POSTANOWIENIA OGÓLNE.

Transkrypt

1 PROGRAM DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY W JAWORZNIE PROWADZONEGO PRZEZ POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM KOŁO W JAWORZNIE I. POSTANOWIENIA OGÓLNE. Środowiskowy Dom Samopomocy w Jaworznie jest ośrodkiem wsparcia dziennego, przeznaczonym dla 60 osób z upośledzeniem umysłowym w różnym stopniu oraz dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych Typ B i C. Podstawowym zadaniem Domu jest zapewnienie uczestnikom oparcia społecznego pozwalającego im na zaspokojenie swoich potrzeb życiowych, usamodzielnienie i integrację społeczną, rozumianą jako przywrócenie możliwości pełnienia powszechnie dostępnych w danej społeczności ról społecznych. Dom będąc jednostką wsparcia dziennego ma za zadanie poprawić funkcjonowanie uczestników poprzez indywidualne, grupowe i środowiskowe oddziaływania terapeutyczno - rehabilitacyjne z uwzględnieniem ich indywidualnych możliwości przy jednoczesnym zachowaniu prawa do wolności, godności, suwerenności i samodzielności. Skierowanie do Domu odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej, wydanej przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie na wniosek osoby zainteresowanej lub opiekuna prawnego. II. CELE FUNKCJONOWANIA DOMU: 1. Cel ogólny: Celem ogólnym funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy w Jaworznie jest świadczenie specjalistycznych usług w zakresie wsparcia terapeutycznego osób z upośledzeniem umysłowym oraz osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych. ŚDS w Jaworznie powstał jako odpowiedź środowiska lokalnego na potrzebę wsparcia osób z upośledzeniem umysłowym oraz osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych z terenu gminy Jaworzno. W rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997r. (tekst jednolity: Dz.U. 2010r. Nr 214, poz. 1407) niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych. Niepełnosprawność jest również rozumiana jako wynik barier społecznych, ekonomicznych oraz fizycznych, jakie osoba niepełnosprawna napotyka w środowisku zamieszkania. W związku z tym polityka społeczna powinna promować aktywne działania na wszystkich szczeblach życia społecznego oraz aktywnie wspierać wszelkie działania na rzecz równouprawnienia osób

2 niepełnosprawnych, a także przeciwdziałać ich dyskryminacji i tworzyć mechanizmy wyrównujące szanse życiowe oraz warunki do korzystania z przysługujących im praw. 2. Cele szczegółowe funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy: 1. Świadczenie na poziomie obowiązującego standardu usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających i psychologiczno - edukacyjnych w formach i zakresie wynikających z indywidualnych potrzeb, 2. Integracja uczestników z najbliższym środowiskiem lokalnym oraz zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi możliwie pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, poprzez rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania oraz aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym i społecznym społeczności lokalnej, 3. Umożliwienie osobom z zaburzeniami psychicznymi pełnienia jak największej liczby ról społecznych w rodzinie, środowisku, instytucjach. III. PROGRAM DZIAŁALNOŚCI SKIEROWANY DO OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM. Nadrzędnym celem działalności Domu ukierunkowanym na osoby upośledzone umysłowo jest budowanie samodzielności i niezależności od otoczenia, zapewnienie oparcia społecznego osobom mającym trudności z kształtowaniem swoich stosunków z otoczeniem poprzez współdziałanie ze środowiskiem rodzinnym oraz rozbudzaniem i rozwijaniem działań samopomocowych wśród samych uczestników. GŁÓWNE PRIORYTETY. Do głównych priorytetów działania Domu ukierunkowanych na osoby upośledzone umysłowo należy: 1) kształtowanie umiejętności społecznych i umiejętności z zakresu samoobsługi polegających przede wszystkim na rozwijaniu umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia i bardziej niezależnego, ogólnym rozwoju oraz optymalnym usprawnianiu psychofizycznym i społecznym, prowadzącym do poprawy ich myślenia, przeżywania doznań estetycznych oraz działania niezbędnego w pracy zawodowej i codziennym życiu ludzi upośledzonych umysłowo, 2) wsparcie w zakresie zapewnienia uczestnikom psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez umożliwienie uczestnikom korzystania w razie potrzeby z pomocy lekarza psychiatry oraz udzielanie wsparcia psychologicznego przez pracownika zatrudnionego w domu na etacie psychologa, 3) integrowanie uczestników z ich środowiskiem lokalnym, w tym rodzinnym poprzez organizowanie wspólnych spotkań, wycieczek, pikników, zajęć integracyjnych itp. FORMY DZIAŁALNOŚCI. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów, ukierunkowanych na osoby upośledzone umysłowo, prowadzone są treningi: 1. Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych. Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych w przypadku osób upośledzonych umysłowo prowadzony jest poprzez zabawę i ćwiczenia. Chodzi tu o przezwyciężenie lęku,

3 niepewności i zniechęcenia przez wzmocnienie w osobie niepełnosprawnej poczucia wartości. 1) Kształcenie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów społecznych, a) nauka prowadzenia rozmowy, b) nauka nawiązywania i utrzymywania prawidłowych kontaktów interpersonalnych. 2) Nauka umiejętności realizowania ważnych życiowo spraw np. dokonywanie zapłaty za zakupiony towar, odebranie renty na poczcie, wypełniania dokumentów, itp. 3) Nauka zachowań potrzebnych do pracy zawodowej. 4) Kształtowanie samorządności poprzez udział w zebraniach społeczności Domu. 5) Utrwalenie zasad prawidłowych zachowań w miejscach publicznych (w kinie, teatrze, restauracji, sklepie, itp.). 6) Kształcenie umiejętności współpracy i komunikowania się w grupie na zasadach otwartości, partnerstwa i wzajemności. 7) Kształtowanie zachowań asertywnych (asertywna odmowa, poszanowanie granic własnych i innych ludzi, właściwe reakcje na pochwały i krytykę). 8) Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem (identyfikowanie źródła stresu, likwidowanie źródła stresu). 9) Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów (mediacje, negocjacje, kompromis). 2. Trening umiejętności życia codziennego. Ma na celu u osób upośledzonych umysłowo rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia i bardziej niezależnego, często zaczynając od podstawowych czynności. W ramach tego treningu uczestnicy pracują nad różnorodnymi zdolnościami związanymi z samoobsługą. 1) Samodzielne załatwianie potrzeb fizjologicznych. 2) Samodzielne jedzenie, posługiwanie się sztućcami. 3) Samodzielne dbanie o estetyczny wygląd. 4) Samodzielne mycie się, dbanie o higienę jamy ustnej, higienę ciała. 5) Dbanie o czystość odzieży, codzienną zmianę bielizny i samodzielne jej pranie. 6) Nauka obsługi podstawowych urządzeń domowych (pralki, kuchenki gazowej, żelazka, suszarki do włosów). 7) Nauka dbania o czystość i porządek w Domu i we własnym mieszkaniu. 3. Trening umiejętności spędzania wolnego czasu. 1) Rozwijanie zainteresowań wybranymi audycjami radiowymi, telewizyjnymi i filmami zgodnymi z możliwościami percepcyjnymi każdego uczestnika. 2) Rozwijanie umiejętności korzystania z takich form spędzania czasu wolnego jak: turystyka, działalność rekreacyjna, udział w imprezach kulturalnych, towarzyskich. 3) Zachęcanie do rozwiązywania prostych łamigłówek, krzyżówek. 4) Zachęcanie do rozwijania swojego hobby. 4. Trening kulinarny. 1) Nauka obierania owoców i warzyw. 2) Nauka rozpoznawania i nazywania produktów spożywczych.

4 3) Nauka wykorzystywania poszczególnych produktów w przygotowaniu prostego posiłku. 4) Nauka przygotowywania prostych posiłków. 5) Nauka nakrywania do stołu. 6) Nauka estetycznego podawania potraw. 7) Nauka dekoracji stołu. 5. Trening budżetowy - gospodarowanie środkami finansowymi. 1) Poznawanie wartości pieniądza. 2) Planowanie zakupów. 3) Orientacja w cenach. 4) Nauka dokonywania prostych obliczeń. 5) Nauka dokonywania zakupów. 6. Trening obsługi własnej. 1) Regularne przyjmowanie leków zapisanych przez lekarza. 7. Terapia zajęciowa. Celem terapii zajęciowej jest rehabilitacja społeczna, ruchowa i zawodowa zmierzająca do wszechstronnego rozwoju uczestnika, nabycia przez niego takich umiejętności, które pozwolą mu na prawidłowe, samodzielne i bardziej niezależne funkcjonowanie w środowisku. Zadaniem terapii zajęciowej jest: 1) Włączenie uczestnika w życie grupy i życie społeczne. 2) Usprawnienie psychofizyczne. 3) Maksymalne rozwijanie tych sił biologicznych, zadatków i cech, które są najmniej uszkodzone z uwzględnieniem możliwości psychofizycznych uczestnika. Zajęcia służące celom omówionym w poprzednich punktach Planu Działań prowadzone są w poszczególnych pracowniach. Poniżej przedstawiono zakres działań poszczególnych pracowni: a) Pracownia fizjoterapii: Pracownia fizjoterapii realizuje zajęcia indywidualne i grupowe z zakresu rehabilitacji, sportu, rekreacji ruchowej, turystyki, wychowania fizycznego oraz adaptowanej aktywności fizycznej. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nakierowane są na konkretne problemy, potrzeby i możliwości podopiecznych. Są one stosowane przy wykorzystaniu aparatu do elektroterapii, stołu rehabilitacyjnego w połączeniu z kabiną UGUL i całym jej wyposażeniem oraz przyborów używanych do ćwiczeń sensomotorycznych, propriocepcyjnych, równoważnych, koordynacyjnych, rozciągających oraz wzmacniających. Doskonalenie kondycji i głównych cech motorycznych odbywa się m.in. przy użyciu ergometrów stacjonarnych, bieżni, ławeczki do ćwiczeń oraz atlasu treningowego. Ponadto na świeżym powietrzu rozwijanie wydolności fizycznej możliwe było dzięki spacerom. W spędzaniu czasu wolnego, oprócz różnych gier i zabaw ruchowych, pomaga sprzęt sportowy do takich dyscyplin jak: piłka nożna, piłka siatkowa, piłka koszykowa, tenis stołowy, futbol stołowy,

5 bocce. Wysiłki wkładane w wykonywane ćwiczenia niwelowane są przy pomocy ćwiczeń relaksacyjnych, ćwiczeń aktywnego rozluźniania, ćwiczeń oddechowych łączących elementy jogi i ćwiczeń świadomości ciała wykorzystujących materace, wałki rehabilitacyjne czy piłki fitness. b) Pracownia zaradności życiowej: Ma ona na celu usprawnienie uczestników do funkcjonowania w rodzinnym domu i wykonywania podstawowych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Można do tego zaliczyć wykonywanie prostych posiłków, dbałość o czystość, ład i estetykę wokół siebie oraz dbałość o własny wygląd i higienę. Zajęcia te także mają na celu zachęcenie do podjęcia aktywności w zakresie elementarnych czynności społecznych takich jak: zrobienie podstawowych zakupów czy korzystanie z instytucji publicznych. Do dyspozycji uczestników oddane są żelazko, suszarka do włosów, piec kuchenny, gofrownica i inne drobne urządzenia służące codziennym pracom domowym. c) Pracownia gospodarstwa domowego I i II: Uczestnicy nabywają i doskonalą takie umiejętności jak: wykonywania prostych elementów posiłku (sałatki, surówki, pasty), przygotowanie składników i planowanie wykonania ciepłego posiłku, obróbka wstępna warzyw i owoców. Podczas zajęć uczą się stosowania w praktyce prostych przepisów kulinarnych, zasad prawidłowej organizacji pracy, sposobów nakrywania do stołu oraz czynności porządkowych po posiłkach. W tej pracowni uczestnicy korzystają z wyposażenia nowoczesnej, profesjonalnej kuchni tj. kotłów, pieca, zmywarki, krajalnicy, mikserów, itp. d) Sala Doświadczania Świata: W pracowni tej wykorzystuje się elementy terapii Snoelezen. Jest to doskonała terapia dla osób z mózgowym porażeniem dziecięcym, niewidomych, dla osób z cechami autystycznymi, zaburzeniami komunikacyjnymi, upośledzeniem umysłowym. Wielozmysłowe doświadczanie różnych pozytywnych bodźców wpływa zarówno na emocje, reakcje i zachowanie uczestników, uwrażliwia na różnorodne bodźce i informacje płynące z otoczenia, pomaga się wyciszyć i zrelaksować. Terapia Snoelezen daje możliwość stworzenia dla osoby niepełnosprawnej intelektualnie, psychicznie i fizycznie przyjemnego środowiska, gdzie zbiera doświadczenia zmysłowe odmienne od tych, których doświadcza na co dzień. To także nowa droga dotarcia do osób nie potrafiących nawiązywać prawidłowych relacji z otoczeniem, czyli osób z cechami autystycznymi, z głębszym upośledzeniem umysłowym lub z zaburzeniami psychicznymi. e) Pracownia komputerowa: W pracowni tej pozostaje do dyspozycji uczestników pięć stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu i wielu programów terapeutycznych. Uczestnicy uczą się korzystać z możliwości globalnej sieci oraz zdobywać niezbędne im informacje. Ma to na celu ułatwienie poruszania się w dzisiejszej rzeczywistości, poznawania jej i radzenia sobie z wyzwaniami jakie stawia przed każdym z nas współczesny świat. Ponadto w pracowni komputerowej dzięki oprogramowaniu edukacyjnemu prowadzi się zajęcia wspierające proces nauczania i terapii. f) Pracownia krawiecka: Pracownia ta ma na celu nauczenie uczestników radzenia sobie w codziennym życiu. Jedną z podstawowych umiejętności jest szycie ręczne niezbędne do dokonania podstawowych reperacji

6 garderoby. W ramach treningu dbałości o wygląd zewnętrzny uczestnicy wyrabiają w sobie również potrzebę prasowania ubrań. Ponadto w pracowni wyszywa sie haftem krzyżykowym: obrazki, tła do zegarów ściennych, elementy do kartek okolicznościowych, elementy ubioru aniołów z masy solnej, woreczki zapachowe. Na wyposażeniu pracowni znajdują się ponadto maszyny do szycia, owerlock, żelazka i in. g) Pracownia plastyczna: Wykorzystuje najróżniejsze techniki plastyczne, często bardzo nowatorskie, jak np. batik. Zajęcia te mają na celu usprawnienie manualne uczestników, rozwijają ich kreatywność i uczą innego spojrzenia na świat. Podczas tworzenia swoich małych dzieł sztuki uczestnicy ukazują swoją wrażliwość oraz poznając swoje możliwości i nowe sposoby wyrażania siebie poprzez sztukę, pobudzają swoją aktywność. Dzięki temu powstają niepowtarzalne kartki okolicznościowe, wyroby z masy solnej, biżuteria i obrazy. h) Pracownia ceramiczna: Uczestnicy tworzą z gliny donice różnej wielkości, ozdoby wiszące, figurki do szopek bożonarodzeniowych, domki zapachowe, świeczniki, skarbonki, aniołki, piecyki-podgrzewacze. W pracowni uczestnicy udoskonalą technikę wypalania prac w mleku oraz posługiwanie sie narzędziami - rylcem i dłutem. Uczą się malowania gotowych już wytworów z gliny oraz szkliwienia. Celem tych zająć jest usprawnienie manualne oraz nauczenie aktywnej postawy. i) Pracownia introligatorska: Uczestnicy zajęć tej pracowni nabywają umiejętność dokładnego wykonywania pudełek, notesów, teczek, opraw do książek, segregatorów. Do wyrobu pudełek wykorzystuje sie elementy mozaiki, hafty krzyżykowe, obrazki malowane na szkle. Zajęcia te mają na celu podniesienie umiejętności manualnych. W pracy uczestnicy wykorzystują prasy, gilotyny oraz posługują się nożyczkami i nożykami. j) Pracownie terapeutyczne I i II: Przeznaczone są one dla osób z najgłębszymi deficytami intelektualnymi. Zajęcia dostosowane są do potrzeb każdego z uczestników, a tematy zajęć obejmują: kolorowanie, malowanie, rysowanie, malowanie po śladzie, wycinanie prostych kształtów i wzorów, wydzieranki z kolorowego papieru, wyszywanie bez igły, rozpoznawanie kolorów, cyfr, liter, poznawanie i nazywanie przedmiotów codziennego użytku, rozpoznawanie i nazywanie smaków oraz zabawy konstrukcyjne czy gry edukacyjne. Ponadto odbywają się ćwiczenia czynności samoobsługowych, terapeuci starają się wyrabiać u uczestników prawidłowe nawyki higieniczne jak również utrwalają zwroty grzecznościowe.

7 8. Dodatkowe formy działań - sprzyjające integracji osób niepełnosprawnych, ich rodzin i społeczności lokalnej: 1) zabawy taneczne, 2) spotkania integracyjne, 3) spotkania okazjonalne (Wielkanocne, Bożonarodzeniowe, z okazji Dnia Kobiet, Dnia Matki, Dnia Ojca, itp.) 4) Dni Godności Osób Niepełnosprawnych obchodzone w Jaworznie 5) pikniki, majówki, wycieczki 9. Współpraca z rodziną - opiera się na zasadzie partnerskiej współodpowiedzialności. Rodziny, opiekunowie mają prawo do uzyskania wsparcia psychicznego od kadry Domu, pomocy w poznaniu, rozumieniu i zaakceptowaniu potrzeb uczestnika oraz zasad pracy z nim, poradnictwa oraz pomocy w rozwiązywaniu problemów życia rodziny jako całości oraz poszczególnych jej członków. Współpraca z rodzinami polega również na udostępnianiu przez Dom literatury specjalistycznej, pomocnej przy opiece nad osobą niepełnosprawną intelektualnie, kształtowania u rodzin umiejętności niezbędnych do prowadzenia rehabilitacji uczestnika w warunkach domowych, przekazywania na bieżąco rodzinom informacji o aktualnych problemach i postępach związanych z terapią i rehabilitacją uczestnika, konsultacji rodzin ze specjalistami. Poprzez taką współpracę niwelowane są postawy pseudopozytywne (nadopiekuńczość, nadmierne ochranianie, itp.) IV.PROGRAM DZIAŁALNOŚCI SKIEROWANY DO OSÓB WYKAZUJĄCYCH INNE PRZEWLEKŁE ZABURZENIA CZYNNOŚCI PSYCHICZNYCH. Podstawowa działalność ukierunkowana jest na zapobieganie izolacji społecznej osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, poprzez stwarzanie warunków sprzyjających integracji wewnętrznej samym sobą oraz integracji zewnętrznej ze środowiskiem, na pomoc w zakresie edukacji i rozwiązywania problemów dnia codziennego, na udzielanie wsparcia psychicznego, przełamywanie barier we wzajemnych kontaktach osób chorych psychicznie z różnymi osobami, z najbliższymi osobami, osobami z najbliższego otoczenia. Przewlekła choroba psychiczna poważnie ogranicza możliwości normalnego funkcjonowania. Chorzy z powodu omamów, urojeń i lęków żyją w świecie własnych wyobrażeń i przeżyć, odsuwają się od innych, zamykają się w sobie. Dochodzi do zerwania kontaktów towarzyskich i wcześniej zawartych znajomości. Niechęć otoczenia do kontaktowania się z chorym psychicznie, często poczucie wstydu przed środowiskiem, że w rodzinie jest osoba chora psychicznie, jeszcze bardziej niż choroba zaburza wzajemne relacje i prowadzi do tego, że chory pozbawiony bliskości życzliwych, przyjaznych osób coraz bardziej oddala się od rzeczywistości i przestaje samodzielnie radzić sobie ze sprawami codziennego życia. GŁÓWNE PRIORYTETY. Do głównych priorytetów działania Domu ukierunkowanych na osoby z zaburzeniami psychicznymi należy: 1) kształtowanie umiejętności społecznych i umiejętności z zakresu samoobsługi polegające na odtwarzaniu utraconych umiejętności i ich podtrzymywaniu oraz odbudowywaniu utraconych zachowań związanych z kontaktem z innymi osobami, 2) wsparcie w zakresie zapewnienia uczestnikom psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez:

8 a) rozbudzanie potrzeby korzystania z pomocy lekarza psychiatry, b) podnoszenie sprawności chorych psychicznie w posługiwaniu się lekami psychotropowymi ( zwiększenie u tych osób poziomu skrupulatności w przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych, związanych przede wszystkim z przyjmowaniem leków ), c) kształcenie umiejętności aktywnego udziału we własnym leczeniu farmakologicznym ( uzyskiwanie informacji o leczeniu przeciwpsychotycznym, o lekach i ich działaniu, nauka i stosowanie zasad samodzielnego przyjmowania leków oraz oceny skutków ich działania, nauka rozpoznawania objawów ubocznych i radzenia sobie z nimi ), 3) integrowanie uczestników z ich środowiskiem lokalnym, w tym rodzinnym poprzez organizowanie spotkań, festynów, wspólnych wycieczek itp. FORMY DZIAŁALNOŚCI. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów, ukierunkowanych na osoby z zaburzeniami psychicznymi, prowadzone są treningi: 1. Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych. Trening umiejętności społecznych i interpersonalnych dotyczy wszystkich możliwych celowych działań związanych z kontaktem z drugą osobą czy grupą. 1) Mobilizowanie do nawiązywania i utrzymania kontaktów społecznych, a) nauka prowadzenia rozmowy, b) pomoc w nawiązywaniu i utrzymywaniu satysfakcjonujących kontaktów społecznych. 2) Odtwarzanie i utrwalanie umiejętności realizowania ważnych życiowo spraw np. dokonywanie opłat, pisanie pism urzędowych, itp. 3) Utrwalanie pewnych zachowań potrzebnych do pracy zawodowej. 4) Kształtowanie samorządności poprzez uczestniczenie w zebraniach społeczności Domu. 5) Utrwalanie zasad prawidłowych zachowań w miejscach publicznych. 6) Kształtowanie umiejętności współpracy i komunikowania się w grupie na zasadach otwartości, partnerstwa i wzajemności. 7) Kształtowanie zachowań asertywnych ( asertywna odmowa, poszanowanie granic własnych i innych ludzi, właściwe reakcje na pochwały i krytykę ). 8) Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem ( identyfikowanie źródła stresu, likwidowanie źródła stresu ). 9) Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów ( mediacje, negocjacje, kompromis ). 2. Trening umiejętności życia codziennego. Ma na celu u osób z zaburzeniami psychicznymi przywracanie utraconych umiejętności oraz podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia. W ramach tego treningu uczestnicy pracują nad różnorodnymi zdolnościami związanymi z samoobsługą. 1) Utrwalanie umiejętności i rozbudzanie potrzeby samodzielnego prania.

9 2) Mobilizowanie do dbania o estetyczny wygląd i utrwalanie tej umiejętności. 3) Mobilizowanie do utrzymywania higieny osobistej i utrwalanie związanych z tą umiejętnością czynności. 4) Utrwalanie umiejętności obsługi podstawowych urządzeń domowych ( pralka, kuchenka gazowa, żelazko, suszarka do włosów, itp. ). 5) Mobilizowanie do dbania o czystość i porządek w ŚDS i we własnym mieszkaniu. 3. Trening umiejętności spędzania wolnego czasu. 1) Rozwijanie zainteresowań wybranymi audycjami radiowymi, telewizyjnymi i filmami. 2) Rozwijanie umiejętności korzystania z takich form spędzania czasu wolnego jak: turystyka, działalność rekreacyjna, udział w imprezach kulturalnych, towarzyskich. 3) Zachęcanie do czytania czasopism, książek. Kreowanie postawy aktywnego czytelnika. 4) Motywowanie do wychodzenia na zewnątrz ( do kina, teatru, muzeum ). 4. Trening kulinarny. 1) Odtwarzanie i podtrzymywanie umiejętności przygotowywania posiłków, w tym prostych gorących posiłków. 2) Kształcenie i utrwalanie umiejętności prawidłowego przechowywania produktów. 3) Edukacja prawidłowego odżywiania się. 4) Kształcenie umiejętności estetycznego podawania potraw. 5) Kształcenie i utrwalanie umiejętności nakrywania do stołu i jego dekoracji. 5. Trening budżetowy - gospodarowanie środkami finansowymi. 1) Odtwarzanie umiejętności planowania wydatków. 2) Odtwarzanie i kształtowanie umiejętności planowania opłat. 3) Odtwarzanie umiejętności racjonalnego dokonywania zakupów. 7. Trening obsługi własnej. 1) Kształtowanie i utrwalanie umiejętności regularnego, zgodnie z zaleceniami lekarza przyjmowania leków. 2) Uwrażliwianie na nawrót objawów chorobowych, zapobieganie powtórnym hospitalizacjom. 8. Terapia zajęciowa. Celem terapii zajęciowej jest rehabilitacja społeczna, ruchowa i zawodowa zmierzająca do wszechstronnego rozwoju uczestnika, nabycia przez niego takich umiejętności, które pozwolą mu na prawidłowe funkcjonowanie w środowisku. Zadaniem terapii zajęciowej jest: 1) Włączenie uczestnika w życie grupy i życie społeczne. 2) Usprawnienie psychofizyczne 3) Odbudowanie wartości, zdolności i umiejętności wcześniej posiadanych i w różnym stopniu utraconych oraz opanowanie nowych poprzez samorealizację i akceptację własnej

10 niepełnosprawności. Poniżej przedstawiono zakres działań poszczególnych pracowni: a)pracownia fizjoterapii: Pracownia fizjoterapii realizuje zajęcia indywidualne i grupowe z zakresu rehabilitacji, sportu, rekreacji ruchowej, turystyki, wychowania fizycznego oraz adaptowanej aktywności fizycznej. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nakierowane są na konkretne problemy, potrzeby i możliwości podopiecznych. Są one stosowane przy wykorzystaniu aparatu do elektroterapii, stołu rehabilitacyjnego w połączeniu z kabiną UGUL i całym jej wyposażeniem oraz przyborów używanych do ćwiczeń sensomotorycznych, propriocepcyjnych, równoważnych, koordynacyjnych, rozciągających oraz wzmacniających. Doskonalenie kondycji i głównych cech motorycznych odbywa się m.in. przy użyciu ergometrów stacjonarnych, bieżni, ławeczki do ćwiczeń oraz atlasu treningowego. Ponadto na świeżym powietrzu rozwijanie wydolności fizycznej możliwe było dzięki spacerom. W spędzaniu czasu wolnego, oprócz różnych gier i zabaw ruchowych, pomaga sprzęt sportowy do takich dyscyplin jak: piłka nożna, piłka siatkowa, piłka koszykowa, tenis stołowy, futbol stołowy, bocce. Wysiłki wkładane w wykonywane ćwiczenia niwelowane są przy pomocy ćwiczeń relaksacyjnych, ćwiczeń aktywnego rozluźniania, ćwiczeń oddechowych łączących elementy jogi i ćwiczeń świadomości ciała wykorzystujących materace, wałki rehabilitacyjne czy piłki fitness. b) Pracownia zaradności życiowej: Ma ona na celu usprawnienie uczestników do funkcjonowania w rodzinnym domu i wykonywania podstawowych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Można do tego zaliczyć wykonywanie prostych posiłków, dbałość o czystość, ład i estetykę wokół siebie oraz dbałość o własny wygląd i higienę. Zajęcia te także mają na celu zachęcenie do podjęcia aktywności w zakresie elementarnych czynności społecznych takich jak: zrobienie podstawowych zakupów czy korzystanie z instytucji publicznych. Do dyspozycji uczestników oddane są żelazko, suszarka do włosów, piec kuchenny, gofrownica i inne drobne urządzenia służące codziennym pracom domowym. c) Pracownia gospodarstwa domowego I i II: Uczestnicy nabywają i doskonalą takie umiejętności jak: wykonywania prostych elementów posiłku (sałatki, surówki, pasty), przygotowanie składników i planowanie wykonania ciepłego posiłku, obróbka wstępna warzyw i owoców. Podczas zajęć uczą się stosowania w praktyce prostych przepisów kulinarnych, zasad prawidłowej organizacji pracy, sposobów nakrywania do stołu oraz czynności porządkowych po posiłkach. W tej pracowni uczestnicy korzystają z wyposażenia nowoczesnej, profesjonalnej kuchni tj. kotłów, pieca, zmywarki, krajalnicy, mikserów, itp. d) Sala Doświadczania Świata: W pracowni tej wykorzystuje się elementy terapii Snoelezen. Jest to doskonała terapia dla osób z mózgowym porażeniem dziecięcym, niewidomych, dla osób z cechami autystycznymi, zaburzeniami komunikacyjnymi, upośledzeniem umysłowym. Wielozmysłowe doświadczanie różnych pozytywnych bodźców wpływa zarówno na emocje, reakcje i zachowanie uczestników, uwrażliwia na różnorodne bodźce i informacje płynące z otoczenia, pomaga się wyciszyć i zrelaksować. Terapia Snoelezen daje możliwość stworzenia dla osoby niepełnosprawnej intelektualnie, psychicznie i fizycznie

11 przyjemnego środowiska, gdzie zbiera doświadczenia zmysłowe odmienne od tych, których doświadcza na co dzień. To także nowa droga dotarcia do osób nie potrafiących nawiązywać prawidłowych relacji z otoczeniem, czyli osób z cechami autystycznymi, z głębszym upośledzeniem umysłowym lub z zaburzeniami psychicznymi. e) Pracownia komputerowa: W pracowni tej pozostaje do dyspozycji uczestników pięć stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu i wielu programów terapeutycznych. Uczestnicy uczą się korzystać z możliwości globalnej sieci oraz zdobywać niezbędne im informacje. Ma to na celu ułatwienie poruszania się w dzisiejszej rzeczywistości, poznawania jej i radzenia sobie z wyzwaniami jakie stawia przed każdym z nas współczesny świat. Ponadto w pracowni komputerowej dzięki oprogramowaniu edukacyjnemu prowadzi się zajęcia wspierające proces nauczania i terapii. f) Pracownia krawiecka: Pracownia ta ma na celu nauczenie uczestników radzenia sobie w codziennym życiu. Jedną podstawowych umiejętności jest szycie ręczne niezbędne do dokonania podstawowych reperacji garderoby. W ramach treningu dbałości o wygląd zewnętrzny uczestnicy wyrabiają w sobie również potrzebę prasowania ubrań. Ponadto w pracowni wyszywa sie haftem krzyżykowym: obrazki, tła do zegarów ściennych, elementy do kartek okolicznościowych, elementy ubioru aniołów z masy solnej, woreczki zapachowe. Na wyposażeniu pracowni znajdują się ponadto maszyny do szycia, owerlock, żelazka i In. g) Pracownia plastyczna: Wykorzystuje najróżniejsze techniki plastyczne, często bardzo nowatorskie, jak np. batik. Zajęcia te mają na celu usprawnienie manualne uczestników, rozwijają ich kreatywność i uczą innego spojrzenia na świat. Podczas tworzenia swoich małych dzieł sztuki uczestnicy ukazują swoją wrażliwość oraz poznając swoje możliwości i nowe sposoby wyrażania siebie poprzez sztukę, pobudzają swoją aktywność. Dzięki temu powstają niepowtarzalne kartki okolicznościowe, wyroby z masy solnej, biżuteria i obrazy. h) Pracownia ceramiczna: Uczestnicy tworzą z gliny donice różnej wielkości, ozdoby wiszące, figurki do szopek bożonarodzeniowych, domki zapachowe, świeczniki, skarbonki, piecyki-podgrzewacze. W pracowni uczestnicy udoskonalą technikę wypalania prac w mleku oraz posługiwanie sie narzędziami - rylcem i dłutem. Uczą się malowania gotowych już wytworów z gliny oraz szkliwienia. Celem tych zająć jest usprawnienie manualne oraz nauczenie aktywnej postawy. i) Pracownia introligatorska: Uczestnicy zajęć tej pracowni nabywają umiejętność dokładnego wykonywania pudełek, notesów, teczek, opraw do książek, segregatorów. Do wyrobu pudełek wykorzystuje sie elementy mozaiki, hafty krzyżykowe, obrazki malowane na szkle. Zajęcia te mają na celu podniesienie umiejętności manualnych. W pracy uczestnicy wykorzystują prasy, gilotyny oraz posługują się nożyczkami i nożykami.

12 j) Pracownie terapeutyczne I i II: Przeznaczone są one dla osób z najgłębszymi deficytami intelektualnymi. Zajęcia dostosowane są do potrzeb każdego z uczestników, a tematy zajęć obejmują: kolorowanie, malowanie, rysowanie, malowanie po śladzie, wycinanie prostych kształtów i wzorów, wydzieranki z kolorowego papieru, wyszywanie bez igły, rozpoznawanie kolorów, cyfr, liter, poznawanie i nazywanie przedmiotów codziennego użytku, rozpoznawanie i nazywanie smaków oraz zabawy konstrukcyjne czy gry edukacyjne. Ponadto odbywają się ćwiczenia czynności samoobsługowych, terapeuci starają się wyrabiać u uczestników prawidłowe nawyki higieniczne jak również utrwalają zwroty grzecznościowe. 9. Poradnictwo psychologiczne. W Domu prowadzone są przez psychologa zajęcia indywidualne i grupowe. Psycholog wspiera swoją wiedzą i umiejętnościami również rodziny uczestników, w celu zbudowania jak najlepszego zrozumienia i relacji między osobą z zaburzeniami psychicznymi, a jej rodziną. 10. Dodatkowe formy działań - sprzyjające integracji osób niepełnosprawnych, ich rodzin i społeczności lokalnej: 1) zabawy taneczne, 2) spotkania integracyjne, 3) obchody Dni Godności Osób Niepełnosprawnych w Jaworznie 5) pikniki, majówki, wycieczki 11. Współpraca z rodziną - odbywa się poprzez działania informacyjne, edukację dla rodzin z zakresu choroby psychicznej, prowadzenie grup wsparcia dla bliskich uczestników, edukacja rodzin w zakresie niwelowania postaw pseudopozytywnych (nadopiekuńczość, nadmierne ochranianie, itp.), promowanie postaw akceptacji, tolerancji i zrozumienia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, promowanie zdrowego stylu życia w środowisku rodzinnym i lokalnym, poprzez organizowanie festynów, spotkań okolicznościowych, pikników i wycieczek. V. OCZEKIWANE EFEKTY DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH ORAZ TRENINGÓW U UCZESTNIKÓW: wzrost aktywności psychoruchowej oraz sprawności fizycznej wzrost umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych (nawiązywanie i podtrzymywanie rozmowy, umiejętność funkcjonowania w grupie, podejmowanie aktywnych działań, wywiązywanie się z obowiązków) zainteresowanie uczestnictwem w zajęciach zorganizowanych poprawa motoryki małej i wielkiej wzrost zainteresowania sposobami spędzania czasu wolnego

13 zainteresowanie bieżącymi wydarzeniami w najbliższej okolicy i kraju poprawa samooceny poprawa relacji z rodziną i najbliższym środowiskiem VI. METODY, SPOSOBY I KRYTERIA OCENY EFEKTÓW DZIAŁALNOŚCI DOMU, W TYM POSTĘPÓW UCZESTNIKÓW. Każdy z uczestników ŚDS w Jaworznie podlega ocenie zespołu wspierająco aktywizującego. Wnioski z terapii oraz ścieżka postępowania z podopiecznym opisana jest w Indywidualnym Programie, który ustala się na czas niezbędny do jego realizacji. Dokument opracowywany jest przez wszystkich terapeutów oraz psychologa i pedagoga. Ponadto raz na pół roku następuje ewaluacja Indywidualnego Programu, a raz na kwartał zbiera się cały zespół wspierająco aktywizujący w celu dokonania okresowej oceny realizacji Indywidualnego Programu. Aby dokonać poprawnej i miarodajnej oceny uczestnika, każdy z terapeutów prowadzi dziennik terapii dla każdego uczestnika, w którym codziennie wpisuje zakres i formę prowadzonych zajęć oraz opisuje ich aktywność. Dane te są następnie wykorzystywane do sporządzania trzymiesięcznych ocen aktywizacji uczestników. Uczestnicy zapoznawani są z zakresem zajęć oraz treścią Indywidualnego Programu, co potwierdzają własnoręcznym podpisem lub w inny przewidziany prawem sposób. VII. PRZYJĘTE KIERUNKI DALSZEGO ROZWOJU DOMU. Kierunki rozwoju Domu prowadzone będą na 3 płaszczyznach, w tym: 1. Polityki kadrowej: 1) podnoszenie kwalifikacji zawodowych, 2) podwyższanie kompetencji pracowników merytorycznych, poprzez udział w szkoleniach zewnętrznych i wewnętrznych, 2. Inicjowanie działań zmierzających do rozszerzenia form zajęć wspierająco aktywizacyjnych: 1) organizowanie szkoleń, seminariów, konferencji z udziałem specjalistów z zakresu psychologii, pedagogiki, psychiatrii, pomocy społecznej, itp., 2) doposażenie pomieszczeń terapeutycznych i modernizacja obiektu Domu. 3. Współpraca ze środowiskiem lokalnym i rodzinnym: 1) organizowanie dni otwartych Domu, 2) organizowanie dla rodziców i opiekunów spotkań ze specjalistami, 3) włączanie rodzin i przyjaciół uczestników w organizację wspólnych spotkań. Jaworzno dnia; r. Uzgodniono z Wojewodą Śląskim

14 Katowice, dn.. Zatwierdziła jednostka prowadząca Jaworzno, dn