Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Transkrypt

1 Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskana poszczególnych ocen śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie ogólne). Przedmiot: Geografia Zakres: rozszerzony Klasa: III

2 Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący PRZEMIANY POLITYCZNE I GOSPODARCZE ŚWIATA wymienia czynniki wpływające na analizuje zmiany liczby państw wyjaśnia, dlaczego Antarktyda prognozuje zmiany liczby państw morskie wody wewnętrzne, wody zmianę liczby państw w Europie i zgodnie z postanowieniami na podstawie wiedzy o problemach terytorialne, wyłączna strefa wskazuje na mapie przedstawia podział terytorialny międzynarodowymi stanowi obszar współczesnego ekonomiczna przykłady krajów, których granice mórz i oceanów międzynarodowy, objęty wymienia najczęstsze kryteria nawiązują do warunków analizuje podział wpływów na całkowitym zakazem eksploatacji przyjmowane podczas przyrodniczych lub zostały Antarktydzie surowców mineralnych formułowania definicji państwa wyznaczone w sposób sztuczny wymienia kryteria podziału ustrojów politycznych państw wymienia państwa mające dwie stolice i wskazuje je na mapie wymienia okresy w historii wymienia czynniki wpływające na analizuje kształtowanie się mapy ukazuje na przykładach procesy wyjaśnia na wybranych powszechnej, które wpłynęły na współczesny podział polityczny politycznej do 1989 r. integracji i dezintegracji w Europie przykładach procesy, w których obecny układ państw na mapie analizuje następstwa przemian po 1989 r. wyniku powstały nowe państwa politycznej odczytuje na mapach aktualny społeczno-ustrojowych po 1989 r. opisuje wybrane ustroje polityczne pozaeuropejskie wymienia państwa powstałe podział polityczny wyjaśnia wpływ kształtowania się w Europie po 1989 r. wskazuje przykłady państw podziału politycznego będących niegdyś kolonią na inne elementy przestrzeni podaje przykłady nowo geograficznej utworzonych państw

3 wymienia główne mierniki definiuje wybrane ekonomiczne charakteryzuje HDI opisuje przestrzenne zróżnicowanie uzasadnia potrzebę konstruowania i wskaźniki rozwoju społeczno- mierniki wzrostu gospodarczego porównuje składowe HDI wartości PKB i HDI syntetycznych mierników rozwoju -gospodarczego porównuje strukturę PKB państw w wybranych państwach omawia podstawowe cechy społeczno- wymienia przykłady państw znajdujących się na różnych gospodarcze, demograficzne -gospodarczego, np. HDI o różnym poziomie rozwoju poziomach rozwoju gospodarczego i społeczne państw o różnym gospodarczego poziomie rozwoju gospodarczego wyjaśnia wpływ rozwoju społeczno-gospodarczego na inne elementy przestrzeni geograficznej (Interakcje) LUDNOŚĆ I URBANIZACJA wymienia i wskazuje na mapie omawia etapy zaludniania Ziemi analizuje liczbę ludności wyjaśnia przyczyny oraz skutki prognozuje zmiany liczby ludności najludniejsze państwa podaje czynniki wpływające i jej zmiany tempa wzrostu liczby ludności i poszczególnych podaje różnice w zaludnieniu na zróżnicowanie przyrostu oblicza tempo zmian liczby w skali globalnej i regionalnej kontynentów wg kontynentów naturalnego ludności na danym obszarze ukazuje na przykładach wymienia przykłady państw oblicza współczynnik przyrostu za pomocą wskaźnika dynamiki konsekwencje wysokiego o wysokim i niskim współczynniku naturalnego analizuje zróżnicowanie przyrostu współczynnika przyrostu przyrostu naturalnego naturalnego naturalnego wyjaśnia wpływ zmian ludnościowych na środowisko przyrodnicze i inne elementy przestrzeni społeczno-gospodarczej i kulturowej (Interakcje) wymienia teorie rozwoju charakteryzuje etapy rozwoju analizuje model przejścia analizuje przyczyny i skutki ukazuje przyczyny zmian społeczeństw demograficznego ludności demograficznego na wybranych eksplozji demograficznej i implozji demograficznych wymienia fazy przejścia na postawie wykresu przykładach demograficznego i epidemiologicznych w krajach demograficznego wymienia fazy przejścia analizuje fazy przejścia wysoko rozwiniętych gospodarczo wymienia przykłady państw demograficznego, w których epidemiologicznego na wybranych

4 znajdujących się w poszczególnych następuje eksplozja demograficzna przykładach fazach przejścia demograficznego wymienia przyczyny eksplozji opisuje etapy rozwoju demograficznej oraz implozji demograficznego ludności eksplozja demograficzna, implozja demograficznej na przykładach wybranych państw demograficzna opisuje przestrzenne zróżnicowanie eksplozji demograficznej i implozji demograficznej podaje przykłady społeczeństwa wskazuje czynniki kształtujące analizuje strukturę wieku i płci omawia problemy społeczno- prognozuje zmiany udziału młodego i starego strukturę wieku ludności ludności na przykładach -gospodarcze związane ze głównych grup wiekowych odczytuje z wykresów średnią wymienia typy demograficzne wybranych państw starzeniem się społeczeństw ludności Unii Europejskiej długość trwania życia społeczeństw (na podstawie danych wybranych krajów Europy na podstawie różnorodnych źródeł w wybranych krajach charakteryzuje społeczeństwa ) Zachodniej młode, zastojowe i stare wyjaśnia konsekwencje starzenia analizuje i ocenia zróżnicowanie współczynnik feminizacji, na przykładach wybranych państw się społeczeństwa ludności pod względem przeciętnej współczynnik maskulinizacji oblicza współczynnik feminizacji długości trwania życia, dzietności i współczynnik maskulinizacji oraz umieralności niemowląt wymienia typy obszarów wg omawia czynniki przyrodnicze analizuje rozmieszczenie ludności ukazuje przyrodnicze i społeczno- wyjaśnia, dlaczego w analizach podziału ze względu na aktualny i pozaprzyrodnicze rozmieszczenia na podstawie mapy gospodarcze skutki demograficznych stosuje się stopień zaludnienia ludności tematycznej nierównomiernego rozmieszczenia wskaźnik gęstości zaludnienia podaje główne cechy wskazuje obszary największej wykazuje wpływ barier ludności i wskaźnik fizjologicznej gęstości rozmieszczenia ludności i najmniejszej koncentracji osadniczych na rozmieszczenie analizuje wskaźniki gęstości zaludnienia wymienia obszary o dużej i małej ludności na podstawie ludności zaludnienia w wybranych gęstości zaludnienia mapy tematycznej porównuje czynniki wpływające na państwach określa gęstość zaludnienia na przedstawia przyczyny dużej rozmieszczenie ludności w krajach poszczególnych kontynentach koncentracji ludności na wybranym wysoko i słabo rozwiniętych obszarze gospodarczo oblicza wskaźnik gęstości analizuje wpływ czynników zaludnienia dla wybranych państw przyrodniczych

5 i pozaprzyrodniczych na rozmieszczenie ludności klasyfikuje migracje charakteryzuje przyczyny wymienia rodzaje i przyczyny opisuje problem uchodźstwa migracja, imigracja, emigracja, wyjaśnia przyczyny migracji i konsekwencje migracji ludności uchodźstwa oraz podaje przykłady na wybranych przykładach reemigracja, saldo migracji, podaje kierunki współczesnych w różnych państwach tego rodzaju migracji przyrost rzeczywisty migracji zagranicznych analizuje kierunki współczesnych podaje przykłady państw oblicza współczynnik przyrostu migracji zewnętrznych o dodatnim i ujemnym saldzie rzeczywistego ludności i wewnętrznych migracji zagranicznych podaje pozytywne i negatywne na podstawie mapy tematycznej skutki ruchów migracyjnych wymienia główne i mieszane opisuje rozmieszczenie odmian charakteryzuje strukturę etniczną i przedstawia skutki zróżnicowania uzasadnia konieczność walki odmiany ludzkie ludzkich na podstawie narodowościową ludności narodowościowego i etnicznego z rasizmem wyjaśnia znaczenie terminu rasizm mapy tematycznej wskazuje przyczyny ludności na przykładach omawia wpływ podbojów wymienia przykłady krajów klasyfikuje języki upowszechniania się wybranych wskazuje konsekwencje kolonialnych na zróżnicowanie jednolitych oraz zróżnicowanych ze szczególnym uwzględnieniem języków upowszechniania się wybranych językowe pod względem narodowościowym grup językowych rodziny języków indoeuropejskiej wymienia najbardziej rozpowszechnione języki na podstawie danych wyjaśnia znaczenie terminu religia charakteryzuje zróżnicowanie przedstawia konsekwencje omawia znaczenie czynników ocenia wpływ religii na postawy wymienia nazwy religii religijne i kulturowe zróżnicowania religijnego społeczno-kulturowych w rozwoju społeczne i gospodarkę państw uniwersalnych przedstawia strukturę wyznaniową i kulturowego ludności gospodarczym wybranych wymienia przykłady krajów na podstawie danych regionów jednolitych oraz zróżnicowanych pod względem religijnym charakteryzuje kręgi kulturowe i kulturowym (cywilizacyjne) oraz wskazuje ich zasięg na mapie

6 wymienia kategorie ludności charakteryzuje czynniki decydujące analizuje strukturę zawodową wyjaśnia zróżnicowanie struktury omawia zmiany w strukturze na rynku pracy o poziomie aktywności zawodowej ludności wybranych państw zatrudnienia w wybranych zatrudnienia wraz z rozwojem wymienia czynniki decydujące ludności oblicza współczynnik aktywności państwach i jej związek gospodarczym, a także ich o poziomie aktywności zawodowej opisuje współczynnik aktywności zawodowej z poziomem rozwoju państwa konsekwencje oraz ludności zawodowej wg płci w wybranych omawia przyczyny zmian w wybranych krajach państwach na podstawie danych zachodzących na rynku pracy charakteryzuje współczesne formy w krajach o różnym poziomie zatrudnienia omawia strukturę zatrudnienia rozwoju gospodarczego w poszczególnych fazach rozwoju gospodarczego wskazuje przyczyny bezrobocia na porównuje zróżnicowanie stopy analizuje pozytywne i negatywne omawia działania państw stopa bezrobocia, bezrobocie świecie bezrobocia w wybranych skutki bezrobocia podejmowane w celu ograniczenia ukryte oblicza współczynnik (stopę) państwach na podstawie danych opisuje problem pracy dzieci bezrobocia wymienia rodzaje bezrobocia bezrobocia przyczyny, konsekwencje i obszary przedstawia psychospołeczne charakteryzuje rodzaje bezrobocia występowania skutki bezrobocia na podstawie materiałów źródłowych omawia czynniki wpływające charakteryzuje choroby analizuje społeczne i gospodarcze omawia zróżnicowanie dostępu do proponuje globalne i regionalne na stan zdrowia ludzi cywilizacyjne, w tym otyłość skutki występowania chorób na usług medycznych w różnych działania, które można podjąć wyjaśnia przyczyny i skutki wymienia przyczyny zgonów świecie krajach na podstawie mapy w celu zwalczania chorób występowania chorób w najbogatszych państwach analizuje geograficzne tematycznej cywilizacyjnych i zakaźnych wymienia typowe choroby i krajach słabo rozwiniętych uwarunkowania stanu zdrowia wyjaśnia, na czym polega w krajach wysoko i słabo ludności profilaktyka chorób rozwiniętych gospodarczo wymienia rodzaje jednostek charakteryzuje czynniki lokalizacji rozpoznaje typy genetyczne wyjaśnia przyczyny przemian przedstawia cechy fizjonomiczne osadniczych i rozwoju jednostek osadniczych kształtów wsi zachodzących współcześnie miast typowe dla różnych regionów podaje charakterystyczne cechy charakteryzuje nowe funkcje wsi opisuje wpływ czynników w osadnictwie wiejskim oraz ich zmiany wraz z wsi opisuje wybrane funkcje miast przyrodniczych określa strukturę funkcjonalno- rozwojem gospodarczym wymienia funkcje miast i antropogenicznych -przestrzenną różnych miast podaje przykłady miast o różnych na kształtowanie się sieci ocenia zmiany struktury

7 funkcjach osadniczej funkcjonalno-przestrzennej miast rozpoznaje typy miast i zespołów wraz z rozwojem państw miejskich charakteryzuje płaszczyzny analizuje przyczyny urbanizacji analizuje skutki urbanizacji porównuje problemy mieszkańców urbanizacja, wskaźnik urbanizacji urbanizacji w wybranych regionach w wybranych regionach wielkich miast w państwach słabo i wymienia płaszczyzny i fazy opisuje fazy urbanizacji porównuje zmiany liczby ludności porównuje układ przestrzenny wysoko rozwiniętych gospodarczo urbanizacji opisuje typy zespołów miejskich w wybranych miastach na głównych typów zespołów wskazuje na mapie najludniejsze i wskazuje je na mapie podstawie danych miejskich zespoły miejskie wymienia przykłady megalopolis opisuje zmiany w krajobrazie opisuje zróżnicowanie poziomu wielkich miast w różnych życia ludzi w miastach różnych przedstawia procesy urbanizacyjne regionach typów i o różnej wielkości wyjaśnia przyczyny zróżnicowania poziomu urbanizacji w różnych częściach ROLNICTWO wymienia przyrodnicze charakteryzuje warunki wyjaśnia wpływ czynników ocenia środowisko przyrodnicze ze przedstawia korzyści i pozaprzyrodnicze czynniki klimatyczno-glebowe do produkcji społeczno-ekonomicznych względu na możliwości rozwoju dla rolnictwa wynikające rozwoju rolnictwa rolnej na podstawie na rozwój rolnictwa na wybranych rolnictwa na wybranych przykładach ze zwiększenia mechanizacji określa funkcje rolnictwa mapy tematycznej przykładach ocenia poziom kultury rolnej oraz i chemizacji rolnictwa ocenia poziom mechanizacji analizuje mierniki wielkości strukturę wielkościową i chemizacji rolnictwa w wybranych gospodarstw rolnych w wybranych i własnościową gospodarstw krajach na podstawie danych państwach rolnych w wybranych krajach wymienia formy użytkowania ziemi charakteryzuje elementy struktury przedstawia wpływ czynników analizuje przyczyny i skutki zmian proponuje sposoby wykorzystania wymienia państwa o największym użytkowania ziemi na podstawie społeczno-gospodarczych wielkości powierzchni gruntów nieużytków do celów rolniczych udziale gruntów ornych w strukturze wykresu na strukturę użytkowania ziemi ornych, użytków zielonych, użytkowania ziemi wskazuje przyczyny dużego przedstawia zróżnicowanie struktury nieużytków oraz lasów zróżnicowania udziału gruntów użytkowania ziemi na na przykładach państw leżących na

8 ornych w strukturze użytkowania podstawie danych różnych kontynentach ziemi w wybranych państwach wymienia cechy rolnictwa wyjaśnia przyczyny rozwoju analizuje wybrane wskaźniki analizuje skutki rozwoju rolnictwa wskazuje problemy związane uprzemysłowionego i rolnictwa rolnictwa uprzemysłowionego rolnictwa uprzemysłowionego uprzemysłowionego i rolnictwa z upowszechnianiem się roślin ekologicznego i rolnictwa ekologicznego ekologicznego uprawnych zmodyfikowanych wskazuje na mapie regiony, wskazuje rejony upraw roślin genetycznie w których przeważa rolnictwo zmodyfikowanych genetycznie uprzemysłowione na mapie wyjaśnia znaczenie GMO wymienia kryteria podziału wymienia typy rolnictwa i omawia opisuje cechy rolnictwa wykazuje różnice w intensywności przedstawia argumenty rolnictwa ich rozmieszczenie pierwotnego, tradycyjnego rolnictwa w wybranych krajach za i przeciw wybranym sposobom wskazuje na mapie obszary omawia różnice między rolnictwem i rynkowego intensyfikacji produkcji rolnej występowania rolnictwa intensywnym a ekstensywnym porównuje gospodarkę rolną intensywnego i rolnictwa charakteryzuje główne regiony w wybranych regionach rolniczych ekstensywnego rolnicze na podstawie mapy tematycznej przedstawia podział roślin przedstawia zastosowanie roślin analizuje rozmieszczenie i wielkość wyjaśnia znaczenie uprawy zbóż, wyjaśnia wpływ czynników uprawnych ze względu na cechy uprawnych produkcji roślinnej w wybranych roślin przemysłowych oraz używek przyrodniczych i społeczno- biologiczne i produkcyjne opisuje rozmieszczenie upraw regionach -ekonomicznych rozwoju wymienia rośliny należące głównych ziemiopłodów na omawia czynniki wpływające rolnictwa na wielkość, do poszczególnych grup podstawie map tematycznych na zróżnicowanie wysokości plonów rozmieszczenie i specjalizację wymienia czołowych producentów zbóż w wybranych krajach produkcji rolnej w różnych wybranych roślin uprawnych oblicza wielkość plonów regionach wymienia czynniki wpływające na wskazuje kierunki chowu zwierząt omawia zróżnicowanie hodowli na wyjaśnia zależność chowu wykazuje zależność pomiędzy produkcję zwierzęcą przedstawia typy chowu zwierząt świece wybranych zwierząt gospodarskich pogłowiem wybranych gatunków wymienia produkty pochodzenia gospodarskich wyjaśnia różnicę miedzy chowem od czynników zwierząt gospodarskich zwierzęcego charakteryzuje rozmieszczenie intensywnym a chowem przyrodniczych i społeczno- a wielkością produkcji mięsa, przedstawia państwa i wielkość pogłowia wybranych ekstensywnym ekonomicznych mleka i innych produktów

9 o największym pogłowiu zwierząt gospodarskich analizuje produkcję zwierzęcą wybranych zwierząt gospodarskich na podstawie map tematycznych w wybranych regionach i danych wymienia czołowych importerów i eksporterów wołowiny i wieprzowiny na podstawie danych wskazuje na mapie kraje podaje różnice między akwakulturą analizuje przestrzenne przedstawia sposoby rybactwo, rybołówstwo, o największych światowych a rybołówstwem zróżnicowanie wielkości spożycia zapobiegania wyczerpywaniu się akwakultura, marikultura połowach morskich wyjaśnia przyczyny zróżnicowania ryb zasobów wód morskich przedstawia główne łowiska omawia gospodarcze wykorzystanie wielkości połowów ryb w podaje przykłady zagrożeń i śródlądowych na podstawie mapy wybranych gatunków ryb wybranych państwach wywołanych nadmierną tematycznej wskazuje przyczyny nadmiernego analizuje zagrożenia eksploatacją mórz i oceanów wymienia kraje o najniższym odławiania organizmów morskich produktywności mórz i oceanów wskazuje możliwości rozwoju spożyciu ryb w przeliczeniu wykorzystania zasobów oceanów na 1 mieszkańca na podstawie i mórz danych głód, wyjaśnia przyczyny oraz skutki opisuje problemy wyżywienia porównuje i uzasadnia strukturę proponuje działania, które można niedożywienie, głód utajony głodu i niedożywienia ludności na ludności na podstawie spożycia żywności w państwach podjąć w celu zwiększenia podaje normy żywieniowe świecie różnych źródeł wysoko i słabo rozwiniętych produkcji rolnej, wg FAO analizuje rozmieszczenie obszarów wyjaśnia, dlaczego w niektórych gospodarczo zmiany struktury produkcji wskazuje liczbę głodujących niedoboru i nadwyżek żywności na krajach o sprzyjających wyjaśnia wpływ działalności oraz dystrybucji żywności na podstawie danych podstawie mapy tematycznej warunkach rozwoju rolnictwa rolniczej na inne elementy proponuje sposoby walki wskazuje największych eksporterów występuje problem niedożywienia przestrzeni społeczno- z głodem żywności na podstawie ludności -gospodarczej i kulturowej danych wymienia funkcje lasów przedstawia rozmieszczenie opisuje zasoby leśne wykazuje skutki nieracjonalnej uzasadnia konieczność wskazuje kraje o największej największych kompleksów leśnych na podstawie mapy tematycznej gospodarki leśnej w wybranych racjonalnego gospodarowania lesistości na Ziemi i danych regionach zasobami leśnymi

10 wymienia kraje o największym przedstawia zróżnicowanie wskazuje przyczyny oraz skutki podaje przykłady działań udziale w światowej produkcji lesistości na podstawie wycinania i niszczenia lasów zapobiegających zmniejszaniu się drewna mapy tematycznej równikowych powierzchni lasów wyjaśnia znaczenie terminu wymienia sposoby prowadzenia deforestacja racjonalnej gospodarki leśnej w różnych regionach PRZEMYSŁ wymienia funkcje przemysłu omawia udział przemysłu charakteryzuje strukturę i rolę uzasadnia różnice ilościowe wyjaśnia przyczyny i skutki wymienia etapy procesu w tworzeniu PKB w wybranych przemysłu w krajach o różnym i jakościowe produkcji wzrastającej roli krajów nowo industrializacji krajach na podstawie wykresu poziomie rozwoju gospodarczego przemysłowej państw o różnym uprzemysłowionych w światowej wskazuje na mapie kraje nowo charakteryzuje kraje nowo omawia rolę przemysłu poziomie rozwoju gospodarce na podstawie uprzemysłowione uprzemysłowione w gospodarce państw omawia wpływ przemysłu dostępnych źródeł przedstawia kryteria podziału opisuje rozwój przemysłu i zmiany przedstawia zróżnicowanie na wzrost gospodarczy i jakość przemysłu i funkcje przemysłu w strukturze produkcji poziomu rozwoju przemysłu życia ludności przemysłowej wymienia przyrodnicze przedstawia przyrodnicze wskazuje wpływ czynników porównuje zróżnicowanie zasobów omawia zmianę roli czynników i pozaprzyrodnicze czynniki i pozaprzyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu pracy w przemyśle tradycyjnym i lokalizacji przemysłu w czasie lokalizacji przemysłu lokalizacji przemysłu na wybranych na rozmieszczenie i rozwój przemyśle zaawansowanej wymienia przykłady zakładów przykładach wybranych branż technologii przemysłowych uzależnionych omawia przymusową, związaną wyjaśnia znaczenie behawioralnych od czynników przyrodniczych oraz swobodną lokalizację czynników lokalizacji przemysłu i pozaprzyrodniczych przemysłu przedstawia podział zasobów charakteryzuje surowce metaliczne, wyjaśnia rolę surowców uzasadnia potrzebę racjonalnego wyjaśnia przyczyny wzrostu roli naturalnych chemiczne i skalne mineralnych w rozwoju przemysłu gospodarowania surowcami metali ziem rzadkich podaje przykłady zastosowania przedstawia znaczenie przedstawia głównych mineralnymi w gospodarce światowej wybranych surowców poszczególnych zasobów producentów surowców charakteryzuje światowe zasoby i na podstawie dostępnych źródeł wyjaśnia znaczenie terminu naturalnych mineralnych wydobycie wybranych surowców

11 recykling opisuje rozmieszczenie wybranych mineralnych na podstawie danych surowców mineralnych na podstawie mapy tematycznej omawia recykling jako nowe źródło surowców przedstawia podział źródeł energii opisuje wykorzystanie opisuje rozmieszczenie i wielkość wyjaśnia znaczenie ropy naftowej wykazuje dysproporcje podaje przykłady zastosowań odnawialnych i nieodnawialnych wydobycia wybranych surowców dla gospodarki energetycznej w rozmieszczeniu rejonów surowców energetycznych źródeł energii energetycznych państw oraz dla handlu produkcji i konsumpcji surowców wymienia największych charakteryzuje zmiany w bilansie na podstawie mapy tematycznej międzynarodowego energetycznych oraz producentów wybranych surowców energetycznym i danych konsekwencje tych dysproporcji energetycznych wskazuje ośrodki wydobycia charakteryzuje kierunki eksportu i surowców energetycznych importu surowców energetycznych na podstawie mapy na podstawie danych tematycznej wskazuje głównych producentów opisuje znaczenie energii elektrycznej wyjaśnia przyczyny zróżnicowania wykazuje związek pomiędzy ocenia skutki rosnącego zużycia energii elektrycznej dla gospodarki i życia codziennego źródeł produkcji energii warunkami przyrodniczymi energii elektrycznej oraz na podstawie danych charakteryzuje zmiany w strukturze elektrycznej a strukturą produkcji energii uzasadnia konieczność zużycia energii następujące wraz z omawia zmiany wielkości elektrycznej w danym państwie pozyskiwania jej nowych źródeł rozwojem gospodarczym państw produkcji energii elektrycznej opisuje aktualne tendencje i kierunki w energetyce światowej wymienia typy elektrowni charakteryzuje różne typy przedstawia wady i zalety różnych wykazuje związek pomiędzy opisuje możliwości wskazuje największe elektrowni typów elektrowni warunkami przyrodniczymi wykorzystywania wykorzystania hydroelektrownie oraz elektrownie przedstawia udział energii wyjaśnia rolę i znaczenie a lokalizacją różnych typów alternatywnych źródeł energii atomowe na mapie elektrycznej pochodzącej z różnych energetyki alternatywnej elektrowni w wybranych krajach elektrowni w wybranych krajach wyjaśnia, dlaczego energetyka podaje przyczyny i skutki rozwoju na podstawie danych alternatywna rozwija się w krajach energetyki atomowej wysoko rozwiniętych gospodarczo wymienia rodzaje okręgów wyjaśnia czynniki przestrzennej charakteryzuje etapy rozwoju wyjaśnia zależność między wyjaśnia tendencje zmian przemysłowych koncentracji przemysłu okręgu przemysłowego restrukturyzacją przemysłu w rozwoju i rozmieszczeniu

12 wskazuje na mapie przykłady charakteryzuje rozmieszczenie wykazuje skutki restrukturyzacji a rozwojem okręgów okręgów przemysłowych okręgów przemysłowych i rozwój obszarów koncentracji przemysłu przemysłowych przemysłu na wybranych przykładach wymienia czynniki lokalizacji opisuje czynniki lokalizacji opisuje cechy przemysłu podaje korzyści związane ocenia wpływ przemysłu przemysłu high-tech zakładów przemysłu zaawansowanej technologii z tworzeniem i funkcjonowaniem zaawansowanej technologii wskazuje największe ośrodki zaawansowanej technologii omawia formy organizacji parków technologicznych na rozwój gospodarczy i jakość przemysłu high-tech na podstawie przedstawia znaczenie przemysłu przestrzennej przemysłu high-tech analizuje znaczenie przemysłu życia mapy high-tech high-tech omawia rozmieszczenie wybranych technopolii charakteryzuje wybrane technopolie USŁUGI klasyfikuje usługi charakteryzuje znaczenie usług opisuje etapy rozwoju usług analizuje udział usług w strukturze wykazuje znaczenie usług podaje przykłady usług materialnych i niematerialnych wykazuje znaczenie usług zatrudnienia w wybranych krajach wyspecjalizowanych dla rozwoju podstawowych wymienia sekcje usługowe dla gospodarki państw na podstawie danych społeczno-gospodarczego państw i wyspecjalizowanych wg PKD przedstawia podział komunikacji przedstawia uwarunkowania analizuje dynamikę wzrostu omawia wpływ postępu ocenia rolę nowoczesnych usług rozwoju komunikacji zapotrzebowania na usługi cywilizacyjnego na wzrost popytu komunikacyjnych w działalności transport, łączność, terminal przedstawia rolę komunikacji transportowe i łącznościowe na usługi komunikacyjne na gospodarczej państw w gospodarce na poszczególnych etapach rozwoju podstawie dostępnych źródeł przedstawia kryteria podziału opisuje czynniki warunkujące analizuje wielkość i rodzaje omawia wady i zalety transportu omawia zmiany znaczenia transportu rozwój sieci transportowej ładunków przewożonych samochodowego kolejowego transportu kolejowego wymienia czynniki przyrodnicze omawia gęstość sieci dróg różnymi rodzajami transportu i przesyłowego i społeczno-ekonomiczne na podstawie mapy tematycznej lądowego w wybranych krajach warunkujące rozwój sieci charakteryzuje gęstość sieci kolejowej określa rolę transportu transportowej na podstawie mapy przesyłowego wskazuje na mapie kraje o dużej tematycznej

13 gęstości sieci drogowej i kolejowej wymienia najdłuższe rurociągi i gazociągi wskazuje na mapie największe podaje przyczyny, dla których opisuje wielkość przeładunku omawia wady i zalety transportu wyjaśnia zmiany znaczenia porty morskie armatorzy rejestrują statki i strukturę towarów wodnego i lotniczego poszczególnych rodzajów tania w krajach taniej bandery przeładowywanych przedstawia rolę kanałów transportu wraz z rozwojem bandera, żegluga kabotażowa wskazuje na mapie najważniejsze w największych portach na w skracaniu dróg morskich społeczno-gospodarczym wymienia największe porty lotnicze szlaki żeglugi śródlądowej podstawie mapy tematycznej i wyjaśnia, dlaczego rola żeglugi określa wpływ światowego pod względem liczby odprawianych na poszczególnych kontynentach danych śródlądowej w wielu krajach jest kryzysu ekonomicznego pasażerów i wskazuje je charakteryzuje uwarunkowania opisuje sieć transportu coraz mniejsza na natężenie oraz kierunki ruchu na mapie rozwoju transportu lotniczego śródlądowego na pasażerów i towarów podstawie mapy tematycznej na podstawie dostępnych źródeł omawia znaczenie transportu lotniczego podaje przykłady wykorzystania podaje przykłady dużego wpływu opisuje rolę telekomunikacji wykazuje zróżnicowanie dostępu wykazuje zagrożenia związane nowoczesnych usług łączności na współczesną komputerowej w światowej do telefonii komórkowej oraz z nowoczesną technologią telekomunikacyjnych w życiu gospodarkę gospodarce internetu w państwach o różnym informacyjną codziennym opisuje rozwój wybranych omawia rolę postępu poziomie rozwoju gospodarczego wymienia przyczyny spadku współczesnych środków łączności technologicznego w rozwoju na podstawie danych znaczenia usług pocztowych wykazuje spadek znaczenia usług telekomunikacji pocztowych na podstawie danych klasyfikuje turystykę wg różnych przedstawia przyczyny rozwoju analizuje cele ruchu turystycznego przedstawia ekonomiczne, wykazuje znaczenie turystyki kryteriów turystyki we współczesnym świecie społeczne i przyrodnicze skutki dla rozwoju społeczno- wyjaśnia, co składa się na omawia zróżnicowanie ruchu opisuje cechy i uwarunkowania rozwoju turystyki na wybranych -gospodarczego wybranych atrakcyjność turystyczną turystycznego ruchu turystycznego przykładach krajów i regionów wg regionów na podstawie danych wyjaśnia, czym jest monokultura turystyczna wskazuje korzyści wynikające

14 z rozwoju turystyki wymienia regiony atrakcyjne charakteryzuje najważniejsze opisuje walory turystyczne wyjaśnia przyczyny dużego udziału wskazuje korzyści wynikające turystycznie regiony turystyczne wybranych ośrodków i regionów Europy w międzynarodowym z rozwoju turystyki wskazuje kraje najczęściej na podstawie różnych źródeł turystycznych na rozwoju turystycznym analizuje niekorzystne zmiany odwiedzane przez turystów opisuje atrakcje turystyczne podstawie różnych źródeł porównuje regiony o różnym w środowisku przyrodniczym wymienia nowe siedem cudów wybranych regionów Europy stopniu zagospodarowania związane z rozwojem różnych turystycznego form turystyki wymienia nowoczesne usługi podaje przyczyny rozwoju wykazuje dysproporcje w dostępie do analizuje przestrzenne wyjaśnia znaczenie nowoczesnych podaje nazwy największych nowoczesnych usług bankowych, nowoczesnych usług finansowych, zróżnicowanie dostępu do usług usług dla rozwoju społeczno- banków pod względem ubezpieczeniowych oraz edukacyjnych i zdrowotnych bankowych gospodarczego wybranych przychodów inwestycyjnych uzasadnia duży wpływ banków i giełd omawia współzależność procesu krajów ze szczególnym na funkcjonowanie gospodarki i rozwoju społeczno-gospodarczego uwzględnieniem usług życie człowieka oraz poziomu edukacji i nauki finansowych przedstawia na podstawie danych omawia wpływ nowoczesnych poziom usług na życie i działalność zaspokojenia potrzeb na usługi człowieka (Interakcje) podstawowe i wyspecjalizowane w państwach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA wymienia czynniki wpływające na wskazuje przyczyny dysproporcji w analizuje wybrane mierniki poziomu wyjaśnia przyczyny i konsekwencje proponuje działania mające dysproporcje w rozwoju społeczno- rozwoju społeczno- rozwoju społeczno-gospodarczego i podziału na bogatą Północ i na celu zmniejszenie dysproporcji gospodarczym krajów -gospodarczym państw i regionów jakości życia mieszkańców na biedne Południe rozwoju w społeczno- wskazuje na mapie kraje bogatej podstawie danych -gospodarczym krajów oraz Północy i biednego Południa wymienia państwa należące do wskazuje cechy demograficzne, regionów grupy BRICS społeczne i gospodarcze państw bogatej Północy i biednego

15 Południa wskazuje płaszczyzny globalizacji wskazuje przyczyny globalizacji na wskazuje przyczyny wzrostu wskazuje i uzasadnia pozytywne wyjaśnia, dlaczego globalizacja wymienia największe korporacje na świecie znaczenia korporacji i negatywne skutki globalizacji na płaszczyźnie ekonomicznej świecie na podstawie danych definiuje indeks globalizacji międzynarodowych dla gospodarki ma największy wpływ na rozwój i wskazuje kraje o najwyższym światowej społeczno-gospodarczy indeksie globalizacji przedstawia przejawy globalizacji na płaszczyznach: politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturowej wskazuje płaszczyzny integracji przedstawia formy współpracy omawia działalność wybranych wskazuje przyczyny i skutki omawia rolę i znaczenie międzynarodowej międzynarodowej organizacji międzynarodowych integracji europejskiej organizacji naukowych, wymienia główne organy ONZ omawia rozmieszczenie wybranych o charakterze gospodarczym, sportowych oraz kulturalnych podaje przykłady krajów organizacji międzynarodowych na społecznym, politycznym na podstawie członkowskich Unii Europejskiej świecie na podstawie mapy i militarnym dostępnych źródeł tematycznej podaje przykłady krajów członkowskich wybranych organizacji międzynarodowych przedstawia przedmioty obrotu przedstawia czynniki rozwoju analizuje współczesne problemy ocenia uwarunkowania rozwoju wyjaśnia wpływ międzynarodowego handlu międzynarodowego międzynarodowej wymiany handlu międzynarodowego międzynarodowej wymiany przedstawia rodzaje obrotów handlowej handlowej na rozwój społeczno- eksport, import, reeksport, bilans w handlu międzynarodowym analizuje strukturę towarową -gospodarczy państw handlowy opisuje bilans handlowy i bilans i geograficzną obrotów handlu podaje przykłady państw płatniczy światowego o dodatnim lub ujemnym bilansie handlowym na podstawie danych wymienia źródła konfliktów przedstawia przyczyny konfliktów omawia przyczyny wybranych przedstawia skutki konfliktów omawia działania organizacji zamachów terrorystycznych na zbrojnych i terroryzmu międzynarodowych i rządów

16 wyjaśnia, czym różni się terroryzm przedstawia zagrożenia związane z świecie państw podejmowane w celu od konfliktu zbrojnego terroryzmem ograniczenia terroryzmu i konfliktów zbrojnych podaje przykłady państw, przedstawia przyczyny omawia przebieg konfliktów omawia konsekwencje ocenia wpływ konfliktów w których toczą się konflikty rozprzestrzeniania się konfliktów w w Europie, Azji i w Afryce oraz izolacjonizmu państw zbrojnych na pogłębienie się etniczne wybranym regionie wskazuje na mapie obszary na płaszczyznach: politycznej, różnic między bogatymi wskazuje na mapie państwa objęte przedstawia przebieg wybranego objęte tymi konfliktami społecznej i gospodarczej a biednymi krajami arabską wiosną konfliktu zbrojnego na podstawie omawia przyczyny izolacji omawia rolę ONZ omawia konflikty toczące się dostępnych źródeł państwowej w rozwiązywaniu konfliktów aktualnie na podstawie podaje przykłady izolacji państwowej zbrojnych źródeł CZŁOWIEK W PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ przedstawia przykłady racjonalnego przedstawia poglądy filozoficzne analizuje relację człowiek ocenia skutki zmian środowiska środowisko przyrodnicze, gospodarowania zasobami dotyczące relacji człowiek środowisko przyrodnicze w holocenie związane środowisko geograficzne, środowiska przyrodniczego środowisko przyrodnicze na różnych etapach rozwoju z działalnością człowieka antropopresja omawia podstawowe zasady społeczno-gospodarczego wymienia poglądy na temat relacji zrównoważonego rozwoju ocenia możliwości realizacji człowiek środowisko podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju w skali lokalnej, regionalnej i globalnej wymienia przyczyny globalnego analizuje przestrzenne omawia przykłady wpływu wyjaśnia, dlaczego wzrost efektu przedstawia przykłady działań ocieplenia klimatu zróżnicowanie zanieczyszczeń działalności gospodarczej cieplarnianego jest uważany organizacji międzynarodowych podaje przyczyny powstawania powietrza na podstawie człowieka na zmniejszanie się za problem globalny i rządów państw podejmowanych smogu i kwaśnych opadów mapy tematycznej warstwy ozonowej ocenia skutki zmian w środowisku w celu redukcji zanieczyszczeń wymienia skutki nadmiernej emisji opisuje wpływ działalności wywołanych kwaśnymi opadami atmosfery zanieczyszczeń do atmosfery gospodarczej człowieka na atmosferę ze szczególnym uwzględnieniem zmian

17 klimatycznych wymienia źródła zanieczyszczeń omawia gospodarowanie zasobami wyjaśnia przyczyny niedoboru przedstawia skutki nadmiernego proponuje działania hydrosfery wodnymi wody w wybranych regionach poboru wody w wyniku zapobiegające morskim wskazuje obszary niedoboru wody podaje przykłady katastrof działalności gospodarczej katastrofom ekologicznym na podstawie mapy ekologicznych wyjaśnia sposoby walki z odpadami człowieka tematycznej omawia przykłady wpływu przemysłowymi i komunalnymi opisuje kierunki oddziaływania lej działalności gospodarczej proponuje działania człowieka człowieka na litosferę depresyjny, recykling człowieka na litosferę wspomagające racjonalne wymienia sposoby ograniczania gospodarowanie wodą ilości odpadów przemysłowych i komunalnych podaje przyczyny degradacji gleb podaje sposoby ograniczenia erozji omawia wpływ człowieka uzasadnia konieczność ochrony erozja, degradacja gleb wskazuje przykłady wpływu gleb na biosferę gleb przed degradacją podaje cechy gleb zdegradowanych działalności człowieka analizuje przyczyny i skutki dowodzi na przykładach, i przedstawia sposoby podaje przyczyny pustynnienia na degradację i dewastację gleb wylesiania że naruszenie stabilności zapobiegania niszczeniu gleby wskazuje na mapie obszary ekosystemów może powodować zagrożone pustynnieniem nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym wymienia strategie ochrony wskazuje sposoby ratowania omawia międzynarodowe wyróżnia i charakteryzuje siedem przedstawia przykłady działań środowiska środowiska geograficznego inicjatywy w zakresie ochrony kategorii obszarów chronionych podejmowanych przez rządy podaje nazwy organizacji podaje przykłady działań środowiska krajów, organizacje zajmujących się ochroną wybranych organizacji międzynarodowe i regionalne środowiska międzynarodowych zajmujących w celu rozwiązywania się ochroną środowiska problemów globalnych i podaje przykłady rezerwatów lokalnych w zakresie biosfery racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody WARSZTATY TERENOWE

18 wybiera obszar badań zbiera informacje o podmiotach dobiera narzędzia badawcze w celu prezentuje wyniki badań prognozuje zmiany w dostępności zaznacza na mapie najbliższej gospodarczych świadczących usługi określenia dostępności usług w ocenia wpływ usług na poziom do usług w najbliższej okolicy okolicy wybrane przedsiębiorstwa na badanym terenie najbliższej okolicy życia ludności w najbliższej okolicy w czasie usługowe określa znaczenie wybranych prowadzi dokumentację badawczą przedsiębiorstw usługowych dla analizuje informacje uzyskane społeczności lokalnej w czasie badania i wyciąga wnioski zbiera ogólne dane na temat przeprowadza badania dobiera pytania badawcze w celu prezentuje wyniki badań ukazuje perspektywy rozwoju lokalnego przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwie przemysłowym uzyskania informacji na temat ocenia wpływ przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa produkcyjnego (nazwa, adres, profil w zakresie profilu i wielkości przedsiębiorstwa przemysłowego przemysłowego na przyrodnicze z uwzględnieniem zmian działalności, położenie, rok produkcji, a także rynków dokumentuje wyniki badań i społeczno-ekonomiczne elementy w wielkości produkcji założenia, ważniejsze etapy zaopatrzenia i zbytu omawia funkcjonowanie przestrzeni geograficznej i zatrudnienia rozwoju, wielkość i struktura przedsiębiorstwa przemysłowego w zatrudnienia) środowisku lokalnym OPRACOWANIE: Mariola Medzińska