokumentu. Numery seryjne są wykonywane jako regularne, schematyczne układy okrągłych, jednakowej wielkości otworów, zawsze przebijanych w tym samym kierunku. Perforacja igłowa jest rozpoznawalna po wypukłych brzegach ( tarka ), które można wyczuć dotykiem na odwrocie podłoża. Nie należy mylić z perforacją laserową. Zob.: numeracja 90

91 Perforacja laserowa (102), (107), (148) 147 Wykorzystując technologię laserową, można wykonywać perforacje różnych typów i wielkości: Perforowany laserowo numer seryjny Numer seryjny dowodu tożsamości powstaje przez perforowanie podłoża za pomocą lasera. Powstają typowe cechy wyróżniające: brzegi otworów noszą ślady opalenia w podłożu (papierze) na brzegach otworów na odwrotnej stronie perforacji nie ma wypukłych śladów przebicia perforowane otwory zmniejszają się stożkowo od przodu ku tyłowi książeczki i mogą mieć różne kształty: 102 Pierwsza strona dokumentu w postaci książeczki Ostatnia strona tego samego dokumentu w postaci książeczki numeracja powtórzony wizerunek 91

92 148 Perforowane laserowo złożone struktury i wzory (sztancowanie specjalnie zaprojektowane słabsze strefy laminatu) Laserowo perforowane struktury/wzory: Destri Perf Sztancowanie ma służyć (celowemu) tworzeniu słabych punktów w materiale. 92

93 107 Perforowany laserowo powtórzony wizerunek Perforacja tworzy powtórzony wizerunek posiadacza dokumentu, widoczny w świetle przechodzącym. Przykłady: Image Perf, paszporty holenderskie i belgijskie. Perforo wany laserow o powtór zony wizerun ek powtórzony wizerunek 93

94 Perforacja laserowa połączona z 107a zabezpieczeniami specjalnymi wykorzystującymi zmienne kąty osi optycznych (tilting effect) Poszczególne litery tworzące TLI (Tilted Laser Image kątowy obraz laserowy) są wynikiem perforacji pod różnymi kątami. Obraz widoczny w świetle przechodzącym zmienia się zatem w zależności od kąta patrzenia. ImagePerf z TLI (kątowym obrazem laserowym) w postaci liter NLD 94

95 084 Pieczęć sucha Odcisk reliefowy wykonany przy pomocy pieczęci lub stempla, np. w celu uwierzytelnienia dokumentu lub przymocowanego w dokumencie w sposób konwencjonalny (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza. Odcisk, częściowo wystający ponad powierzchnię / zagłębiony, powstaje zarówno na awersie, jak i na rewersie. Uwierzytelnianie: relief pieczęć tuszowa / stempel tuszowy wizerunek posiadacza metody zespolenia zdjęcia z podłożem 95

96 Pieczęć tuszowa / stempel tuszowy 083 Ciekły tusz jest nanoszony na podłoże za pomocą pieczęci lub stempla, np. w celu uwierzytelnienia dokumentu lub konwencjonalnie przymocowanego (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza. Uwierzytelnianie: pieczęć sucha relief wizerunek posiadacza metody zespolenia zdjęcia z podłożem Potwierdzenie wjazdu do strefy Schengen przez granicę zewnętrzną. 96

97 Podłoże (087) pozbawione wybielacza optycznego (001) (074) Podłoża syntetyczne: zob.: włókna syntetyczne poliwęglan (PC) Podłoże pozbawione wybielacza optycznego: papier zabezpieczony (np. wyprodukowany w 25% do 100% z włókna bawełnianego) stosowany np. do druku paszportów i banknotów. Papier zabezpieczony nie zawiera wybielaczy optycznych i z tego powodu jest martwy optycznie (074) w promieniowaniu UV (ultrafioletowym). W paszportach i innych dokumentach zabezpieczonych można jednak także stosować podłoża papierowe z wybielaczami optycznymi (choć nie jest to powszechne). Wybielacze optyczne są substancjami wprowadzonymi podczas produkcji do masy papierniczej która składa się głównie z włókien drzewnych aby podłoże papierowe wydawało się bielsze. Obecność wybielaczy optycznych można wykryć w promieniowaniu UV, ponieważ fluoryzują na niebieskawo. 074 Podłoże bez wybielaczy optycznych Podłoże z wybielaczami optycznymi Dodatkowe elementy zabezpieczające obejmują: 97

98 barwne włókna zabezpieczające broki włókna fluoryzujące Pole przeznaczone do odczytu maszynowego 149 W dokumencie podróży przeznaczonym do odczytu maszynowego pole przeznaczone do odczytu maszynowego zawiera niektóre informacje z pola przeznaczonego do badania wzrokowego; mają one postać ciągu znaków alfanumerycznych i symbolu <, ułożonych w dwa lub trzy wiersze. Ten ciąg znaków może być odczytywany czytnikami dokumentów dla łatwiejszej kontroli dokumentów podróży (czcionki umożliwiające optyczne rozpoznawanie znaków (082) OCR). Forma pola przeznaczonego do odczytu maszynowego: format ID1 / td1: 86(85,6) x 54 (53,98) mm. Trzy wiersze po 30 znaków umieszczone na odwrocie dokumentu. format ID2 / td2: 105 x 74 mm. Dwa wiersze po 36 znaków umieszczone u dołu strony personalizacyjnej lub wizy. format ID3 / td3 (MRP paszport przeznaczony do odczytu maszynowego): 125 x 88 mm. Dwa wiersze po 44 znaki umieszczone u dołu strony personalizacyjnej. Zintegrowana karta (strona) personalizacyjna przeznaczona do odczytu maszynowego, format ID3: Pole przeznaczone do badania wzrokowego Dwuwierszowe pole przeznaczone do odczytu maszynowego 98

99 Zob.: dokument 9303 Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO). element odczytywany maszynowo Karta z polichlorku winylu (PCW) PCW polimer termoplastyczny (transparentny (099) ) stosowany jako podłoże w licznych dokumentach. W druku zabezpieczającym i w dokumentach w formie karty wymagających większej trwałości (dłuższe okresy ważności) często preferowany jest poliwęglan (PC). 99

100 Poliwęglan (PC) 159 Poliwęglan (PC) jest polimerem termoplastycznym. Jako podłoże w dokumentach (np. zintegrowanych kartach personalizacyjnych w paszportach lub dowodach tożsamości z poliwęglanu) stosuje się układ kilku warstw spojonych w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem. W odróżnieniu od np. wydają metaliczny brzęk. kart z PCW karty z poliwęglanu upuszczone na twardą powierzchnię Użycie poliwęglanu jako podłoża w dokumentach zabezpieczonych pozwala zastosować wiele zabezpieczeń, jak np. tło / nadruk zabezpieczający Personalizacja za pomocą druku atramentowego personalizacji barwnej wewnątrz wielowarstwowego laminatu na karcie z poliwęglanu grawerowania laserowego (czarnego) lub np.: wizerunku wtórnego perforowanego laserowo zmiennego obrazu laserowego i przezroczystego okienka. Powierzchnia kart z poliwęglanu może zawierać elementy wyczuwalne dotykowo i można na niej umieścić: wypukły (wyczuwalny dotykiem) grawerunek laserowy wytłoczenia w laminacie oraz elementy optycznie zmienne (OVD). 100

101 Można również umieścić: mikroprocesor pasek magnetyczny pasek optyczny Powtórzony wizerunek 168 Na stronie personalizacyjnej lub na drugiej stronie dokumentu tożsamości zawierającej dane personalne można umieścić drugi (powtórzony) wizerunek posiadacza. Powtórzone wizerunki mogą być wykonywane tymi samymi technikami nanoszenia środka kryjącego co wizerunek podstawowy lub innymi, np. przez zastosowanie nadruku fluoryzującego, perforacji laserowej lub Identigramu. Perforowany laserowo powtórzony wizerunek oglądany w świetle przechodzącym (po stronie prawej) integracja danych personalnych / wizerunku / podpisu z podłożem 101

102 185 PRADO PRADO (the Council of the European Union's Public Register of Authentic Identity and Travel Documents Online - prowadzony przez Radę Unii Europejskiej Publiczny Rejestr On-line Autentycznych Dokumentów Tożsamości i Dokumentów Podróży) jest wielojęzycznym portalem zawierającym informacje o autentycznych dokumentach tożsamości i dokumentach podróży. Opisy dokumentów zawierają opisy techniczne - opisy najważniejszych elementów zabezpieczeń danego dokumentu oraz z reguły zawierają również (przybliżone) informacje o maksymalnym możliwym okresie ważności opisywanego dokumentu, jak również informacje dotyczące jego głównego przeznaczenia. Eksperci od dokumentów we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz w Islandii, Norwegii i Szwajcarii dostarczają i selekcjonują informacje, które mogą być udostępnione ogółowi społeczeństwa za pośrednictwem systemu PRADO. Informacje te pochodzą z systemu niejawnego Expert FADO. Funkcję komitetu sterującego w Sekretariacie Generalnym Rady Unii Europejskiej pełni Grupa Robocza ds. Granic, a konkretnie jej sekcja złożona z ekspertów ds. dokumentów fałszywych. Organizacją i hostingiem PRADO zajmuje się Sekretariat Generalny Rady UE (SGR), w Dyrekcji Generalnej D Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne. Realizacja techniczna i obsługa są w gestii DG A CIS. Większość wpisów w dokumentach PRADO ma charakter tekstu ustandaryzowanego, który jest tłumaczony automatycznie na obsługiwane obecnie 24 języki urzędowe UE. W ten sposób zapewnia się natychmiastową dostępność. Opisy tekstowe są tłumaczone przez wyspecjalizowanych lingwistów w Sekretariacie Generalnym Rady UE (SGR). Użytkownicy docelowi: System PRADO jest przeznaczony dla ogółu społeczeństwa, w tym organizacji pozarządowych, ale również podmiotów rządowych, które nie maja dostępu do ifado, jak np.: Pracodawcy Służby pocztowe Banki, instytucje kredytowe Przedsiębiorstwa zajmujące się ochroną Wypożyczalnie samochodów 102

103 Przy kontroli dokumentu należy znać jego szczegóły techniczne PRADO daje łatwy dostęp do oficjalnych informacji na temat wielu dokumentów podróży i dokumentów tożsamości PRADO jest również dostępne w wersji zoptymalizowanej do użytku na urządzeniach kieszonkowych. Misja Głównym celem PRADO jest dostarczanie poprzez internet bezpłatnych i rzetelnych informacji wszystkim tym, którzy (z urzędu) sprawdzają tożsamość. Sprawdzanie tożsamości ma miejsce nie tylko na zewnętrznych granicach obszaru objętego układem z Schengen, ale również regularnie w życiu codziennym. PRADO ma uświadamiać oraz pomagać przy stwierdzaniu autentyczności dokumentów. Wątpliwości są rozstrzygane przez ekspertów ds. dokumentów. Procedura Niezależnie od kraju pochodzenia dokumentu pytania (w tym dotyczące szczegółowych informacji o dokumentach zagranicznych) należy kierować do krajowego punktu kontaktowego ds. dokumentów tożsamości i dokumentów podróży. Propozycje usprawnień lub uwagi o błędach prosimy kierować do: helpline.prado@consilium.europa.eu General Secretariat of the Council of the European Union (GSC) General Directorate for Justice and Home Affairs, DG D 1A Rue de la Loi Brussels, Belgium. FADO ifado 103

104 Promieniowanie UV (ultrafioletowe) 103 Promieniowanie UV (ultrafioletowe) należy do fal elektromagnetycznych położonych przy dolnej granicy światła widzialnego ( nm). Źródło tego promieniowania jest często wykorzystywane przy weryfikacji dokumentów do analizy białości papieru, farb fluoryzujących i innych zabezpieczeń, a także do wykrywania ingerencji. Kwestionowane dokumenty lub dokumenty wyblakłe można poddawać oględzinom w promieniowaniu UV, które poprawia ostrość i rozdzielczość. Wiele farb wykazuje zróżnicowane poziomy widzialnej fluorescencji ( farba fluoryzująca). fluoryzujące włókna zabezpieczające mogą jasno fluoryzować. Ponadto, kiedy włókna takie zostaną usunięte lub uszkodzone przez fałszerza podczas usuwania wpisów oryginalnych, różnica jest widoczna w promieniowaniu UV. źródło promieniowan ia UV weryfikat or dokument u strona dokumentu Prosta, ręczna lampa UV do weryfikacji dokumentów Głównymi źródłami promieniowania UV stosowanymi do weryfikacji dokumentów są źródła promieniowania UV o długości fali 365/366 nm (UV długofalowe), 313 nm (UV średniofalowe) i 254 nm (UV krótkofalowe). Promieniowanie UV samo w sobie nie jest widzialne widzialny jest jedynie jego efekt, tj. fluorescencja wzbudzona przez promieniowanie UV: farba fluoryzująca nadruk fluoryzujący 104

105 światło koaksjalne oświetlenie kątowe światło przechodzące 105

106 Przezroczyste okienko 189 Przezroczyste okienko w podłożu jest wykonywane podczas produkcji podłoża. W świetle przechodzącym i przy zastosowaniu urządzenia powiększającego można zobaczyć np. zmienny obraz laserowy lub dane personalizacyjne. poliwęglan (PC) światło przechodzące 106

107 Inne pseudodokumenty Są to na przykład dokumenty, wizy lub pieczęcie/stemple używające nazwy istniejącego państwa lub istniejącej organizacji, ale nie odpowiadające żadnemu rzeczywiście istniejącemu dokumentowi kraju lub organizacji międzynarodowej, na które się powołują (czasami zwane również dokumentami fikcyjnymi). Nie należy mylić z: dokumentem przerobionym ani z dokumentem podrobionym

108 Radełkowanie 131 Metoda zabezpieczania (uwierzytelniania) konwencjonalnie przymocowanego (np. przyklejonego) wizerunku posiadacza: za pomocą (ręcznej) prasy tłoczy się wzór z powtarzających się kresek; często między kreskami są perforowane otwory. Metody uwierzytelniania: pieczęć sucha pieczęć tuszowa / stempel tuszowy 108

109 Recto-verso 069 Recto-verso: obrazy umiejscowione na przedniej i tylnej stronie tej samej karty w taki sposób, żeby się dokładnie uzupełniać. Wzory lub częściowe motywy wydrukowane są pozornie bezładnie na awersie i rewersie podłoża, jednak pasują do siebie dokładnie lub tworzą nowy kompletny motyw, kiedy są oglądane w świetle przechodzącym. Niedokładne dopasowanie w w świetle przechodzącym. dokumentach fałszywych da w wyniku zamazany obraz Motyw na awersie Motyw na rewersie Recto-verso 109

110 110

111 Relief 029 Relief jest czasem również zwany ślepym tłoczeniem: jest to wytłaczanie obrazów lub tekstu bez użycia farby. Polega on na wytłaczaniu pod dużym naciskiem liter, motywów i innych wzorów. Awers Rewers foliowanie pieczęć sucha wytłoczenia w laminacie poliwęglan (PC) Uwierzytelnianie: 111

112 pieczęć sucha pieczęć tuszowa / stempel tuszowy wizerunek posiadacza metody zespolenia zdjęcia z podłożem Rotograwiura 139 W tej technice nanoszenia środka kryjącego, podobnej do druku wklęsłego, wykorzystuje się płyty drukarskie z wklęsłymi obszarami lub komórkami, które tworzą drukowany obraz. Płyta drukarska wchodzi w bezpośredni kontakt z podłożem. Głębokość i wielkość wklęsłych komórek decyduje o tym, ile farby zostanie przeniesione na podłoże. Stosowane są bardzo płynne i szybkoschnące farby. Dzięki temu można nakładać na siebie kolejne warstwy farby. Czasami widoczna jest komórkowa struktura matrycy. Rotograwiura: forma drukarska służąca do druku tekstu. W przypadku druku zabezpieczającego rotograwiura stosowana jest na przykład do wykonywania nadruku na laminacie: Zbliżenie nadruku na laminacie 112

113 Sitodruk 085 Sitodruk jest to technika nanoszenia środka kryjącego, znana również jako serigrafia, w której druk uzyskiwany jest przez przeciskanie farby drukarskiej za pomocą tzw. rakla przez przepuszczalne powierzchnie sita (siatki) na znajdujące się poniżej podłoże. Sitodruk pozwala nanieść w jednej operacji grubszą warstwę farby niż jakakolwiek inna technika nanoszenia środka kryjącego. Cechy charakterystyczne: na ogół dokładne pokrycie grubą warstwą farby oraz ślad struktury sita o ząbkowanych brzegach. W drukach zabezpieczonych sitodruk stosowany jest głównie do wykonywania na laminacie lub drukowania farbą optycznie zmienną (OVI). nadruków Farba optycznie zmienna zastosowana w sitodruku 113

114 112 Sygnatura grzbietowa / numeracja sekwencyjna (Słupy Giedymina) ( LTU ) Sygnatura grzbietowa jest terminem zapożyczonym z introligatorstwa. Zanim powstanie gotowy produkt (broszura, książka, czasopismo itd.) należy połączyć we właściwym porządku poszczególne jego części (przycięte arkusze pojedyncze i złożone, składki). W tym celu sygnatury grzbietowe, jako znaki kontrolne (w przypadku książek zwykle na grzbiecie), umieszcza się schodkowo od góry do dołu. W paszportach tego rodzaju znak kontrolny jest dodatkowym elementem zabezpieczającym. Dzięki niemu łatwiej jest zauważyć, czy któraś ze stron została podmieniona lub usunięta. Może to być niewidoczny w normalnym oświetleniu nadruk fluoryzujący lub element widoczny (naniesiony farbą normalną lub farbą fluoryzującą). Połączenie sygnatury grzbietowej i numeracji stron jest określane czasem jako numeracja sekwencyjna. 114

115 Światło koaksjalne 126 Światło koaksjalne jest to światło przechodzące przez układ optyczny równoległy do osi optycznej (np. urządzenie do kontroli folii retrorefleksyjnej) lub oświetlenie padające w kierunku równoległym do kierunku obserwacji. W świetle koaksjalnym uwidaczniają się motywy ukryte w laminacie retrorefleksyjnym (np. laminacie 3M Confirm ). Oś wzroku pokrywa się z (przekierowaną) wiązką światła: Zwierciadło półprzepuszczalne Strona dokumentu (laminat zabezpieczający) Weryfikator dokumentu Źródło światła / kąt padania światła oświetlenie kątowe światło przechodzące promieniowanie UV (ultrafioletowe) 115

116 Światło przechodzące 173 Światło przechodzące jest to światło przenikające przez oglądany przedmiot (tu: stronę dokumentu). Oglądany przedmiot umieszcza się między okiem (lub kamerą) a źródłem światła. źródło światła weryfikator dokumentu strona dokumentu przezroczyste okienko znak wodny światło koaksjalne oświetlenie kątowe promieniowanie UV (ultrafioletowe) 116

117 (058), (059) 005 Technika łączenia elementów dokumentu Łączenie elementów dokumentu jest aktem łączenia pojedynczych arkuszy w książkę, książeczkę lub broszurę. Techniki łączenia elementów dokumentu najczęściej stosowane w dokumentach tożsamości: Zszycie nicią zszycie wieloskładkowe (zszycie grzbietowe nicią introligatorską)

118 058 Postać ogólna: książeczka może być jednoskładkowa lub wieloskładkowa. Książeczka jednoskładkowa Książeczka wieloskładkowa Taśma wzmacniająca: dzięki niej budowa dokumentu jest solidniejsza. 003 Zobacz również: laminat zintegrowany z dokumentem przez przeszycie 118