Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych
|
|
- Karolina Kowalik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SNR Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych Redakcja Andrzej Mania, Robert Kłosowicz Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
2 Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych
3 STUDIA NAD ROZWOJEM
4 Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych Redakcja Andrzej Mania, Robert Kłosowicz Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
5 Publikacja dofinansowana przez Wydział Stosunków Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego ze środków na działalność upowszechniającą naukę RECENZENT dr hab. Sebastian Wojciechowski, prof. UAM PROJEKT OKŁADKI Agnieszka Kucharz-Gulis Copyright by Andrzej Mania, Robert Kłosowicz & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydanie I, Kraków 2012 All rights reserved Niniejszy utwór ani żaden jego fragment nie może być reprodukowany, przetwarzany i rozpowszechniany w jakikolwiek sposób za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych oraz nie może być przechowywany w żadnym systemie informatycznym bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawcy ISBN Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, Kraków tel , tel./fax Dystrybucja: tel , tel./fax tel. kom , sprzedaz@wuj.pl Konto: PEKAO SA, nr
6 Spis treści Andrzej Mania, Robert Kłosowicz, Wprowadzenie... 7 CZĘŚĆ I. PAŃSTWA UPADŁE PRZYCZYNY ZJAWISKA I ROZWAŻANIA DEFINICYJNE Radosław Rybkowski, Komu potrzebne są państwa upadłe? Grzegorz Gil, Sekurytyzacja upadania państwa po zimnej wojnie Dariusz Góra-Szopiński, Amerykańscy neokonserwatyści wobec zjawiska państw upadłych Maciej Peter-Wirski, Wpływ czynników ponowoczesności na powstawanie fenomenu państw upadłych Hubert Dudkiewicz, Prawo międzynarodowe w kwestii państwa upadłego Monika Różalska, Słabość przywództwa jako jeden z głównych czynników upadku państwowości w Afryce Subsaharyjskiej CZĘŚĆ II. PAŃSTWA UPADŁE STUDIA PRZYPADKU Robert Kłosowicz, Republika Środkowoafrykańska jako przykład państwa upadłego w Afryce Subsaharyjskiej Krzysztof Kubiak, Państwo upadłe Gwinea Bissau Rafał Ożarowski, Liban jako państwo upadłe na Bliskim Wschodzie Karol Derwich, Demokracja vs. upadłość państwa czynniki destabilizujące sytuację polityczną na Haiti Krzysztof Pająk, Somalia studium upadku państwa i walki o bezpieczeństwo morskie w regionie CZĘŚĆ III. PAŃSTWA UPADŁE JAKO DESTABILIZUJACY CZYNNIK STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH ORAZ WYSIŁKI ZMIERZAJĄCE DO ICH NAPRAWY W WYMIARZE CYWILNYM I WOJSKOWYM Artur Gruszczak, Państwa upadłe jako zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej Tomasz Szubrycht, Nadbrzeżne państwa upadłe a bezpieczeństwo transportu morskiego
7 6 Spis treści Margot Stańczyk-Minkiewicz, Terytorium państw upadłych jako przestrzeń sprzyjająca powstawaniu, rozwojowi i działalności organizacji terrorystycznych Wojciech Michnik, Jedzenie zupy nożem? Doświadczenia militarne Stanów Zjednoczonych w państwach upadłych Dariusz Kozerawski, Wysiłki międzynarodowe w stabilizacji państwa upadłego na przykładzie Afganistanu w latach Andrzej Bursztyński, Współpraca cywilno-wojskowa w ramach wielonarodowych misji wojskowych w państwach upadłych Noty o autorach
8 Wprowadzenie Problem państw upadłych nie był do tej pory przedmiotem szerszych i osobnych badań w polskiej literaturze naukowej. Kwestie państw będących w stanie permanentnego kryzysu są zwykle wzmiankowane przy okazji opisu innych zjawisk we współczesnych stosunkach międzynarodowych, takich jak terroryzm, konflikty lokalne czy interwencje humanitarne. Tymczasem zagadnienie to jest bardzo poważne. Przed 11 września 2001 roku państwa upadłe traktowano raczej jako problem humanitarny oraz czynnik destabilizujący o charakterze regionalnym, jednak nie dostrzegano w nich zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego w wymiarze globalnym. Sytuacja uległa zmianie po zamachach z 11 września w dużej mierze zostały one przygotowane w Afganistanie, który jest sztandarowym przykładem państwa upadłego. Od tej pory państwa dysfunkcyjne są postrzegane przez społeczność międzynarodową nie tylko przez pryzmat problemu humanitarnego i regionalnego; stanowią one również element globalnej strategii bezpieczeństwa. Narastająca wśród polskich badaczy zajmujących się sprawami bezpieczeństwa międzynarodowego oraz problemami regionu Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji Centralnej świadomość wagi spraw dotyczących państw upadłych w kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego stała się inspiracją do wymiany poglądów. W tym celu w maju 2010 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa Państwa upadłe i ich destabilizujący wpływ na stosunki międzynarodowe w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji, zorganizowana przez Katedrę Historii Dyplomacji i Polityki Międzynarodowej Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ. Na konferencję tę przybyli reprezentanci 16 ośrodków naukowych krajowych i zagranicznych. Specjalnym gościem był wybitny badacz problemu upadłości państwa prof. James Putzel, dyrektor Crisis States Research Center przy London School of Economics and Political Science w Londynie. Warto nadmienić, że wśród uczestników konferencji znaleźli się również eksperci wojskowi oraz uczestnicy misji pokojowych i stabilizacyjnych w państwach objętych kryzysem. Upadek państwowości to jedno z najpoważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa międzynarodowego we współczesnym świecie i jedna z głównych przyczyn kryzysów humanitarnych. Państwa upadłe, charakteryzujące się niezaspokajaniem elementarnych potrzeb obywateli, cechuje także niski poziom rozwoju gospodarczego, a ubóstwo i epidemie są stałym elementem ich rzeczywistości. Ponadto państwa te są często areną konfliktów militarnych, nierzadko obfitujących w akty
9 8 Wprowadzenie gwałtów i masowych mordów; generuje to zjawiska uchodźstwa i masowych migracji, a w rezultacie zwykle kończy się katastrofą humanitarną. Badacze przybyli na konferencję w dużej mierze skupili się na zdefiniowaniu zjawiska państwa upadłego. Pytano: co to w ogóle jest państwo upadłe? Czy używanie takiego pojęcia może być uprawnione? Według wielu badaczy odpowiedź na ostatnie pytanie była negatywna. Część z nich powoływała się zresztą na fakt, że w prawie międzynarodowym takie pojęcie w ogóle nie istnieje. Czy można zatem używać tego terminu i w jakich przypadkach? W dyskusjach naukowych, jakie wciąż toczą się podczas rozważań nad fenomenem państw upadłych, sugerowane są różne metody rozpoznawania i klasyfikacji tych państw. Termin państwo upadłe (failed state) po raz pierwszy został użyty przez Geralda Helmana i Stevena Ratnera w artykule Anarchy Rules: Saving Failed States, który ukazał się na łamach magazynu Foreign Policy w 1993 roku, a dwa lata później została wydana książka Williama Zartmana pod tytułem Collapsed States: The Disintegration and Restoration of Legitimate Authority. Pojęcie to jednak przez lata funkcjonowało głównie w środowisku akademickim. Sytuacja uległa zmianie po zamachach z 11 września 2001 roku na World Trade Center w Nowym Jorku i Pentagon w Waszyngtonie, gdyż od tego momentu termin failed state zaczął być powszechnie używany przez polityków, dziennikarzy i publicystów. Państwa upadłe zostały uznane za miejsca, w których kumulują się czynniki godzące w bezpieczeństwo międzynarodowe. Wówczas to rozpoczęto poważną debatę na temat konieczności większego zaangażowania się państw i instytucji międzynarodowych w rozwiązanie kryzysów, będących źródłem degrengolady państw spadających do poziomu państw upadłych. Można tu wskazać na strategię bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych (National Security Strategy USA) z września 2002 roku, która zobowiązuje rząd amerykański do zajęcia się problemem państw upadłych. Zwraca się uwagę, że w krajach tych poprzez upadek instytucji państwowych, anarchię oraz brak jakiejkolwiek kontroli ze strony czynników międzynarodowych grupy terrorystyczne mogą znaleźć sprzyjające warunki rozwoju. Państwa te mogą stanowić także dogodne miejsce dla przemytu broni masowego rażenia. Zwalczanie tego typu zagrożeń jest jednym z celów polityki bezpieczeństwa USA po zamachach z 11 września 2001 roku. Także Unia Europejska w dokumencie A Secure Europe in a Better World: European Security Strategy, zatwierdzonym przez Radę Europejską na posiedzeniu w Brukseli 12 grudnia 2003 roku, definiuje zagrożenia pochodzące ze środowiska międzynarodowego. Jako główne wymieniono terroryzm, proliferację broni masowego rażenia, konflikty regionalne, upadek państw i zorganizowaną przestępczość. Trudno nie zauważyć, że każde z wymienionych zagrożeń może występować niezależnie od siebie, a upadek państwowości może kumulować je wszystkie. Najbardziej znaną metodą klasyfikacji państw upadłych jest ranking sporządzony przez waszyngtońską organizację Fundusz Pokoju (Fund for Peace) i magazyn Foreign Policy przedstawiają one co roku tak zwany Indeks Państw Upadłych
10 Wprowadzenie 9 (Failed States Index FSI). Nazwa jest odrobinę myląca, gdyż indeks ten klasyfikuje 60 krajów, podzielonych w zależności od miejsca na liście (od góry). W ostatnim rankingu za rok 2011 pierwsze dwanaście pozycji zajmują państwa upadłe (failed states), oznaczone na interaktywnej mapie politycznej świata jako państwa będące w stanie krytycznym (critical). Następne w kolejności to państwa upadające (failing states) i będące na krawędzi upadku kruche (fragile states), a państwa od 41. do 60. pozycji w rankingu to państwa słabe (weak states). Wszystkie państwa od 11. do 60. miejsca w rankingu FSI oznaczone są na interaktywnej mapie terminem w niebezpieczeństwie (in danger). Pierwszy raz FSI został przedstawiony na przełomie lipca i sierpnia 2005 roku we wspomnianym już magazynie Foreign Policy. Klasyfikacja państw upadłych opiera się na 12 wskaźnikach niestabilności (indicators of instability), obejmujących kwestie społeczne, gospodarcze i polityczno-militarne. W ostatnim rankingu FSI za 2010 rok na czele tej listy widnieją: 1. Somalia, 2. Czad, 3. Sudan, 4. Demokratyczna Republika Konga, 5. Haiti, 6. Zimbabwe, 7. Afganistan, 8. Republika Środkowoafrykańska, 9. Irak, 10. Wybrzeże Kości Słoniowej. Znamienne jest, że na dziesięć najwyżej sklasyfikowanych państw pod kątem upadłości siedem to kraje afrykańskie 1. Kolejną instytucją zajmującą się problemem państw upadłych jest Centrum Badań nad Państwami w Stanie Kryzysu (Crisis States Research Center). CSRS to jednostka badawcza w ramach Development Studies Institute w London School of Economics, finansowana ze środków brytyjskiego Departamentu ds. Rozwoju Międzynarodowego (Department of International Development). Definicja państwa upadłego podana na stronie internetowej CSRS określa je jako państwo, które nie sprawuje efektywnej władzy nad swoim terytorium oraz nie jest w stanie zapewnić swym obywatelom zarówno bezpieczeństwa, jak i warunków rozwoju. Problemem państw upadłych zajmują się także inne organizacje rządowe i pozarządowe. Bank Światowy identyfikuje corocznie 30 państw upadłych bądź poważnie zagrożonych upadkiem, a Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA) stworzyła ranking 20 takich państw. Rozbieżności w podawanych liczbach państw klasyfikowanych jako upadłe wynikają z faktu, że trudno czasem precyzyjnie określić, kiedy państwo jest już upadłe, a kiedy jest jeszcze na granicy upadku. Ponadto każda z wymienionych instytucji klasyfikuje dane państwo pod kątem swojego obszaru zainteresowań, czyli w przypadku CIA będą to bardziej kwestie zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa, podczas gdy ranking Banku Światowego będzie eksponował problemy i zagrożenia ekonomiczne. Publikacja niniejsza, prezentująca część wyników badań uczestników konferencji, została podzielona na trzy części. W części pierwszej badacze zajmują się przyczynami upadku państwowości i definicją zjawiska, w części drugiej zostały omówione studia przypadków poszczególnych państw reprezentujących różne rejony świata: Afrykę (Gwinea Bissau, Republika Środkowoafrykańska, Somalia), 1 The Failed States Index 2011, Foreign Policy, za: /06/17/2011_failed_states_index_interactive_map_and_rankings (dostęp: ).
11 10 Wprowadzenie Bliski Wschód (Liban), Amerykę Łacińską (Haiti). W części trzeciej przedstawiono zagrożenia, jakie niesie z sobą zjawisko upadłości państw dla współczesnych stosunków międzynarodowych zarówno w wymiarze globalnym, jak i regionalnym. Ponadto autorzy artykułów przedstawiają wysiłki społeczności międzynarodowej zmierzające do zahamowania zjawiska upadku państwowości poprzez działania prewencyjne w państwach słabych tak w wymiarze cywilnym, jak wojskowym oraz próby odbudowy struktur państwowych w państwach upadłych. Andrzej Mania, Robert Kłosowicz
12 CZĘŚĆ I PAŃSTWA UPADŁE PRZYCZYNY ZJAWISKA I ROZWAŻANIA DEFINICYJNE
13
14 Noty o autorach Andrzej Bursztyński kmdr por. dr, po ukończeniu w 1990 roku studiów w Akademii Marynarki Wojennej pełnił służbę dowódcy działu okrętowego na jednostce zwalczania okrętów podwodnych, a następnie był Szefem Służby Techniczno-Okrętowej i Awaryjno-Ratowniczej Zastępcą Szefa Służb Technicznych Komendy Portu Wojennego Hel. Od 1999 roku jest pracownikiem naukowo- -dydaktycznym Akademii Marynarki Wojennej. Aktualnie pełni obowiązki adiunkta w Zakładzie Wsparcia Działań Sił Morskich na Wydziale Dowodzenia i Operacji Morskich. Specjalizuje się w problematyce logistyki marynarki wojennej, logistyki wielonarodowych sił morskich NATO oraz wykorzystania HNS i CIMIC w zabezpieczeniu logistycznym działań. Karol Derwich dr nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, adiunkt w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwent Centrum Studiów Latynoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują najnowszą historię i politykę państw Ameryki Łacińskiej oraz relacje pomiędzy USA i państwami latynoamerykańskimi. Autor monografii i artykułów z zakresu polityki zagranicznej państw Ameryki Łacińskiej. Hubert Dudkiewicz doktorant w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolwent stosunków międzynarodowych, student prawa. Założyciel stowarzyszenia naukowego Ius Inter Gentes. Jego zainteresowania oscylują pomiędzy prawem międzynarodowym a problemami rozwojowymi państw afrykańskich. Grzegorz Gil dr nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, pracownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych Wydziału Politologii UMCS w Lublinie. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół kondycji i roli państwa w obecnym systemie międzynarodowym, państw rozwijających się, a także problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego. Dariusz Góra-Szopiński dr politologii, adiunkt w Katedrze Hermeneutyki Polityki na Wydziale Politologii i Studiów Międzynarodowych UMK w Toruniu, stypendysta Fulbrighta i rządu Republiki Francuskiej, autor książek oraz artykułów naukowych z zakresu współczesnych doktryn politycznych, socjologii religii i metodologii nauk społecznych.
15 272 Noty o autorach Artur Gruszczak dr hab. nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce. Adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Koordynator Forum Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne UE w Centrum Europejskim Natolin w Warszawie. Zajmuje się problematyką bezpieczeństwa, współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych UE, technologizacji i prywatyzacji zarządzania bezpieczeństwem. Dorobek naukowy obejmuje dziewięć monografii (cztery jako współautor), 100 artykułów naukowych oraz 170 haseł encyklopedycznych. Członek grupy eksperckiej TEAM EUROPE przy Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Polsce. Ekspert krajowy w Grupie Uczestników (Contributors Group) przy ośrodku analitycznym Statewatch w Londynie. Członek siedmiu zagranicznych i międzynarodowych towarzystw naukowych. Robert Kłosowicz dr hab., historyk i badacz stosunków międzynarodowych, adiunkt w Katedrze Historii Dyplomacji i Polityki Międzynarodowej Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w badaniach nad relacjami między dyplomacją a siłami zbrojnymi, zagadnieniami bezpieczeństwa międzynarodowego i konfliktami zbrojnymi. W sferze jego zainteresowań znajduje się także problematyka polityki zagranicznej USA i stosunki międzynarodowe w Afryce Subsaharyjskiej. Autor pięciu monografii i kilkudziesięciu artykułów naukowych. Członek siedmiu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych. Członek grupy eksperckiej Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego przy Prezydencie RP. Obecnie przewodniczy zespołowi badawczemu realizującemu projekt dotyczący problematyki państw upadłych. Dariusz Kozerawski płk dr hab., kierownik Katedry Strategii i Geostrategii Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Obrony Narodowej. Absolwent Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych im. T. Kościuszki (1989) i Uniwersytetu Wrocławskiego (1995). Specjalizuje się w zakresie historii najnowszej i historii bezpieczeństwa międzynarodowego. Autor i współautor ponad 140 publikacji krajowych i zagranicznych. Prowadząc badania nad dziejami najnowszymi, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego oraz współczesnych konfliktów zbrojnych, brał udział w międzynarodowych kursach, ćwiczeniach oraz działaniach pokojowych i stabilizacyjnych organizowanych i prowadzonych m.in. w Afganistanie, Armenii, Bośni i Hercegowinie, Iraku i na Zakaukaziu. Prowadził seminaria dotyczące bezpieczeństwa międzynarodowego w Parlamencie Europejskim oraz uczestniczył w pracach i szkoleniach European Commmission Joint Research Centre. Kierownik grupy eksperckiej Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego przy Prezydencie RP oraz redaktor raportu końcowego SPBN. Krzysztof Kubiak kmdr por. dr hab., absolwent Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz Uniwersytetu Gdańskiego. Stopień doktora uzyskał w Akademii Marynarki Wojennej, zaś stopień doktora habilitowanego w Akademii Obrony
16 Noty o autorach 273 Narodowej. W centrum jego zainteresowań badawczych znajduje się problematyka wojen i konfliktów zbrojnych po drugiej wojnie światowej oraz zagadnienie zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego na akwenach morskich. Obecnie jest pracownikiem naukowym Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu oraz Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Wojciech Michnik dr nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, adiunkt w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera. Stypendysta Fundacji Sasakawa w School of Advanced International Studies Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Waszyngtonie (2005) oraz research fellow na Uniwersytecie Bostońskim (2004). Zainteresowania badawcze: konflikty zbrojne, studia strategiczne, studia nad bezpieczeństwem międzynarodowym, stosunki euroatlantyckie i polityka zagraniczna USA. Od 2010 roku współrealizuje grant badawczy MNiSW (pod kierownictwem dra hab. Roberta Kłosowicza), dotyczący państw upadłych i ich destabilizującego wpływu na stosunki międzynarodowe. Rafał Ożarowski dr hab., adiunkt w Instytucie Politologii Uniwersytetu Gdańskiego. Przedmiotem jego badań są: strategia działania zmilitaryzowanych aktorów niepaństwowych na Bliskim Wschodzie ze szczególnym uwzględnieniem Hezbollahu, Liban w stosunkach międzynarodowych, spory i konflikty terytorialne w świecie arabskim. W latach 2007 i 2008 przebywał jako visiting researcher w Moshe Dayan Center na Uniwersytecie w Tel Awiwie. W 2009 roku prowadził badania naukowe w Libanie. Autor dwóch monografii i ponad 30 artykułów oraz współredaktor pięciu opracowań zbiorowych. Krzysztof Pająk doktorant Akademii Marynarki Wojennej. Absolwent Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, kierunek nawigacja i uzbrojenie okrętowe, oraz Uniwersytetu Gdańskiego. Od 2011 roku służy na okręcie podwodnym ORP Kondor jako dowódca działu broni podwodnej. Interesuje się problematyką bezpieczeństwa, kwestiami użycia sił zbrojnych w operacjach militarnych i pozamilitarnych oraz zagadnieniami związanymi z rolą marynarki wojennej, a w szczególności okrętów podwodnych we współczesnym świecie. Autor publikacji z tego zakresu. Maciej Peter-Wirski dr w Zakładzie Metodologii Badań Politologicznych i Prognozowania Politycznego Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Jego tematyka badawcza to m.in. aspekty globalizacji ekonomicznej, politycznej i społecznej oraz trendy związane z ponowoczesnością. Monika Różalska doktorantka w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest absolwentką Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego, ukończyła studia podyplomowe z zakresu global development i prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Warszawskim oraz studia podyplomowe z zakresu nauk politycznych w Collegium Civitas/ISP PAN. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wo-
17 274 Noty o autorach kół stosunków chińsko-amerykańskich, polityki zagranicznej państw Afryki Subsaharyjskiej oraz problemów rozwoju państw. Radosław Rybkowski dr, w 2000 roku ukończył studia doktoranckie w Katedrze Amerykanistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na Uniwersytecie pracuje od 2000 roku, najpierw w Instytucie Spraw Publicznych, a obecnie w Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych. Od początku swej pracy zajmuje się badaniami nad polityką wobec szkolnictwa wyższego w USA i Kanadzie na poziomie władzy federalnej i stanowej/prowincjonalnej. Interesuje się także powiązaniami kultury i polityki, charakterystycznymi do Stanów Zjednoczonych, a w szczególności wykorzystaniem kultury i sztuki do realizowania celów politycznych. Jako dwukrotny stypendysta Fulbrighta prowadził badania w Steinhardt School of Culture, Education, and Human Development Uniwersytetu Nowojorskiego. Margot Stańczyk-Minkiewicz dr nauk politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, adiunkt w Instytucie Politologii na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Zajmuje się problematyką szeroko pojętego bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych, ze szczególnym uwzględnieniem terroryzmu międzynarodowego i konfliktów współczesnego świata. Członkini krajowych i międzynarodowych towarzystw naukowych. Jest autorką artykułów naukowych dotyczących problematyki wyzwań i zagrożeń w XXI wieku, a także członkinią kilku rad programowych czasopism naukowych. Tomasz Szubrycht kmdr dr hab., po ukończeniu w 1987 roku studiów w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej w Gdyni przez 15 lat pełnił służbę na okrętach Marynarki Wojennej RP, w trakcie której przeszedł wszystkie szczeble dowodzenia, aż do stanowiska dowódcy okrętu rozpoznania radioelektronicznego. Jest absolwentem dwóch uczelni amerykańskich: Naval Amphibious School w San Diego (1993) oraz Naval War College w Newport (1998). Od 2002 roku jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym Akademii Marynarki Wojennej. Aktualnie pełni obowiązki kierownika Centrum Analiz i Prognoz Bezpieczeństwa Morskiego Państwa na Wydziale Dowodzenia i Operacji Morskich. Specjalizuje się w problematyce polityki morskiej, bezpieczeństwa morskiego oraz roli i znaczenia sił morskich w polityce państwa.
18 REDAKTOR PROWADZĄCY Mirosław Ruszkiewicz ADIUSTACJA Agnieszka Toczko-Rak KOREKTA Gabriela Niemiec SKŁAD I ŁAMANIE Hanna Wiechecka Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, Kraków tel , tel./fax
19
20 SNR STUDIA NAD ROZWOJEM Książka jest bardzo wartościowym oraz potrzebnym na rynku naukowo-wydawniczym opracowaniem, porusza bowiem zagadnienia, które nie doczekały się do tej pory tak kompleksowej analizy przygotowanej w języku polskim. Tym bardziej zatem należy pogratulować redaktorom tomu zarówno podjęcia powyższego problemu badawczego, jak i zgromadzenia interdyscyplinarnego zespołu naukowców, którzy rozpatrują różne aspekty upadku państw w stosunkach międzynarodowych oraz kwestię tzw. państw upadłych. Publikacja poszerza naszą wiedzę na ten rzadko podejmowany temat. Cechuje ją oryginalność, rzetelna podstawa merytoryczna i wnikliwa analiza problemu. Ma ona charakter profesjonalnego studium o wyraźnie nakreślonym profilu naukowo-badawczym. Jej istotnym wzbogaceniem jest też interdyscyplinarność, sprowadzająca się do ciekawego umiejscowienia podjętego tematu w szerszym kontekście międzynarodowym, historycznym, społecznym, prawnym i ekonomicznym. Z recenzji prof. dr. hab. Sebastiana Wojciechowskiego
Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych
SNR Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych Redakcja Andrzej Mania, Robert Kłosowicz Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych STUDIA NAD
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH ODDZIAŁ W POZNANIU z działalności w okresie od 6 grudnia 2010 r. do 30 czerwca 2012 r., przyjęte na posiedzeniu Zarządu w dniu 9 lipca
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem
KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem
KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja
Bardziej szczegółowowykorzystaniem powietrznego systemu wczesnego wykrywania i naprowadzania. Swój rozwój naukowy kontynuował w AON, gdzie
Imię i nazwisko: Jan Rajchel Stopień/tytuł naukowy: dr hab. Sylwetka naukowa: Pan dr hab. Jan RAJCHEL jest absolwentem Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie (obecnie Wyższa Szkoła Oficerska Sił
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie: want to climb a barbed fence out Fotolia / bazapoy
Recenzje: prof. dr hab. Grażyna Michałowska dr hab. Lech M. Nijakowski Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Joanna Barska Projekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne Imię i nazwisko promotora DR HAB. ARKADIUSZ JUNCEWICZ DR HAB. INŻ. WALDEMAR KAWKA Zakres zainteresowań naukowych System bezpieczeństwa narodowego RP.
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Kod MK_6 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoPREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW
WYŻSZA SZKOŁA BEZPECZEŃSTWA OCHRONY im. Marszałka Józefa PŁSUDSKEGO z siedzibą w Warszawie PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW 1. dr Ryszard Chmielewski / Specjalizacja: bezpieczeństwo państwa, współpraca
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)
Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie
Bardziej szczegółowoPublikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego
Redaktor prowadzący: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Michał Olewnik Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2010 ISBN 978-83-7383-469-9
Bardziej szczegółowoKonferencja "Zagrożenia militarne i paramilitarne" z udziałem szefa BBN
Źródło: http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/6663,konferencja-quotzagrozenia-militarne-i-paramilitarnequot-z-udzialem-szefa -BBN.html Wygenerowano: Wtorek, 28 czerwca 2016, 15:34 Strona znajduje się w archiwum.
Bardziej szczegółowoADMINISTRACJA. Kierunek warty wyboru UCZELNIA KREATYWNYCH PROFESJONALISTÓW
Kierunek warty wyboru UCZELNIA KREATYWNYCH PROFESJONALISTÓW Administracja w WSPA to: Studia I stopnia (licencjackie) O profilu praktycznym Niestacjonarne, o wygodnych, dopasowanych dniach i godzinach zajęć
Bardziej szczegółowoWIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk
Efekty kształcenia dla kierunku Bezpieczeństwo wewnętrzne Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: kierunek należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych Profil kształcenia: ogólno-akademicki
Bardziej szczegółowoINSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Minimum programowe dla studentów MISH od r. 2009/10 Studia pierwszego stopnia ROK I Historia stosunków międzynarodowych Geografia polityczna i ekonomiczna świata Wstęp
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie pixelleo/ /fotolia
Recenzja: prof. dr hab. Michał Chorośnicki Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie pixelleo/125691361/fotolia
Bardziej szczegółowopt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości
Seminarium eksperckie z cyklu: O Bezpieczeństwie na Koszarowej pt.: Afganistan 2014 rok zwycięstwa czy rok porażki? Doświadczenia dla przyszłości 5 listopada 2014 roku Instytut Studiów Międzynarodowych
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Politologia Studia II stopnia Studia stacjonarne
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Socjologiczno-Historyczny przedmiot Katedra Politologii Kod MK_21 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoGniewomir Pieńkowski Funkcjonalne Obszary Analizy Problemu Kryzysu w Stosunkach Międzynarodowych
Gniewomir Pieńkowski Funkcjonalne Obszary Analizy Problemu Kryzysu w Stosunkach Międzynarodowych Łódź 2014r. Skład, redakcja i korekta techniczna: Wydawnicto Locuples Projekt okładki: Wydawnictwo Locuples
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny. Instytut Nauk o Polityce
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Stosunki międzynarodowe
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Kierunek
Bardziej szczegółowoKonwersatorium Euro-Atlantycka przestrzeń bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo narodowe II stopnia. Rok akademicki 2015/2016. Semestr I
Dr hab. Andrzej Podraza, prof. KUL Konwersatorium Euro-Atlantycka przestrzeń bezpieczeństwa Bezpieczeństwo narodowe II stopnia Rok akademicki 2015/2016 Semestr I 1. Realizm w stosunkach międzynarodowych
Bardziej szczegółowoCopyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o., Warszawa 2012
Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Karolina Dębska, Anna Kaniewska Korekta: Anna Kaniewska Projekt okładki i stron tytułowych: Katarzyna Juras Ilustracja na okładce James Steidl Fotolia.com
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWA OCHRONA ŚRODOWISKA* 30 EGZ. CYWILIZACJA I KULTURA W REGIONIE BLISKIEGO I
STUDIA NAD AFRYKĄ ORAZ BLISKIM I ŚRODKOWYM WSCHODEM STACJONARNE STUDIA II STOPNIA OD 2011/2012 ROK I PRZEDMIOT LICZBA GODZIN F.ZAL. BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE* 45 EGZ. PRAWO GOSPODARCZE UE* 30 EGZ.
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: System bezpieczeństwa narodowego
Sylabus System bezpieczeństwa narodowego Nazwa programu (kierunku) Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Bezpieczeństwo wewnętrzne Wydział Ochrony Zdrowia Poziom i forma studiów Specjalność: Wszystkie
Bardziej szczegółowoDR HAB. AGNIESZKA PAWŁOWSKA, PROF. NADZW.
DR HAB. AGNIESZKA PAWŁOWSKA, PROF. NADZW. AUTOREFERAT O PRZEBIEGU PRACY ZAWODOWEJ, OSIĄGNIĘCIACH NAUKOWO-BADAWCZYCH, DYDAKTYCZNYCH, W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA KADR I ORGANIZACYJNYCH Przebieg pracy zawodowej
Bardziej szczegółowoEkonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek
Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2017/2018) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA UKŁAD SEMESTRALNY (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)
STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2017/2018) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA UKŁAD SEMESTRALNY (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE WYDZIAŁ FILOLOGICZNO
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY
do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 45 4 5 Język obcy E III 54 54 6 Technologia
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałNauk o Bezpieczeństwie obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY
do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 6 64 5 5 Język obcy E III 6 Wychowanie
Bardziej szczegółowopod tytułem: Koordynatorzy naukowi: prof. UW, dr hab. Jacek Czaputowicz prof. dr hab. Edward Haliżak
III OGÓLNOPOLSKA KONWENCJA POLSKIEGO TOWARZYSTWA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH pod tytułem: Znaczenie realizmu dla rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych: typologia i klasyfikacja, badanie polityki zagranicznej
Bardziej szczegółowoWprowadza się następujący program stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego:
Uchwała nr 211 g /IX/2012 Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 24 września 2012 roku w sprawie programu stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji
Bardziej szczegółowoSTRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP
STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Założenia i implementacja Stanisław Koziej Szef BBN www.bbn.gov.pl @SKoziej 7 stycznia 2015 r. 1 AGENDA 1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SBN
Bardziej szczegółowoWykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia
Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia Kierunek: Stosunki międzynarodowe (studia I stopnia) Przedmioty
Bardziej szczegółowoPodsumowanie trzeciej edycji Akademii Młodych Dyplomatów Promocja im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego
Podsumowanie trzeciej edycji Akademii Młodych Dyplomatów Promocja im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego W roku akademickim 2006/2007 odbyła się III edycja Akademii Młodych Dyplomatów, programu przygotowującego
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)
STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) STUDIA STACJONARNE I ROK I STOPIEŃ zajęć Semestr I zaliczenia Historia polityczna
Bardziej szczegółowo- Temat: Europejska polityka Rosji u progu XXI wieku Kierownik tematu: prof. dr hab. Bogdan Łomiński
Informacje ogólne Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego powstał w 1975 roku. Na dzień 30 listopada 2000 roku w Instytucie zatrudnionych było (w przeliczeniu na pełne etaty)
Bardziej szczegółowoPodręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Recenzenci: prof. dr hab. Marek Pietraś prof. dr hab. Michał Chorośnicki Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Joanna Barska, Anna Kaniewska Projekt okładki: Katarzyna
Bardziej szczegółowoW skład zespołu wchodzą następujący pracownicy: kom. dr Tomasz Siemianowski - lider
W skład zespołu wchodzą następujący pracownicy: kom. dr Tomasz Siemianowski - lider tel. (89) 621 5041; e-mail: t.siemianowski@wspol.edu.pl Absolwent Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie oraz Wydziału Humanistycznego
Bardziej szczegółowoAndrzej Rossa Profesor Tadeusz Kmiecik - żołnierz, uczony, wychowawca, przyjaciel. Słupskie Studia Historyczne 13, 11-14
Profesor Tadeusz Kmiecik - żołnierz, uczony, wychowawca, przyjaciel Słupskie Studia Historyczne 13, 11-14 2007 Profesor Tadeusz Kmiecik... 11 AP SŁUPSK PROFESOR TADEUSZ KMIECIK ŻOŁNIERZ, UCZONY, WYCHOWAWCA,
Bardziej szczegółowoKierunek studiów logistyka należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk
ekonomika obronności studia pierwszego stopnia - profil ogólno akademicki specjalność obronność państwa Kierunek studiów ekonomika obronności należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk społecznych.
Bardziej szczegółowo" " " " " " " " " " " " " " " KONSPEKT ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE$ II ROK, STUDIA LICENCJACKIE, NIESTACJONARNE, SM$
1 z 8 KONSPEKT ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI POLITYCZNE$ II ROK, STUDIA LICENCJACKIE, NIESTACJONARNE, SM$ ROK AKADEMICKI 2014/2015, SEMESTR ZIMOWY$ NIEDZIELA, GODZ. 10.25-11.55, s. 11 PROWADZĄCY:
Bardziej szczegółowoStudia Podyplomowe Zarządzanie bezpieczeństwem państwa
Studia Podyplomowe Zarządzanie bezpieczeństwem państwa I. Informacje ogólne II. Rekrutacja III. Charakterystyka studiów kwalifikacyjnych IV. Treści programowe V. Efekty kształcenia I. Informacje ogólne
Bardziej szczegółowoWprowadza się następujący program stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego:
Uchwała nr 87/IV/2014 Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 28 kwietnia 2014 roku w sprawie programu stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)
STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE STUDIA NIESTACJONARNE I ROK I STOPIEŃ
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowoUchwała nr 14/2018 Rady Wydziału Filologicznego UJ z dnia r.
Uchwała nr 14/2018 Rady Wydziału Filologicznego UJ z dnia 22.06.2018 r. w sprawie: przyporządkowania szczegółowych kryteriów przyznawania stypendium doktoranckiego oraz zwiększenia stypendium doktoranckiego
Bardziej szczegółowoFilozofia Bezpieczeństwa
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie Witold Pokruszyński Filozofia Bezpieczeństwa Józefów 2013 WSGE 1 Recenzja prof. zw. dr hab. Tadeusz Jemioło prof. zw. dr hab.
Bardziej szczegółowoWstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]
Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2017/2018) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA UKŁAD SEMESTRALNY (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)
STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2017/2018) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA UKŁAD SEMESTRALNY (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE WYDZIAŁ FILOLOGICZNO
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Stosunki międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Kod przedmiotu MK_14 Studia
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW DOKTORANCKICH
PROGRAM STUDIÓW DOKTORANCKICH Ogólna charakterystyka studiów doktoranckich Jednostka prowadząca studia doktoranckie: Nazwa studiów doktoranckich: Nazwa studiów doktoranckich wj. angielskim: Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoDANE OSOBOWE I DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE
DANE OSOBOWE I DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE Dane osobowe: Imię i nazwisko: Prof. dr hab. Bohdan Yuskiv Adres domowy: ul. L.Tolstogo 32 / 6 33-001 Równe, Ukraina E-mail: yuskivb@ukr.net Telefon i faks: +38 050
Bardziej szczegółowo1 Postanowienia ogólne
Regulamin konkursu na stypendia naukowe dla uczestników studiów doktoranckich finansowanych z dotacji celowej na prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących
Bardziej szczegółowoDyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych. płk Jarosław MOKRZYCKI
Kierownictwo Dyrektor Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych płk Jarosław MOKRZYCKI Płk Jarosław MOKRZYCKI w 1989 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu.
Bardziej szczegółowoWprowadza się następujący program stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego:
Uchwała nr 78/III/2017 Rady Wydziału Prawa i Administracji UJ z dnia 27 marca 2017 roku w sprawie programu stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji UJ Na podstawie 3 i 5 Rozporządzenia
Bardziej szczegółowoOgółem W klasie E-learning. Ogółem W klasie E-learning
WYDZAŁ: Prawa i Nauk Społecznych KERUNEK: Bezpieczeństwo wewnętrzne PROFL: praktyczny POZOM: stopnia TRYB: niestacjonarny Rok rozpoczęcia studiów 2015/2016 SEMESTR 1 Moduł bezpieczeństwa moduł 36 6 zaliczenie
Bardziej szczegółowoWydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar Master, Łódź Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki
Recenzja: prof. dr hab. Leonard Łukaszuk Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Marek Szczepaniak Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Andrzej Zoll
Prawo karne Prof. dr hab. Andrzej Zoll wieloletni kierownik Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1991 1993 przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej, w latach 1993 1997 prezes
Bardziej szczegółowoForma zajęć zaliczenia. ECTS łącznie
Kierunek: stosunki międzynarodowe studia II st. Specjalność: Studia pozaeuropejskie Specjalizacja: Studia nad Afryką oraz Bliskim i Środkowym Wschodem minimum programowe 2018/2019 I rok Lp Nazwa modułu
Bardziej szczegółowoAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO PROGRAM KSZTAŁCENIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA LICENCJACKIE Kierunek: Specjalność: Forma studiów: Profil kształcenia: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
Bardziej szczegółowo_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY
_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.
Bardziej szczegółowoPublicznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji
PROFILAKTYKA SPOŁECZNA I RESOCJALIZACJA 2015, 25 ISSN 2300-3952 Jarosław Utrat-Milecki 1 Uwagi nt. uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk o polityce publicznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych
Bardziej szczegółowoKierunek studiów: STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Specjalność: międzynarodowe stosunki ekonomiczne STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA SYLWETKA ABSOLWENTA
Specjalność: międzynarodowe stosunki ekonomiczne STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Specjalność międzynarodowe stosunki ekonomiczne skierowana jest do osób, które pragną aktywnie działać na rynkach międzynarodowych,
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 33/2016/2017 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 21 marca 2017 roku
Uchwała Nr 33/2016/2017 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 21 marca 2017 roku w sprawie: kierunków i zasad polityki zatrudniania w grupie nauczycieli akademickich
Bardziej szczegółowoMożliwości finansowania badań młodych naukowców ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej
Możliwości finansowania badań młodych naukowców ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej Katowice 26 listopada 2015 Młody naukowiec - osoba prowadząca
Bardziej szczegółowoWprowadza się następujący program stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego:
Uchwała nr 231/VI/2018 Rady Wydziału Prawa i Administracji UJ z dnia 25 czerwca 2018 roku w sprawie programu stacjonarnych studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji UJ Na podstawie 3 i 5
Bardziej szczegółowoRACHUNEK PRAWDOPODOBIE STWA
Jerzy Ombach RACHUNEK PRAWDOPODOBIE STWA WSPOMAGANY KOMPUTEROWO DLA STUDENTÓW MATEMATYKI STOSOWANEJ Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloƒskiego Seria Matematyka Książka finansowana przez Wydział Matematyki
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej Polskiej
Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Akademia Obrony Narodowej w Warszawie Wydział Zarządzania i Dowodzenia Zapraszają do udziału
Bardziej szczegółowoII - EFEKTY KSZTAŁCENIA
II - EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa wydziału Nazwa studiów Określenie obszaru wiedzy, dziedziny nauki i dyscypliny naukowej Wydział Matematyczno-Fizyczny studia III stopnia
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Współczesne stosunki polityczne Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_13
Bardziej szczegółowoPełna Oferta Usług Edu Talent
Przedstawiamy Ci naszą Pełną Ofertę Usług. Przygotowaliśmy dla Ciebie szeroką ofertę profesjonalnego, terminowego i taniego pisania prac. Piszemy dla Ciebie: - prace magisterskie i licencjackie - prace
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 18. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Protokołował. Mgr Łukasz Gołąb
Załącznik nr 18 Uchwała 101/2016/2017 Rady Wydziału Prawa i Administracji UKSW z dnia 13 grudnia 2016 r. zmieniająca uchwałę nr 152/2014/2015 z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie ustalenia programu studiów
Bardziej szczegółowoCopyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa Publikacja dofinansowana przez Fundację Studiów Międzynarodowych
Recenzje: dr hab. Maciej Ząbek, prof. UW dr hab. Karina Marczuk Redaktor prowadzący: Michał Zgutka Redakcja i korekta: Jerzy Lewiński Projekt okładki: Katarzyna Juras Ilustracja na okładce: Fotolia/shaadjutt36
Bardziej szczegółowozapraszają na konferencję Polska i Unia Europejska wobec wyzwań współczesnego świata oraz debatę
JM Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, XVI Komisja Politologii i Stosunków Międzynarodowych Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Lublinie, Zakład Stosunków Międzynarodowych Wydziału Politologii
Bardziej szczegółowoP ROG R A M I X KO N F E R E N C J I NAU KO WEJ L OG I ST Y K A M O R S K A
AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni P ROG R A M I X KO N F E R E N C J I NAU KO WEJ L OG I ST Y K A M O R S K A ORGANIZATORZY WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH http://www.wdiom.amw.gdynia.pl/
Bardziej szczegółowoPROGRAMY PANELI DYSKUSYJNYCH. 12 czerwca 2019r.
PROGRAMY PANELI DYSKUSYJNYCH 12 czerwca 2019r. moderatorzy: SSR Maciej Hoppe adwokat dr Piotr Binas I BLOK Poufność mediacji, tajemnica mediacji, zakazy dowodowe postępowania sądowego po przeprowadzonym
Bardziej szczegółowo3. Pracownik zatrudniony w trakcie roku kalendarzowego podlega ocenie po upływie pierwszego pełnego roku zatrudnienia.
Uchwała nr 3/2011 Rady Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28.02.2011 r. w sprawie parametrów bieżącej oceny pracowników naukowo-dydaktycznych oraz dydaktycznych
Bardziej szczegółowoCopyright 2012 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
Recenzja: prof. dr hab. Edward Haliżak Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Anna Kaniewska Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2012 by Wydawnictwo Naukowe Scholar
Bardziej szczegółowoDoktorant składa wniosek o przyznanie stypendium doktoranckiego do kierownika studiów doktoranckich. RODZAJ OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH
Szczegółowe kryteria i zasady oceny merytorycznej wniosków o przyznanie stypendium doktoranckiego na Studiach Doktoranckich w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki /opracowane w oparciu o Rozporządzenie
Bardziej szczegółowoKonflikty zbrojne współczesnego świata Kod przedmiotu
Konflikty zbrojne współczesnego świata - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Konflikty zbrojne współczesnego świata Kod przedmiotu 14.1-WZ-BezD-KZWŚ-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Plan studiów na kierunku: Stosunki międzynarodowe (studia stacjonarne, I stopnia)
I ROK STUDIÓW: I semestr: L.p. 1. Nazwa modułu kształcenia Historia stosunków od 1815-1945r. Załącznik nr 3 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Plan studiów na kierunku: Stosunki międzynarodowe
Bardziej szczegółowoP ROG R A M I X KO N F E R E N C J I NAU KO W E J L OG I ST Y K A M O R S K A
AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni P ROG R A M I X KO N F E R E N C J I NAU KO W E J L OG I ST Y K A M O R S K A ORGANIZATORZY WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH http://www.wdiom.amw.gdynia.pl/
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI MIĘDZYNARODOWE studia II stopnia, stacjonarne Program studiów (obowiązuje od roku akademickiego 2018/2019)
ogółem W ćw. y ogólne Szkolenie BHP 4 - - - z/bo - Szkolenie biblioteczne 2 - - - z/bo - Razem przedmioty podstawowe - - - - - - y podstawowe Ekonomia rozwoju (wiedza społ.) 15 15 - E 4 Historia współczesna
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Przepisy ogólne 1
Załącznik do uchwały nr 31/d/04/2017 z 26 kwietnia 2017 r. WYTYCZNE DLA RAD WYDZIAŁÓW W ZAKRESIE ZASAD OPRACOWYWANIA PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA STUDIÓW DOKTORANCKICH Rozdział 1 Przepisy ogólne 1 1. Uchwała
Bardziej szczegółowoPREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW
WYŻSZA SZKOŁA BEZPECZEŃSTWA OCHRONY im. Marszałka Józefa PŁSUDSKEGO z siedzibą w Warszawie PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW Lp. Promotor Kierunek 1. dr R. Chmielewski / Specjalizacja: bezpieczeństwo państwa,
Bardziej szczegółowoRecenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9
Recenzent: prof. UW dr hab. Stanisław Sulowski Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-21-9 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny
Bardziej szczegółowoPolish Governance Institute
Polish Governance Institute Akademia Przywódców Rozwoju Lokalnego - unikalny program kształcenia liderów Przywództwo to wzbogacona i pogłębiona samoświadomość, rozwinięte umiejętności i postawa intelektualna,
Bardziej szczegółowoZASADY PRZYZNAWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH
REGULAMIN KONKURSU na finansowanie w ramach celowej części dotacji na działalność statutową działalności polegającej na prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych oraz zadań z nimi związanych, służących
Bardziej szczegółowoWspółpraca podmiotów służb publicznych
Współpraca podmiotów służb publicznych WSB Szczecin - Studia podyplomowe Opis kierunku Współpraca podmiotów służb publicznych - studia podyplomowe w WSB w Szczecinie Konkurencja na rynkach gospodarczych,
Bardziej szczegółowoKarta osiągnięć doktoranta w roku akademickim 2015/2016
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 141/2015 Rady Wydziału Nauk Pedagogicznych Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Karta osiągnięć doktoranta w roku akademickim 2015/2016 CZĘŚĆ PIERWSZA Dane osobowe Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowo19 stycznia PKW Enduring Freedom ( )
19 stycznia 2018 PKW Enduring Freedom (2002-2007) Ataki na World Trade Center i Pentagon przeprowadzone 11 września 2011 r. przez terrorystów z kierowanej przez Osamę bin Ladena organizacji terrorystycznej
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Historycznych ARCHEOLOGIA PROGRAM STUDIÓW. studia trzciegostopnia DOKTORANCKIE W ZAKRESIE ARCHEOLOGII
Wydział Nauk Historycznych ARCHEOLOGIA PROGRAM STUDIÓW studia trzciegostopnia DOKTORANCKIE W ZAKRESIE ARCHEOLOGII rok akademicki 2014 2015 Ogólna charakterystyka studiów doktoranckich Jednostka prowadząca
Bardziej szczegółowoPatronaty honorowe: Patronaty medialne:
Patronaty honorowe: Patronaty medialne: Adres: Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Śląski ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice Miejsce obrad: Sala Rady Wydziału (I piętro) 9:55 Uroczyste rozpoczęcie Panel
Bardziej szczegółowo" " " " " AMERYKA! " " " " " " " " " " " " " " " " " Godziny konsultacji" Poniedziałek, godz "
Dr Renata Duda Uniwersytet Wrocławski Instytut Studiów Międzynarodowych email: renata.duda@uni.wroc.pl AMERYKA! 1 Konwersatorium specjalistyczne, II rok Bezpieczeństwo Międzynarodowe, studia stacjonarne
Bardziej szczegółowoRecenzje: prof. dr hab. Krystyna Stany dr hab. Krzysztof Podemski, prof. UAM. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Magdalena Pluta
Recenzje: prof. dr hab. Krystyna Stany dr hab. Krzysztof Podemski, prof. UAM Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Joanna Barska Projekt okładki: Piotr Paczuski Copyright
Bardziej szczegółowo