Przegląd sytuacji w psychiatrycznej opiece zdrowotnej w Polsce strategie, programy, siły, środki i słabe strony. Dr n med.

Transkrypt

1 Przegląd sytuacji w psychiatrycznej opiece zdrowotnej w Polsce strategie, programy, siły, środki i słabe strony Dr n med. Sławomir Murawiec

2 Jacek Wciórka: Perspektywy rozwoju opieki psychiatrycznej w Polsce. Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego? Seminarium: Zdrowie psychiczne problem europejski, współczesna problematyka, rozwój i profilaktyka. Olsztyn 28 maja 2007 Maciej Biardzki: Enklawy wstydu. Służba Zdrowia, wrzesień 2012, 8-11 Katarzyna Strzałkowska, Lucyna Krysiak: Pod pręgierzem kar. Gazeta Lekarska, , pl (Raport IMS Health: styczeń 2012) Andrzej Cechnicki, Hubert Kaszyński Programy rehabilitacji zawodowej i pracy dla osób chorych na schizofrenię rozwiązania krakowskie.

3 Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Zdrowie psychiczne może i powinno także w naszym kraju stać się istotną wartością wyzwaniem dla polityki społecznej i zdrowotnej państwa oraz przedstawicielstw samorządowych

4 Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Wprowadzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010, podpisany przez Premiera Zobowiązywał do działania wiele resortów: zdrowia, pracy, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, obrony narodowej, edukacji, szkolnictwa wyższego

5 Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego CEL 1. Promowanie zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym, poprzez: upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego oraz rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu zapobieganie zaburzeniom psychicznym oraz przeciwdziałanie nietolerancji, wykluczeniu i dyskryminacji osób z problemami zdrowia psychicznego tworzenie instytucji poradnictwa i pomocy w kryzysach

6 Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego CEL 2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym (w tym rodzinnym, zawodowym) poprzez systemowe upowszechnienie: środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego udziału w życiu zawodowym koordynacji różnych form opieki i pomocy

7 Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego CEL 3. Rozwój badań naukowych i systemów informacji z zakresu ochrony zdrowia psychicznego

8 Reforma psychiatrycznej opieki zdrowotnej! CEL 2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym (w tym rodzinnym, zawodowym) poprzez systemowe upowszechnienie: reforma środowiskowa środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego udziału w życiu zawodowym reforma samorządowa koordynacji różnych form opieki i pomocy

9 Środowiskowa opieka psychiatryczna

10 środowiskowy model psychiatrycznej opieki zdrowotnej 1. Utworzenie sieci centrów (ośrodków) zdrowia psychicznego, zapewniających kompleksową (w tym szpitalną) opiekę dla mieszkańców (dorosłych oraz dzieci i młodzieży) określonego terytorium i przejęcie przez nią odpowiedzialności za zapewnienie i koordynację opieki: struktura organizacyjna centrum jest dostosowana do lokalnych potrzeb zdrowotnych ludności centrum zdrowia psychicznego zatrudnia wieloprofesjonalny zespół terapeutyczny, koordynujący całość opieki nad pacjentem opieka szpitalna jest zapewniana głównie w oddziałach psychiatrycznych szpitali ogólnych.

11 środowiskowy model psychiatrycznej opieki zdrowotnej 2. Zmniejszenie dużych szpitali psychiatrycznych i przekształcenie ich w placówki wyspecjalizowane 3. Zapewnienie kadr o zróżnicowanych i wysokich kompetencjach 4. Dostosowanie sposobu finansowania świadczeń zdrowotnych 5. Zapewnienie współpracy i ciągłości opieki między różnymi resortami

12 Centrum Zdrowia Psychicznego - cel systemowy Wprowadzenie nowoczesnego, sprawdzonego modelu opieki psychiatrycznej, który: poprawia jakość leczenia psychiatrycznego jego dostępność, ciągłość i skuteczność ogranicza rozmiary i negatywne skutki hospitalizacji, a tym samym koszty opieki psychiatrycznej uruchamia inicjatywy i zasoby społeczne lokalnej społeczności przeciwdziała stygmatyzacji i wykluczeniu chorych psychicznie obywateli zapewnia warunki do społecznej integracji osób z zaburzeniami psychicznymi

13 Centrum Zdrowia Psychicznego - cel organizacyjny Zapewnienie opieki co najmniej 1500 osobom dorosłym, na obszarze zamieszkałym przez co najmniej ok. 50 tys. mieszkańców (obszar odpowiadający wielkości powiatu lub dużej gminy/dzielnicy) Wszechstronna psychiatryczna opieka zdrowotna (diagnostyka, leczenie i rehabilitacja oraz orzecznictwo i konsultacje dla podstawowej opieki zdrowotnej). Wszechstronność opieki świadczonej przez CZP wynika ze: zróżnicowania świadczeń zdrowotnych oferowanych przez jego poszczególne zespoły, koordynacji świadczeń udzielanych poszczególnym chorym dostosowania struktury organizacyjnej do lokalnych potrzeb.

14 Centrum Zdrowia Psychicznego - zadania Centrum udziela: czynnej opieki długoterminowej (powyżej 60 dni) dla chorych z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi, wymagających ciągłej opieki i leczenia, związanych z Centrum terytorialnie (możliwość dojazdu i kontaktu) oraz społecznie (społeczność lokalna) opieki długoterminowej (powyżej 60 dni) dla innych chorych z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi opieki krótkoterminowej (do 60 dni) - dla chorych z zaburzeniami epizodycznymi lub nawracającymi pomocy konsultacyjnej (porady jednorazowe lub opieka do 7 dni) dla innych osób potrzebujących świadczeń diagnostycznych lub krótkotrwałej terapii opieki szpitalnej - w niezbędnym zakresie

15 Centrum Zdrowia Psychicznego - struktura podstawowa Centrum składa się co najmniej z: zespołu ambulatoryjnego - zadania: porady lekarskie i psychologiczne, indywidualna i grupowa pomoc psychoterapeutyczna, czynności pielęgniarskie, interwencje socjalne zespołu środowiskowego - zadania: wizyty domowe, terapia indywidualna i grupowa, praca z rodziną, treningi umiejętności, budowanie sieci oparcia społecznego, zajęcia i turnusy rehabilitacyjne zespołu dziennego - zadania: częściowa hospitalizacja zespołu szpitalnego zadania: dostęp do odpowiednio kwalifikowanej psychiatrycznej opieki stacjonarnej. Podstawowym i docelowym rozwiązaniem powinny być świadczenia oddziału psychiatrycznego lokalnego szpitala ogólnego, uzupełniane profilowanymi świadczeniami innych szpitali. Tam, gdzie to możliwe, oddział stanowi integralną część centrum.

16 Centrum Zdrowia Psychicznego - struktura specyficzna W zależności od miejscowych potrzeb i zasobów: opieka nad dziećmi i młodzieżą mogłaby funkcjonować równoległe, niezależnie (Centra Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży) lub w ramach jednego ośrodka (zespół dziecięco-młodzieżowy CZP). CZP może, ponadto, organizować inne zespoły o zadaniach wyspecjalizowanych w leczeniu wybranych grup chorych (np. zespoły: zaburzeń nerwicowych, psychogeriatryczne, rehabilitacyjne) lub inne zespoły o zadaniach specyficznych (np. pomoc kryzysowa, hostele i inne formy chronionego zakwaterowania). W rozwiązywaniu problemów zdrowotnych i społecznych chorych, CZP ściśle współpracuje z działaniami i placówkami pomocy społecznej np. w zakresie świadczeń opiekuńczych, pomocy materialnej i mieszkaniowej, rehabilitacji zawodowej, domów samopomocy i pomocy społecznej. Współpraca ta może być zintegrowana instytucjonalnie.

17 Centrum Zdrowia Psychicznego - warunki organizacyjne Większe centra mogą stanowić samodzielne Zakłady Opieki Zdrowotnej (ZOZ). Działając w strukturze ogólnego ZOZ, CZP musi dysponować odrębnością organizacyjną, pozwalającą na planową realizację specyficznych zadań opieki psychiatrycznej. Gęstość sieci i lokalizacja CZP powinna być określona w regionalnych planach ochrony zdrowia psychicznego, zgodnie ze wskaźnikami Programu Narodowego. W przyszłości należałoby rozważyć możliwość finansowania zadań Centrów Zdrowia Psychicznego wg stawki kapitacyjnej, analogicznie i równolegle do działalności lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

18 Aktualne problemy psychiatrii zdaniem konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii Prof. Marka Jaremy Przekształcenie opieki z modelu tradycyjnego w środowiskowy Walka ze stygmatyzacją i uwarunkowaniami społecznymi negatywnych postaw wobec chorych psychicznie,, jako warunek ochrony zdrowia psychicznego w Polsce Równy dostęp do świadczeń zdrowotnych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Prof. Marek Jarema, Październik 2012

19 Pozytywne przykłady

20 Zmiana postaw wobec psychiatrii

21 Od 2002 roku, kiedy to ówczesny Minister Zdrowia ustanowił Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją - rokrocznie 23 lutego, Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji organizuje z tej okazji różnego rodzaju inicjatywy. Zadaniem wszelkich tych aktywności - akcji informacyjnych, edukacyjnych i artystycznych jest zwrócenie społecznej uwagi na problematykę depresji. Za każdym razem temat przewodni jest inny, tak aby łatwiej było dotrzeć do odbiorców wywodzących się z różnych środowisk m.in. pacjentów, ich rodzin, ale także lekarzy i terapeutów.

22 Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją Akcje medialne artykuły w prasie, materiały w mediach elektronicznych Wykłady dla lekarzy Wykłady dla pacjentów Publikacja materiałów edukacyjnych Koncerty pogodne

23 Model MORS - Międzyresortowy Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej Międzyresortowy Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej przeznaczony jest dla młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak m.in. schizofrenia. Realizowany w MORS program rehabilitacji socjopsychiatrycznej ma na celu poprawę stanu zdrowia młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, podniesienie poziomu ich edukacji i reintegrację społeczną. Przez takie oddziaływania zwiększa się szansa tej grupy młodzieży niepełnosprawnej psychicznie na wejście na otwarty rynek pracy.

24 MORS - Międzyresortowy Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej Zagórze k/warszawy

25 Model MORS - Międzyresortowy Ośrodek Rehabilitacji Socjopsychiatrycznej Program rehabilitacji socjopsychiatrycznej w MORS obejmuje pod jednym dachem": aktywizację i rehabilitację społeczną, doradztwo zawodowe, zindywidualizowaną pomoc w nauce na różnych poziomach, w tym specjalnie zorganizowane kształcenie zawodowe oraz moduł rehabilitacji psychiatrycznej (w tym leczenie farmakologiczne), psychoterapie (indywidualne, grupowe i rodzinne) oraz współpracę z rodzicami.

26 Andrzej Cechnicki, Hubert Kaszyński Katedra Psychiatrii CMUJ, kierownik: prof. dr hab. Adam Szymusik Programy rehabilitacji zawodowej i pracy dla osób chorych na schizofrenię rozwiązania krakowskie.

27 Oddział Dzienny (leczniczo-rehabilitacyjny), Ambulatorium Rehabilitacyjne i Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ) są częścią środowiskowego programu leczenia, psychoterapii i rehabilitacji schizofrenii prowadzonego od wielu lat przez krakowską Katedrę Psychiatrii w Krakowie.

28 Program rehabilitacji w Dziennym Oddziale Rehabilitacyjnym, w Ambulatorium Terapii i Rehabilitacji Psychoz oraz w Warsztacie Terapii Zajęciowej odwołuje się do założeń obowiązujących w szerszym systemie opieki środowiskowej. Kategorie zintegrowanego zespołu, ciągłości leczenia, minimalizacji kryteriów kwalifikacyjnych, wielodyscyplinarnego zespołu, małej grupy, sieci społecznej, z których wyprowadzone są podstawy metodyki oddziaływań psychospołecznych to "zasady podstawowe" dla tworzenia i opisu każdego indywidualnego programu rehabilitacji.

29 Etapy programu rehabilitacji zawodowej w Krakowie Dzienny Oddział Rehabilitacji (Miodowa 9) Ambulatorium Terapii i Rehabilitacji Psychoz (Sikorskiego 2, Miodowa 9) kandydaci do warsztatu terapii zajęciowej Warsztat Terapii Zajęciowej (Miodowa 9) Pracownie szkoleniowo - treningowe WTZ (Czarnowiejska 13) Warsztat szkoleniowo - treningowy - nowy projekt WTZ (Bałuckiego 6) Zakład Aktywizacji Zawodowej Polsko - Szkocki Projekt "Hotel" (Bałuckiego 6) Firma Społeczna - Kawiarnia "Miodowa 9" Firmy w mieście - miejsca pracy chronionej ("Big-Fox", "ABM")

30 Hotel U Pana Cogito

31 Centrum Zdrowia Psychicznego w Szpitalu Wolskim w Warszawie Zespół Leczenia Środowiskowego w Szpitalu Wolskim w Warszawie

32 Zespół Leczenia Środowiskowego (domowego) W Wolskim Centrum Zdrowia Psychicznego, nowej jednostce organizacyjnej Szpitala Wolskiego, utworzony został Zespół Leczenia Środowiskowego (ZLŚ), który od maja zapewnia intensywne leczenie osobom pełnoletnim z zaburzeniami psychiczny... Psychoterapia grupowa dla rodzin osób z doświadczeniem choroby psychicznej Od połowy listopada br. w Wolskim Centrum Zdrowia Psychicznego prowadzona będzie psychoterapia grupowa dla rodzin osób z doświadczeniem choroby psychicznej.... czytaj więcej Warszawskie Forum Psychiatrii Środowiskowej 2012 Obchody Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego mamy już za sobą.10 października w Teatrze na Woli im. Tadeusza Łomnickiego odbyło się pierwsze Warszawskie Forum Psychiatrii Środowiskowej - konferencja połączona z wystawą, na któ... czytaj więcej

33 Zespół leczenia środowiskowego Adres: Szpital Wolski, ul. Kasprzaka 17, Warszawa Lokalizacja: pawilon 6, wejście E, parter Kogo leczymy: Nasz Zespół zapewnia intensywne leczenie osobom pełnoletnim. Oferta kierowana jest w szczególności do pacjentów: ze względnymi wskazaniami do hospitalizacji psychiatrycznej, pozostających ze względów terapeutycznych w środowisku domowym; które zakończyły leczenie w oddziale całodobowym lub dziennym, ale wymagają dalszych intensywnych oddziaływań psychoterapeutycznych, farmakologicznych i rehabilitacyjnych; z którymi nie udało się uzyskać trwałej, efektywnej współpracy podczas leczenia w oddziale szpitalnym lub poradni.

34 Warszawskie Forum Psychiatrii Środowiskowej października w Teatrze na Woli im. Tadeusza Łomnickiego odbyło się pierwsze Warszawskie Forum Psychiatrii Środowiskowej - konferencja połączona z wystawą, na której kilka ośrodków i organizacji prezentowało swoją działalność.

35 I wiele wiele innych inicjatyw, w różnych miejscach Polski, o których będzie można mówić w trakcie tego spotkania