Olsztyn, kwiecień 2014 r.

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr LIII/865/14 Rady Miasta Olsztyna z dnia 28 maja 2014 r. WIELOLETNI PLAN MODERNIZACJI I ROZWOJU URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI SPÓŁKA z O.O. w OLSZTYNIE NA LATA Olsztyn, kwiecień 2014 r.

2 Spis treści I. Wprowadzenie...str Podstawa prawna, strategiczne cele i społeczna odpowiedzialność...str Przedmiot działania Spółki...str. 4 II. Majątek Spółki...str. 5 III. Planowany zakres usług wodociągowo-kanalizacyjnych...str. 11 IV. Przedsięwzięcia rozwojowo-modernizacyjne w poszczególnych latach...str.18 V. Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie wody oraz wprowadzanie ścieków...str. 20 VI. Nakłady inwestycyjne w poszczególnych latach i sposoby ich sfinansowania...str. 21 VII. Zakres rzeczowy przedsięwzięć rozwojowo-modernizacyjnych do realizacji w latach str. 23 2

3 I. WPROWADZENIE 1. Podstawa prawna, strategiczne cele i społeczna odpowiedzialność Wieloletni plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Olsztynie na lata został opracowany na podstawie art. 21, ust. 1 do 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z 2007 r. Nr 147, poz. 1033, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, z 2010 r. Nr 47, poz. 278, Nr 238, poz. 1578, z 2012 r. poz. 951, 1513). Planowane inwestycje związane są z realizacją przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olsztynie Strategii firmy na lata Głównym celem działalności Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olsztynie jest zapewnienie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług o jakości spełniającej oczekiwania klientów z jednoczesnym minimalizowaniem zubażania środowiska naturalnego i zapobieganiem negatywnym oddziaływaniom na nie oraz zapewnianiem pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Środkami wspierającymi cel główny są: pokrywanie kosztów własnymi przychodami, wzrost wartości Spółki poprzez wdrażanie postępu technicznego, organizacyjnego i ekonomicznego, działanie Spółki w taki sposób, aby było ono zrozumiałe i akceptowane przez otoczenie społeczne. Cele te wpisują się w Strategię Rozwoju Olsztyna na lata uchwaloną przez Radę Miasta Olsztyn w dniu 27 września 2006 r. (Uchwała Nr LXVIII/860/06), a także w Strategię Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 (Uchwała nr XXXIV/474/05 Sejmiku Województwa Warmińsko Mazurskiego z dnia 31 sierpnia 2005 r.). PWiK Sp. z o.o. Olsztyn planuje dalsze doskonalenie procesów pozyskiwania, uzdatniania i zaopatrywania w wodę oraz odbioru i oczyszczania ścieków w celu spełnienia wymagań, potrzeb i oczekiwań klientów poprzez m.in. modernizację systemów wodociągowo-kanalizacyjnych. Działalność ta jest ściśle powiązana z przestrzeganiem uregulowań prawnych dotyczących ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także ma na celu monitorowanie uzyskiwanych efektów. Planowane inwestycje z jednej strony służą podniesieniu standardów jakości, z drugiej strony wynikają z potrzeby utrzymania opłat dla odbiorców na poziomie możliwym do przyjęcia w kategoriach społecznych i politycznych. Obok bieżącej działalności olsztyńskie Wodociągi planują swoją przyszłość, a wkraczając w nią wiedzą, jakie mają cele, w jaki sposób chcą je osiągnąć, jakie mają szanse powodzenia i z jakimi muszą się liczyć trudnościami w trakcie ich realizacji. PWiK Sp. z o.o. Olsztyn deklaruje, że zasady społecznej odpowiedzialności biznesu (z ang. CSR Corporate Social Responsibility-standard europejski) stanowią fundamentalną część planowania biznesowego i wyznaczają kierunki rozwoju firmy. Odpowiedzialne działanie oznacza traktowanie zarówno kontrahentów, jak i pracowników z zachowaniem szacunku, dbałość o środowisko naturalne oraz interesy lokalnej społeczności. 2. Przedmiot działania Spółki Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością stanowiącą własność Gminy Olsztyn. Spółka wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru Przedsiębiorców pod Nr KRS: i posiada kapitał zakładowy w wysokości zł. W imieniu właściciela funkcję Walnego Zgromadzenia wykonuje Prezydent Olsztyna. Rada Nadzorcza liczy 9 członków. Zarząd Spółki jest jednoosobowy. Przedmiotem działania Spółki jest: pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne, 3

4 obróbka i usuwanie odpadów innych niż niebezpieczne, pozostałe badania i analizy techniczne. W ramach powyższej działalności Spółka: eksploatuje, konserwuje, remontuje, odtwarza, modernizuje i rozbudowuje urządzenia i obiekty wodociągowo-kanalizacyjne, prowadzi rozliczenia za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, wykonuje badania laboratoryjne kontrolujące jakość prowadzonych procesów uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stan ścieków odprowadzanych przez zakłady przemysłowe, inicjuje realizację programów zaopatrzenia w wodę i odbioru ścieków, opiniuje koncepcje budowy sieci i urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych, wydaje warunki techniczne budowy sieci i obiektów wodociągowo-kanalizacyjnych oraz przyłączania odbiorców, uzgadnia projekty opracowane na podstawie tych warunków, a także przeprowadza odbiory techniczne tych budowli, wykonuje podłączenia obiektów do czynnych sieci wodociągowych, planuje, zleca i nadzoruje realizację zadań i zakupów inwestycyjnych oraz zadań remontowych, wykonywanych siłami obcymi dla potrzeb Spółki. Przedsiębiorstwo świadczy roboty odpłatne związane z podstawową specjalizacją, m.in.: wykonuje sieci i przyłącza wodociągowo-kanalizacyjne, usuwa awarie na sieciach nie będących w posiadaniu Spółki, remontuje pompy i inne urządzenia mechaniczne, świadczy usługi transportowo-sprzętowe i laboratoryjne. II. MAJĄTEK SPÓŁKI Wartość bilansowa (netto) środków trwałych Spółki na dzień r. wyniosła ,00 zł, z tego: prawo wieczystego użytkowania gruntów ,43 zł budynki, lokale, obiekty inżynierii wodnej ,32 zł urządzenia techniczne i maszyny ,14 zł środki transportu ,86 zł pozostałe środki trwałe (narzędzia, przyrządy, ,25 zł ruchomości, wyposażenie, sprzęt laboratoryjny) Na koniec 2013 roku majątek trwały będący na stanie Spółki był umorzony w 40,7 %, a stopień umorzenia poszczególnych składników majątku wynosił odpowiednio: prawo wieczystego użytkowania gruntów 21,5 % budynki, lokale, obiekty inżynierii wodnej 37,3 % urządzenia techniczne i maszyny 58,6 % środki transportu 66,3 % pozostałe środki trwałe 91,2 % Stopień umorzenia poszczególnych składników wyznacza kierunki inwestowania. Wartość brutto środków trwałych w latach Tabela 1 Wyszczególnienie Wartość brutto środków trwałych na koniec roku (w tys. zł) Prawo wieczystego użytkowania gruntów 9 439, , , , , , , ,3 Budynki, lokale, obiekty inżynierii wodnej , , , , , , , ,5 Urządzenia techniczne 31751, , , , , , , ,1 i maszyny Środki transportu 5 591, , , , , , , ,1 4

5 Pozostałe środki trwałe 3 606, , , , , , , ,4 R a z e m , , , , , , , ,4 Źródło: opracowanie własne W latach wartość majątku brutto łącznie wzrosła o ,8 tys. zł, tj. o 113,8 %. W wartości tej mieszczą się środki trwałe wytworzone przez Spółkę oraz majątek przekazany przez Gminę. 1. Urządzenia wodociągowe Olsztyn zaopatrywany jest w wodę pitną z ujęć wód podziemnych. Na terenie miasta znajduje się 5 ujęć wody wraz ze stacjami uzdatniania. Ich podstawowe parametry przedstawia poniższa tabela. Podstawowe parametry ujęć i stacji uzdatniania wody Tabela 2 Nazwa Zasoby wód Zdolność produkcyjna ujęć Przepustowość SUW m³/d m³/h m³/d m³/d KAROLIN I WADĄG ZACHÓD KORTOWO JAROTY (PIECZEWO) LIKUSY wartość ujęto w zasobach ujęcia Zachód zgodnie z Pozwoleniem RAZEM Źródło: opracowanie własne Na ujęciu Wadąg we wsi Zalbki eksploatowanych jest 20 studni. Zbiorniki wody czystej o poj. 2 x m 3 zlokalizowane są na terenie Stacji Uzdatniania Wody Karolin przy ul. Wiosennej. W kwietniu 2010 r. zakończono przebudowę i modernizację Stacji Uzdatniania Wody Karolin mającą na celu poprawę jakości wody pitnej. W jej ramach wykonano renowację 22 filtrów pospiesznych, zainstalowano 22 przepływomierze, dokonano demontażu przepustnic i kryz pomiarowych oraz wymieniono 88 zasuw. W skład ujęcia Zachód wchodzi 11 studni, z których 8 zlokalizowanych jest w rejonie SUW Zachód przy ul. Żeglarskiej, 2 na ujęciu Likusy i 1 na ujęciu Kortowo. Zbiorniki wody czystej o poj. 2 x m 3 zlokalizowane są w pobliżu Stacji Uzdatniania Wody Zachód. Z końcem października 2010 zakończono modernizację SUW Zachód. Obejmowała ona: przebudowę układu filtrującego z wykorzystaniem istniejących filtrów, przebudowę pompowni II 0, przebudowę chlorowni, budowę układu płukania filtrów, budowę rurociągu spustowego ze zbiorników wyrównawczych, przebudowę urządzeń gospodarki popłuczynami, spust wody ze zbiorników zapasowych wody, modernizację systemów sterowania i pomiarów wraz z wizualizacją procesów, modernizację systemów zasilania, wymianę kabli sterowniczych do studni ujęciowych, wymianę rozdzielni głównej, remont budynku technologicznego, hali filtrów i pomp, przebudowę dyspozytorni, remont pomieszczeń chlorowni. W wyniku modernizacji nastąpił wzrost wydajności stacji do m 3 /d (max m 3 /d). Na ujęciu Kortowo eksploatowanych jest 5 studni. Zbiorniki wody czystej o pojemności 2 x 500 m³ zlokalizowane są na terenie Stacji Uzdatniania Wody Kortowo. Na ujęciu Jaroty znajdują się dwie eksploatowane studnie. Ujęcie zostało wybudowane na terenie, na którym znajdują się zbiorniki wody czystej o pojemności 2 x m 3 oraz pompownia wody. W 2014 roku zakończono modernizację SUW Jaroty, która polegała na przebudowie obiektu oraz zastąpienie energochłonnego układu 6 pomp technologią opartą o ekonomiczny system pracy 4 pomp. Obecna wydajność pompowni wynosi 900 m 3 /h. 5

6 Na ujęciu Likusy znajdują się 2 studnie. Na terenie Stacji Uzdatniania Wody Likusy zlokalizowane są zbiorniki wody czystej o pojemności 2 x 500 m 3. Zdolność produkcyjna wszystkich ujęć Spółki szacowana jest na m 3 /dobę. W roku 2013 średnia dobowa produkcja wody surowej wyniosła m 3 /dobę. Wody podziemne z utworów trzecio- i czwartorzędowych charakteryzują się dobrą jakością za wyjątkiem podwyższonych zawartości żelaza i manganu. Woda po uzdatnieniu spełnia wymagania dotyczące jakości wody pitnej zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 29 marca 2007 roku oraz w dyrektywach Unii Europejskiej EU/98/83/EC. Studnie eksploatowane są w cyklu przemiennym. Przy aktualnym poborze wody na wszystkich ujęciach występują rezerwy. Z uwagi na długi okres ich eksploatacji (20-30 lat) dla utrzymania zdolności produkcyjnej na obecnym poziomie należy się liczyć z koniecznością odwiertów otworów zastępczych. Łączna długość sieci wodociągowej bez przyłączy do budynków, będąca na stanie majątkowym Spółki na koniec 2013 roku wyniosła 315,1 km, z tego: 64,3 km to sieci magistralne, natomiast 250,8 km mają sieci rozdzielcze. Przyłącza do budynków wynoszą 49,8 km W latach przyrost długości sieci będącej w posiadaniu Spółki wyniósł 58,1 km ( 22,6 %). Rys. Dynamika przyrostu sieci wodociągowej (bez przyłączy) w latach Sieć wodociągowa o średnicach od 80 do 800 mm wykonana jest głównie z rur żeliwnych, rur Wipro, z polichlorku winylu i polietylenu. Natomiast przyłącza domowe wykonane są z rur stalowych ocynkowanych i polietylenowych. Rys. Budowa sieci wodociągowej będącej na stanie PWiK Spółka z o.o. wg. struktury materiałowej. 6

7 39,2 % sieci wodociągowej eksploatowanej przez PWiK wybudowano ponad 25 lat temu. Okres eksploatacji sieci wodociągowej w przedziałach wiekowych przedstawia tabela 3. Sieć wodociągowa użytkowana przez PWiK Spółka z o.o. wg czasu eksploatacji Tabela 3 Przedział wiekowy Rozkład przedziału wiekowego jako % całkowitej długości rur do 10 lat 31,3 od 11 do 25 lat 29,5 od 26 do 50 lat 34,8 od 51 do 100 lat 4,4 Źródło: opracowanie własne Ponadto Spółka eksploatuje 16 hydroforni osiedlowych. 2. Urządzenia kanalizacyjne Spółka PWiK na koniec 2013 roku była dysponentem 289,4 km sieci kanalizacji sanitarnej o średnicach od 0,2 m do 1,4 m oraz 31,7 km przyłączy domowych o średnicach od 0,15 m do 0,2 m. Rys. Dynamika przyrostu sieci kanalizacyjnej (bez przyłączy) w latach W latach przyrost sieci kanalizacyjnej będącej na stanie majątkowym Spółki wyniósł 71,7 km (32,9 %). Sieć kanalizacji sanitarnej wykonana jest z rur kamionkowych, z polichlorku winylu oraz Wipro (rys.). 7

8 Rys. Budowa sieci kanalizacyjnej będącej na stanie PWiK Spółka z o.o. wg. struktury materiałowej. 47,1% sieci kanalizacyjnej wybudowano ponad 25 lat temu. Okres eksploatacji sieci w przedziałach wiekowych przedstawia tabela 4. Sieć kanalizacyjna użytkowana przez PWiK Spółka z o.o. wg czasu eksploatacji Tabela 4 Przedział wiekowy Rozkład przedziału wiekowego jako % całkowitej długości rur do 10 lat 19,6 od 11 do 25 lat 33,3 od 26 do 50 lat 27,6 od 51 do 100 lat 16,0 powyżej 100 lat 3,5 Źródło: opracowanie własne W eksploatacji Spółki znajdują się również 22 przepompownie ścieków. Przepompownie P-3 zlokalizowana przy ul. Artyleryjskiej i P-10 w Kieźlinach pełnią rolę przepompowni głównych i mają obsługę całodobową, dwie mają obsługę jednozmianową, a pozostałe są obsługiwane objazdowo. Trwa proces przekazywania Spółce przez Urząd Miasta 5 tłoczni wybudowanych dla przyszłej infrastruktury wokół jeziora Ukiel. Na terenie Olsztyna funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków. Dopływają do niej ścieki zarówno z terenu samego miasta jak i gmin sąsiadujących - aglomeracji, tj. z gminy Barczewo (z miasta Barczewa oraz miejscowości wiejskich: Wrócikowo, Ruszajny, Łegajny, Kaplityny Wójtowo,), z gminy Gietrzwałd (Łupstych, Kudypy, Gronity, Naterki, Sząbruk, Unieszewo), z gminy Dywity (Zalbki, Myki, Słupy, Kieźliny, Wadąg, Dywity, Ługwałd, Różnowo), z gminy Stawiguda (Bartąg, Ruś) oraz Gutkowa. Oczyszczaniu poddawana jest mieszanina miejskich ścieków bytowo-gospodarczych jak i przemysłowych. Oczyszczalnia ścieków Łyna składa się z części mechanicznej, biologicznej ze wspomaganiem chemicznym oraz ciągu osadowego wraz z odwadnianiem, suszeniem i spalaniem osadów ściekowych. W związku z tym, że ładunek zanieczyszczeń w ściekach wzrósł dwukrotnie w stosunku do wartości przewidywanych przy modernizacji oczyszczalni ścieków, konieczne było podjęcie kolejnych działań usprawniających funkcjonowanie oczyszczalni, między innymi: przebudowa piaskowników w celu eliminacji zwiększonych ilości piasku, które mogą obecnie przedostawać się do dalszej części oczyszczalni zakłócając pracę pomp, osadników i komór fermentacji; montaż mieszadeł w celu stabilizacji procesu usuwania azotu metodą biologiczną; zmiany w systemie sterowania procesami - pozwolą w sposób sprawniejszy i efektywniejszy sterować wszystkimi zasadniczymi procesami zachodzącymi w oczyszczalni. 8

9 3. Pozostałe środki trwałe Na terenie bazy Spółki przy ul. Oficerskiej 16 A znajdują się: budynki biurowe, magazyny, laboratorium oraz warsztaty samochodowe i mechaniczne, w tym: warsztat obróbki mechanicznej, spawalnia, warsztat remontu pomp, elektryczny i samochodowy. Na bazie mieści się całodobowe pogotowie techniczne. Spółka dysponuje pojazdami oraz urządzeniami m.in. agregatami prądotwórczymi, spawarkami, pompami do odpompowywania płynów i narzędziami niezbędnymi do zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu wodociągowokanalizacyjnego miasta. III. PLANOWANY ZAKRES USŁUG WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNYCH Przedmiotem działalności PWiK, zgodnie z Umową Spółki, jest przede wszystkim ujmowanie, uzdatnianie i dostarczanie wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Strukturę sprzedaży usług wodno-kanalizacyjnych przez PWiK uwzględniającą podział odbiorców stosowany w rozliczeniach za wodę i ścieki przedstawia poniższa tabela. Tabela 5 Poziom sprzedaży ilościowej wody i odbioru ścieków przez PWiK (w tys. m³) Wyszczególnienie 2006 r r r r r r r r. Sprzedaż wody ogółem Gospodarstwa domowe Przemysł i usługi Pozostali odbiorcy Odbiór ścieków ogółem Gospodarstwa domowe Przemysł i usługi Pozostali odbiorcy Źródło: opracowanie własne Największą grupę odbiorców wody i ścieków stanowią gospodarstwa domowe. Do tej grupy odbiorców przyporządkowuje się przede wszystkim właścicieli domów jedno- i wielorodzinnych, właścicieli i zarządców bloków mieszkalnych, zarządców osiedli mieszkaniowych, spółdzielnie mieszkaniowe. Rys. Poziom sprzedaży wody i odbioru ścieków przez PWiK od gospodarstw domowych w latach W latach ilość sprzedanej przez Spółkę PWiK wody dla gospodarstw domowych spadła o 16,4 %, a odprowadzonych ścieków o 20,7 %. Systematyczny spadek ogólnego spożycia wody i zapotrzebowania na usługi dotyczące odbioru ścieków podlega ogólnym trendom krajowym. Wynika to przede wszystkim z racjonalizacji spożycia wody, spowodowanego zarówno wzrostem ilości zainstalowanych wodomierzy w gospodarstwach domowych, jak i wzrostem wysokości opłat. Z wyników badań prowadzonych w Polsce i za 9

10 granicą, jak również z analiz publikowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe wynika, że rejestracja poboru wody przy użyciu wodomierza ma bardzo duży wpływ na zużycie wody przez danego odbiorcę. Ryczałt bowiem nie pełni funkcji motywacyjnej w stosunku do ograniczenia zużycia wody. Określa jedynie ilość wody, za którą PWiK pobiera opłatę. Tę grupę charakteryzuje podobna liczba użytkowników podłączonych do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Współczynnik proporcjonalności ścieki woda w 2001r. wynosił 1:0,9 natomiast w 2013 roku ukształtował się na poziomie 1:1. Druga grupa to przemysł i usługi do której przyporządkowuje się odbiorców prowadzących działalność gospodarczą i wykorzystujących wodę do celów produkcyjnych lub technologicznych. Grupa ta zużyła w 2013 roku 4,9 % całej sprzedanej przez PWiK wody i zrzuciła 10,1 % wszystkich ścieków. Rys. Poziom sprzedaży wody i odbioru ścieków przez PWiK od zakładów przemysłowych w latach Lata to okres spadku zapotrzebowania na wodę ze strony zakładów przemysłowych o 71,7 % i usługi odbioru ścieków o 56,3 %. Ograniczenie popytu na usługi PWiK wiąże się ściśle z restrukturyzacją przedsiębiorstw państwowych, ich prywatyzacją lub likwidacją, które to w stosowanych przez siebie technologiach wykorzystywały duże ilości wody. W analizowanym okresie współczynnik proporcjonalności ścieki woda wzrósł z 1,5 w 2001 roku do 2,3 w roku Zakłady przemysłowe, zgodnie z Ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, są zobligowane do podczyszczania ścieków wprowadzanych do kanalizacji w przypadku, gdy ich jakość przekracza dopuszczalne normy. Trzecią grupę odbiorców stanowią odbiorcy prowadzący działalność usługową, handlową, podmioty zorganizowane w stowarzyszenia, fundacje, jednostki sfery budżetowej, służba zdrowia, szkolnictwo oraz gminy ościenne. Powyższa grupa zużyła w 2013 roku 23,7 % ogółem sprzedanej wody i zrzuciła 27,3 % ścieków. Rys. Poziom sprzedaży wody i odbioru ścieków przez PWiK od pozostałych odbiorców w latach

11 W latach zapotrzebowanie na usługi PWiK ze strony pozostałych odbiorców, w odróżnieniu od pozostałych grup odbiorców, wzrosło. Ilość sprzedanej wody wzrosła o 22,1 %, a zrzuconych ścieków o 43,5 %. W analizowanym okresie zmienił się współczynnik proporcjonalności woda - ścieki na korzyść usług odbioru ścieków i ukształtował się odpowiednio na poziomie 1:1,1 (2001r.) i 1:1,3 (2013r.). Wynika to ze wzrostu zapotrzebowania na usługi odbioru ścieków ze strony gmin ościennych oraz z faktu, że znaczna część instytucji wykorzystuje własne ujęcia wody. Najważniejsze z nich to: Miejski Szpital Zespolony, Wojewódzki Zespół Lecznictwa Psychiatrycznego, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Szpital MSWiA, Szpital Wojskowy 103. W grupie pozostałych odbiorców są gminy ościenne. W 2013 roku dla okolicznych gmin dostarczono 2,0 % całej sprzedanej wody oraz odebrano 9,3 % wszystkich ścieków (tab.6). Tabela 6 Poziom sprzedaży wody dla gmin ościennych i odbioru ścieków przez PWiK w latach (w tys. m³) Wyszczególnienie Lata: W o d a Nikielkowo 37,5 41,7 41,5 35,3 52,5 54,9 60,0 65,0 47, Jonkowo 4,6 5,4 2,6 7,3 13,8 36,4 42,2 42,5 42,0 31,7 34,8 35,9 40,9 Ostrzeszewo - 1,4 3,7 4,3 5,0 7,2 6,0 5,5 5,0 6,9 7,3 8,0 8,2 Zalbki, Myki, Wadąg 16,3 17,2 21,4 17,5 16,7 17,6 18,6 18,6 18,1 17,6 18,2 18,9 20,2 Gietrzwałd ,7 10,4 10,5 11,9 15,1 17,6 32,9 Bartąg ,9 36,5 57,3 65,6 R a z e m 58,4 65,7 69,2 64,4 88,0 116,1 129,5 142,0 123,0 83,0 111,9 137,7 167,8 Ś c i e k i Barczewo */ 370,7 354,7 334,1 342,1 301,4 286,7 287,6 282,3 278,5 273,1 262,5 251,6 246,8 Łęgajny 29,3 33,7 32,5 34,5 26,7 23,4 24,9 22,2 22,0 22,6 25,7 24,6 22,9 Wójtowo 3,5 3,6 4,1 4,2 3,9 4,1 43,2 41,2 44,2 28,6 22,8 25,0 23,0 Kudypy 3,3 4,9 13,4 21,1 27,6 50,7 60,8 50,2 41,1 37,5 51,0 54,7 53,9 Bartąg 1,2 27,5 18,2 22,9 15,9 20,8 22,2 21,2 40,4 48,2 56,4 53,4 55,8 Słupy,Kieźliny, Wadąg 74,1 75,1 109,2 221,5 160,4 271,6 229,1 281,3 249,2 261,4 319,3 356,0 315,3 Zalbki, Myk - - 3,2 3,9 4,1 4,5 9,0 8,0 7,4 7,6 8,0 6,5 6,8 Dywity 48,5 48,5 88,8 113,7 104,9 92,9 150,8 163,9 127,0 136,4 127,7 167,5 161,6 Jonkowo */ ,5 0,6 0,7 0,8 0,6 0,4 0,5 5,1 Kaplityny **/ ,7 2,7 5,6 R a z e m 530,6 548,0 603,5 763,9 644,9 755,2 828,2 871,0 810,6 816,0 875,5 942,5 896,8 Źródło: opracowanie własne */ ścieki odbierane są od 1 stycznia 2006r. **/ ścieki odbierane są od 1 czerwca 2011r. Istotne znaczenie dla zasad prowadzenia polityki ściekowej na terenie gmin ościennych ma treść rozporządzenia wyznaczającego granice aglomeracji olsztyńskiej. Wojewoda Warmińsko-Mazurski w rozporządzeniu nr 43 z dnia 22 września 2006r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Olsztyn na podstawie art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz.2019 i Nr 276, poz.2255) wyznaczył na terenie województwa warmińsko-mazurskiego aglomerację Olsztyn o równoważnej liczbie mieszkańców z oczyszczalnią ścieków w miejscowości Olsztyn. Aglomeracja obejmuje: Miasto Olsztyn; obszar 34 miejscowości położonych w powiecie olsztyńskim, na terenie: o gminy Barczewo: Barczewo, Łęgajny, Wójtowo, Nikielkowo, Ruszajny, Kaplityny; o gminy Stawiguda: Bartąg, Bartążek, Ruś; o gminy Purda: Ostrzeszewo, Szczęsne, Klebark Mały, Klebark Wielki, Grądek, Klewki, Trękusk, Stary Olsztyn, Linowo; o gminy Dywity: Dywity, Myki, Zalbki, Kieźliny, Słupy, Wadąg, Różnowo, Ługwałd; 11

12 o gminy Gietrzwałd: Kudypy, Naterki, Sząbruk, Gronity, Łupstych, Unieszewo, Barwiny; o gminy Jonkowo: Gutkowo. Rozporządzenie wydane było w trybie określonym przepisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji. Rozporządzenie to reguluje sposób wyznaczania przez wojewodę obszaru i granic aglomeracji w gminie lub na obszarze gmin. Zgodnie z prawem wodnym aglomeracja oznacza teren, na którym zaludnienie lub działalność gospodarcza są wystarczająco skoncentrowane, aby ścieki komunalne były zbierane i przekazywane do oczyszczalni ścieków komunalnych, natomiast zamysłem ustawodawcy jest wdrożenie zasady, by aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej zostały wyposażone w systemy kanalizacji zbiorczej dla ścieków komunalnych, zakończone oczyszczalniami ścieków, zgodnie z ustaleniami krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych. Wyznaczeniu obszarów aglomeracyjnych przyświeca zasada, aby poprzez takie ustalenie wymóc możliwie efektywne skoncentrowanie gospodarki ściekowej. W odróżnieniu od powyższej definicji dla celów integracyjnych formułuje się pogląd, że aglomeracja jest skupiskiem sąsiadujących ze sobą miast i wsi, które stanowią wspólny organizm, poprzez zintegrowanie lub uzupełnienie się rozmaitych form infrastruktury tych miejscowości oraz wzajemne wykorzystywanie potencjałów, którymi te miejscowości dysponują. W tym właśnie znaczeniu należy rozpatrywać planowane utworzenie Olsztyńskiej Aglomeracji Gmin Ościennych w skład, której wejdą Miasto Olsztyn oraz gminy ościenne. Spółka PWiK uczestniczyć będzie w tworzeniu Aglomeracji poprzez wchodzenie w porozumienie gmin dla przejęcia zorganizowanej części wodociągów i ustalenia udziałów, jakie obejmą gminy w zamian za wniesiony do Spółki majątek. Katalog korzyści, jakie można osiągnąć w wyniku powyższej konsolidacji zarówno dla Aglomeracji jak i wszystkich jej uczestników jest szeroki. Najważniejsze z nich to: wzmocnienie wizerunku Aglomeracji Olsztyńskiej na arenie krajowej, efekty skali niższe koszty świadczenia usług, osiągnięcie technicznej spójności systemów, łatwiejszy dostęp do wybranych źródeł finansowania inwestycji, wyższa zdolność organizacyjna wdrażania programów inwestycyjnych o znacznej wartości, usługi wod-kan po konkurencyjnych cenach, zintegrowane zarządzanie infrastrukturą wod-kan na terenie Aglomeracji, podniesienie standardów jakości usług i standardów ekologicznych, kontrola efektywności kosztowej i wysokości taryf, podniesienie kwalifikacji osób pracujących na terenie gmin. Ceny za dostawę wody i odbiór ścieków ustalane są uchwałami Rady Miasta. Poziom stosowanych przez Spółkę cen jest racjonalny, na co wskazuje dokonane porównanie cen za usługi wodno-kan. w skali kraju (tab.7) i w regionie (tab.8). Tabela 7 Ceny brutto za wodę i ścieki (w zł/m³) dla gospodarstw domowych w miastach liczących ponad mieszkańców Pozycja Wyszczególnienie Gospodarstwa domowe Woda Ścieki Wodościek 1 Białystok 3,23 3,18 6,41 2 Opole ,06 4,23 7,29 3 Rzeszów ,26 3,43 7,69 4 Elbląg ,05 3,73 7,78 5 Koszalin ,28 4,56 7,84 6 Łódź ,95 3,93 7,88 7 Radom 3,28 5,04 8,32 8 Toruń ,52 4,86 8,38 9 Lublin ,66 4,84 8,50 10 Włocławek ,76 6,03 8,79 11 Tarnów ,07 5,75 8,82 12 Gdynia PEWIK ,89 5,17 9,06 13 Bielsko-Biała ,67 4,47 9,14 14 Olsztyn ,76 5,39 9,15 12

13 15 Częstochowa ,69 5,48 9,17 16 Wrocław ,29 5,01 9,30 17 Kielce 3,63 5,79 9,42 18 Legnica ,36 5,12 9,48 19 Kraków ,91 5,64 9,55 20 Zielona Góra ,14 5,45 9,59 21 Gorzów Wielkopolski ,13 5,61 9,74 22 Kalisz ,93 7,14 10,07 23 Płock 4,32 5,93 10,25 24 Sosnowiec ,18 5,08 10,26 25 Poznań ,36 5,94 10,30 26 Gdynia Saur Neptun ,37 6,22 10,59 Gdańsk Saur Neptun ,37 6,22 10,59 27 Szczecin 4,09 6,69 10,78 28 Bydgoszcz ,51 5,49 11,00 29 Sosnowiec ADM 4,88 6,21 11,09 30 Gliwice ,43 6,71 11,14 31 Warszawa 4,54 6,93 11,47 32 Tychy 5,67 6,21 11,88 33 Zabrze ,49 7,42 12,91 34 Wałbrzych 5,19 8,00 13,19 35 Bytom ,41 8,39 13,80 36 Katowice ,90 8,10 14,00 37 Rybnik ,45 8,59 14,04 38 Ruda Śląska ,06 8,34 14,40 39 Chorzów ,94 8,49 14,43 40 Dąbrowa Górnicza 6,83 7,93 14,76 Źródło: opracowanie własne na podstawie (dane zaktualizowane na dzień 9 kwietnia 2014 r.) Poziom cen za wodościek dla gospodarstw domowych przedstawiono rosnąco. Pod względem wysokości cen, na pokazanych 41 miast Polski liczących ponad 100 tys. mieszkańców, Olsztyn zajmuje 14 pozycję. Średnie ceny dla gospodarstw domowych wynoszą odpowiednio: za wodę 4,38 zł/m³, za ścieki 5,92 zł/ m³ i razem za wodościek 10,30 zł/m³. W Olsztynie cena za wodościek jest niższa od średniej o 1,15 zł/ m³ (tj. o 11,2 %), przy czym za wodę o 0,62 zł/m³ (o 14,2 %) i za ścieki o 0,53 zł/m³ (o 9,0 %). Tabela 8 Ceny brutto za wodę i ścieki (w zł/m³) dla gospodarstw domowych w województwie warmińskomazurskim Pozycja Wyszczególnienie Gospodarstwa domowe Woda ścieki Wodościek 1 Olsztynek 2,98 2,38 5,36 2 Bartoszyce 2,37 3,37 5,74 3 Działdowo 2,25 4,11 6,36 4 Kętrzyn ,96 3,55 6,51 5 Szczytno 2,79 4,02 6,81 6 Pasym ,87 4,02 6,89 7 Jedwabno Gmina ,34 4,65 6,99 8 Mrągowo ,37 4,68 7,05 9 Lidzbark 2,46 4,68 7,14 10 Ostróda ,21 4,99 7,20 11 Pasłek ,57 4,67 7,24 12 Dobre Miasto 3,15 4,10 7,25 13 Nidzica ,14 4,26 7,40 14 Giżycko ,22 4,44 7,66 15 Elbląg ,05 3,73 7,78 16 Biskupiec - Gmina 2,82 4,98 7,80 17 Iława ,69 5,18 7,87 18 Biała Piska ,96 4,92 7,88 19 Pisz 2,93 5,14 8,07 20 Biskupiec ,34 5,00 8,34 21 Orneta ,76 4,60 8,36 22 Olecko 3,24 5,30 8,54 13

14 23 Ełk ,49 5,44 8,93 24 Orzysz ,43 5,62 9,05 25 Gołdap ,51 5,58 9,09 26 Olsztyn ,76 5,39 9,15 27 Mrągowo -Gmina ,96 6,23 9,19 28 Węgorzewo -Gmina ,40 5,84 9,24 29 Braniewo 4,18 5,12 9,30 30 Lidzbark Warm ,84 5,49 9,33 31 Nowe Miasto Lubawskie 3,21 6,34 9,55 32 Jeziorany ,63 6,17 9,80 33 Mikołajki 3,90 5,97 9,87 34 Morąg ,34 5,61 9,95 35 Reszel ,03 5,97 10,00 36 Barczewo 3,41 7,23 10,64 37 Budry- Gmina 3,74 10,66 14,40 38 Pozezdrze- Gmina ,24 16,48 19,72 39 Miłki- Gmina ,49 15,04 20,53 40 Dąbrówka Mała ,59 13,63 21,22 41 Gmina Wydminy 5,05 16,51 21,56 Źródło: opracowanie własne na podstawie (dane zaktualizowane na dzień 9 kwietnia 2014 r.) Na 41 zestawionych firm wodociągowo-kanalizacyjne województwa warmińsko-mazurskiego Spółka, pod względem poziomu cen za wodę i ścieki, znajduje się na 26 pozycji. Średnie ceny dla gospodarstw domowych wynoszą odpowiednio: za wodę 3,41 zł/m³, za ścieki 6,12 zł/ m³ i razem za wodościek 9,53 zł/m³. W Olsztynie cena za wodościek jest niższa od średniej o 0,38 zł/ m³ (tj. o 4,0 %), przy czym cena za wodę jest wyższa o 0,35 zł/m³ (o 0,3 %), natomiast za ścieki niższa o 0,73 zł/m³ (o 11,9 %). Spółka przewiduje, że mimo rozbudowy miasta i przyłączania do sieci wodno-kanalizacyjnej dalszej zabudowy w sąsiednich gminach nie zostanie zahamowany spadek spożycia wody i ilości odprowadzanych ścieków. Planowane ilości zużycia wody i odebranych ścieków w latach przedstawia tabela 9. Tabela 9 Prognoza sprzedaży wody i odbioru ścieków przez PWiK Spółka z o.o. w Olsztynie na lata Wyszczególnienie Sprzedaż wody (m³) Plan 2014 rok Prognoza 2015 rok 2016 rok 2017 rok Gospodarstwa domowe Przemysł i usługi Pozostali odbiorcy Odbiór ścieków (m³) Gospodarstwa domowe Przemysł i usługi Pozostali odbiorcy Źródło: opracowanie własne IV. PRZEDSIĘWZIĘCIA ROZWOJOWO-MODERNIZACYJNE W POSZCZEGÓLNYCH LATACH W latach na realizację inwestycji zaplanowano środki w wysokości tys. zł w tym: na zadania inwestycyjne tys. zł. na zakupy środków trwałych i wyposażenia tys. zł Planując zadania na okres Zarząd Spółki chce zrealizować następujące cele: - poprawa niezawodności funkcjonowania systemu zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków m. Olsztyna; 14

15 - podnoszenie satysfakcji i zadowolenia odbiorców usług oraz podtrzymywanie opinii solidnej firmy oferującej kompleksowy zakres usług w zakresie dostawy wody i odbioru ścieków; - minimalizowanie zubażania środowiska i uciążliwości odorowej obiektów gospodarki ściekowej; - osiąganie dodatniego wyniku finansowego i zadowalającej płynności poprzez racjonalną gospodarkę środkami produkcji i efektywną windykację należności; - oszczędna gospodarka energetyczna; - stała poprawa warunków pracy załogi i zmniejszanie ryzyka zawodowego. W/w plan konstruowany był przy następujących założeniach: możliwości ekonomiczne Spółki (środki własne oraz możliwość pozyskania dofinansowania ze środków Unii Europejskiej); wysokość rat pożyczek zaciągniętych na realizację projektu Gospodarka wodno-ściekowa ; przestrzegania ustaleń harmonogramu działań zawartego w Strategii PWiK Sp. z o.o. na lata W planie zestawiono inwestycje wg poniższego wykazu: I. Urządzenia kanalizacyjne II. Urządzenia wodociągowe III. Obiekty administracyjno - techniczne i pomocnicze IV. Zakupy środków trwałych Wśród zadań planowych: 1) w zakresie urządzeń kanalizacyjnych ujęto zadanie dotyczące modernizacji przepompowni P-3, której celem będzie zapewnienie stabilności pracy obiektu oraz zwiększenie przepustowości o 34%. Kolejnym ważnym zadaniem jest renowacja kolektora tłocznego z przepompowni P-10 do oczyszczalni ścieków o wartości całkowitej tys. zł, w ramach którego część rurociągu została już wyłożona rękawem oraz renowacja kolektora w Al. Gelsenkirchen o wartości całkowitej tys. PLN. Duża awaryjność istniejących kolektorów może skutkować zagrożeniem dla środowiska naturalnego. Strategicznym zadaniem dla Spółki, które zostanie rozpoczęte w w/w okresie będzie budowa kolektora Centralnego bis wzdłuż ulicy Leśnej o łącznej wartości ok. 30 mln PLN. Na te zadania Spółka planuje uzyskać dofinansowanie ze środków unijnych. Pozostałe zadania związane są z przebudową sieci będących w złym stanie technicznym i nie posiadających właściwych spadków. Poza tym realizowany będzie program zmniejszania uciążliwości odorowej obiektów gospodarki ściekowej oczyszczalni ścieków; 2) w zakresie urządzeń wodociągowych główne zadanie to budowa magistrali wodociągowej do granicy Gminy Dywity o wartości tys. zł oraz budowa magistrali od ul. Zientary Malewskiej do ul. Piłsudskiego. Ujęto także zadania dotyczące przebudowy sieci będących w złym stanie technicznym, na których najczęściej dochodzi do awarii. Ponadto Spółka podejmie działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa mikrobiologicznego systemu zaopatrzenia miasta w wodę; 3) w zakresie obiektów administracyjno-technicznych i pomocniczych ujęto zadanie dotyczące budowy punktu zrzutu nieczystości z beczek asenizacyjnych, modernizacji systemu monitorowania przepompowni oraz rozbudowy bazy PWiK. W ramach racjonalizacji kosztów zdecydowano się na opomiarowanie energii cieplnej obiektów oczyszczalni ścieków oraz zagospodarowanie powstających nadwyżek energii z agregatów; 4) w zakresie zakupów środków trwałych główną pozycję zajmuje wymiana sprzętu i rozbudowa systemu informatycznego a także wykup sieci od prywatnych inwestorów. Środki na realizację zadań wymienionych w planie inwestycyjnym będą pochodziły z odpisów amortyzacyjnych oraz planowanego dofinansowania z funduszy europejskich. Harmonogram przedsięwzięć modernizacyjno - rozwojowych na lata przedstawiono w rozdziale VII planu. 15

16 V. PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE ZUŻYCIE WODY ORAZ WPROWADZANIE ŚCIEKÓW Zużycie wody w Olsztynie wykazuje tendencję zniżkową. W latach spadło o 18,2 %. Spadek zużycia wody powoduje zmniejszenie jej przepływu w sieciach wodociągowych, co rodzi potrzebę zwiększenia częstotliwości płukania sieci dla utrzymania parametrów jakościowych wody zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia (woda nie jest chlorowana). W związku z tym zwiększa się zużycie wody na cele technologiczne. Spółka prowadzi szereg przedsięwzięć, które zmierzają do racjonalizacji zużycia wody. Najważniejsze z nich to: 1) w zakresie zużycia wody: - wymiana odcinków wodociągów i przyłączy o dużej awaryjności, - opracowanie modelu matematycznego sieci wodociągowej dla celów optymalizacji przepływów i ciśnień, - prowadzenie prac związanych z tworzeniem bazy niezbędnych danych pozwalających na sterowanie pracą sieci wodociągowej. Dane te pozwolą na regulację ciśnienia w sieci i kierunków przepływów, co wiąże się ze zmniejszeniem ilości awarii, a co za tym idzie ograniczeniem strat wody, - wprowadzanie zdalnego odczytu zużycia wody, - łączenie końcówek sieci wodociągowych w pętle, co powoduje zmniejszenie zużycia wody do płukania sieci wodociągowej, - prowadzenie prawidłowej gospodarki wodomierzowej poprzez niezwłoczną wymianę niesprawnych wodomierzy, - dążenie do opomiarowania wszystkich punktów poboru wody m.in. wody bezpowrotnie zużytej, - wymiana uszkodzonych zasuw i hydrantów p.poż., - montaż hydrantów z podwójnym zamknięciem, co zmniejsza awaryjność, - likwidacja ryczałtów; 2) w zakresie odprowadzania ścieków: - prowadzanie kontroli włączeń do sieci kanalizacyjnej pod kątem nielegalnego odprowadzania wód deszczowych i infiltracyjnych, - wykonywanie przeglądów sieci oraz likwidacja istniejących nieszczelności, - kontrola jakości gospodarki ściekowej u odbiorców przemysłowych. Skutkiem działań profilaktycznych na sieci wodociągowej jest znaczny spadek ilości awarii. Ponadto Spółka prowadzi systematyczne działania mające na celu podniesienie w świadomości społeczności lokalnej wagi racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi oraz przedmiotu działania firmy. Czyni to za pomocą lokalnych mediów, planowanych umów promocyjnych z klubami sportowymi, organizowania wycieczek młodzieży na obiekty Spółki między innymi przy okazji corocznych obchodów Światowego Dnia Wody, czy propagowania inwestycji wykonywanych przy współudziale środków pochodzących z Unii Europejskiej. VI. NAKŁADY INWESTYCYJNE W POSZCZEGÓLNYCH LATACH I SPOSOBY ICH SFINANSOWANIA Nakłady inwestycyjne wynikają z planowanych i koniecznych do zrealizowania przedsięwzięć odtworzeniowych i modernizacyjno-rozwojowych przedstawionych w rozdziale VII. Nakłady inwestycyjne planowane w Spółce PWiK na lata przedstawia tabela 10. Nakłady inwestycyjne planowane w latach (w tys. zł) Tabela nr 10 Wyszczególnienie Lata: Nakłady inwestycyjne ogółem Źródło: opracowanie własne Planowane w latach przedsięwzięcia inwestycyjne w kwocie tys. zł będą finansowane przede wszystkim ze środków własnych pochodzących z amortyzacji oraz dofinansowania pozyskanego ze 16

17 środków unijnych. Również z amortyzacji spłacane będą raty kapitałowe od pożyczek zaciągniętych w NFOŚiGW na realizację zadania pn. Gospodarka wodno-ściekowa w Olsztynie - II faza. Odpisy amortyzacyjne planowane w latach przedstawiono w tabeli 11. Poziom odpisów amortyzacyjnych w latach (w tys. zł) Tabela nr 11 Wyszczególnienie Lata: Amortyzacja Źródło: Studium wykonalności Uporządkowanie gospodarki ściekowej w aglomeracji Olsztyn Olsztyn 2014 Suma rat kapitałowych od pożyczek zaciągniętych w NFOŚiGW przewidzianych do spłaty przez Spółkę w latach wynosi ,8 (w tys. zł) Zobowiązania Spółki z tytułu zaciągniętych pożyczek na koniec 2014 roku przedstawia tabela 12. Salda pożyczek na dzień rok ( w złotych) Tabela nr 12 Wyszczególnienie Wielkość zaciągniętej pożyczki Zadłużenie wg. stanu na dzień r. Termin spłaty Pożyczka wrakowa rok Pożyczka inwestycyjna rok 17

18 VII ZAKRES RZECZOWY PRZEDSIĘWZIĘĆ ROZWOJOWO-MODERNIZACYJNYCH DO REALIZACJI W LATACH