Warto zobaczyć. Zespół Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej i obiektów sanktuaryjnych

Transkrypt

1 Warto zobaczyć Dlaczego warto odwiedzić Limanową? Bo jest to miasto niezwykłe, na zawsze pozostające w pamięci. Położone w małopolskiej uroczej kotlinie, wśród wzgórz Beskidu Wyspowego, przyciąga klimatem, gościnnością i pięknym otoczeniem. Jest tu co zwiedzać, jest co podziwiać, jest się czym zachwycać. Zespół Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej i obiektów sanktuaryjnych Bazylika Matki Boskiej Bolesnej wzniesiona została w latach według projektu architekta Zdzisława Mączeńskiego, jako pomnik 100-lecia Konstytucji 3-Maja. Monumentalności budowli nadaje kamienna wykładzina ścian zewnętrznych oraz 65 metrowa wieża nakryta neobarokowym hełmem. Monumentalności wnętrza natomiast nadają okazałe witraże /m.in. projektu Krzyżanowskiego, Gawrona, Dutka/. W ołtarzu głównym otoczona wielką czcią figura Matki Boskiej Bolesnej typu Pieta /XIV w./, uroczyście koronowana w 1966 r. przez ówczesnego arcybiskupa Karola Wojtyłę i rekoronowana później również przez Niego, ale już jako papieża Jana Pawła II. W bogatym wyposażeniu wnętrza m. in. chrzcielnica z początku XVI w., barokowe posągi świętych.

2 Zespół Sanktuaryjny Ołtarz polowy, Wieczernik, Święte schody, krużganki ze stacjami Boleści Najświętszej Marii Panny to budowle współczesne, wzniesione dla obsługi licznie przybywających tu pielgrzymów /główny odpust pierwsza połowa września/. W Domu Pielgrzyma ciekawe Muzeum Parafialne, w którym zgromadzone są eksponaty związane z kultem maryjnym w Limanowej oraz historią parafii limanowskiej.

3 Limanowski rynek Życie miasta Limanowa koncentruje się w RYNKU, który jest wizytówką miasta, miejscem spotkań, koncertów, festynów, pielgrzymek. Płytę Rynku zdobi kamienna wykładzina, pomnik - zwany buzodromem, w którym mieści się obecnie Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej i fontanna. To wszystko, a także klomby kwiatowe, wysokie świerki alpejskie, w okresie letnim kawiarenki, widok na majestatyczną bazylikę - to tworzy niezapomnianą atmosferę. Rynek otaczają kamienice, podcienia z wkomponowanymi sklepami, restauracjami i kawiarenkami. W Rynku znajduje się parking oraz postój taksówek. Niepowtarzalna atmosfera, wygląd i estetyka, gościnny i przyjazny klimat Rynku, przestrzenny komfort, stanowią o jego atrakcyjności.

4 Historia rynku Rynek limanowski wytyczony został przy okazji lokacji miasta wg prawa magdeburskiego /1564 r./. Ma kształt prostokąta o powierzchni 1,2 ha; z jego naroży - zgodnie z prawem magdeburskim - wychodzą cztery ulice /Jana Pawła II - dawniej Krakowska, Józefa Marka - dawniej Starowiejska, Kościuszki - dawniej Sądecka i Matki Boskiej Bolesnej - dawniej Mordarska/. Pierwotna zabudowa Rynku spłonęła w czasie wielkiego pożaru miasta w 1764 r.; z zabudowy z czasów galicyjskich zachowało się kilka obiektów. W pierzei pn-zach. dominującym akcentem architektonicznym jest Bazylika Matki Boskiej Bolesnej. To już trzeci kościół w tym samym miejscu /pierwszy spłonął w 1764 r., drugi drewniany został rozebrany w 1912 r./. Projektantem monumentalnej budowli wzniesionej w latach jest znany architekt Zdzisław Mączyński.

5 Kościół wzniesiony jest z cegły, zaś monumentalność nadaje mu zewnętrzna wykładzina kamienna. Zabudowa pierzei pn-zach. z okresu międzywojennego, z przebudowaniami powojennymi. Zwrócić należy uwagę na budynek sąsiadujący z kościołem, mieszczący sklep z pamiątkami Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej, architektonicznie nawiązujący do budynku byłej szkoły miejskiej, która niegdyś stała w tym właśnie miejscu. Pierzeja pn-wsch. to budynki administracyjno-handlowe z górnymi kondycjami mieszkalnymi. Arkady nawiązują do XVIII/XIX wiecznych domów kupieckich z podcieniami, które spłonęły w czasie II wojny światowej. Budynek narożny, przy wylocie połączenia z Małym Rynkiem z XIX w., przebudowany w okresie po II wojnie światowej. W miejscu dawnego "Magistratu" /był to budynek drewniany, parterowy/ współczesny budynek Banku Spółdzielczego, architektonicznie nawiązujący do stylu podhalańskiego.

6 Pierzeja pd-wsch. w części zachowuje architekturę XVIII/XIX wieczną. W budynku narożnym, przy wylocie ul. Kościuszki, kamienica, w której niegdyś mieściła się pierwsza siedziba władz powiatowych /1856 r./ tzw. "Bezirku". W pierzei pd-zach., przy wylocie ul. Kościuszki, budynek mieszczący restauracją "Dream" to dawny zajazd mieszczący w XIX w. przed wybudowaniem linii kolejowej, stację dyliżansów kursujących na trasie Bochnia - Żegocina - Limanowa. Była to niegdyś stacja popasowa na trasie do karpackich uzdrowisk zwłaszcza do Szczawnicy. W czasie I wojny światowej, podczas Bitwy pod Limanową w 1014 r. mieszkał tu znany pisarz węgierski - Molnar, który pełnił wówczas funkcję korespondenta wojennego. Obok mieści się pasaż handlowy, łączący Rynek z ul. Krótką. Piętrowa kamienica mieszcząca obecnie Biuro Turystyczne "Śnieżnica", restaurację "Świerkowa" i sklepy, to XIX wieczna posiadłość kupca i wielokrotnego burmistrza miasta - Biedy; budynek z zewnątrz ma zachowaną dawną architekturę. Płyta Rynku w obecnym wyglądzie pochodzi z lat , kiedy to centrum miasta zostało gruntownie przebudowane. Kamienna wykładzina, "rzeźba" plenerowa z fontanną, klomby i wysmukłe świerki nawiązują do lokalnych tradycji. Dąb posadzony został w miejscu potężnego kasztana, który usunięty został ze względów bezpieczeństwa. Ocieniał on studnię miejską /zachowana i czynna do dnia dzisiejszego/ oraz figurę św. Floriana, która odrestaurowana przeniesiona została na plac przykościelny.

7 Rynek limanowski był niegdyś centrum handlowym miasta - tu odbywały się słynne limanowskie jarmarki, w okresie międzywojennym wielkie manifestacje chłopskie, po II wojnie światowej pochody 1majowe. Funkcję tę Rynek pełni również - chociaż w zmienionym nieco kształcie - obecnie. Krzyż na Miejskiej Górze

8 Monumentalny Krzyż - wzniesiony na szczycie Miejskiej Góry, upamiętniający 2000-lecie chrześcijaństwa oraz przejście naszego pokolenia w XXI wiek. Krzyż ma dwukrotnie większą wysokość niż krzyż na Giewoncie 37 m, rozpiętość ramion 12 metrów i oświetlenie, które daje efekt nocnej iluminacji. Stalowy monument o konstrukcji ażurowej ustawiony został na żelbetonowym cokole z tarasem widokowym. Autorem architektonicznego projektu monumentu jest limanowski architekt - Leszek Pilawski. Widok z tego miejsca jest niezwykle malowniczy. Podziwiać można panoramę miasta, malownicze pejzaże Beskidu Wyspowego, Gorce z najwyższym szczytem Turbaczem, a przy słonecznej pogodzie na horyzoncie pojawiają się Tatry. Krzyż ma nie tylko wymowę religijną, ale i turystyczną. Dwór Marsów Budowla z przełomu XIX i XX wieku, utrzymana w typie polskich dworów. Po przeprowadzonym w ostatnich latach remoncie mieści Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej /bogate zbiory dotyczące historii, kultury ludowej powiatu limanowskiego, oryginalne dokumenty królewskie związane z miastem Limanowa/. Z budynkiem tym związana jest architektonicznie zabytkowa kaplica przydworska pw. Św. Walentego, resztki parku /okazały ok. 300 letni dąb/ oraz budynki byłego browaru limanowskiego.

9 Zabytkowa kaplica Matki Boskiej Bolesnej w Mordarce /ul.m.b.bolesnej/ Kaplica murowana z początku XIX wieku, wzniesiona na miejscu poprzedniej, drewnianej. Stąd biorą się początki kultu Matki Boskiej Bolesnej tutaj bowiem znajdowała się niegdyś Pieta, umieszczona obecnie w limanowskiej Bazylice. Budowla owiana jest licznymi legendami. Obok kaplicy resztki potężnej 300letniej lipy, nad rzeką cudowne źródełko. W pobliżu resztki zabytkowe dworku mordarskiego, spalonego w 1945 r.

10 Kościół parafialny w Limanowej Łososinie Górnej Kościół drewniany z XVII wieku, przebudowany u schyłku XIX wieku. Wewnątrz wśród wielu zabytków m.in. chrzcielnica z XV wieku. Zabytkowa kaplica w Limanowej- Sowlinach /ul.krakowska/ Kaplica murowana z XVIII w. Zespół cmentarzy wojennych na Jabłońcu

11 Jabłoniec-wzgórze na pd-wsch. od centrum Limanowej. Jest to pamiątka krwawych bojów stoczonych w okolicach Limanowej w czasie I wojny światowej. Tam w dniach 8-11 grudnia 1914 roku toczyły się zaciekłe walki pomiędzy wojskami austro-węgierskimi i rosyjskimi, zakończone klęską Rosjan. Obiekt ma 3500m2, wzniesiony został jeszcze w czasie trwania I wojny światowej według projektu architekta G.Ludwika. Zasadnicza część cmentarza, otoczona kamiennym murem jest miejscem spoczynku 424 żołnierzy austro-węgierskich, niemieckich i rosyjskich. Głównym elementem architektonicznym jest mauzoleum ( kaplica ) poległego tu bohatera węgierskiego płk. Othmara Muhra von Limanowa oraz pomnik poległych tu żołnierzy 9 pułku huzarów węgierskich. W części północnej otoczonej murem wysoki, ośmioboczny słup kamienny zwieńczony krzyżem maltańskim. W otoczeniu groby ok. 250 żołnierzy Armii Czerwonej i partyzantów radzieckich, poległych w okolicach Limanowej w czasie II wojny światowej.

12 Cmentarz żydowski Kirkut Cmentarz zachowany w części w rejonie stacji PKP. Pamiątka po ludności żydowskiej, która do czasów II wojny światowej stanowiła około 50 % mieszkańców miasta. Zdewastowany w czasie okupacji hitlerowskiej. Ostatnio ogrodzony i zabezpieczony przed dalszymi zniszczeniami. Cmentarz parafialny /ul. Szwedzka/ Cmentarz powstał w XIX wieku. Na jego terytorium znajdują się: zabytkowa kaplica grobowa rodziny Marsów /XIX/, kwatery żołnierskie z I wojny światowej, kwatery pomordowanych mieszkańców miasta w czasie okupacji hitlerowskiej.

13 Pomnik Ojca Św. Jana Pawła II Limanowianie czują się zobowiązani do dania Świadectwa o wielkich wydarzeniach, które się dokonały na ich oczach w ostatnich latach. Do nich należy koronacja Cudownej Piety Limanowskiej oraz podniesienie kościoła do godności Bazyliki Mniejszej. Autorem tych wydarzeń jest Ojciec Św. Jan Paweł II, który dwukrotnie ukoronował Cudowną Figurę Matki Boskiej Bolesnej w roku 1966 i 1983 oraz w 1991 nadał kościołowi limanowskiemu tytuł Bazyliki.

14 Wyrazem tego świadectwa jest Pomnik Ojca Św. Jana Pawła II przed Bazyliką. Projektantem pomnika jest prof. Czesław Dźwigaj z Krakowa. Postać Ojca Św. odlana w brązie stoi na marmurowym cokole. Wysokość pomnika razem z cokołem wynosi 430 cm. W realizację tego dzieła włączyła się Akcja Katolicka działająca w parafii limanowskiej. Odsłonięcie i poświęcenie Pomnika obyło się w uroczystość odpustową w dniu 20.IX.1998r. Jesteśmy wdzięczni wszystkim hojnym ofiarodawcom.