99 kroków do pięknego ogrodu

Transkrypt

1 99 kroków do pięknego ogrodu Ewa i Mariusz Chojnowscy

2 Otwierasz tę książkę. Nieprzypadkowo. Lubisz czytać. Lubisz książki. My też. Wydajemy je od 20 lat i wierzymy w ich przyszłość. W roku jubileuszu ogłaszamy akcję POPieraM czytanie! Popieram ty też PoPierasz czytanie? Przyłącz się. Przyczep magnes w widocznym miejscu. Wejdź na stronę Wybierz książki, które chcesz. Wpisz hasło popieram czytanie, a otrzymasz dodatkowy rabat. W prezencie dostaniesz kolejny magnes z kolekcji POPieraM czytanie! obserwuj rozwój akcji PoPieraM czytanie! na Facebooku.

3 PORADNIK OGRoDNIKA 99 kroków do pięknego ogrodu Wielka Kolekcja Jubileuszowa z okazji 20-lecia MULTICO Oficyny Wydawniczej

4 Wielka Kolekcja Jubileuszowa z okazji 20-lecia MULTICO Oficyny Wydawniczej

5 Ewa i Mariusz Chojnowscy PORADNIK OGRoDNIKA 99 kroków do pięknego ogrodu MULTICO Oficyna Wydawnicza

6 Od wydawcy Najważniejsze pytanie, jakie zadają sobie ogrodnicy wcale nie dotyczy problemu, jak coś zrobić, tylko kiedy. Zamiast eksperymentować w poszukiwaniu odpowiedzi, warto sięgnąć po sprawdzone informacje. Poradnik ogrodnika. 99 kroków do pięknego ogrodu różni się od innych książek. Jest uniwersalnym przewodnikiem nie tylko dla właścicieli ogrodów, ale także tych, którzy pragną go dopiero założyć. Amatorom pomoże poznać tajemnice uprawy, natomiast doświadczonym ogrodnikom uporządkować wiedzę. Przejrzysty układ porad-kroków pozwoli łatwo i szybko dotrzeć do poszukiwanych informacji. Stworzyli go polscy specjaliści, mający wieloletnie doświadczenie w zakładaniu i pielęgnacji ogrodów. Po lekturze ogrodnicy z pewnością odetchną z ulgą. Poradnik ogrodnika to pozycja wyjątkowa z jeszcze jednego powodu. Otwiera serię 12 książek przygotowywanych na 2011 rok z okazji jubileuszu 20-lecia Oficyny Wydawniczej MULTICO. Oprócz poradników ogrodniczych, wędkarskich i kulinarnych znajdą się w niej albumy, przewodniki i książki o polskiej przyrodzie. Obejmie więc tematy, które od lat są naszą specjalnością, dzięki którym zdobyliśmy uznanie czytelników. I to jest chyba najważniejszy powód, by sięgnąć po książki z jubileuszowej serii MULTICO.

7 Spis treści Jak założyć ogród 8 99 KROKÓW DO PIĘKNEGO OGRODU 10 Poznajemy naszą działkę 11 krok 1 Sprawdzamy, co już rośnie 12 krok 2 Sprawdzamy rodzaj gleby 14 krok 3 Sprawdzamy poziom wód gruntowych 16 krok 4 Określamy położenie ogrodu wobec stron świata 18 krok 5 Ustalamy strefę mrozoodporności 20 krok 6 Określamy poziom terenu 21 krok 7 Sporządzamy pierwszy szkic działki 22 Poznajemy rośliny 26 krok 8 Poznajemy drzewa i krzewy 27 krok 9 Poznajemy byliny i krzewinki 34 krok 10 Poznajemy rośliny cebulowe 38 krok 11 Poznajemy rośliny okrywowe 39 krok 12 Poznajemy rośliny skalne 41 krok 13 Poznajemy rośliny wodne 43 krok 14 Poznajemy rośliny wrzosowate 45 krok 15 Poznajemy pnącza 46 krok 16 Dobieramy rośliny do funkcji w ogrodzie 48 Opracowujemy koncepcję ogrodu 57 krok 17 Wyobrażamy sobie ogród 58 krok 18 Projektujemy ogród 60 krok 19 Wybieramy styl ogrodu 64 krok 20 Rysujemy szczegółowy plan 69 Ruszamy w teren 73 krok 21 Budujemy ogrodzenie 74 krok 22 Porządkujemy działkę po budowie 78 krok 23 Sadzimy żywopłot 78 krok 24 Rozprowadzamy drenaż 79 krok 25 Zakładamy instalację nawodnieniową 80 krok 26 Zakładamy instalację oświetleniową 81 krok 27 Wytyczamy i układamy ścieżki oraz podjazdy 83 krok 28 Budujemy schody 87 krok 29 Budujemy murki 88 krok 30 Ustawiamy inne elementy małej architektury 90 krok 31 Aranżujemy pozostałe elementy ogrodu 93 krok 32 Zakładamy oczko wodne 95 Przygotowujemy glebę pod rośliny 99 krok 33 Usuwamy chwasty 100 krok 34 Ustalamy odczyn gleby 100 krok 35 Poprawiamy strukturę gleb ciężkich 101 krok 36 Użyźniamy gleby lekkie 102 krok 37 Przygotowujemy podłoże pod różne grupy roślin 103 krok 38 Stosujemy nawozy organiczne 106 krok 39 Stosujemy nawozy mineralne 107 krok 40 Wytyczamy rabaty 110 Kupujemy i sadzimy rośliny 111 krok 41 Kupujemy rośliny 112 krok 42 Ustalamy terminy sadzenia 113 krok 43 Sadzimy rośliny 115 Zakładamy trawnik 118 krok 44 Przygotowujemy podłoże 119 krok 45 Wysiewamy trawę 120 Tekst: Ewa i Mariusz Chojnowscy Zdjęcia: Ewa i Mariusz Chojnowscy, Tomasz Ciesielski (s. 229), Fotolia/Jérôme Dreumont (s. 172), epantha (s. 253) Rysunki: Anna Pokora na podstawie rysunków Ewy i Mariusza Chojnowskich, Anna Chojnowska (cz. 2) Zdjęcie na okładce: Fotolia/photolens Dyrektor wydawniczy: Marek Zakrzewski Projekt graficzny: Monika Żyła-Kwiatkowska Skład: Elżbieta Pich studio graficzne MULTICO O.W. Korekta: Grzegorz Żądło, Małgorzata Ruszkowska, Anetta Radziszewska Copyright MULTICO Oficyna Wydawnicza sp. z o.o., Warszawa 2008, 2010, 2011 Wszelkie prawa zastrzeżone ISBN Obróbka kolorystyczna zdjęć: Peter Parker

8 Jak pielęgnować ogród 124 Pielęgnacja ogrodu obowiązek czy przyjemność 126 Przedwiośnie, zaranie wiosny 128 krok 46 Robimy porządki po zimie 129 krok 47 Przycinamy krzewy, krzewinki i byliny 131 krok 48 Przycinamy żywopłoty formowane 135 krok 49 Przycinamy pnącza 137 krok 50 Przycinamy krzewy iglaste i liściaste zimozielone 138 krok 51 Przygotowujemy podłoże pod nowe nasadzenia 140 krok 52 Stosujemy nawożenie organiczne 142 krok 53 Stosujemy nawożenie mineralne 145 krok 54 Sadzimy rośliny wrażliwe na przemarzanie 147 krok 55 Sadzimy rozsadę roślin jednorocznych 151 krok 56 Pielęgnujemy rośliny po posadzeniu 157 krok 57 Ściółkujemy rabaty 159 krok 58 Rozmnażamy drzewa i krzewy liściaste 161 krok 59 Sadzimy i odmładzamy byliny 163 krok 60 Pielęgnujemy zbiorniki wodne 166 krok 61 Pielęgnujemy kwiaty 168 Przedwiośnie, wczesna wiosna 169 krok 62 Wysiewamy rośliny na nawóz zielony 170 krok 63 Pielęgnujemy trawnik 171 krok 64 Nawozimy trawnik 173 krok 65 Zakładamy trawnik 176 Wiosna, pełnia wiosny 178 krok 66 Sadzimy rośliny sezonowe na rabatach 179 krok 67 Pielęgnujemy rośliny w donicach 181 krok 68 Chronimy rośliny przed chorobami i szkodnikami 183 krok 69 Rozmnażamy drzewa i krzewy przez sadzonki zielne 187 krok 70 Nawozimy rośliny w czasie wzrostu 190 krok 71 Podpieramy rośliny 195 krok 72 Usuwamy przekwitające kwiaty 197 Wczesne lato 200 krok 73 Wykopujemy rośliny cebulowe 201 krok 74 Przycinamy krzewy 202 krok 75 Podlewamy rośliny 204 Lato, pełnia lata 207 krok 76 Ograniczamy rozprzestrzenianie się roślin ekspansywnych 208 krok 77 Dzielimy kłącza irysów 210 krok 78 Wysiewamy nasiona roślin dwuletnich 210 krok 79 Wysiewamy nasiona bylin 212 krok 80 Ścinamy rośliny na suche bukiety 216 krok 81 Okulizujemy róże 218 Późne lato 220 krok 82 Rozmnażamy byliny wegetatywnie 221 Wczesna jesień 222 krok 83 Sadzimy do gruntu rośliny cebulowe 223 krok 84 Wykopujemy rośliny niezimujące w gruncie 225 krok 85 Przenosimy do pomieszczeń sezonowe rośliny wieloletnie niezimujące w gruncie 227 krok 86 Przesadzamy drzewa i krzewy 229 Jesień właściwa 232 krok 87 Sadzimy rośliny cebulowe przeznaczone do pędzenia 233 krok 88 Pielęgnujemy ogród u schyłku sezonu 234 krok 89 Pielęgnujemy zbiorniki wodne 237 krok 90 Regulujemy odczyn gleby 238 Późna jesień 240 krok 91 Przygotowujemy sadzonki zdrewniałe 241 krok 92 Zabezpieczamy rośliny na zimę 242 krok 93 Zabezpieczamy rośliny uprawiane w pojemnikach 248 krok 94 Zabezpieczamy zbiorniki wodne, trawniki i rabaty 250 krok 95 Zabezpieczamy trwałe elementy ogrodu i sprzęt ogrodniczy 253 Zima 254 krok 96 Pielęgnujemy rośliny 255 krok 97 Kupujemy sprzęt i narzędzia ogrodnicze 256 krok 98 Kupujemy nasiona 258 krok 99 Rozmnażamy rośliny sezonowe 259

9

10 Jak założyć ogród

11 99 KROKÓW DO PIĘKNEGO OGRODU Ogród powinien być miejscem, w którym chętnie przebywamy, gdzie rozładujemy napięcia i stresy dającym wytchnienie. Również tutaj podziwiamy ulubione rośliny, bawimy się z dziećmi i zwierzętami, a także odpoczywamy po męczącym dniu pracy. Wreszcie ogród wraz z domem mają być oazą bezpieczeństwa i spokoju, są one bowiem schronieniem przed skutkami działalności samego człowieka, miejscem, w którym będziemy chcieli spędzić każdą wolną chwilę. Najpiękniej prezentują się ogrody ze zorganizowanym układem przestrzennym, gdzie elementy małej architektury, ścieżki, podjazdy ogrodzenia i odpowiednio dobrana roślinność łączą się w harmonijną całość z architekturą budynku oraz z jego otoczeniem. W której wszystkie elementy są powiązane z otaczającym krajobrazem i warunkami środowiska (skałami, glebą, klimatem), nawiązują do miejscowej tradycji, obowiązującego w danym rejonie sposobu życia, dostępnych surowców i materiałów oraz roślinności. Inspiracją może być wszystko: pobliski las, zarośla, ale nawet dziki, zaniedbany ogród. Najważniejsze, by stapiająca się z pejzażem roślinność nie wprowadzała sztuczności. Nie zapominajmy, że sama natura jest najlepszym architektem krajobrazu, ogrodnikiem doskonałym. Warto zatem czerpać z niej inspiracje. W projektowaniu ogrodu możemy skorzystać z gotowych, sprawdzonych pomysłów podpatrzonych w ogrodach sąsiadów, na wystawach czy wreszcie w parkach i arboretach. Możemy także zlecić zaprojektowanie ogrodu profesjonalnej firmie. Niektórzy pragną jednak sami stworzyć niepowtarzalne otoczenie swego domu, zrealizować marzenia o własnym ogrodzie zbudować altankę, posadzić ulubione rośliny. Z myślą o nich przygotowaliśmy ten poradnik. Wiedza jest przyswajalna tylko wtedy, jeśli jest uporządkowana, dlatego książka ma formę przewodnika krok po kroku prowadzi przez wszystkie etapy: od poznania działki i roślin, tworzenia projektu, przygotowania gleby, przez to, co najprzyjemniejsze, czyli kupowanie i sadzenie roślin, aż do prac pielęgnacyjnych. Uświadomienie sobie następstwa czynności pozwoli uniknąć pułapek na drodze do własnego wymarzonego ogrodu. Autorzy

12 PRZYGOTOWUJEMY GLEBĘ POD ROŚLINY KUPUJEMY I SADZIMY ROŚLINY ZAKŁADAMY TRAWNIK Poznajemy naszą działkę Informacje, co rośnie na naszej działce, jaki jest rodzaj gleby, poziom wód gruntowych oraz położenie względem stron świata pozwolą nam dobrać odpowiednie gatunki roślin i prawidłowo je zakomponować. JAK ZAŁOŻYĆ OGRÓD 11

13 POZNAJEMY NASZĄ DZIAŁKĘ POZNAJEMY ROŚLINY OPRACOWUJEMY KONCEPCJĘ OGRODU RUSZAMY W TEREN 1KROK Sprawdzamy, co już rośnie Rośliny rosnące na działce informują o rodzaju siedliska, glebie, jej odczynie oraz poziomie wód gruntowych. Budynki mieszkalne i oczywiście ogrody często lokalizuje się na nieużytkach, glebach ubogich i piasz czystych. Z miejscami tymi związana jest określona roślinność, a zwłaszcza chwasty. Niektóre, podobnie jak rośliny uprawne, potrzebują do wzrostu i rozwoju ściśle określonych warunków klimatyczno-glebowych, dlatego rosnąc na danym terenie, spełniają funkcję roślin wskaźnikowych, pozwalających na określenie, z jakiego typu glebami mamy do czynienia. Na glebach ciężkich, gliniastych występują: komosa biała, kurzyślad polny, ostrożeń polny, łoboda rozłożysta, łopian większy, szczaw kędzierzawy, bylica pospolita, podbiał pospolity. Gleby słabe piaszczyste, ubogie w próchnicę, porasta babka wąskolistna, koniczyna polna, przymiotno kanadyjskie, turzyca piaskowa, bodziszek drobny i złocień polny. Na podłożu wilgotnym znajdziemy rdest kolankowy, jaskier rozłogowy, żywokost lekarski, a podmokłym bobrek trójlistny i czerniec gronkowy. W miejscach, gdzie gleby są bogate w azot, spotkamy przytulię czepną, rdest pospolity, żółtlicę drobnokwiatową, gwiazdnicę pospolitą i pokrzywę zwyczajną. O zasobności podłoża w wapń informują takie rośliny jak: groszek bulwiasty, lepnica rozdęta, cykoria podróżnik, szałwia łąkowa, gorczyca polna i podbiał pospolity, a o du- > Przymiotno kanadyjskie wskazuje na glebę lekką, piaszczystą >> Żółtlica drobnokwiatowa występuje na glebach zasobnych w azot 12 JAK ZAŁOŻYĆ OGRÓD

14 PRZYGOTOWUJEMY GLEBĘ POD ROŚLINY KUPUJEMY I SADZIMY ROŚLINY ZAKŁADAMY TRAWNIK < Stare drzewa pozostawione w nowym ogrodzie tworzą zacienione zakątki żej kwasowości podłoża rumian polny, fiołek polny, szczaw polny, rzodkiew świrzepa. Jeśli na naszej działce rosną stare drzewa i krzewy, warto je zachować, zwłaszcza gdy ogrody urządzamy w stylu naturalistycznym. Posłużą jako podstawa przy tworzeniu nowego ogrodu. Pamiętajmy, że drzewa rosną powoli, by osiągnąć określoną wielkość, potrzebują dziesiątek lat. Są gatunki szybko rosnące, lecz i tak starzejemy się szybciej, niż one rosną. Nie wycinajmy więc starych okazów, by posadzić modniejsze czy rzadziej spotykane. Drzewa rosnące w zbyt dużym zagęszczeniu, chore i nieciekawie wyglądające możemy wyciąć. Niekiedy wystarczy obciąć dolne gałęzie w celu uzyskania ciekawszej formy, np. parasolowatej. Gałęzie obcinamy wówczas gładko przy pniu. Warto wiedzieć Na wycinkę drzew trzeba uzyskać pozwolenie w urzędzie miasta lub gminy JAK ZAŁOŻYĆ OGRÓD 13

15 POZNAJEMY NASZĄ DZIAŁKĘ POZNAJEMY ROŚLINY OPRACOWUJEMY KONCEPCJĘ OGRODU RUSZAMY W TEREN 2KROK Sprawdzamy rodzaj gleby Od jakości gleby zależy, jaki typ ogrodu możemy założyć i jakie rośliny będziemy mogli posadzić. Rodzaj gleby możemy ustalić samodzielnie, biorąc do ręki garść ziemi. Obserwujemy jej wygląd i zachowanie w czasie rozcierania pomiędzy palcami. Gdy silnie brudzi palce, jest lepka i można ją dowolnie formować, oznacza to, że gleba w naszym ogrodzie jest ciężka, gliniasta. Jest zasobna w składniki pokarmowe, ma dużą pojemność wodną, lecz niestety, jest nieprzepuszczalna i mało przewiewna. Jeśli ziemia z naszego ogrodu lekko brudzi palce, pozwala się formować w dość grube wałki, które łatwo się rwą, a piasek jest wyczuwalny, oznacza to, że mamy glebę piaszczysto-gliniastą, dobrą do wzrostu większości gatunków roślin. Taka gleba ma dużą zdolność magazynowania wody i dobrą przepuszczalność. Gdy ziemia nie da się formować nawet w stanie wilgotnym, łatwo się rozsypuje i nie brudzi palców, oznacza to, że mamy glebę piaszczystą. Ma ona małą zdolność magazynowania wody, bardzo dużą przepuszczalność, szybko wysycha oraz jest uboga w składniki pokarmowe. Choć styl ogrodu wiąże się bardziej z architekturą budynku i otoczeniem, to pewne znaczenie ma także rodzaj gleby, na której go zakładamy. Na podłożu ciężkim, gliniastym warto założyć ogród wodny ze stawem lub oczkiem wodnym i z lubiącą wilgotne stanowiska roślinnością. Do ogrodów zakładanych na skraju lasu, gdzie gleba jest sucha, kwaśna i piaszczysta, pasuje ogród wrzosowiskowy. Na słabym, piaszczystym podłożu możemy zaprojektować ogród nowoczesny z małą liczbą roślin, ale z rozległym trawnikiem. W miejscach ze zróżnicowanym poziomem terenu warto założyć ogród w stylu naturalistycznym ze skalnikiem, oczkiem > Gleba gliniasta brudzi ręce i daje się łatwo formować 14 JAK ZAŁOŻYĆ OGRÓD

16 PRZYGOTOWUJEMY GLEBĘ POD ROŚLINY KUPUJEMY I SADZIMY ROŚLINY ZAKŁADAMY TRAWNIK wodnym i wpływającym do niego strumykiem. Na glebach dobrych jakościowo, gliniasto-piaszczystych, próchnicznych, warto zakładać ogrody w stylu angielskim lub naturalistycznym z bujną roślinnością i kolorowymi rabatami obsadzonymi licznymi bylinami i roślinami jednorocznymi. Ze względu na dobre jakościowo gleby warto w takich ogrodach wykorzystać rośliny o wysokich wymaganiach pokarmowych: róże, piwonie, parzydło, floksy wiechowate, a także zioła i warzywa. < Na glebie suchej, kwaśnej i piaszczystej możemy założyć ogród wrzosowiskowy < Na ciężkim, gliniastym podłożu warto założyć zbiornik wodny JAK ZAŁOŻYĆ OGRÓD 15

17 Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki.